Dagur - 21.10.1999, Qupperneq 4

20-FIMMTVDAGVR 21. OKTÓBER 1999
Pistilhöfundur hafði mátu-
lega sleppt orðinu um frum-
stæðan verðbréfamarkað hér
á landi í fimmtudagspistli
fyrir skömmu þegar dró til
tíðinda á þeim bæ. Markað-
ur þessi hefur frá öndverðu
haft á sér gullnemabrag og
minnir öðru fremur á ís-
lenskar vídeóleigur í árdaga
myndbandavæðingar. En
fyrst víkur sögunni að
launakjörum íslenskra emb-
ættismanna:
Skólameistari slær út sýsliunenn
Fyrir skömmu úrskurðaði kjaranefnd laun
æðstu embættismanna ríkisins og gætti inn-
byrðis samræmis á milli embætta með hlið-
sjón af ábyrgð og sambærilegu starfi, eins og
segir í blaðafrétt um málið. Niðurstaða
nefndarinnar er því sú að skólameistari
Bændaskólans á Hvanneyri er með hærri
laun en helftin af sýslumönnum landsins og
slagar hátt upp í sjálfan Ríkislögreglustjór-
ann. Er þar lifandi komið enn eitt dæmið
um forgang sveitanna að ríkissjóði og varla
eru bændasynirnir erfiðari kúnnar en við-
skiptavinir sýslumanna. En það er nú önnur
sýsla.
Þrátt fyrir rúman fjárhag skólameistarans
er Davíð Oddsson áfram í fyrsta sæti eins og
vera ber hjá forsætisráðherra þjóðar. Sem
betur fer er ráðherrann ekki lengur hálf-
drættingur á við ráðuneytisstjórann sinn í
launum og tíu ár eru nú liðin síðan forveri
Davíðs í embætti náði með herkjum sæti á
topp eitt hundrað Iista tekjuhæstu ríkis-
starfsmanna.
Hlutabréf og Mannsal
En launin segja ekki alla söguna um völlinn
á embættismönnum hér á landi. Fyrir
nokkrum dögum kom nefnilega í ljós að for-
stjóri fjárfestingarbanka í eigu íslenska ríkis-
ins hafði selt umtalsverð hlutabréf í vinnu-
staðnum sínum upp á milljónir og aftur
milljónir króna á myndbandamarkaði alias
hlutabréfamarkaði landsins. Fréttamönnum
þótti salan vera saga til næsta bæjar og
spurðu forstjórann hvort hann hefði fengið
fyrirmæli um að selja hlutinn sinn frá hópi
fjárfesta, sem keypti rúman fjórðung af
hlutafé bankans á sama tíma og forstjórinn
seldi bréfin sín.
Með öðrum orðum var forstjórinn spurður
að því hvort hann hafi verið seldur mannsali
með hlutabréfunum sem fjárfestarnir keyptu
í bankanum. Sé raunin sú er strákgreyið
fyrsti Islendingurinn sem gengur kaupum og
sölum hér á landi síðan Tyrkja-Gudda var
leyst úr ánauð í Alsírmannalandi og gefin
Hallgrími Péturssyni passíuskáldi. En for-
stjórinn svaraði því til að ekki væri samhengi
þar á milli og hann hefði sjálfur ákveðið að
selja hluta af hlutabréfum sínum í vinnu-
staðnum þennan sama dag.
Við svo búið sat og fréttamenn höfðu ekki
frekari áhyggjur á forstjóranum úr því
UMBUDA-
LAUST
“Þrátt fyrir rúman fjárhag
skólameistarans er Davíö
Oddsson áfram f fyrsta
sæti eins og vera ber hjá
forsætisráöherra þjóðar.
Sem betur fer er ráð-
herrann ekki lengur hálf-
drættingur á viö ráöu-
neytisstjórann sinn í
launum og tíu ár eru nú
liðin síðan forveri Davíðs
í embætti náði með
herkjum sæti á topp eitt
hundrað lista tekjuhæstu
ríkisstarfsmanna."
GuUgrafarar í
ríkisstofnunum
mannsalið og Guðríður Gudda Símonardótt-
ir voru úr sögunni.
Spumingamar sem gleymdust
Fréttamenn hefðu vel mátt vera hnýsnari en
miðlungs saumaklúbbur og spyrja forstjór-
ann þrem spurningum: I fyrsta lagi hve stór-
an hlut pilturinn á samtals í vinnustað sín-
um úr því hann sagði að hlutabréf upp á
margföld milljónaverðmæti væru aðeins
hluti af bréfaeign sinni í bankanum. A hann
hlut upp á fimmtíu milljónir króna eða
hundrað eða kannski einhverja aðra og
hærri upphæð? I annan stað mátti spyrja
hvar forstjórinn hefur fengið öll þessi bréf
og hvernig. Fékk hann þau í vinnulaun, að
láni, eða í fermingargjöf? Varla komu þau í
launaumslaginu eftir aðeins eins árs vinnu
hjá hinu opinbera og miðað við laun sýslu-
manna hér að framan. Forstjórinn er nú
enginn bændaskólastjóri þó hann hafi sjálf-
sagt rúman fjárhag. Þriðja spurningin er
hvort forstjóranum hafi sjálfum dottið í hug
að selja hlutabréfin sín á þessum degi eða
fengið ráðgjöf utan úr bæ í því sambandi eða
bara utan úr sal?
Fyrir nokkrum árum var bankamanni sagt
upp störfum fyrir að versla á erlcndum pen-
ingamarkaði í kaffitíma sínum í afgreiðslusal
ríkisbanka sem hann vann hjá. Ekki þótti við
hæfi að hann þjónaði tveim herrum í bank-
anum: Ríkissjóði og sjálfum sér. Eins þótti
óljóst hvort hann fékk upplýsingar um kaup-
in á eyrinni í bankanum eða utan úr hinum
stóra heimi.
Hlutabréf og önnur verðbréf eru þannig í
laginu að kaupa verður þau og selja á réttum
tíma til að halda verðgildi þeirra eða auka
það og hver og einn getur séð sjálfan sig í
þeim sporum. Forstjóri fjárfestingabankans
er vitaskuld barn síns tíma og væntanlega
barn myndbandamarkaðarins í gömlu vídeó-
leigunum. Sá markaður á hins vegar ekki er-
indi inn í bankakerfi landsins. A meðan for-
stjórar ríkisstofnana eru að kaupa og selja
hluti í vinnustað sínum á kvöldin er óljóst
hvort þeir líta á stofnunina sem vánnustað
eða skóflu til að grafa upp gull á mynd-
bandamarkaðnum.
Stutt til Klondtke
Oft er stutt á milli viðskipta og innherjavið-
skipta og mörkin stundum óljós. Ríkisbanki
sem hefur gullgrafara innan horðs er hins
vegar á gráu svæði ekki sfður en á Klondike
svæðinu íYukonfylki í Kanada.
.Dgwr
IMENNINGAR
LÍFID
Salka Valka
frumsýnd
Salka Valka
nýrri leikgerð
Hilmar Jónssonar
og Finns Arnars Arnarsonar
verður frumsýnd undir heit-
inu „Salka ástarsaga" í Hafn-
arfjarðarleikhúsinu annað
kvöld og verður spennandi að
sjá hvernig til tekst. Salka
Valka kemur með einstæðri
móður sinni í sjávarpláss, fer
ung að vinna fyrir sér í salt-
fiskverkun, kaupir svo bát og
berst fyrir sjálfstæði sínu sem
útgerðarmaður. Salka Valka
lærir margt um lífið og ástina
í sjávarplássinu litla cn stend-
ur ein eftir í Ieikslok.
Sýningin er
samstarfsverk-
efni Hafnarfjarð-
arleikhússins
Hermóðs og
Háðvarar og
leiklélagsins
Annað svið sem
María Ellingsen
tylana Ellmgsen. stendur J f
helstu hlutverk-
um eru: María Ellingsen,
Benedikt Erlingsson, Gunnar
Helgason, Magnea Björk
Valdimarsdóttir, Þrúður Vil-
hjálmsdóttir, Jóhanna Jónas,
Dofri Hermannsson, Jón St.
Kristjánsson og Þorvaldur
Davíð Kristjánsson. Margrét
Ornólfsdóttir semur tónlistina
í sýningunni, sem fjöldamargt
annað gott fólk kemur að.
Hörður Torfa
i Reykjavík
Hörður Torfa
heldur fljótlcga
af landi brott
eftir vel heppn-
aða tónleikaför
um landið. Síð-
ustu forvöð að
upplifa hann á
tónleikum í
Reykjavík að
þessu sinni verður fimmtu-
dagskvöldið 21. október kl. 21
í sal Norræna hússins. Á
laugardagskvöldið verður
Hörður með tónleika í sal
Leildelags Keflavíkur, Frum-
leikhúsinu að Vesturbraut 17,
og hefjast þeir ld. 21.
Hörður Torfa.
Bíóblokkin
Þó ég muni ekki svo langt aftur
þá skilst mér að einu sinni hafi
íslensk kvikmyndahús verið fyrir
þjóðina. Nú eru þau bara fyrir
18 ára og yngri. Meðan Island
er á blússandi ferð inn í fram-
tíðina, með nettengdustu þjóð í
heimi sem hefur það svo bráð-
skemmtilega gott og býr í svo
dúndurfallegu landi með svo
ósnortinni náttúru, þar sem
hvert skuð verður að skara orku
að sínu áli eins og Andri Snær
Magnason orðaði það í DV í vik-
unni - meðan allt er hér loksins, loks-
ins að komast í bullandi samkeppni
sem er jú það alheilbrigðasta er komið
getur fyrir nokkurn mann, skepnu eða
fýrirtæki, þá hafa margir slökkt á
skynjaranum og lokað augunum fyrir
réttmæti kennisetninga markaðstrúar-
innar.
Eitt Iffseigasta boðorð íslenskra
markaðsofsatrúarmanna er að aukin
samkeppni leiði til aukinnar
fjölbreytni og þess vegna séu
t.d. ríkisfjölmiðlar - sem vænt-
anlega viðhalda þá einsleitni á
markaðnum - óttalegt svfnarí.
En nú virðist það hafa gerst í
gróskupytti samkeppninnar að
hér er komin upp miðstýrandi-
bíóblokk, sem virðist teygja
anga sína í öll helstu kvík-
myndahús landsins og hafa það
helsta markmið að sýna sömu
myndirnar á sömu tímunum og
þá náttúrulega bara helstu
burstablokkirnar sem selja sig sama-
sem sjálfar því ræmufabrikkan í Kali-
forníu lagði svo mikla elju og dugnað í
að kynna afurðirnar.
Hvert einasta kvikmyndahús í borg-
inni virðist nú hafa samstarf við SAM-
bíóin um sýningu mynda. Hvernig
stendur á því að menn hafa haft fyrir
því að reisa 7 kvikmyndahús í borginni
með hátt á þriðja tug bíósala til að
MENNINGAR
VAKTIN
Um daginn var stjörnustríð nr. fjögur eina myndin í bíó, nú eru WiHis og Zeta-Jones í öðru
hverju bíói.
sýna þar nokkrar myndir með Bruce
Willis og kó? Var það ekki einhvern
veginn svoleiðis í markaðstrúnni að
markaðurinn hefði þann kost umfram
miðstýringu ríkisbatteríis að hann
þjónaði h'ka hinum, og þ. á m. þeim
sem vildu sjá smettið á fleirum en
Bruce karlinum, með fullri virðingu
fyrir þeim karlmannlega Ieikara? Með
hjálp markaðssjónarmiða og sam-
keppni yrði þjóðh'fið ekki að útflattri
pönnuköku heldur margra hæða hnall-
þóru með konfekti úr öllum áttum? Og
þó að við grátum og gröfum öll
prinsipp um að samkeppni eigi að Ieiða
til fjölbreytni og sættum okkur við Bíó-
blokk Islands hf. - af hverju geta bi'ó-
stjórnendur hér þá ekki séð sóma sinn
í að nýta sína minnstu sali (eins og Há-
skólabíó gerir þó gjarnan) til að þjóna
hinum, sem ekki vilja Brúsa eða þá að
skipta örar út myndum svo fólk 18 ára
og eldra hafi þá a.m.k. um 10-14 ný-
Iegar myndir um að velja þegar Agata
frænka rekur inn nefið eftir kvöldfrétt-
ir og hýðst til að passa svo fullorðna
fólkið geti skroppið í bíó?
loa@ff.is