Dagur - 28.01.2000, Qupperneq 6

6 -FÖSTUDAGUR 28. JANÚAR 2000
Om?u-
ÞJÓÐMÁL
Útgáfufélag: dagsprent
Útgáfustjóri: eyjólfur sveinsson
Ritstjóri: ELÍAS SNÆLAND jónsson
Aöstoöarritstjóri: birgir guðmundsson
Framkvæmdastjóri: marteinn jónasson
Skrifstofur: strandgötu 3i, akureyri,
GARÐARSBRAUT 7, HÚSAVÍK
OG ÞVERHOLTI 1A, REYKJAVÍK
Sfmar: 460 6ioo og soo 7080
Netfang ritstjórnar: ritstjori@dagur.is
Áskriftargjald m. vsk.: 1.900 KR. Á mánuði
Lausasöluverð: 150 KR. OG 200 KR. HELGARBLAÐ
Grænt númer: 800 7080
Netföng auglýsingadeildar: greta@dagur.is-augl@dagur.is-gestur@ff.ls
Símar auglýsingadeildar: (REYKJAV(k)563-1615 Amundi Ámundason
(REYKJAVÍK)563-1642 Gestur Pðll Reyniss.
(AKUREYRI)460-6192 Karen Grétarsdóttir.
Símbréf auglýsingadeildar: 460 6161
Símbréf ritstjórnar: 460 6i7i(AKUREYRi) 551 6270 (REYKJAVÍK)
Vofa nasismans
í fyrsta lagi
Hinir hefðbundnu hægri flokkar eru fylgislitlir og rúnir trausti
í mörgum Evrópuríkjum. Þannig gengur breska íhaldsflokkn-
um ekkert að rétta úr kútnum eftir áfallið í síðustu kosning-
um. Kristilegir demókratar, sem víða voru pólitískt stórveldi á
kaldastríðstímanum, eru víða í miklum vandræðum, nú síðast
í Þýskalandi þar sem afhjúpuð hefur verið djúptæk og víðtæk
spilling flokksforystunnar mörg undanfarin ár. Afallið fyrir
þann íhaldsflokk er mikið og óvíst hvort eða hvernig honum
tekst að ávinna sér traust almennings á ný.
1 öðru lagi
I einstaka ríkjum Evrópu hefur gjaldþrot íhaldsmanna haft í
för með sér eflingu öfgaflokka til hægri. Hvergi þó eins og í
Austurríki þar sem íhaldsmenn virðast nú ætla að leiða
hægriöfgaflokk Jörg Haiders í valdastólana. Stjórnarkreppa
hefur verið í landinu síðustu mánuði, en þar berjast þrír
nokkurn veginn jafn stórir flokkar um völdin. Jafnaðarmenn
og íhaldsmenn hafa hin síðari ár starfað saman í ríkisstjórn, en
nú hafna íhaldsmenn að halda því áfram. Þeir stefna þess í
stað að myndun hægrisinnuðustu stjórn í Evrópu með þátt-
töku stjórnmálaforingja sem hefur aldrei leynt aðdáun sinni á
Adolf Hitler og glæpagengi hans sem lagði ekki aðeins Þýska-
land heldur mikinn hluta Evrópu í rúst í valdatíð sinni.
í þriðja lagi
Þótt Jörg Haider hafi síðustu vikurnar reynt að afsaka lofssam-
leg ummæli sín um Adolf Hitler og sýna þannig að honum sé
treystandi, verður að líta á þá hegðan sem tækifærissinnaða
gjörð sem á að auka líkurnar á því að hann komist í ráðherra-
stól. Leiðtogi íhaldsmanna segir umheiminum að hafa engar
áhyggjur; hann sé maður til að ráða við Haider. Einmitt það
sama sögðu þýskir íhaldsmenn um Adolf Hitler á sínum tíma,
og allir vita hvílík sjálfsblekking var þar á ferðinni. Með Haider
við völdin mun Austurríki vinna það pólitíska skemmdarverk
að magna fram á svið evrópska stjórnmála óhugnanlega vofu
nasismans.
Elías Snæland Jónsson

Þögniun
þj óðþnfakonur
Það hefur löngum verið vitað
að konur eru minni fjölmiðla-
matur en karlar og hlutur.
þeirra heldur rýr í þeim efn-
um. Þetta kom m.a. fram í
niðurstöðum könnunar á
konum og fjölmiðlum sem
kynnt var nýverið á ráðstefnu
Kvenréttindafélags Islands
um kynjaveröld kynjanna. Þar
kom m.a. fram að 70% allra
þeirra sem koma
fram í sjónvarpi eru
karlar og aðeins 30%
konur. Og sömuleiðis
er umfjöllun dag-
blaðanna um konur
heldur slæleg og
körlum Jiar meira
hampað.
Á ráðstefnunni var
haft eftir Þorgerði K.
Gunnarsdóttur fyrrverandi
handknattleiksdómara (sem
var umtöluð sem slík í fjöl-
miðlum) og núverandi alþing-
ismanni (sem nú er umtöluð
sem slík í fjölmiðlum), að
„auðveldasta leiðin til að ná
athygli blaðanna er að vera
ung, kvikmyndastjarna eða
dauð eða allt í senn.“
Þögli meiriMut-
inu
Garri starfaði í mörg ár sem
blaðamaður og var ekki síst í
„mjúku“ fréttunum. Hann
tók hinsvegar aldrei viðtal við
kvikmyndastjörnu, talaði
aldrei við dauða konu (þó
miðlar hafi annað veifið verið
viðmælendur hans) og hann
forðaðíst viðtöl við ungar kon-
ur af því að þær höfðu fátt
upplifað og því lítið að segja.
Hinsvegar falaðist hann oft
eftir viðtölum við eldri konur
sem margt höfðu séð og lifað
V
og voru sannkallaðar hetjur
og mikilmenni. Og viðbrögðin
kvennana oftar en ekki þessi:
„Eg hef nú eiginlega ekki frá
neinu að segja væni minn.“
Ómerkilegustu karlhlunkar,
landeyður og aumingjar voru
afturámóti alltaf tilbúnir í við-
töl og töldu sig hafa frá nógu
að segja frá viðburðarríkri ævi.
Konur geta sem sé sjálfum
sér um kennt, a.m.k.
að hluta, að dómi
Garra, fyrir það hve
hlutur þeirra er rýr í
fjölmiðlum. En þarf
endilega að tala um
þetta sem eitthvað
neikvætt? Engar
fréttir eru góðar
fréttir, stendur þar.
Sport eöa list?
Það kom líka fram í þessari
könnum á konum og fjölmiðl-
um að hlutur kvenna í
íþróttaþáttum fjölmiðlanna er
aðeins 8%. En hlutur þeirra í
umfjöllun um menningu og
listir er hinsvegar 55%. Er
þetta neikvætt fyrir konur?
Hvort vilja þær heldur láta
fjalla um sig sem heilarýra og
spriklandi sportidjóta eða
skapandi listamenn og menn-
ingarvita?
Niðurstöður könnunarinn-
ar sýna einmitt að konur eiga
að fagna rýrri fjölmiðlaum-
fjöllun um sig og sín málefni.
Því hún staðfestir líka það
sem löngu var vitað; að konur
hafa sig lítið í frammi á
glæpabrautinni, þær koma
sjaldan nálægt gjaldþrotum
oe misheppnuðum rekstri.
GAItRI
Þorgerður K.
Gunnarsdóttir.
Hann var ekki á neinu gráu
svæði, pilturinn í 10-11 búðinni
sem greip pepsíflösku á vinnu-
stað sínum á leið í kaffi. Hann
ætlaði að láta aurinn í kassann
eftir kaffitímann. Hann var stað-
inn að verki og látinn fjúka á
stundinni.
Það er ekkert leyndarmál að
skattsvikarar stela nokkrum millj-
örðum á ári hverju. Ráðherrar
hafa staðið í pontu á Alþingi og
kvartað yfir ósómanum. Það er
heldur ekkert leyndarmál, að
verulegur hluti þýfisins er undan-
dráttur vegna virðisaukaskatts.
Það mun ekki vera kurteisi að
gruna kaupmenn um að eiga þar
einhvern hlut að máli. Þegar upp
kemst um einhvern skattaþjófinn
eru viðurlögin að láta hann skila
jjýlinu og lítið annað. Hins vegar
munu þess fá dæmi að verslunar-
Ieyfi sé tekið af nokkrum manni
eða að virðisaukaskattsþjófur sé
látinn gjalda jiess í starfi sínu að
hann hafi brotið eitthvað af sér.
Hvenær stelur maður
pepsí...?
1 skjóli RÍKISINS
Þeir sem vinna í bönkum og fjár-
málafyritækjum starfa á víðlendu
dökkgráu svæði. Þeir sem ein-
hvers mega sín í þeim atvinnu-
greinum stunda margir hverjir
mismunandi víðtæk innherjavið-
skipti. Þeir nota að-
stöðu sína og skort
á lagafyrirmælum
til að auðgast á
miður viðkunnan-
legan hátt.
Þar sem ríkið
sjálft stundar víð-
tæk verðbréfavið-
skipti og hluta-
bréfabrask í gegn-
um fyrirtæki sín og
peningastofnanir
heldur það vernd-
arhendi sinni yfir starfsfólkinu á
dökkgráa svæðinu og þykir ekk-
ert athugavert við gróðabrallið,
fremur en bankastjórunum sem
aldrei hafa tekið eftir hugtakinu
siðgæðí. Enda vill svo til að þeg-
ar ríkisbankar eru einkavina-
væddir sitja bankastjórar gjarnan
uppi með dágóða hlutabréfaeign
upp á rússneskan móð.
Það er auðvitað í stíl við það,
að verið er að breyta Sovét-Is-
landi í Jeltsín-Rússland.
Átæru
Heiðarleiki er af-
stætt hugtak eins
og ófrómleiki er
raunar líka. Seint
verður svarað
spurningu Jóns
Hreggviðssonar:
Hvenær drepur
maður mann og
hvenær drepur
maður ekki
mann? Hann vissi
ekki einu sinní sjálfur hvort
hann hafði drepið böðulinn eða
ekki, hvað þá aðrir.
En það er alveg á tæru hvenær
ungur starfsmaður í verslun
leggur út á glæpabrautina. Það
er þegar hann hremmir pep-
síflösku og borgar ekki áður en
tappinn er skrúfaður af. Og hver
veit hvort hann ætlaði að borga
hana yfirleitt. Það verður aldrei
sannað eða afsannað, fremur en
hvort Jón á Rein drekkti böðlin-
um í ölæði eða bvort það var
slys.
Það er ekki sama hvernig stað-
ið er að verki þegar menn eru að
auðga sjálfa sig á óviðurkvæmi-
legan hátt og viðurlögin fara
gjarnan eftir jiví hver liturinn er
á umhverfi gróðafysnarinnar. En
það er á hreinu að umdeilanleg
gripdeild í 10-11 verslun varðar
tafarlausum brottrekstri úr starfi
og Jrar með óhjákvæmilegum
mannorðsmissi deilikventsins.
Um mörg önnur umdeilanleg
auðgunarbrot eru framin á grá-
um svæðum og eru löggjafanum
og landsfeðrum þóknanleg.
Enda standa þeir f sporum
jeltsíns og kumpána hans.
Þú skalt ekki stela gosi, er
boðorð gróða samféiagsins.
Lýsirþað vantrausti á
leihhússtjóra Leihfélags
Reyhjavíhur hvemig
staðið hefur verið að aug-
lýsingu á stöðunni?
Páll Baldvin Baldvmsson
formaður leikhiísráðs Leikfélags
Reykjavíkur.
“Ég ætla ekkert
að fara að kom-
mentera á það
meðan þessi pró-
sess er í gangi og
Jrið á Degi hljótið
að skilja það.“
Gunnar Stefánsson
leiklistargagnrýnandi Dags.
“Það að staðan er
auglýst, sem ekki
þurfti að gera,
sýnir að menn
vilja skipta um
leikhússtjóra,
enda hefur Páll
Baldvin formaður Ieikhússtjórn-
ar lýst yfir þeirri skoðun sinni.
Og sækir síðan sjálfur um stöð-
una, sem er sérkennilegt. Ég
held að Leikfélag Reykjavíkur
þyrfti ekki á svona uppákomu að
halda í dag, þegar fá ár eru liðin
síðan síðast sauð uppúr; þegar
Viðar Eggertsson var rekinn. Að
ýmsu leyti hefur mér þótt Þór-
hildur standa sig vel og þar nefni
ég sérstaklega að hún hafi tvisvar
sinnum fengið rússneska leik-
stjórann Alexei Borodín til þess
að setja upp sýningar, Feður og
syni og nú síðast Djöflana - en
mikill fengur var af þeim báð-
um.“
Þórarinn Eyfjörð
forsvarsmaðurísienska leikhússins.
“Auglýsingin lýsir
því að forystu-
menn leikfélags-
ins séu tilbúnir í
samskonar stríð
og var hjá L.R.
fyrir fjórum
árum. Þeir telja félagið nógu
sterkt fyrir slíkt stríð, en um jiað
eru skiptar skoðanir í leikhús-
heíminum. Sjálfur tel ég að af-
leiðingarnar gætu orðið þær að
borgin endurskoði stuðning sinn
við félagið, sem það er algjörlega
háð. Þórhildur hefur komið L.R.
á kortið á nýjan leik og starfað
þannig að félagið hefur öðlast
virðingu almennings á ný. Ef for-
ystusveit L.R. vill fórna þessari
virðingu telja þeir hinir sömu að
staða leikfélagsins sé sterkari en
hún er að mínu mati.“
Guðrún Ásmundsdóttii
leikkona hjá L.R.
“Persónulega
finnst mér að
auglýsing hafi
verið óþörf, því
Þórhildur hefur
staðið sig vel sem
leikhússtjóri. Á
hennar tíma hafa
fjárveitingar frá borginni til fé-
lagsins hækkað, sem sýnir að
starfsemi félagsins hefur vakið
áhuga og traust. Mér finnst
sjálfsagt að við fáum að njóta
starfskrafta Þórhildar í að
minnsta kosti fjögur ár til við-
bótar - því ella væri hún fyrsti
leikhús- stjórinn í leiklistarsögu
landsins sem fengi ekki átta ár
til að koma sinni stefnu í fram-
kvæmd."