Dagur - 23.03.2000, Blaðsíða 5

FIMMTVDAGUR 23. MARS 2000 - 21
r > x
MENNTNGARLIFTÐ I LAXDIXU
„Hvort við höfum með þessu falsað merk-
ingu ieikritsins eða haldlð henni iifandi, það
leggjum við i dóm velviljaðra ieikhúsgesta."
Krítarhringur Brechts
StefanMetz, leikstjórí,
og Philippe Bischof,
dranmttírg, skrífa um
sýninguna á Krítar-
hríngnum íKákasus
Bertolt Brecht ritaði Krítarhring-
inn í Kákasus í útlegð sinni í Kali-
forníu undir lok heimsstyrjaldar-
innar síðari. Með honum var hann
að bregðast við því öngþveiti sem
Hitler hafði valdið í Evrópu.
I forleik Krítarhringsins kemur
saman fólk af tveimur sovéskum
samyrkjubúum í rústum þorps í
Kákasus, eftir að þýski herinn hef-
ur verið hrakinn á brott, og ræðir
hvernig nýta skuli dal einn fram-
vegis. Bændur af öðru búinu að-
hyllast framsæknar hugmyndir
kommúnismans. Þeir vilja reisa
stíflu, veita vatni á dalinn til að
hægt verði að rækta vín. Bændur
af hinu húinu eru hefðbundnari í
hugsun. Þeir vilja taka upp aftur
það eignarfyrirkomulag sem verið
hafði lyrir stríð og nýta landið
áfram sem geitabændur. Forn
réttindi og nýir almannahagsmun-
ir kommúnismans talrast á. Ljóst
er að Brecht Ijær rökum komniún-
ista efnislega og siðferðilega meira
vægi í þessum umræðum en rök-
um þcirra sem aðhyllast hefð-
hundnar leiðir.
Til þess að skýra yfirburði hug-
mynda kommúnista lætur hann
framsæknu bændurna leika leikrit
sem heitir Krítarhringurinn. I því
tekur vinnukonan Grúsja að sér
nýfætt barn sem aðalskonan móð-
ir þess hafði yfírgefið við upphaf
borgarastyrjaldar sem í landinu
verður. Einsog hjá Brecht er barn-
ið dæmt sinni „sönnu" móður, það
er að segja vinnukonunni Grúsju.
Hvort viö höfum með þessu falsað
merkingu leikritsins eða haklið
henni lifandi, það leggjum við í
dóm velviljaðra leikhúsgesta.
Til áréttingar
Þýðandi verksins, Þorsteinn Þor-
steinsson, skrifar eftirfarandi til
áréttingar:
„Við þessa greinargerð þeirra
Stefans og Philippes er svosem
engu að bæta. Einungis því að
hún, að viðbættum „fréttum" í út-
varpi og blöðum undanfarna daga,
gæti gefið til kynna að textabreyt-
ingarnar í niðurlagi verksins væru
mun meiri en þær eru. I rauninni
eru þær óverulegar. Ein Iína er
færð til og tveimur breytt lítillega.
Það sem áður hljóðaði svo:
En þið sem haftð hlýtt á sögnna
um Krítarhringinn
gefið gaum því er gamlir hváðu:
að gæðin skuli fá þeim sem vel
fara með þau, semsé
bömin hinmn barngóðu svo þau
vaxi og dafni
vagnana góðum ökuþórum ,vvo
vel sé ekið
og dalinti áveittibændum svo
ávöxt hann beri.
er nú flutt svo:
En þið sem haftð hlýtt á söguna
um Krítarhringinn
gefið gaum því er gamlir kváðu:
að gæðin skuli fá þeim sem vel
fara með þau, semsé
landið bætidunum svo ávöxt það
Fjallað varum breyt-
ingu á niðurlagi Krítar-
hríngsins íKákasus við
uppfærslu Þjóðleik-
hússins í „Spumingu
dagsins“ íDegi fyrír
skömmu. Afþví tilefhi
hejurleikstjórí verks-
ins og dramatúrg sent
frá sér greinargerð um
málið, ogþýðandinn,
Þorsteinn Þorsteins-
son, áréttingarpistil.
beri
trumburnar tónlistarmönnum
svo þær hljótni vel
og bömin hinum bamgóðu svo
þau vaxi og dafni.
Þessar breytingar kallast á við
styttingar í forleik. Þar eru einnig
tvítekin orðaskipti sem gefa til
kynna að enn sé tími til stefnu til
að ræða málin frekar.
Leikritið Krítarhringurinn í
Kákasus snýst ekki um það
hvort geitarostur sé betri en
ávextir, hvort hrossarækt sé far-
sælli en vínrækt. Um hvað snýst
það þá? Því svaraði höfundur
þess á þá lcið að þemu þess
væru eignarrétturinn og réttvís-
in. Og einsog niðurlagið gefur
til kynna fjallar það bersýnilega
um það í hverra höndum gæði
jarðar séu best komin. Forleik-
urinn setur fram þessi þemu
sem síðan er unnið úr í leikrit-
inu sjálfu. Síðast en ekki síst
fjallar forleikurinn um það
hvernig leiða skuli deilur til
lykta, það er að segja með um-
ræðum og samkomulagi, ekki
með þvingandi tilskipunum eða
tilvísun í Iög og gamlar venjur.
Það líkan sem þarna er dregið
upp er að sjálfsögðu útópía,
svona hafa hlutirnir víst aldrei
verið og svona verða þeir sjálf-
sagt aldrei. Eða hvað?“
■bækur
Ný útgáfa
Stj ómskipunarréttar
Ut er komin
hjá Háskólaút-
gáfunni ný út-
gáfa, auldn og
endurbætt,
Stjórnskipun-
arréttar eftir
Gunnar G.
Schram pró-
fessor. Ritið
kom fyrst út Gunnar G.
1997. Síðan Schram.
hefur stjórn-
arskránni
verið breytt á s.l. vori. Voru þá
gerðar breytingar á kjördæma-
mörkum, fjölda þingsæta f
kjördæmum og úthlutun þeir-
ra að loknum alþingiskosning-
um. I nýju útgáfunni er gerð
grein fyrir þessum breyting-
um og getið nýrra laga sem
sett hafa verið síðustu árin og
varða stjórnskipun landsins.
Má þar nefna ný sveitar-
stjórnarlög, lög um veiðar og
vinnslu erlendra sldpa í fisk-
veiðilandhelginni, breytingar
á dómstólaskipuninni, ný lög
um lögmenn, loftferðir, nátt-
úruvernd, Háskóla Islands og
ný áfengislög, svo nokkuð sé
upp talið.
1 ritinu eru öll ákvæði
stjórnarskráinnar skýrð og ít-
arlega, fjallað um æðstu
stjórn ríkisins, svo sem völd
forseta og ráðherra. Þá er
tjallað um gildi alþjóðasamn-
inga í íslenskum rétti, meðal
annars EES samninginn og
þá mannréttindavernd sem ls-
lendingar og erlendir menn
sem hér búa njóta, og hvernig
mannréttindaákvæðin veita
mönnum vernd gegn ágangi
ríkisvaidsins.
Ráðleggmgar
um næríngarefai
Norrænar ráðleggingar um
næringarefni er heiti bókar
sem Háskólaútgáfan hefur
gefið út, en hún er nú prent-
uð á íslensku í fyrsta sinn og
er ætluð stúdentum og öðrum
þeim sem áhuga hafa á nær-
ingarfræði.
Ráðlegginar um næringar-
efni byggja á vísindalegri
þekkingu um æskilega sam-
setningu fæðisins og neyslu
næringarefna. Þær eru einnig
fræðilegur grunnur almennra
leiðbeininga um hollt matar-
æði og henta vel fyrir skipulag
á samsetningu fæðis sem við-
heldur heilsu og kemur í veg
fyrir sjúkdónta.
__________________________>>
FERSKVARA
Daim ís 1 líter kr.
Hversdagsís Súkkulaði og Vanillu 1 líter kr.
Frosnir Kjúklingar kr.
Kálfasnitsel kr.
Svínalundir kr. 1.299 kg
Enski boitinn þú kaupir einhverja 3 tegundir Nestle sælgæti
og þú gætir unnið terð fyrir 2 á enskan bikarleik.
299 pk
269 pk
289 kg
999 kg
H r í s a I u n d i , A k u r e y r i
Garðarsbraut
þltt uxdið