Dagur - 06.05.2000, Side 14

30
LAUGARDAGUR 6. MAÍ 2000

Sérstakar
langanir
Þegar vorprófin bres-
ta á eru margir illa
haldnir af prófkvíða,
ekki síst góðir náms-
menn. Úr þessum
vanda er hægt að
vinna en þó er próf-
kvíði alls ekki einfalt
mál, segir námsráð-
gjafi við MA.
„Innan vissra marka er próf-
kvíði ekki nema eðlileg hvatn-
ing til þess að ná góðum ár-
angri. En þegar birtingar-
myndir kvíðans eru orðnar
einbeitingar- og eirðarleysi,
ógleði, hraður hjartsláttur og
ástæðulaust vanmat á eigin
getu þá horfir málið öðru vfsi
„Það er mikilvæg forvörn gegn prófkvíða að allan veturinn sé námið stundað af sam-
viskusemi og með góðri námstækni, “ segir Alma Oddgeirsdóttir, námsráðgjafi við
Menntaskólann á Akureyri. mynd: sbs.
um tilfinningar sínar. En
hvaða aðstoð er hægt að
veita nemanda sem er illa
haldinn af prófkvíða.
„Við reynum að bregð-
ast við þessu með því að
vinna með nemandanum
að því að byggja upp ster-
ka sjálfsmynd, svo að
hann fái trú á eigin getu
og hæfileika. Einnig er
mikilvægt að hjálpa nem-
endum að átta sig á hvaða
hugsanir og viðbrögð við-
halda kvíðanum og í fram-
haldi af því að finna hvaða
Ieiðir hægt er að fara til að
vinna bug á honum. Síð-
ast en ekki er síst er mikil-
vægt að kenna nemendum
að skipuleggja tíma sinn
og tileinka sér góða og
markvissa námstækni. Ef
kvíðinn er þess eðlis að við
teljurn að meðferðar sé
þörf er nemendum vísað
Prófkvíði er
ekki einfalt mál
við og er orðið alvarlegt,“ segir Alma Odd-
geirsdóttir, námsráðgjafi við Menntaskól-
ann á Akureyri.
Sjálfsmynd og trú
á eigin næfileika
Vorpróf í skólum landsins standa nú sem
hæst og velflestir ganga kvíðalausir til prófa
og ná góðum árangri. En það eru ekki allir
svo heppnir. „Prófkvíði getur lagst á hvern
sem er og þá ekki síst nemendur sem hafa
náð alla tíð náð framúrskarandi árangri.
Einmitt þeir krakkar gera miklar kröfur til
sín og fyrir þau getur verið jafn mikið áfall
að fá einkunina 6 eða 7 á prófi eins og fyrir
aðra nemendur að falla,“ segir Alma.
Hún segir ennfremur að vissulega sé
námskvíði í nokkru samræmi við lyndisein-
kunn hvers og eins, sjálfsmynd og trú á eig-
in hæfileika . „Mjög prófkvíðnir nemendur
festast í því sem illa gengur en líta ekki á
það sem vel gengur. Þó er það mjög oft svo
að í 99% tilvika ganga hlutirnir vel en f 1%
illa. Þetta eina prósent nær þó alltof oft yf-
irhöndinni og nemandinn metur sig og getu
sína út frá þessum einu mistökum. Nem-
endur fara jafnvel að draga svo víðtækar
ályktanir af niðurstöðu eins prófs að hægt
sé að dæma þá heimska og lélega náms-
menn. Slíkt er að sjálfsögðu ekki raunin því
útkoma á einu prófi sýnir eingöngu fæmi í
viðkomandi fagi en ekki hversu gáfaður þú
ert eða hversu góð persóna."
Stúlkur leita frekar aðstoðar
Alma segir að þegar líði að prófum leiti
alltaf til sín nokkur hópur nemcnda sem
kvíði verulega fyrir prófunum, en það sé þó
aðeins lítill hluti þeirra 600 nemenda sem
séu í MA. Segir Alma ennfremur að stúlkur
séu mun duglegri að leita sér aðstoðar þeg-
ar svona stendur á, sem sé í samræmi við
þann almenna veruleika hvað karlar eru
tregir að leita sér sérfræðihjálpar eða tala
til sálfræðings skólans. I prófunum er kom-
ið til móts við nemendur með ýmsum hætti
svo sem að nemandinn fái að taka prófin
einn í stofu óski hann þess og fái lengri
próftíma. Einnig skiptir máli að að nemand-
inn fái góða hvatningu og klapp á bakið frá
bæði kennurum og námsráðgjafa. Þetta eru
ráð sem oft virka vel.“
Samviskusemi er forvöm
Alma Oddgeirsdóttir segir að mikilvægt sé
þó að hafa í huga að fáeinum dögum fyrir
próf sé ekki hægt að leysa úr stórum vanda-
málum sem skapi prófkvíða, til dæmis því ef
nemandinn hafi vanrækt námið yfir vetur-
inn. „Það er mikilvæg forvörn gegn próf-
kvíða að allan veturinn sé námið stundað af
samviskusemi og með góðri námstækni.
Eigi góður náms- og prófárangur að nást er
einnig mikilvægt að Iifa heilbrigðu lífi og
stunda reglubunda hreyfingu. Það eru því
ótal þættir í þessu - og prófkvíði er alls ekki
einfalt mál.“ -SBS.
Langanir í sérstakar fæðutegundir eru
oftast háttur náttúrunnar á að segja þér
að þú fáir ekki nóg af ákveðnum
vítamínum eða steinefnum. Oft skapast
þessar sérstöku þarfir vegna þess að
mataræðið í heild sinni er ófullnægj-
andi. Nokkrar algengustu langanir eru:
Hnetusmjör er mikill B-vítamíngjafi.
Ef þú ert orðinn sólginn í hnetusmjör
gæti það verið sökum þess að þú ert
undir álagi og það B-vítamín sem þú
tekur vanalega er ónógt.
Bananar Þegar þú ert orðinn mjög sólg-
inn í banana gæti það verið vegna þess
að líkami þinn þarf á kalíum að halda.
Ostur Ef þú ert farinn að þrá ost, án
þess að vera sérlega mikið fyrir osta, er
mjög Iíklegt að raunverulega löngunin
sé í kalk og fosfór. I því tilfelli væri
reynandi fyrir þig að borða meira
spergilkál.
Epli Eitt epli á dag kemur ekki endilega
skapinu í lag en hefur þó mikið að bjóða
sem gæti vantað í aðra fæðu þína - kalk,
magnesíum, fosfór, kalíum - auk þess að
vera frábær uppspretta pektíns sem
lækkar kólesteról líkamans.
Smjör Grænmetisætur langar oft í
smjör, þvf þær fá mjög li'tið af mettaðri
fitu úr mat sínum. Löngun í sérsaltað
smjör getur verið af löngun í saltið.
Kóla drykkir Oftast merkir löngun í þá
sykurþrá og koffínfíkn. Þessir drykkir
hafa ekkert næringargildi.
Beikon Yfirleitt er þrá í beikon vegna
fituinnihalds þess. Látir þú eftir þér að
borða beikon gættu þess þá að taka til
þín nógu mikið af C, A, D og E-
vítamínum til að vega móti nítrítunum í
beikoninu.
Heimild: Bætiefnabiblían
Plastsköp
morð! Dramat-
fskt já, en spáiði
aðeins í það ef
dagurinn í dag
væri ykkar síðasti
til kynferðislegra
nautna og þið
ættuð samt 50 ár
ólifuð! Ojbara.
Fegurð
Kynfæri kvenna
eru jafn ólík og
andlit kvenna.
Engin tvö skaut
eru eins að lit-
arrafti, lögun,
lykt eða bragði.
„Vitja konur virkilega barbípíkur nú til dags?“
Nú var ég að lesa
dálftið sem gerði
mig dálítið sorg-
mædda og skerti
trú mfna á nú-
tímaþjóðfélagi
mannanna um
sirka fjögur pró-
sent. Amerískum
plastlæknum
(þessir sem legg-
ja stund á hé-
gómalækningar
svokallaðar) hefur nú tekist að
búa til alvegspánnýja kynfæra-
blygðunarkennd hjá konum og
eru nú í gríð og ergi að fram-
kvæma skurðaðgerðir sem miða
að útlitslagfæringum á „ófull-
komnum" kynfærum. I kvenna-
blöðum birtast auglýsingar sem
tala til kvenna einhvern veginn
svona: „Þjáist þú af litlu sjálfs-
trausti vegna óeðlilegs útlits kyn-
færa þinna?“ og þetta virkar því
aðgerðirnar sem kosta allt að
sjöhundruð þúsund krónur eiga
vaxandi vinsældum að fagna.
og í boði er...
Boðið er upp á minnkun innri
skapabarma ef þeir ná út íyrir
ytri barmana, fituinnspýtingu í
ytri barma ef þeir eru „of litlir",
fitusog úr munaðarhól, lyftingu á
signum munaðarhól, Ieisermeð-
ferð til að lagfæra „hrukkur" á
skautinu og leggangaþrengingu
eftir barnsburð. Vesturlandabúar
hafa lengi gagnrýnt harðlega að-
gerðir sem framkvæmdar eru á
kynfærum unglingsstúlkna í
mörgum ríkjumsunnar á hnettin-
um, kallað þær limlestingar og
mannréttindabrot. Umskurður
stúlkna er kannski í mörgum til-
fellum ívið róttækari en fegrun-
araðgerðirnar sem taldar eru upp
hér að framan, algengt er að
skapabarmar séu skornir burt og
snípurinn líka svo að ólíklegt er
að stúlkurnar sem fyrir þvf verða
eigi nokkurn tíma eftir að njóta
kynh'fs. En eru þessar amerísku
aðgerðir nokkru skárrí?Snípur-
inn er blessunarlega skilinn eftir
ennþá en hvað skyldi gerast ef
. . wiáw$k&r'
einhverjum dytti f hug að skapa
ímynd hins fullkomna sníps? Eg
er nær viss um að það tæki ekki
langan tíma að hanna snípaklipp-
ur sem læknar færu að sveifla til
þess eins að konur með brotna
sjálfsmynd vegna síns óeðlilega
útlítandi sníps gætu litið glaðan
dag á ný - en því miður mundu
þær ekki líta graðan dag framar.
Bless sex
Aðgerðirnar eru áhættusamar og
geta haft í för með sér sýkingar,
langvarandi verki og varanlegt
tap á tilfinningu. Skautið allt er
svæði sem ríkt er af kynnæmum
taugaendum og ef vefir eru Ijar-
lægðir að ástæðulausu er Iíklegt
að mikil breyting verði á tilfinn-
ingu á svæðinu. Amerískar konur
eru núna sem beturfer farnar að
berjast gegn þessarri óráðsíu og
þar fara fremstar í flokki konur
sem eiga að baki einhvers konar
aðgerð á kynfærum sem hefur
rústað þeirra kynlífi. Þær segjast
hafa framið kynferðislegt sjálfs-
. s ii* .: * •••______í
Þetta er einmitt
eitt af því sem er
svo heillandi við konur sem kyn-
verur. Svo breytast kynfæri okkar
eftir því sem Iíður á ævina, eins
og líkamar okkar allir, og við ætt-
um að læra að Iáta okkur þykja
vænt um þetta allt, hvort sem
munaðarhóllinn er siginn,
leggöngin breytt eftir fæðingu
barns eða hrukkur komnar kring-
um augun. Fegurðin er í æskunni
og ellinniog öllu þar á milli en
ekki síst í sköpum sem einhverj-
um þykir vænt um.
Ragnheiður Eiríksdóttir
er hjúkrunarfræðingur
kynlifspistill@hotmail.com
KYIMLIF