Dagur - 03.01.2001, Qupperneq 4

4 - M IDVl KIJI) AG U R 3. J A N tí A R 200 1
FRÉTTIR
Haþrýstingur á með-
göngu styttir ævina
Háþrýsti sj ukd ómur á
meðgöngutíma eykur
lýkur á kransæðasjúk-
dómum og háþrýstingi
sömu kvenna síðar á
ævinni og styttir
ævilíkur þeirra um
5-7 ár.
Dánartíðni af völdum hjarta- og æða-
sjúkdóma fyrir 65 ára aldur reyndist
50% hærri hjá konum sem greindust
með háþrýstisjúkdóm á meðgöngutíma
heldur en viðmiðunarhópi kvenna sem
ekki höfðu háþrýsting, samkvæmt nýj-
um rannsóknum á vegum læknadeild-
ar Háskóla Islands. Ævilíkur þeirra
k\ænna sem fengu háþrýsting á með-
göngu reyndust að meðaltali 5-7 árum
stvttri en hinna. 1 Ijósi þessara niður-
staðna segja læknarnir mikilvægt að
konur sem veikjast af háum blóðþrýst-
ingi á meðgöngu fái viðeigandi ráðgjöf
og eftirlit til að minnka líkur á veikind-
um síðar á ævinni.
Riím 4% með háþrýsting á
meðgöngu
Tilgáta um tengsl milli háþrýstisjúk-
dóms í meðgöngu og hjarta- og æða-
sjúkdóma síðar á ævinni var sett fram
og prófuð og síðan staðfest í rannsókn
sem Gerður A. Arnadóttir ásamt Reyni
Tómasi Geirssyni, Lilju S. Jónsdóttur
og Reyni Arngrímssyni læknum á
Kvennadeild Landsspítalans, Hjarta-
vernd og í erfðalæknisfræði við HI,
hafa gert og ætla að greina frá á tíundu
ráðstefnunni um rannsóknir lækna-
deildar HI í byrjun nýs árs, en ágrip er
i fylgiriti Læknablaðsins (40/2000).
Rannsóknin náði til þeirra 7.450
kvenna sem ólu börn á Landsspítalan-
um á árunum 1931 til 1947.
Af þeim reyndust 325 (um 4,4%)
hafa háþrýstisjúkdóm á meðgöngu
(bþ> 140/90); eftir 20. viku með-
göngu). ÖIl tilfellin voru flokkuð eftir
alvarleika, þ.e. hvort eingöngu var um
háþrýsting að ræða eða að honum
fylgdi prótín í þvagi (meðgöngueitrun)
Dánartiðni af völdum hjarta- og æðasjúkdóma fyrir 65 ára aldur reyndist 50% hærri
hjá konum sem greindust með háþrýstisjúkdóm á meðgöngutíma heldur en viðmiðun-
arhópi kvenna.
eða fæðingarkrampi. Til samanburðar
var valinn hópur um 630 jafngamalla
kvenna, senr fæddu næst á undan eða
eftir hinum, höfðu engan áðurnefndra
kvilla og áttu jafnmörg börn.
40% á llfi
Aðeins 40% þeirra kvenna sem fengu
háþrýsing á meðgöngu voru á lífi þegar
rannsóknin var gerð en 48% kvenna í
viðmiðunarhópnum. Dánarorsakir
mátti rekja til kransæðasjúkdóms í
tæpum helmingi tilfella í háþrýsti-
hópnum en aðeins í rúmlega fjórðungi
tilfella í viðmiðunarhópnum. Dánar-
tíðni vegna heilaæðasjúkdóms var
16% í háþrýstihópnum en 12% í hin-
um. I fyrrnefnda hópnum höfðu 40%
greinst með háþrýsting síðar á ævinni
en aðeins 9% í viðmiðunarhópnum.
Og heildardánartíðni fyrir 65 ára aldur
var 50% hærri hjá konunum sem fengu
háþrýsting á meðgöngu en í viðmiðun-
arhópnum, sem fyrr segir. Þegar skoð-
að var það hlutfall hópanna sem feng-
ið hafði krabbamein kom enginn mark-
tækur munur í Ijós milli þeirra. — HEI
dÐaftpir
„ Allt er þegar þrennt er, “
sagði gainalreyndur pott-
verji mæöulega og fullvrli
að „þrenna" ríkissjón-
varpsins hefði aldrei verið
slappari en einmitt núna -
og átti þá við ávarp Davrðs
Oddssonar á gamlársdag,
áramótaskaupið og nýársá-
varp forseta íslands. Þessi
þrenna var að sjálfsögðu
helsta umræðuefnið í pott-
inuin í gærmorgun og
reyndust margir sammála
um að það hafi vantað allt
púður í ávörp og gamanefni sjónvarpsins - for-
sætisráðherra við sama heygarðshomið og
venjulega, hvergi minnst á öiyrkja hjá forsetan-
um og skaupið gegnsýrt af mimiimáttakennd
sjónvarpsmaima gagnvart Skjá einuin...
Davíð Oddsson.
... og talandi um skaupið og Skjá einn. Margir
sem horfðu á skaupið skildu livorki upp né nið-
ur í því að hverju var verið að gera grín, enda
aldrei séð þá dagskrárliði þrióju sjónvarpsstöðv-
arinnar sem þar vora til umfjöllunar. Eimi pott-
veiji sem er iðinn við skjáinn hélt því liins vegar
fram að skopstælingar skaupsins á þáttum nýju
stöðvarhmar liefur verið miklu ófyndnari en
sjálfarfyrirmyndimar...
í pottinum þykir það til
marks um liversu
diplómatísk orðunefnd er
að um áramótin fengu
bæði Júhus Hafstein og EII-
ert B. Scram fálkaorðu.
Þessir tveir menn elduðu
sem kuiuiugt er grátt silfur
þegar Elert var forseti ÍSÍ
en Júlíus forseti Ólympíu-
nefndar. Ellert hefur nú tekið báða titlana eftir
að þeir voru sameinaðir, en orðunefnd vill
greinilega ekki skilja Júhus útundan og heiðrar
hann. Að vísu er sagt að það sé fyrir kristniliátíð,
en í pottinum telja menn sig vita að störf lians
fyrir Ólympíunefniiia liafi verið komin á fálka-
orðutímal...
FRÉTTAVIÐTALIÐ
Ingvar Sverrísson
formaður Bláfjallanefndar
í 8 ára stefnumótun Blá-
fjallanefndar er m.a. lagttil
aðsveitarfélögin 13 á svæðinu
leggi fram 100-600 milljónir
til uppbyggingar ogfram-
kvæmda á skíðasvæðunum í
Bláfjöllum, Skálafelli og
Henglinum.
Opnað í Bláfjölhun í dag
- Er nýjunga að vænta?
„Ástæða þessarar stefnumörkunar var sú að
mönnum þótti lítil uppbygging hafa átt sér stað
sl. 20 ár og aðsóknin hefur því miður dalað og
því tímabært að setja nýjan kraft í þessa starf-
semi. Við í Bláfjallanefnd skiluðum svo nýlega
af okkur stefnumótunarskýrslu til næstu 8 ára,
þar sem tekið er á öllum þeim þáttum sem
snúa að þessu svæði. Markmið okkar er að fá
þau 13 sveitarfélög sem standa að Bláfjalla-
nefnd til að leggja fram 400-600 milljónir í
uppbyggingu og nýungar á svæðunum í þessi
átta ár. Einnig viljum við að Ieita leiða til að fá
atvinnulífið sem frekari samstarfsaðila. Og í
þriðja lagi stefnum við að aukinni tekjuöflun
með því að fá fleira fólk á svæðin - en þar er
veðrið okkar erfiðasti keppinautur."
- Hvenær hefjist þið lianda?
„Við byrjuðum að vinna eftir skýrslunni strax
í haust með breytingum á rekstrarfyrirkomu-
lagi. Nefndin hefur þegar skipað sér rekstrar-
stjórn, sem hefur ráðið sér framkvæmdastjóra
fyrir skíðasvæðin, Loga Sigurfinnsson, til þess
að fylgja eftir þessari stefnumótun okkar, varð-
andi ýmsa þætti í uppbyggingu, þjónustu og
fleira í þeim dúr.“
- Hvaða hreytinga er að vænta t' vetur?
„Við ætlum okkur að bæta jyjónustuna mjög
verulega, sérstaklega við fjölskyklufólk og |)á
einkum í Bláfjöllum og Skálafelli. Við ætlum
að koma upp svokölluðum „barnagörðum",
Jiannig að foreldrarnir geti nýtt daginn betur í
skíðalyftunum. Við ætlum að bæta merkingar
og aðra þjónustu við gönguskíðafólk og búa til
nýjar leiðir. Við ætlum okkur efla verulega
|)jónustuna við brettafólkið, sem er mjög vax-
andi hópur. Núna erum við ganga frá samning-
um um kaup á tæki til að búa til svokallaða
„brettagarða" fyrir brettaáhugafólk, sem margt
hefur gaman af að takast á við erfiðar þrautir.
Við stefnum líka að því að breyta Bláfjallaskál-
anum í vetur.“
- Eitthvað hostar þetta væntanlega?
„Sveitarfélögin hafa samþykkt 120 milljónir í
rekstur og framkvæmdir í vetur, í stað 70 rnillj-
óna undanfarna vetur. Þannig að við sjáum
fram á bjartari tfð, og viljum sanna okkur strax
í vetur."
- Ogfrekari framtíðarplön?
„Við leggjum m.a. til að þetta verði gert að
heilsárs útivistarsvæðum og þau verði þannig
betur nýtt en veríð hefur. T.d. í tengslum við
gönguleiðir, sérstaldega í Bláfjöllum og Hengli,
og að skálarnir verði jafnvel opnir um helgar.
Jafnframt viljum við reyna að auka þarna gróð-
ur - höfum reyndar rætt við samtökin um
„Gróður í landnámi Ingólfs" - til að gera svæð-
in meira aðlaðandi yfir sumartímann, auk Jtess
sem snjór tollir betur á grónu landi."
- Er snjóleysi ekki eitt helsta vaitdatnálið?
„I fyrra var vandamálið ekki snjóleysi heldur
hvað veðrið var alltaf vont. Það viðraði illa. Það
koma því miður alltaf vetur sem lítið er hægt að
hafa opið vegna veðurs. Góðir vetur eru þó
fleiri en hinir og þess vegna teljum við okkur
geta náð meiri árangri og fjölgað aftur fólki á
svæðunum. Við opnum væntanlega í Bláfjöll-
um fyrir skíðaæfingar á morgun (í dag). Og í
Henglinum höfum við verið að búa til snjó og
sprauta þar í barnabrekkurnar hjá Víkingsskál-
anum þar sem líka er verið að opna fyrir æfing-
ar.“
- Er ekki dýrt að húa iil snjó?
„Jú, það getur verið það ef leiða þarf vatn á
svæðið, því það þarf ótrúlega mikið magn af
vatni til að geta gert þetta. Við höfum verið
með græjurnar að láni, en Iítið notað þær því
miður.“ - HEI