Dagur - 24.08.2000, Blaðsíða 15

FIMMTUDAGUR 24. ÁGÚST 2 0 0 0 - 1S
Uaimir
LÍFID í LANDINU
Fomri arfleifð
leggjum lið
ÞeirJói í Stapa og
Sigurður Sigurðar-
son eiga alveg
örugglega eftir að
taka lagið á lands-
móti hagyrðinga
MYND GUN.
Hagyrðingaraföllu landinu
leiða saman hesta sína í land-
námilngólfs næsta laugardags-
kvöld. „Etið verður, ortog kveð-
ið“, eins og segirífréttabréfifrá
samtökunum og einnig verður
dansaðfram til óttu. Kannski
verðurdúllið líka endurvakið.Jói
í Stapa er landsþekkturhagyrð-
ingur, hann segirnánarfrá því
semframundan er:
Fomri arfleifð leggjum lið
lífgum snjalla stöku.
I hennar þdgu höldum við
hagyrðingavöku.
Geysimargt á góma ber
gamanleikur orða,
kerksnishnútum kannski er
kastað milli borða.
Höfuðstafi og stuðla hér
sttlar hver sem vildi.
Þessifoma íþrótt er
enn ífullu gildi.
Orðin hvöss en einnig hlý
em rímifalin
þegar stakanfrjáls ogfrí
flýgur }fir salinn.
Þannig Iýsir Jói andrúmsloftinu á samkom-
um hagyrðinga, eins og þeirri sem blásið er til
á laugardagskvöld. Hann segist reikna með
veislu fyrir sál og Iíkama og hefð sé fyrir því að
borða lambakjöt á svona landsmótum. Ekki
þarf að efast um að ósýkt kjöt verði á borðum
því fyrrverandi yfirdýralæknir, Sigurður Sig-
urðarson er í forsvari fyrir mótið. „Sigurður er
í stafni núna þar sem mótið er í landnámi Ing-
ólfs, við skiptum þessu með okkur eftir lands-
hlutum.“ Einn dagskrárliður samkomunnar
heitir einmitt: Landshlutar yrkjast á, þar koma
fram fulltrúar af hveiju landshorni og kasta á
milli sín stökum. Annars eru allir samkomu-
gestir óbeinir þátttakendur í dagskránni því á
aðgöngumiðunum er fyrripartur sem menn
eiga að spreyta sig á og skila botnum þegar
dansinn hefst. Þeir bestu verða kynntir í dans-
hléi. Sérstök yrkisefni kvöldsins eru: Menn-
ingarborgin, Valkyrjur á valdastólum og Sel-
tjamames og sundin blá. Athygli vekur í
prentaðri dagskrá að böm ætla að kveða gaml-
ar stemmur. Jói í Stapa er spurður nánar út í
það atriði. „Já, þama koma fram þijú böm
sem hafa kveðið saman og það er stór-
skemmtilegt atriði. Þau voru í Kringlunni í
sumar og það var eins og bylgja færi eftir
ganginum, því fólk streymdi að til að hlusta.
Sérstaklega voru krakkar hugfangnir af að
heyra jafnaldra sína kveða."
Nýrdúllari?
Jói segir Kvæðamannafélagið Iðunni verða
með fulltrúa á staðnum og býst við að teknar
verði nokkrar tvísöngsstemmur enda séu þær
einna skemmtilegastar rímna. Hann segir sal-
inn líka verða leiddan í rímnasöng og giskar á
að Hólastemma verði látin hljóma enda þekki
hana allir. „Söngur skipar alltaf stóran sess á
samkomum okkar og við verðum með ágæta
forsöngvara, þá Bjama Valtý Guðjónsson og
lnga Heiðmar Jónsson. Svo er veislustjórinn,
Ólína Þorvarðardóttir, „galdrakona", góður
liðsmaður í söng og hún stjómaði síðasta
landsmóti sem haldið var hér í Reykjavík af
mikilli röggsemi."
Fleira vekur forvitni blaðamanns þegar
hann les dagskrá landsmóts hagyrðinga. Til
dæmis „Dúllarinn frá Klasbarða" og Jói er því
spurður:
- Hvað er dúllari?
„Dúllið er sérstök sönglist sem fundin var
upp af fömmanni á nítjándu öld er gekk undir
nafninu Gvendur dúllari. Hún hljómar eins
og það gúlgri í vatni, undir vatnsbakka og tón-
ar fylgja með. Það er stutt síðan fólk er gengið
hjá sem heyrði karlinn dúlla og einn maður er
að æfa þetta. Við erum að vona að fleiri gefi
sig fram sem kunna þessa list því við viljum
bjarga henni frá gleymsku."
Það er óhætt að segja að hagyrðingar séu
þjóðlegir í hæsta máta. Þannig heitir eitt atrið-
ið „Kveðist á (skanderast) og þar em allir gest-
ir þáttakendur. Hvað skyldi þetta vera: „Þetta
er gömul íþrótt. Menn fara með vísu sem byrj-
ar á sama staf og sú vísa sem næsti á undan
endaði á. Þetta eru vísur sem orðnar eru til
áður og ekki ætlast til að menn yrki þær á
staðnum," segir Jói og heldur áfram: „Þetta er
það sem fólk skemmti sér oft við á heimilum á
árum áður.“
Heiðursgestur á Iandsmóti hagyrðinga
verður Guðmundur G. Þórarinsson „heiðurs-
vísnavinur" en Jói segir alla sem yndi hafa af
vísum eiga erindi á samkomuna, hvort sem
þeir yrki eða ekki og hann býst við íjölmenni.
„Yfirleitt mæta svona 170-250 manns en við
búum okkur undir að það geti orðið fleira
núna þar sem mótið er í Reykjavík.“ Spurður
hvort hann eigi ekki von á bragsmiðnum góð-
kunna Andrési Valberg svarar hann: „Jú, ég
reikna fastlega með því. Þá er Bleik brugðið ef
hann lætur ekki sjá sig!“ GUN.
IMENNINGAR
LÍFID
Skemmdarverk
eða gjðmmgur
Það vakti athygli VákfsVMats
þegar ónefndur
málarameistari gerði sér ferð í
Listasafnið á Akureyri fyrir
skemmstu og heillaðist mjög af
verki myndlistarmannsins
Halldórs Ás-
geirssonar
„Kærleika"
sem er
verka
eitt
á sýn-
ingunni
Dyggðimar
sjö að fornu
og nýju, en
þeirri sýn-
ingu lýkur
27. ágúst
næstkom-
andi. Þetta
Kærleikur.
væri ekki í frásögur færandi,
nema af því hvað hann (fyrr-
nefndur málarameistari) sneri
uppá, kýldi og kleip í kærleik-
ann, með þeim afleiðingum að
listaverkið stórskemmdist og sá
verulega á gólfi og veggjum
listasafnsins eftir atganginn.
Þegar gengið var á málara-
meistarann eftir svörum við því
hvaða tilgangi þetta þjónaði,
sagðist hann vera listamaður
og sér þætti eðlilegt að „bæta
við“ annarra verk og lagði til að
litarefnispollurinn fengi að
liggja áfram á safiiinu. Starfs-
menn safnsins voru auðvitað
slegnir yfir athæfinu og veltu
fyrir sér hvort hugsanlega
þyrfti vopnaða verði í Lista-
safnið til að veijast listamann-
stilburðum Akureyringa.
Skapari verks-
ins, myndlistar-
maðurinn Hall-
dór Ásgeirsson,
hafði hins vegar
verið víðsfjarri
góðu gamni
þegar atburður-
inn átti sér
stað, nánar til-
tekið á Græn-
landi. Hann
hafði því enga
hugmynd um verknaðinn
þegar hann var inntur eftir
því hvað honum findist um
slíkt skemmdarverk, sló á
Iétta strengi og sagði að sér
þætti þetta bara skemmtilegt
uppátæki. Eftir stendur
spurningin hvort þetta hafi
verið skemmdarverk eða
gjörningur.
Ha/ldór
Ásgeirsson.
Grafir fyrir lifandi fólk
Man nokkur eftir Nagorno-Kara-
bakh?
Líklega fáir.
En fyrir tæpum áratug mátti
vart opna fyrir fréttatíma án þess
að heyra tíðindi af átökum
Armena og Azera í þessu af-
skekkta fjallahéraði austur í
Asfu, enda fóru hundruð þús-
unda manna á flótta undan víg-
vélunum - svipað og seinna gerð-
ist í Kosovo. Eftir að samið var
um vopnahlé hættu starfsmenn
hinna alþjóðlegu miðla, sem
ráða öðrum fremur fréttaflutningi af
eymdarsvæðum í heiminum, að hafa
áhuga á þessum útnára jarðarinnar. Síð-
an hafa fáir heyrt minnst á Nagorno-
Karabakh.
Samt er þetta hérað enn á sínum stað,
enn umdeilt og án eiginlegs friðar. Og
enn bíður Ilóttafólkið eftir því að komast
heim.
Um það leyti sem Sovétríkin voru að
leysast upp hófust bardagar á milli Azera
og Armena út af Nagorno-Karabakh sem
MEIMNINGAR
VAKTIN
Eiías Snæland
Jónsson
skrifar
telst til Azerbajdan en var einkum
byggt Armenum. Eftir nokkurra
ára átök höfðu Armenar vinning-
inn á árunum 1992 og 1993 og
hröktu Azera meðal annars frá
þorpum sínum og samyrkjubú-
um. Vegna stríðsátakanna lögðu
hundruð þúsunda á flótta; sumir
segja tölu flóttamanna hafa verið
nærri einni milljón.
Samið var um vopnahlé árið
1994, en ekki hefur enn tekist að
ná samkomulagi um frið, hvað þá
að tryggja að flóttafólkið geti snú-
ið heim aftur. Það býr því enn í fátæk-
legum flóttamannabúðum á tugum
staða í Azerbajdan og lifir í voninni.
Moldargrafir
Meðal þeirra sem nýverið hafa lýst
ástandinu hjá því flóttafólki sem verst er
sett, er fréttamaður New York Times, en
hann heimsótti lýrr á þessu sumri búðir
fjölskyldna sem býr við allsleysi.
Sums staðar hefur fólkið lifað í átta ár
í eins konar moldargröfum. Aðrir hafast
Þetta svefnpláss var
eitt sinn hluti afjárn-
brautarlest.
við í yfirgefnum járnblautarklefum sem
áttu að veita þeim skjól í skamman tíma
en hafa orðið heimili þeirra árum sam-
an. Þarna hafa margir dáið, ekki síst
eldra fólk og smábörn sem hafa ekki
fengið nauðsynleg lyf.
Landið sjálft er fátækt og undir harð-
stjórn fyrrum KGB-foringja - en þeir eru
sem kunnugt er frekir til valdanna í
löndum sem áður tilheyrðu Sovétríkjun-
um. Aðstoð alþjóðasamfélagsins er tak-
mörkuð og engin lausn í sjónmáli.
Það er vissulega auðvelt fyrir umheim-
inn að gleyma vandræðum á borð við
þau sem þjaka flóttafólkið frá Nagorno-
Karabakh. Það gerist nánast af sjálfu sér
þegar fjölmiðlar fá áhuga á nýjum vand-
ræðastað á jarðarkringlunni. En það er
hollt að minnast þess í allsnægtunum á
Islandi að eymd fólks gufar ekki upp
þótt hún hverfi úr af sjónvarpsskjánum.