Dagur - Tíminn Akureyri - 18.02.1997, Qupperneq 4

16- Þriðjudagur 18. febrúar 1997
Umfhíðaftauót
Jlagur'®ómmt
FerðamannamengtmarvarnaiTáð
Hvort mengar meira; álver
eða erlendir ferðamenn?
Hávísinda- og ferða-
mannamengunarvarnarráð
Orkustofnunar hefur nú gert á
þessu viðamikla rannsókn og er
ekki að spyrja að niðurstöðurn-
ar tala skýru máli: Ferðmenn
menga, margir ferðamenn
menga mikið, 110 þúsund
ferðamenn menga jafn mikið og
eitt álver. Bittinú! Það er ljóst
að samkvæmt rannsókn Hávís-
indaráðs og guðfræðideildar
Orkustofnunar verður þjóðin að
velja sér þá mengun sem hún
helst getur sætt sig við og lík-
legri er til að vera „í lágmarki"
eða „viðunandi" einsog sagt er
nú til dags. Öll vitum við að það
eru óskaplegar sveiflur í ferða-
mannaiðnaðinum. Eitt rigning-
arsumar getur eyðilagt tekjur
af ferðamönnum um mörg
ókomin ár. Það er ekkert stabí-
litet í þessum bransa. Nú svo á
hinn bóginn getur ferðamanna-
straumurinn aukist án fyrir-
vara, kannski um nokkur þús-
und eða tugþúsundir eiturspú-
andi útlendinga per ár, sem
munu þá skilja eftir sig sviðna
jörð og móðuharðindi hin síðari
verða snögglega staðreynd. Er
ekki miklu einfaldara, hag-
kvæmara, já og öruggara að
hafa bara eitt stabflt og traust
álver sem mengar viðunandi
sinn fasta kvóta ár eftir ár?
Hvort er líka fallegra og á betur
við í íslensku landslagi: skræp-
óttir hópar eiturspúandi útlend-
inga af öllum þjóðernum á tvist
og bast um okkar hreinu nátt-
úru, eða álver sem situr kyrrt á
sínum stað málað í felulitunum
einsog járnblendiverksmiðjan
og eitrar bara pínu pons,
þ.e.a.s. viðunandi? Ég held að
þetta sé engin spurning. Niður-
stöður Hávísinda- og náttúru-
verndarráðs Orkustofnunar
gefa skýr skilaboð. Við verðum
að hætta þessum ferðamanna-
innflutningi. Við getum bara
ekki tekið þessa áhættu lengur,
það er ljóst. Gróðurhúsaáhrifin
munu ríða
okkur að fullu
og innan tíðar
verðum við
farin að berj-
ast við risat-
ómata og og
sjö metra
gúrkur uppá
hálendinu,
þ.e.a.s. þau
okkar sem
munu lifa eyð-
inguna af.
Kannski hef ég
misskilið nið-
urstöður Há-
vísindaráðs Orkustofnunar, þó
mér finnist það ótrúlegt, enda
eru þær svo ljósar að þær verða
tæplega misskildar. En meining
þeirra gæti þó einnig verið sú
að þar sem 110 þúsund ferða-
menn menga einsog eitt álver,
hversvegna er þá ekki allt í lagi
að hafa þetta álver? Nei ég get
ekki trúað því að þeir hafi verið
að meina það. Ég hlýt að álykta
sem svo að Hávísindaráð og
mannræktardeild Orkustofnun-
ar axli þá ábyrgð að kasta ekki
svona niðurstöðum í andlit
þjóðarinnar til þess eins að
rugla okkur í ríminu. Ég hlýt að
hafa skilið þá rétt. Meiningin
hlýtin- að vera sú að þar sem
ferðamenn
menga svo
mikið sem
raun ber vitni
þá getur nátt-
úra landsins
ekki borið tvö-
földun á því
mengunar-
magni frá einu
álveri til við-
bótar. Það er
þetta sem nið-
urstöður rann-
sóknar Hávís-
indaráðs og
menningar-
málanefndar Orkustofnunar er
að segja okkur: Bygging nýs ál-
vers er algjört feigðarflan fyrir
land og þjóð. Getur verið að ég
sé að misskilja þetta? Er ef til
vill möguleiki á því að Hávís-
inda- og barnaverndarráð
Orkustofnunar hafi í raun verið
að meina að þar sem eitt álver
mengar jafnmikið og 110 þús-
und ferðamenn þá muni ferða-
menn deyja umvörpum vegna
mengunarinnar? Þar sem ál-
Gróðurhúsaáhrifin
munu ríða okkur að
fullu og innan tíðar
verðum viðfarin að
berjast við risatóm-
ata og sjö metra
gúrkur uppá hálend-
inu, þ.e.a.s. þau okk-
ar sem munu lifa
eyðinguna af.

MBR ÞYK/R KOLSK/
ORÐ/NM KJARKAÐUR!
B0C6/
verksmiðja sé ekki lífræn í eðli
sínu þá mun hún ekki bera
skaða af mengun ferðamann-
anna heldur öfugt? Munu
björgunarsveitir í asbestgöllum
þurfa að hreinsa hálendið á
sumrum komandi af hræjum
ferðamanna sem hafa kafnað í
óskráðum eiturefnasambönd-
um? Eða munu ferðamenn
framtíðarinnar ef til vill verða
myrtir af riastómötunum og sjö
metra gúrkunum sem spretta
munu upp á hálendinu í kjölfar
gróðurhúsaáhrifa? Það kæmi
þá vel á vondan. Bölvaðir er-
lendu ferðamennirnir sem með
eiturspúandi mengunarút-
blæstri sínum urðu til þess að
ísland varð hitabelti; látum
risatómatana kremja þá. Látum
sjö metra gúrkurnar berja úr
þeim líftóruna, já sendum hel-
vítin í rútuvís uppá hálendið
þar sem fjórtán tonna Hvera-
gerðisbananar mala þá mélinu
smærra. Og þegar svo er komið
þá getum við líka átt von á því
að verða farsæl og lifa lengi í
landinu, þar sem við höfum
bara þetta eina viðbótar álver
sem mengar viðunandi og er
þar að auki kyrrt á sínum stað
og málað í felulitum í þokkabót.
Þá verðum við líka millar eins
og frændur okkar Norðmenn á
því að flytja út risatómata og
sjö metra agúrkur. Já og hver
mun þá hlæja þegar sagt verð-
ur að ísland sé stærsta banana-
lýðveldi í heimi? Enginn. Hávís-
indaráði og lýðræðisbandalagi
Orkustofnunar sé þökk fyrir að
benda á þá hættu sem fylgir er-
lendum ferðamönnum. Eða -
misskildi ég þetta vitlaust?
Raðgreiðslu-
þjóðfélagið
Ferðaskrifstofurnar voru
að kynna sólarlandatil-
boð sín mn helgina og
svo var að heyra að menn
væru almennt bjartsýnir á
mikla íjölgun ferða. Þjóðin
er að rífa sig upp úr niður-
sveiflunni og horfir nú fram-
an í góðærið, sem þó er ekki
augljósara en
svo að BSBB tel-
ur sig þurfa að
auglýsa eftir því
í blöðum og á
lósvakanum.
BSRB vill fá góð-
æri handa öllum
og út á það
ganga auglýs-
ingarnar. Og
BSRB hefur ver-
ið bænheyrt með
sínum sérstaka hætti. Auð-
vitað er það aðeins fámenn-
ur hópur fólks sem virkilega
fær að bergja á bikar góðær-
isins og sá hópur hefur feng-
ið nægju sína og vel það. En
góðærið er líka að koma til
allra hinna litlu launamann-
anna líka. Góðæri launa-
mannnsins kemur að vísu
ekki í formi hærri launa,
heldur í formi greiðsludreif-
ingar. Nú hafa launamenn
verið frelsaðir imdan átt-
hagafjörtum fátæktarinnar
með því að þeir geta í fyrsta
sinn keypt sér sólarlanda-
ferðir á raðgreiðslum til
þriggja ára. Það eru augljóst
að jafnræði og jafnrétti í
landinu er að aukast veru-
lega með tilkomu greiðslu-
dreifingarinnar sem er hinn
frelsandi andi nútímans.
Láglaunastéttir
í sól
Meira að segja láglaunastétt-
ir geta nú komist í sólina í
útlöndum á þriggja ára fresti
og tekið þátt í almennum
samræðum við hina sem vita
ekki aura sinna tal, um
hótelaðstöðu og þjónustu á
hinum aðskiljanlegustu stöð-
um úti í heimi. Og það er
ekki nóg með að góðærið
banki upp á hjá láglauna-
fólki í formi greiðsludreifing-
ar ferðaskrifstofa, heldur
kemur þetta í kjölfar þess að
greiðsludreifing hefrn rutt
sér til rúms í búsáhalda-
verslunum og hljómtækja-
og húsganga-
búðum. Lág-
launastéttirnar
geta keypt sín
leðursófasett,
sjónvörp, steríó-
græur, ískápa og
uppþvottavélar
án þess að eiga
fyrir því. Kaupin
eru einfaldlega
gerð á rað-
greiðslum og þá
er allt í lagi. Og ekk má
gleyma hinum nýja mögu-
leika láglaunamannsins til
að þykjast vera ríkur. Fislétt
ijármögnun á flottum nýjum
bfl. Allt á raðgreiðslum og
það er einfaldlega enginn
munur á þeim lægst launaða
og burgeisunum sem eiga
milljónatugi á bankabók og
bréfum hvers konar.
Menningarleg
sérstaða
Þannig hefur greiðsludreif-
ingin bjargað menningar-
legri sérstöðu landsins þar
sem allir eru nánast jafnir
og stéttaskipting þekkist
ekki. Greiðsludreiflngin er
góðæri launamannsins og
bjargvættur láglaunamanns-
ins, svarið við ákalli BSRB
um góðæri handa öllum. Eini
gallinn við þetta allt er sá að
þrátt fyrir greiðsludreifmg-
una þarf víst að borga skuld-
irnar og það virðist ganga
dálítið illa sem eðlilegt er
þegar tekjurnar eru litlar. En
slíkt eru bara smámunir
miðað við alla möguleikana
og skemmtilegheitin sem
greiðsludreifingin skapar.
Garri.