Dagur - 23.03.2000, Blaðsíða 4

20 - FIMMTUDAGUR 23. MARS 2000
Xk^UT'
Á mánudag varhald-
innfundur áhættufjár-
magnara og lráskóla-
manna í Háskóla ís-
lands. Slíkurfundur
hefði þóttsaga til
næsta hæjarfyrír að-
eins tíu árum síðan.
Peningamenn hafa í dag áhuga á
hugmyndum því þær hafa öðlast
verðgildi. Hugmyndir fæðast
víða, en þó ekki síst innan veggja
háskólanna þar sem þær eru
kveikja rannsóknarstarfsins.
Ffannsóknir leiða til þekkingar
sem ekki er aðeins góð í sjálfu
sér, heldur getur hún einnig átt
erindi út í samfélagið. Þannig
getur rannsókn sem hafin er í há-
skóla reynst arðbær í beinhörð-
um peningum. A slíkum hug-
myndum hafa fjárfestar áhuga
eins og fram kom á fundi um
„Áhættufjármögnun og háskóla-
rannsóknir" í Háskóla Islands á
mánudaginn.

Gunnar M. Gunnarsson hjá Rannsóknarþjónustu Háskólans: „Lengi vel var hvorki stuðningur né fjármagn til staðar
þegar menn fóru út fyrir háskólann. Þetta er að breytast." myno: teitur
„Frá hugmynd til hagnaðar“
Fundurinn var þáttur í átaksverk-
efni Rannsóknarþjónustu Há-
skólans og Nýsköpunarskjóðs at-
vinnulífsins um nýsköpun og
hagnýtingu rannsóknarniður-
staða við Háskólann. í september
var haldin námstefna innlendra
og erlendra aðila til að ræða mál-
efnið „Frá hugmynd til hagnað-
ar“ og í framhaldi af því var efnt
til hugmyndasamkeppninnar,
„Uppúr skúffunum". Háskóla-
menn gátu skilað inn í keppnina
hugmyndum og verk-
efnum með hugsanlegt
hagnýtingargildi og
fengu þrjú þeirra pen-
ingaverðlaunuð í byrjun
febrúar.
Starfsmenn Rann-
sóknarþjónustu Háskól-
ans hafa verið á ferðinni
um Háskóla íslands frá í
haust, en þeirra á meðal
er Gunnar M. Gunnars-
son. „Við heimsækjum
stofnanir og rannsóknar-
stofur til að kynna þjón-
ustu Rannsóknarþjón-
ustunnar og hvetja menn
til að koma fram með
hugmyndir sínar og leita
ráðgjafar með næstu
skref.
Við finnum greinilegan
vilja háskólamanna til að
koma rannsóknum sínum
og niðurstöðum þeirra á
framfæri, en þá skortir oft
ráðgjöf og aðstoð. Þeir
þurfa á henni að halda til
að vega og meta hvort
rannsóknin sé þess virði
að stofna fyrirtæki utan
um hana og hvort það
borgar sig að fá aðra að
verkefninu. Þeir vilja fá að
vita hvað þarf að gera,
hvernig sækja á um einka-
leyfi og hvort þetta sé eitt-
um öðrum. Við getum bent þeim á
að kannski geti þeir komið við-
fangsefnum sínum á framfæri á
þennan hátt og jafnvel stofnað um
þau stór eða lítil fyrirtæki.“
Fjárfestar í Háskólaniun
Gunnar bendir á að þau fyrirtæki
sem vaxa hvað hraðast í dag, séu
flest sprottin upp úr háskólaum-
hverfi og því spyrjum við hvort
Háskóli lslandsi hafi starfað of
einangrað fram að þessu og hvort
hann sé of sjálfhverfur.
„Já hann hefur vissu-
lega starfað einangrað,
en ekki endilega vegna
þess að hann sé sjálf-
hverfur. Lengi vel var
hvorki stuðningur né
fjármagn til staðar.
Þegar menn fóru út
fyrir skólann að leita
að peningalegum
stuðningi við hug-
myndir sínar fékkst
hann yfirleitt ekki.
Þetta er að breytast
og núna segja fjár-
festingafyrirtæki að
þau vanti góðar hug-
myndir til að vinna
með. Þessi breyting
er hvatinn að þessu
átaksverkefni okkar.“
Gunnar bætir því
við að fyrir tíu árum
hefði örugglega þótt
svolítið sérkennilcgt
að fjárfestar fjöl-
menntu á fund til að
kynna starfsemi sína
inni í Háskóla ís-
lands. En á þessum
fundi um Áhættu-
fjármögnun skýrðu
fulltrúar Nýsköp-
unarsjóðs atvinnu-
lífsins, Aflvaka,
Kaupþings og Upp-
sprettu sem tilheyr-
iknir eru stundaðar í öllum greinum Háskóla Islands,
3 dagana eiga hátækni og líftækni mesta moguleika a
„A fiárf&Sta
hvað sem þeir geti sinnt með
kennslu eða hvort þeir þurfi að
hætta henni.“
Gengur Rannsóknarþjónustan
út frcí þvt' að öll mnnsóknarverkefni
séu hugsanleg markaðsvam? Eru
ekki sumar rannsóknir þess eðlis að
þær eiga ekkerl erindi á markuð?
„Þetta erum við að skoða. Oft á
tíðum sjá vísindamaðurinn og
samstarfsmenn hans ekki þessa
hlið á málinu, þótt þeir séu að
vinna með eitthvað sem gæti nýst
mörg-
ir Kaupþingi, frá starfsemi sinni
og sjónarmiðum. Þessi fyrirtæki
og stofnanir eru að sumu leyti
ólík en eiga það sameiginlegt að
veita fjármagni til uppbyggingar
svokallaðara sprotaverkefna- og
fyrirtækja. Þau veita fjármagni
inn í frumkvöðlafyrirtæki í
ákveðinn tíma, eða þar til þau
eru farin að skila hagnaði og geta
staðið á eigin fótum. Þá selja þeir
hlut sinn og draga sig út úr
rekstrinum.
Þarna fara saman ákveðnir
hagsmunir, sem lfka geta stang-
ast á, því á meðan vísindamaður-
inn leggur upp með ákveðnar
dyggðir, eins og Hermann Ottós-
son hjá Aílvaka orðar það, krefj-
ast fjárfestar þess að hægt sé að
ávaxta hugmyndina þannig að
hún skili hagnaði. Hilmar Þór
Kristinsson hjá Uppsprettu út-
skýrði kröfur fjárfestans ræki-
lega, en Gísli Benediktsson hjá
Nýsköpunarsjóði atvinnulífsins
Iagði áherslu á hvernig þeir gætu
styrkt veikleika vísindamannsins
sem gjarnan hefur ofurtrú á verk-
efni sfnu, án þess þó að geta
horft til framtíðarinnar, eins og
Hilmar Þór sagði að fjárfestar
ætluðust til að væri gert.
Á ekki að trufla neum
- Því spyrjum við Gunnar: Nú
vilja vísindamenn helst fá að
stunda sínar rannsóknir við
vinnufrið og aðstæður sem leyfa
þolinmæði. Lögmál markaðarins
eru svolítið öðruvísi. Stangast
þetta ekki ofmikið á?
„Jú vfst stangast þetta á. En við
reynum að búa til stuðpúða
þarna á milli þannig að vísinda-
mennirnir geti sinnt sínum rann-
sóknum í friði og ró. Rannsókn-
arþjónustan og fleiri geta komið
að rannsóknum og hjálpað til að
mjaka þeim áfram út í samfélag-
ið án þess að það þýði að rann-
sóknarstofum sé lokað eða vís-
indamenn hætti að kenna.
Fjárfestarnir eiga ekki og
munu örugglega ekki trufla vís-
indamenn innan Háskólans. Þeir
verða ekkert inni á þeim alla
daga, enda standa ekki allar
rannsóknir Háskólans þeim til
boða.“
- Gæti innkoma fjárfesta í rann-
sóknir Háskólans ekki haft áhrif á
hvernig rannsóknarverkefni nem-
endur og kennarar velja sér?
„Þá erum við farin að tala um
annað: Að fyrirtæki og fjárfestar
kosti rannsóknirnar frá upphafi
en það finnst mér hættulegt. Fyr-
irtæki gætu þá komið með kröfur
um ákveðnar niðurstöður og
skipað mönnum fyrir verkefni, en
slík áhrif og stjórnun kærum við
okkur ekki um innan Háskóla fs-
lands. Það sem við erum að tala
um er ólíkt.
Við erum að tala um rannsókn-
ir sem fara í gegnum hendurnar
á okkur hjá Rannsóknarþjónust-
unni eða öðrum sem koma þarna
að. Við kynnum fjárfestum að-
eins það sem er í boði og þeir
verða að segja hvort þeir hafi
áhuga á því. Háskólamaðurinn
ákveður áfram hvað hann rann-
sakar og hann einn ákveður hvort
hann vill láta vinna með hug-
myndir sínar, því hann á þær í
raun og veru.“
- Grunnrannsóknir eru þá
áfram fjármagnaðar af ríkinu?
„Já eins og verið hefur. Kenn-
arar við Háskólann sinna þeim
seni hluta af sínu starfi. „
- Hvaða kosti hefur það að
draga ákveðnar rannsóknir út úr
Háskólanum, iii í þjóðfélagið, til
fjárfesta?
„Kostirnir eru þeir að góðar
hugmyndir daga síður upp.
Menn þurfa ekki að fórna ölíu
sínu og flytja út f bæ á lítinn kon-
tór. Þeir geta haldið áfram að
starfa hér og miðla sinni þekk-
ingu og horft um leið á fyrirtæki
úti í bæ, sem sín afsprengi. Þessu
erum við að leita eftir.“
- Sinnið þið öllum deildum Ilá-
skólans jafnt?
„Það á enginn að vera okkur
óviðkomandi og við reynum að
aðstoða sem flesta.“
- Veistu um einhver verkefni
núna sem eiga möguleika á að
þróast áfram?
„Það eru tvö, þrjú lítil og
spennandi fyrirtæki sem hafa
orðið til beinlínis í gegnum þessa
vinnu okkar. Þetta eru sprotafyr-
irtæki, sem við höfum fóstrað
hér á Tæknigarði og eru byrjuð
að selja hugmyndir sínar.
Þessi fyrirtæki hafa sprottið
upp úr einni hugmynd, sem sótt
er um einkaleyfi á. Hugmyndin
er unnin áfram, fyrirtækið er
stofnað og útvegað húsnæði.
Nýjasta dæmið er Sportskóp á ís-
landi, en það hefur þróað forrit
til að hreyfigreina íþróttir og er
ætlað til notkunar við þjálfun.“
- Hvaða greinar t dag eiga meiri
möguleika en aðrar á að vekja
áhuga fjárfesta ?
„Hugbúnaður, margmiðlun og
líftækni. Þar er broddurinn eins
og er, þótt það kunni að breytast
sfðar.“
-MEÓ.