Dagur - 28.01.2000, Side 4

4 — FÖSTUDAGUR 28. JANÚAR 2000
FRÉTTIR
20% fæm legurými
á Landsspítalaiiujn
Skráðum riíimun á legu-
deildum ROdsspítala fækk
aði um 200 eða um 20%
milli 1991 og 1998.
Skráðum sjúkrarúmum á legudeildum
Ríkisspftala fækkaði jafnt og þétt um
alls 200 rúm, eða iim 20%, á umliðn-
um áratug, það er úr 1.015 árið 1991
niður í 813 árið 1998. Þetta kemur
fram í ársskýrslum spítalanna. Legu-
dögum fækkaði að vonum í leiðinni.
Innlögnum á Iegudeildirnar fækkaði
hins vegar aðeins um 5%, það er í
20.900, svo hver og einn Iá að jafnaði
mun skemur. Meðallegutími á deild-
um, sem var 1 5 dagar í byrjun áratug-
arins, styttist því jafnt og þétt og var
aðeins orðinn 1,8 dagar árin 1997 og
1998.
Þriðjungi fleiri
sjiítór í færri rimium
A hinn bóginn íjölgaði rúmum á dag-
deildum nokkuð eftir 1994. Alls fækkaði
því skráðum sjúkrarúmum úr 1.110 í
rúmlega 930 á þessum sjö árum, eða um
16%. Dagvistarsjúklingum fjölgaði þó
miklu meira en rúmunun, eða nær tvö-
falt og bráðainnlagnir tvöfölduðust ein-
nig. Allt í allt íjölgaði legum, það er inn-
lögðum sjúklingum, um þriðjungá tíma-
bilinu, úr 36 þúsund í 48 þúsund. Eru
þá meðtaldir um 2.900 nýburar ár hvert.
Mikil fækkun varð þó á heildarfjölda
legudaga, eða um 20%. Flestir voru þeir
1992 um 400.600 en fór síðan fækkandi
og langmest árin 1997 og 1998 þegar
322 þúsund legudagar voru skráðir hjá
Ríkisspítölum.
Fjórðungs laimaliækkun
Rekstrarkostnaður Ríkisspítalanna var
rösklega 10 milljarðar króna árið 1998
og hækkaði um 20% frá árinu áður.
Þar af fóru um 7 milljarðar f launa-
kostnað, sem hækkaði um nær 1,4
milljarða eða 24% milli ára, og þó er
gífurleg hækkun lífeyrisskuldbindinga
á árinu ekki meðtalin. Hlutfall launa-
kostnaðar af rekstrargjöldum hækkaði
í 68% árið 1998 en þetta hlutfall var
62 til 64% á árunum 1990 til 1996.
Þessi hlutfallslega hækkun samsvaraði
á bilinu 1,1 til 1,4 milljörðum króna í
fyrra, og er þá miðað við að launa-
kostnaðurinn hefði hækkað í takt við
annan rekstrarkostnað spftalanna.
Ársverkum á Ríkisspítölunum hafði
þó heldur fækkað milli ára og voru
2.550 árið 1998. Breytingar virðast þó
ekki mjög miklar frá ári til árs því árin
1993 til 1996 voru stöðugildi á milli
2.620 og 2.520 á ári.
Um 32 þúsutid kr. á dag
Sé legudögunum deilt í heildarkostnað
verður útkoman 32 þús. kr. á legudag,
en tvær deildir skera sig mjög úr. Á
handlækningadeild, það er skurðdeild,
virðist meðalkostnaður tvöfalt meiri
eða um 63 þús. kr., en nær helmingi
minni á geðdeildunum 18.600 kr.
Rekstur Ríkisspítala, sem kostar
rúmlega 150 þús. kr. á hverja fjögurra
manna fjölskyldu í landinu, er tæpur
helmingur af rekstrarkostnaði allra
sjúkrahúsa í landinu, en fjórðungur af
heildarútgjöldum hins opinbera renn-
ur til heilbrigðismála, sem voru rúm-
lega 40 milljarðar árið 1988.
-HEl
FRÉTTA VIÐTALID

Pottverjum létti er þeir upp-
götvuðu að hamförunum í
Króatíu væri loksins að ljúka.
Þessir strákar, sem eitt sinn
voru „okkar“, eru nú orðnir
aö athlægi um allt land, og
þótt víðar væri leitað. Flestir
eru þeir atvinnumenn í
Þýskalandi og prísa sig senni-
lega sæla fýrir að þurfa ekki
að koma heim til íslands með
skottió á milli lappanna. Rafvirkinn Þorbjöm
Jensson þarf hins vegar að koma heim, hvort
sem honum líkar betur eða verr, og töldu pott-
verjar t.d. ólíklegt að hann fengi þjálfaratilboð
frá Þýskalandi eftir að hafa sagt að þar færi
fram „bullþjálfun"...
Vegna fyrri umfjöllunar í vik-
unni um sönghæfileika Guð-
laugs Tryggva Karlssonar, liag-
fræðings og uppeldisbróðurs
Álftagerðisbræðra, fengu pott-
verjar viðbótarupplýsingar
um kappann. Hann var nefni-
lega ekkert slor, söngskólinn í
Evrópu sem Guðlaugi stóð til
hoða þegar Sigurður Dementz
var að reyna að lokka hann út
til söngnáms og frekari frama á listasviðinu.
Þetta var hinn rómaði og ítalski skóli,
Academia di Sancta Cecilia í Róm. Pottverjar
vora einnig minntir á það að Guðlaugur hefur
stjómað fjöldasöng á að minnsta kosti tveim-
ur landsmótum hestamanna sem haldin hafa
verið á Vindheimamelum í Skagafirði, svo ekki
sé minnst á hópsöng við réttarvegginn í Lauf-
skálarétt. Taugar Guðlaugs liggja norður og
pottverjar bíða spenntir eftir því hvenær hann
treður næst upp með söngbræðram sínum...
Guðlaugur
Tryggvi
Karlsson.
Benedikt
Hjaltason,
bóudi að Hrafnagili
í Eyjafjarðarsveit
KEA hefursamið við mjólk-
urframleéendur á Norðurlandi
eystra um alltað 34% hlut
hænda í hlutafélagi um rekst-
urmjólkursamlaganna áAk-
ureyri og Húsavík.
Sáttnr þótt ekki
næðist meirihluti
Benedikt Hjaltason, bóndi að Hrafnagili í
Eyjafjarðarsveit, er með 495 þúsund lítra
mjólkurkvóta og er þar mcð stærsti mjólkur-
framleiðandi landsins. Hcildarframleiðslan í
Eyjafirði og Þingeyjarsýslum er um 26 millj-
ónir lítra. Benedikt er með 104 mjólkandi kýr
sem stendur en alls 134 mjólkurkýr. Benedikt
er einn þeírra bænda sem gerðu kröfu um að
bændur eignuðust meirihluta í mjólkursam-
lögunum.
- En er hnnn sáttur við þessi málalok?
„Eg er sáttur við þetta í heild sinni en það
eru ýmis smáatriði sem gætu staðið eitthvað í
manni, eins og t.d. hvernig verðið er fundið
og hvernig við bændur megum kaupa restina.
Það er söíuskylda hjá kaupfélaginu ef við vilj-
um kaupa meirihlutann í lyrirtækinu en ég
hef ekki séð útfærsluna á því hvernig á að
meta fyrirtækið ef til kaupa kemur. Það er
miklu sterkara bæði fyrir okkur bændur og
eins fýrirtækið að mjólkursamlögin á Akureyri
og Húsavík skuli vera sameinuð undir einum
hatti en ég á von á að verkefni samlagsins á
Húsavík verði mun sérhæfðari í framtíðinni."
- Ntí hafa sumir bændur sagt að þeir sætti
sig ekki við að ná eliki meirihluta ífélaginu,
muni ekki sltrifa undir biiulandi viðskipta-
samninga og jafnvel leggja mjólkina inn
annars staðar og leita réttar síns með mála-
ferlum. Attu von á því að það verði eitthvað
um það?
„Við verðum að sætta okkur við það að við
erum búnir að spila þetta út úr Kóndunum á
okkur. Mjólkurinnleggjendur á þessu svæði
eiga ekkert mjólkursamlag meðan kollegar
okkar á Suðurlandi og Vesturlandi eru með
fyrirtæki sem er með eigið fé upp á um 4
milljarða króna. Við erum búnir að láta kaup-
félagið hafa okkur að féþúfu í 70 ár svo 34%
eign er ásættanlegt til að byrja með, en engu
að síður gremjulegt. Það er búið að sólunda
arðinum af þessari mjólkurvinnslu í kaupfé-
lagshítina og til viðbótar mun KEA skerða eig-
ið fé mjólkursamlagsins um 500 milljónir
ltróna. Bændur hafa engan arð haft þennan
tíma að undanskildum tveimur síðustu árum
en þá var KEA nauðbeygt til þess vegna þess
að afurðastöðvarinar fyrir sunnan borga yfir-
verð.“
- Framleiðendasamvinnufélag kúabænda
í Eyjafirði og Þingeyjarsjslum mun eignast
allt að 34% t félaginu gegn þvt að leggja
fram bindandi viðskiptasamninga fyrir 1.
ágúst nk. um a.m.k. 99% af þeirri mjólk
semframleidd er á svæðinu. Fyrir hvert pró-
senttislig sem eltki ttæsl samkomulag um
minnkar eignaraðild bænda um 1%. Teltst
að ná þessum 99%7
„Við höfum enga vissu um það en vonum
það besta. Þetta skiptir ekki bara okkur bænd-
ur máli heldur einnig starfsmenn fyrirtækis-
ins og þjónustuaðila á Al<ureyTÍ. Neytendur
hafa frekar óhag af því að málið skyldi vera
komið svona og þessi fjármunir teknir úr
rekstri samlagsins. Bændur hjá Mjólursam-
sölunni eiga innistæður eins og arðurinn af
innistæðunni er að greiða yfirverðið á mjólk-
inni þar. Þar eru uppsafnaðar eignir og Ijár-
magnstekjur sem gera það að verkum að
bændur eru að fá hærra verð. Þar eru bænd-
ur að njóta arðsins af því að fyrirtækið er vel
rekið og þeir hafa átt það alla tíð. Þess höfum
við ekki notið hér en ef arðurinn væri ekl<i
færður frá okkur væri hægt að greiða okkur
einnar króna hærra verð fyrir mjólkina." GG