Dagur - 06.05.2000, Side 17

Da^nr
LAUGARDAGUR 6. MAÍ 2000 - 33
LlPJÐ I LAUÐhJU j
Traustið er mikilvægt,
segir Sævar Helgason
framkvæmdastjóri ís-
lenskra verðbréfa. Hann
segir mikil kauptækifæri
geta falist í þeim lækk-
unum sem hafa orðið á
mörkuðum að undan-
förnu, en tími gullgraftar
sé hreinlega liðinn.
Mestur áhugi er á há-
tækninni en ekki jafn
mikill á sjávarútvegi.
„Frómt frá sagt hefur síðustu árin
ríkt hreint og klárt gullgrafaraæði
hér á Iandi og allir ætla að verða
ríkir af hlutabréfaviðskiptum. Það
má þó nánast fullyrða að sá sem
keypti hlutabréf á Islandi fyrir
þremur til fjórum árum hafi
hagnast á viðskiptunum. Nánast
allt hefur hækkað, en nú má
reikna með að sá góði tími sé lið-
inn og fjárfestar þurfi að velja
ákveðin félög úr, því ekki mun allt
hækka endalaust," segir Sævar
Helgason, framkvæmdastjórí Is-
Ienskra verðbréfa á Akureyri.
Mikilar hræringar hafa verið á
verðbréfamarkaðnum að undan-
förnu og er þar skemmst að
minnast mikilla verðlækkana sem
urðu á mörkuðum bæði vestan-
hafs og í Evrópu. Þær hafa og
haft veruleg áhrif á mörkuðum
hér á landi, enda er íslenskt fjár-
málalíf nú orðið alþjóðlegt að
verulegu leyti. Þetta og fleira bar
á góma í samtali blaðamanns
Dags við Sævar á dögunum
Hollur lærdómur
„Sú niðursveifla sem við höfum
séð á mörkuðum að undanfömu
getur reynst fólki hollur lærdóm-
ur, því gengi bréfa er ekki enda-
laust bein lína uppá við. I þessu
ástandi geta líka falist mikil tæki-
færi, því mörgum hefur gefist vel
að fjárfesta í hlutabréfum þegar
gengi þeirra lækkar mikið. A ls-
landi finnst mér hafa talsvert á
því borið að fjárfestar vilji kaupa
þegar allt þegar hækkar og selja
þegar allt lækkar. Slíkt verður
ekki vænlegt þegar til lengri tíma
er litið. Það kann einmitt að vera
skynsamlegt að kaupa bréf núna,
enda hef ég enga trú á því að
efnahagskreppa sé í nánd. Hvorki
í Bandaríkjunum, Evrópu né hér-
heima eru nein teikn á Iofti um
slíkt, hagvöxtur er talsverður og
vaxandi á þessum svæðum og
ekki óeðlilega mikil verðbólga.
Viðskipti á íslenska markaðnum
hafa hinsvegar verið alveg sáralftil
síðustu dagana,“ segir Sævar.
Áhættan hæfir ekki öllum
Aðspurður svarar Sævar því ját-
andi þegar hann er spurður hvort
hann telji að almenningur hafi
næg auraráð til þess að kaupa sér
hlutabréf og taka þátt í gullgraf-
araæðinu, ef svo mætti kalla það.
„Fjöldi vel efnaðra íslendinga
hefur aukist verulega undanfarin
ár og á væntanlega eftir að aukast
frekar. Þetta fólk leitar ávöxtunar-
leiða á verðbréfamarkaði eins og
eðlilegt er, en einnig ættu allir að
leggja fyrir reglulega til að spara
til ÍTamtfðar. Þá skipta upphæðir
ekki öllu máli. Verðbréfamarkað-
urinn er ekki bara fjrír milljóna-
mæringa, líka fýrir þá sem vilja
spara reglulega en eiga ekki endi-
lega neinar eignir. Þá hefur færst
í vöxt að fólk fjármagni verð-
bréfakaup með Iánsfé eins og
gerist víða á verðbréfamörkuð-
um erlendis.Það er ekld hægt
að mæla með slíku við hvern
sem er að gera slíkt, enda er yf-
irdráttur dýr. Ávöxtunin verður
að vera mjög góð ef ávinningur-
inn af því á að vera einhvér.
„Það má nánast fullyrða að sá sem keypti hlutabréf á íslandi fyrir þremur til fjórum árum hafi hagnast á viðskiptunum. Nánast allt hefur hækkað, en nú má reikna með
að sá góði tími sé liðinn, “ segir Sævar Helgason, framkvæmastjóri Islenskra verðbréfa meðal annars hér i viðtalinu. mynd: brink
Áhættan hæfir ekki öllum."
Eftir því sem þátttaka almenn-
ings á verðbréfamörkuðunum
hefur orðið meiri hefur umfjöllun
fjölmiðla um þessi mál aukist.
„Ein hlið þessarar umfjöllunar
þykir mér varhugaverð. Kastljós í
Sjónvarpinu fær fulltrúa verð-
bréfafyrirtækja til að koma og
mæla með þeim fyrirtækjum sem
þeir telja vænlegust. Þetta er auð-
vitað í í góðu lagi, en síðan eru
sömu fulltrúar fengnir til að
koma aftur mánuði síðar til að
taka stöðuna. Með þessu er að
mínu mati verið að gefa til kynna
að fjárfesting í hlutabréfum sé
skammtfmafjárfesting og ég skil
ekki suma kollega mína að heim-
ila sínum starfsmönnum að taka
þátt í svona umfjöllun. Mikilvægt
er að litið sé á hlutabréfakaup
sem Iangtímafjárfestingu og það
er í raun ekkert stórkostlegt sem
breytist í rekstri fyrirtækis á ein-
um mánuði. Þegar þú mælir með
fyrirtæki ertu að mæla með ein-
hverju sem þú telur að gerist þar í
framtíðinni, svo sem aukinni
sölu, meiri vexti, auknum hagn-
aði og svo framvegis. Oraunhæft
er að taka mánaðarlega stöðu í
slíkum tilfellum. Umfjöllun af
þessum toga er til þess fallin að
grafa undan tiltrú á markaðinum
og í raun eru menn betur komnir
með lottómiða, en kaup á hluta-
bréfum á þeim forsendum að þau
beri að selja ef verðbréfasalar taka
þau út af Dagsljóslista sínurn."
Traustið er mikilvægt
Á síðustu misserum hafa komið
upp mál þar sem siðferði á hluta-
bréfamarkiiði hefur verið nett og
starfsmönnum einstaka fyrirtækja
verið brugðið um sitthvað mis-
jafnt. „Við erum stundum spurð
hvort okkur þyki ekki gott ef
keppinautar okkar eru teknir í
landhelgi. Svo cr alls ekki. Oll
umræða um siðferði á markaði er
vissulega af hinu góða - en ef
einu fyrirtæki er borið eitthvað
misjafnt á brýn verður það til að
rýra traust manna á öllum hinum
fyrirtækjunum. Umræðan verður
„Umfjöllun af þessum
foga er til þess fallin að
grafa undan tiltrú á
markaðinum og í raun
eru menn betur komnir
með lottómiða, en kaup
á hlutabréfum á þeim
forsendum að þau beri
að selja ef verðbréfasal-
ar taka þau út af Dags-
Ijóslista sínum."
líka að vera vönduð og hugtökum
má ekki rugia saman. Til dæmis
eru innherjaviðskipti heimil inn-
an vissra takmarka, en innherja-
svik er annar hlutur og ólöglegur;
það er þegar viðskipti eru gerð á
grundvelli trúnaðarupplýsinga.
Þessu hefur talsvert verið ruglað
saman í umræðunni"
Um verðbréfaviðskipti starfs-
manna í íjármálageiranum eru
gildandi ákveðnar reglur sem
Fjármálaeftirlit og Verðbréfaþing
Islands hafa sett - og eru þær
helstar að starfsmenn mega ekki
kaupa hlul í fyrirtækjum sem þeir
hafa trúnaðarupplýsingar um né
heldur í fyrirtækjum sem eru
utan aðallista Verðbréfaþings.
„Um hlutabréfakaup þeirra sem
starfa hjá fyrirtækjunum sjálfum
gilda hinsvegar ekki nægilega
fastmótaðar reglur. Eg sé þó fyrir
mér að útlínur reglna um þetta
gætu verið þannig að innheijar
mættu ekkikaupa í fyrirtækjum
sem þeir starfa hjá nema tvær til
þrjár vikur eftir að uppgjörstölur
eru birtar. En þá ætti einnig að
birta uppgjörstölur oftar, tii dæm-
is Ijórum sinnum á ári. Slíkt ætti
ekki að vera neitt vandamál, því
öll vel rekin fyrirtæki gera upp
sinn rekstur frá mánuði til mán-
aðar.“
Aukum vægi
erlendra fjarfestinga
Um stöðuna á íslenskum hluta-
bréfamarkaði í dag segir Sævar að
hún sé að hans mati nokkuð góð.
Hluthafar hér líkt og annarsstað-
ar séu áhugasamir um hugbúnað-
ar-, Ijarskipta- og lfftækifyrirtæki.
Hin mikla eftirspurn eftir bréfum
í slíkum fyrirtækjum hafi orðið til
að hækka gengi þeirra nokkuð
hressilega, jafnvel þannig að inni-
stæða hafi ekki verið fyrir geng-
inu. Hið sama megi segja um
bankana - og þess skemmst að
minnast að hver króna eigin fjár í
Landsbankanum hafi á liðnu
hausti verið verðlögð á túkall.
Hann segir að þegar uppgjör
bankanna séu skoðuð megi sjá að
stærstur hiuti tekna þeirra sé til-
kominn vegna gengishagnaðar,
þannig að talsverð áhætta sé fólg-
in í fjárfestingum í þeim, sérstak-
lega þegar verðsveiflur á markaði
séu með þeim hætti einsog verið
hefur að undanfömu.
„Það kemur mér á óvart að Ijár-
festar sýni sjávarútveginum ekki
meiri áhuga, því þar eru miklir
möguleikar. Menn hafa ef til vill
viljað halda að sér höndum vegna
þeirra málaferla sem í gangi hafa
verið, en nú eru þau afstaðin - og
þar með óvissan,“ segir Sævar.
Horfum meira
til eriendra markaða
„Islenska hagkerfið er lítið og við
erum háð því hvernig gengur í
sjávarútvegi þó svo að vægi hans
sé alitaf að minnka, t..d. með nýj-
um hugbúnaðar- og tölvufyrir-
tækjum og betri markaðssetningu
í ferðaþjónustu," segir Sævar
Helgason að sfðustu. „ Því er eðli-
legt að Ijárfestar horfi meira til
erlendra markaða við val á ávöxt-
unarleiðum. Eg tel að fjárfestar
eigi að auka vægi erlendra fjár-
festinga í sínum eignasöfnum. Þá
hefur aðgengi fyrirtækja að
áhæ11ufjármagni stóraukist á síð-
ustu einu til tveimur árum, m.a. í
gegnum Nýsköpunarsjóð og
Byggðastofhun og í gegnum eign-
arhaldsfélög. Má gera ráð fyrir að
framsækin fyrirtæki, t.d. á sviði
tækni og hugvits, fari að ryðja sér
til rúms á Islandi á næstu árum
og án efa leynast góð fjárfesting-
artækifæri þar og sú þróun á án
efa eftir að hleypa talsverðu lífi í
íslenskt efnahagslíf á næstu
árum.“
-SBS.