Dagur - Tíminn Reykjavík - 01.02.1997, Page 6

Laugardagur l.febrúar 1997 - VI
MINNIN GARGREINAR
3Di:gur-®mimn
Fyrir hönd okkar skóla-
systra úr Ljósmæðraskóla
íslands langar mig til að
minnast Sigríðar Þórarinsdótt-
ur með nokkrum orðum.
Við vorum 12 sem hófum
nám hér í skólanum. Ein varð
að fresta námi um eitt ár vegna
veikinda, svo við vorum 11 sem
þreyttum prófin og útskrifuð-
umst 30. september 1953. Þetta
var samstilltur hópur, sem tók
námið alvarlega og allar höfum
við síðan unnið við ljósmæðra
og hjúkrunarstörf um lengri
eða skemmri tíma.
Við erum þó búnar að missa
aðra úr hópnum, hana Ingi-
björgu sem lést fyrir mörgum
árum langt um aldur fram.
Sigríður, eða Sissa eins og
við kölluðum hana alltaf, hóf
sín ljósmóðurstörf í sinni
heimasveit strax að loknu
námi. Starfaði sem umdæmis-
ljósmóðir í Kelduneshreppsum-
dæmi á sjötta ár. Frá hausti
1959 hefur hún starfað «em
Ijósmóðir á sjúkrahúsinu á
Húsavík, allt til 1. apríl 1986,
en þá sagði hún upp störfum af
heilsufarsástæðum.
Fyrstu árin á Húsavík þjón-
aði hún einnig umdæmum í ná-
greimi Húsavíkur. Ég get ekki
sagt um hvernig vinnuskipting
Ijósmæðra á sjúkrahúsinu á
Húsavík er núna, en oft skiptu
3 ljósmæður með sér tveim
heilum stöðum. Þar var ekki
Sigríður Þórarinsdóttir
HÚsavík
um venjuleg vaktaskipti að
ræða heldur sólarhringaskipti.
Oft var Sissa boðin og búin að
skipta við sér yngri ljósmæður
ef þær langaði til að fara á ball,
eða þá að vera heima hjá sér
um jólin, svo eitthvað sé nefnt.
Um vorið 1986 fékk Sissa
hjartaáfali og má segja að árin
þar á eftir hafi verið nær sam-
felldur sjúkdómsferill. Sykur-
sýki, skjaldkirtilssjúkdómur,
hryggbrot og síðan lærbrot
ásamt fleiru. Þetta urðu því
margar sjúkrahúsferðir og oft
löng lega. Oftast var hún á
sjúkrahúsinu á Húsavík og var
þar samfellt frá 15. maí 1995.
Oft þurfti hún þó að fara á önn-
ur sjúkrahús, t.d. Fjórðungs-
sjúkrahúsið á Akureyri, en þar
lést hún á gjörgæsludeild um kl.
hálf fimm, seinnihluta sunnu-
dagsins 19. janúar eftir tveggja
sólarhringa legu þar. Efalaust
hefur hún fundið að hverju
stefndi, því hún bað manninn
sinn endilega að koma með sér
og vera hjá sér, en í önnur þau
skipti sem hún þurfti á sjúkra-
húsvist að halda taldi hún enga
þörf á fylgd. Ég er bara að fara
á sjúkrahús sagði hún.
Þann 29. ágúst 1959 giftist
Sissa eftirlifandi manni sínum,
Gunnari Valdimarssyni. Þau
eiga þrjú börn: Aðalstein Rúnar
f. 1960, Þórhildi f. 1961 og
Guðrúnu f. 1968. Áður eignað-
ist Sissa tvær dætur: Gunnþóru
Guðnýju f. 1951 og Kolbrúnu f.
1954. Öll eru börnin með fjöl-
skyldur og eru barnabörn Sissu
orðin 15 og barnabarnabörnin
tvö. Það vildi svo einkennilega
til að eitt barnabarnið, Her-
mann Þór Hauksson á Kambs-
stöðum, var að halda upp á 9
ára afmælið á sama tíma og
Sissa kvaddi. Þar voru því sam-
an komnir margir af afkomend-
um henar þegar þeim barst
þessi sorgarfregn.
Þótt svo að Sissa ætti við
mörg heilsuvandamál að stríða
æðraðist hún ekki og oft komu
góðir dagar inn á milli. Gunnar
eiginmaður hennar er líka al-
veg einstakur. Hann var óþreyt-
andi að styðja við Sissu í veik-
indum hennar á allan þann
hátt, sem hægt var að gera.
Hann aðstoðaði hana ef hún
var heima, heimsótti hana á
sjúkrahúsið þegar hún var þar
og tók hana heim hvenær sem
færi gafst á þeim tíma.
Eftir að þau seldu húsið á
Uppsalaveginum og fluttu að
Skálabrekku 19 gat Gunnar
ekið henni heim þangað í hjóla-
stól flesta daga og um helgar.
Þau urðu æ samrýmdari eftir
því sem árin hðu og fundu sér
ýmislegt til að vinna saman að
þessar stundir. Síðasti dagurinn
hennar heima var þriðjudagur-
inn 14. janúar. Eftir það fór að
halla undan fæti. Það er þakk-
arvert að Sissa virtist oft ekki
finna mikið til og oftar en ekki
var stutt í brosið.
Ég minnist Sissu sem bros-
andi konu og mikillar handa-
vinnukonu. Á meðan við vorum
í skólanum var hún alltaf að
sauma út eða með aðrar hann-
yrðir þegar færi gafst frá námi
og vinnu. Ég sé enn fyrir mér
fallegan kjól sem hún saumaði
á dóttur sína. Mér er einnig
minnisstætt þegar ég mörgum
árum seinna kom í heimsókn á
Uppsalaveg 12 til þeirra hjóna
að sjá alla þá hluti sem Sissa
hafði unnið af mikilli vand-
virkni og prýddu veggi og aðra
staði í húsinu. Og blómin, —
þvílík natni. Ennþá sé ég fyrir
mér klifurjurtina sem fékk að
teygja sig út um allt í stofunni
og fékk meir að segja sérsmíð-
aðan grindarvegg til að feta sig
áfram í.
Eins og áður sagði var hóp-
urinn okkar í ljósmæðraskólan-
um mjög samstilltur og höfum
við reynt að halda sambandi
áfram með því að koma saman
á ýmsum tímamótum eða rétt-
ara sagt skólaafmælum. Aldrei
hefur þó tekist að ná öllum
saman í einu. Sissa og Gunnar
náðu því að vera með í glöðum
hópi bæði á Akureyri og í
Reykjavík. Haustið 1993, þegar
40 ár voru liðin frá útskriftinni,
fórum við nokkrar erlendis.
Sissa var þá ekki ferðafær eftir
lærbrotið og sagðist ekki geta
lagt á okkur að hafa meðferðis
stirða konu á hækjum, en bætti
hlæjandi við, hver veit nema ég
geti komið með næst.
Nú er hún lögð af stað í
lengra ferðalag og viljum við
gera orð Valdimars Briem að
okkar:
Far þú ífriði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér núfylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
Útförin fór fram frá Húsavík-
urkirkju laugardaginn 25. janúar
að viðstöddu miklu íjölmenni.
Innilegar samúðarkveðjur
sendum við Gunnari, öllum börn-
unum og íjölskyldum þeirra.
Ása
Helgi Jónsson
Föstudaginn 10 janúar fór
ég ásamt Kára bróður
míniun og fleiri fram að
eyðibýlinu Skatastöðum í Aust-
urdal til þess að liggja fyrir tófu
við æti. Fyrrum samstarfsmenn
á Stöð 2 slógust í fór með okkur
í þeim tilgangi að mynda tófu-
veiðarnar. Eftir að myndatökum
lauk um daginn fór ég ásamt
fréttamanni og myndatöku-
manni austur yfir Jökulsá heim
að bænum Merkigili þar sem
vinur minn Ilelgi Jónsson bjó
einbúi.
Helgi bjóst við okkur en ég
hafði hringt á undan mér og
beðið um gistingu um nóttina.
Þó að þessi ferð hafi upphaflega
ekki verið farin í þeim tilgangi
að taka einbúann á Merkigili
tali fór á endanum þannig að
við tókum langt og merkilegt
sjónvarpsviðtal við Helga.
Þetta var góð kvöldstund.
Helga þótti gaman að fá góða
gesti, ekki síst á þessum tíma
árs. Sá er síðast hafði ritað í
gestabókina á Merkigili var Ein-
ar bróðir minn en hann hafði
komið gangandi yiir Merkigilið
fimm vikum áður. Gestabókin er
góð heimild um erfiðar sam-
göngur á þessum slóðum yfir
vetrartímann og það rifjaðist
upp fyrir mér að þegar við Elen-
ora fórum gangandi í Merkigil
seinnipart aprfl 1995 hafði ekki
borið gesti að garði frá því um
áramót. Þannig gat skammdegið
Merkigili
verið langt og erfitt fyrir einbú-
ann í dalnum.
Lýsing Njálu á Skarphéðni
átti vel við Helga. Hann var
mikill maður vexti, tæpir tveir
metrar á hæð, beinvaxinn og
svipmikill. Hann var óhemju
hraustur, snarpur til átaka og
hafði mikið úthald. Hann var
fær klettamaður og kjarkurinn
svo óbilandi að mörgum hraus
hugur við að sjá til hans. Helgi
var hvatskeyttur í framgöngu, lá
hátt rómur og sagði sínar skoð-
anir umbúðalaust við hvern sem
var. Hann gat verið mikill grall-
ari þegar svo bar undir og í
góðra vina hópi var hann hrók-
ur alls fagnaðar.
llelgi var sannarlega ekki
hvers manns viðhlæjandi og
mikill mannþekkjari. Mislíkaði
honum eitthvað í fari annarra
lét hann það í ljósi og gleymdi
seint. En undir oft á tíðum
hrjúfu yfirborði bærðist hlýtt og
viðkvæmt hjarta. Þessi stóri
hrausti maður, sem virtist ekki
geta bognað en bauð náttúruöfl-
unum byrginn í ríki sfnu í daln-
um, hann var fyrst og fremst
ljúfmenni og drengur góður.
Við strákarnir í Flatatungu
fórum oft í gegnum árin fram að
Merkigili til þess að hjálpa þeim
Helga og Moniku við heyskap,
smalamennsku eða annað. Frá
vorinu 1984 stunduðum við
grenjavinnslu í dalnum. Fyrsta
vorið gekk okkur veiðin afskap-
lega illa enda einungis 16 og 17
ára gamlir, reynslulausir og illa
búnir vopnum og verkfærum.
Sjálfur var Merkigilsbóndinn
miklu meiri veiðimaður en við
og vön skytta. Það lýsir Helga
betur en margt annað hvernig
hann hvatti okkur áfram, bar í
okkur mat um langan veg og
talaði í okkur kjark á allan hátt
á þessu köldu vordögum. Ein-
hver hefði brugðist við með
skömmum.
Annað atvik frá síðasta sumri
er mér minnisstætt. Þá riðum
við nokkur saman fram í dalinn
og gistum á Merkigili. Á leiðinni
til baka var aftur komið við hjá
Helga en síðan riðið áfram nið-
m dalinn, að Merkigilinu og yfir
það. Við vorum komin upp úr
gilinu að norðan þegar Ilelgi
birtist á hesti á barminum að
sunnan og kallar „lykilinn"
styrkum rómi yfir þessa miklu
ófæru. Ég snéri við og teymdi
hest minn aftur niður gilið og sé
þá mér til skelfingar að Helgi
ríður sfnum hesti talsverðri ferð
niður einstigið að sunnan, sem
liggur í krákustígum utan í
klettum, snarbratt og háskalegt.
Þegar við mættumst var Helgi
kominn yfir gilið og hálfnaður
upp að norðanyerðu. Ég hafði í
millitíðinni áttað mig á að ég
var með bfllykilinn í vasanum
og konan mín komst þar af leið-
andi ekki af stað á bflnum frá
bænum en hún átti að fara með
farangur eftir akveginum niður
að vestan.
Helgi sagðist ekki ætla að
skamma mig fyrir hugsunar-
leysið að ríða af stað með bfllyk-
ilinn, það væri sennilega nóg að
Elenora gerði það. Þegar hann
kom til baka í Merkigil þar sem
Elenora beið kvaðst hann hafa
skammað mig rækilega og hún
þyrfti þess vegna engu þar við
að bæta.
Samband Ilelga og Moniku
fannst mér einkennast af gagn-
kvæmri virðingu. Gamla konan
var mikill sjúklingur síðustu ár
ævi sinnar og án stuðnings
Helga hefði hún aldrei fengið þá
ósk sína uppfyllta að búa í daln-
um fram á síðustu stundu. Hann
gerði þar í raun miklu meira
heldur en skyldu sína.
Við nágrannar og vinir höf-
um nú kvatt góðan dreng. Helgi
Jónsson var jarðsettur í Ábæjar-
kirkjugarði. Legstað sinn hafði
hann sjálfur fyrir löngu valið og
ég veit að hann kvaddi þennan
heim sáttur þó að andlát hans
hafi borið að með sviplegum
hætti. Við í Flatatungu biðjum
Guð að blessa góðan vin. Helgi
var sannur af verkum sínum og
minning hans Iifir áfram í daln-
um.
Árni Gunnarsson
frá Flatalungu
íslendingaþættir
Dagur-Tíminn birtir minningargreinar aðeins á laugar-
dögum í íslendingaþáttum. Þeir eru hugsaðir sem eins
konar safnrit, enda eru margir sem halda þeim saman
og geyma.
Mikill þrýstingur er á ritstjórn að birta minningargreinar
á útfarardegi þeirra sem ritað er um, eða sem næst
honum. Reynt er að verða við þeim óskum eftir því sem
mögulegt er. Híns vegar eru höfundar greina að að-
standendur þeirra sem skrifað er um beðnir að hafa í
huga, að íslendingaþættir eru hugsaðir sem safnrit.
Hljóta þeir að sætta sig við að ritstjórn hafi nokkurn
ákvörðunarrétt um hvenær greinar birtast og hverjar
þeirra eru teknar til birtingar.