Dagur - Tíminn Reykjavík - 26.03.1997, Qupperneq 5

^Dbtgur-'Cttmrátn
Miðvikudagur 26. mars 1997 -17
VIÐTAL DAGSINS
„Forréttindi að kynnast
Minningar frá
Merkigili eru á dag-
skrá Stöðvar 2 að
kvöldi föstudagsins
langa. Þar verður
sýnt einstakt viðtal
Eggerts Skúlasonar
við Helga heitinn
Jónsson, hónda á
Merkigili íAusturdal
í Skagafirði.
Einstakt viðtal
Að kvöldi föstudagsins langa
sýnir Stöð 2 þáttinn Minningar
frá Merkigili. Þar verður birt
einstakt viðtal við einbúann
Helga Jónsson á Merkigili í
Austurdal í Skagaflrði, sem lést
af slysförum 12. janúar sl. Við-
talið var tekið tvo síðustu dag-
ana þar á undan og átti að vera
stutt innslag í þáttinn ísland í
dag. - En í ljósi þess hvernig
mál fóru var ákveðið að gera
efninu vegleg skil í heilum
þætti, meðal annars með mynd-
um frá útför Helga í Reykja-
kirkju í Tunguhverfi og frá jarð-
setningunni í Ábæ í Austurdal.
„Við fórum 10. janúar norður
í land í fréttaferð. Með í för var
Árni Gunnarsson frá Flatatungu
í Skagafirði, góðvinur Helga á
Merkigili. Upphaflegur tilgangur
var að mynda refaveiðar við
Skatastaði í Austurdal - og átt-
um við inni loforð um nætur-
gistingu hjá Helga. Áður hafði
Árni skotið því að Helga hvort
hann væri tilbúinn í viðtal fyrir
Stöð 2, en því svaraði hann neit-
andi. Við það sættum við okkur
ekki alveg þar sem af nægu
öðru efni var að taka,“ segir
Eggert Skúlason.
Líkur Skarphéðni
„Við komuna að Merkigili var
mér brugðið að sjá tröllslegt út-
lit Helga. En þegar inn fyrir
skelina kom var þetta einhver
dýpsta og viðkvæmasta sál sem
ég hef hitt og þarna skynjaði ég
hugtakið innri fegurð. Þar sem
við sátum við kaffiborðið á
Merkigili hvíslaði Árni að mér
hvort ég myndi eftir lýsingunni
úr Njálu á Skarphéðni Njálssyni,
en þar segir:
„Hann var mikill maður vexti
og styrkur, vígur vel, syndur
sem selur, manna fóthvatastur,
skjótráður og öruggur, gagnorð-
ur og skjótorður, en þó löngum
vel stillur. Hann var jarpur á
hár og sveipur í hárinu, eygður
vel, fölleitur og skarpleitur, lið-
ur á hári og lá hátt tanngarður-
inn, munnljótur nokkuð og þó
manna herm annlegastu r. “ Þessi
lýsing var ekki ijarri því sem á
við um Helga,“ segir Eggert - og
bætir við að svo hafi þróast að
Helgi hafi brátt verið tilbúinn í
viðtal.
„Var brugðið að sjá tröllslegt útlit Helga. En þegar inn fyrir skelina kom var þetta einhver dýpsta og viðkvæmasta sál sem ég hef hitt,“ segir Eggert
Skúlason.
Allt milli himins og
jarðar
„Við töluðum um allt milli him-
ins og jarðar. Ástarmál, Skag-
firðinga, hesta, líf eftir dauðann
og margt fleira," segir Eggert -
sem lauk svo viðtalinu við Helga
næsta morgun, laugardag. „Á
leiðinni suður vorum við Þor-
varður Björgúlfsson mynda-
tökumaður að tala um viðtalið
við Helga. Og þegar við ókum
yfir brúna á Blönduósi vorum
við sammála um að rétt væri að
henda öllu þessu í Blöndu.
Hvaða leyfi hefur maður til að
vaða inn á heimili fólks og ræða
við það um þess leyndarmál.
Sjónvarpa þessu efni svo í þeim
miðli sem hefur beinhnis
ógnvekjandi áhrif,“ segir Egg-
ert.
Eggert segir að seint á laug-
ardagskvöldið hafi Helgi hringt
heim til sín í Reykjavík og beðið
um að ákveðin atriði í viðtalinu
færu ekki í loftið - sem og að
Árni frá Flatatungu yrði tilsjón-
armaður með að þátturinn yrði
með sæmd gerður. „Bæði þessi
loforð mín verða efnd,“ segir
Eggert. „Það næsta sem gerðist
í málinu var síðan að síðdegis á
sunnudag hringdi Árni og sagði
mér að Helgi væri dáinn. Hefði
hrapað af svellbunka ofan í
Merkigilið um morguninn og
látist samstundis."
„Þetta verður vissu-
lega minnistœtt við-
tal. Á hinn bóginn er
þetta óþœgilegt verk-
efni að því leyti að
framsetning og
vinnsla alls þáttar-
ins er viðkvœm og
vandasöm. En mér
finnast mikil forrétt-
indi að hafa kynnst
Helga á Merkigili, þó
ekki hafi verið nema
stutt stund, “ segir
Eggert Skúlason,
fréttamaður
á Stöð 2.
Einfaldleikinn hæfir
best
„Þátturinn Minningar frá Merki-
gili er einfaldur í allri gerð
sinni. Vilji var fyrir því að leggja
eins mikið í þennan þátt og teld-
ist þurfa - en ég taldi einfald-
leikann hæfa best. Enda er hór
sögð saga af manni sem bjó ein-
földu lífi - þótt ytri umgjörð lífs-
skilyrða hans væri öllu stór-
brotnari,“ segir Eggert. - Hann
segir Skagfirðinga hafa sýnt
gerð þáttarins mikinn áhuga -
og þeir hafi fúsir viljað leggja
málinu lið. Karlakórinn Heimir
syngur Fram í heiðanna ró, sem
flutt verður í þættinum - og eins
verður rætt við þá Kára Gunn-
arsson frá Flatatungu, nú kenn-
ara við Steinsstaðaskóla í
Tungusveit, Hjálmar Guðjóns-
son á Tunguhálsi og Stefán
Hrólfsson á Keldulandi, sem all-
ir þekktu vel Helga og hans líf.
Rangæingur að upp-
runa
Helgi Jónsson var fæddur 31.
ágúst 1937 á Herríðarhóli í
Holtum. Jafnhliða bústörfum á
heimaslóð á yngri árum sótti
Helgi vertíðir við suðurströnd-
ina. Árið 1974 réði hann sig síð-
an sem vinnumann til Móniku
H. Helgadóttur á Merkigili, kon-
unnar sem Guðmundur G.
Hagalín gerði ódauðlega í bók-
inni Konan í dalnum og dæturn-
ar sjö. Síðar keypti Helgi jörðina
og bjó á Merkigili til síðasta
dags. - Helgi var eina sálin í
Ábæjarsókn, en í Ábæ hefur síð-
ustu ár verið messað á sunnu-
degi um verslunarmannahelgi -
og Helgi síðan boðið kirkjugest-
um á eftir í kaffi á heimili sínu.
I frásögn af Ábæjarmessunni,
sem birtist í Degi 8. ágúst sL
sumar, segir Helgi heitinn: „Ég
hef alla mína búskapartíð hér á
Merkigili, eða í 22 ár, haldið í
þann sið að bjóða kirkjugestum
í Ábæ í kaffi eftir messuna um
verslunarmannahelgi. Þetta er
reyndar ekki frá mér komið,
Mónika Helgadóttir viðhafði
þennan sið alla síð tíð hér, á
meðan hún bjó hér í dalnum
með dætrum sínum sjö og ein-
um syni.“
Náttúran er tröllaukin
hamhleypa
í sömu frásögn er birt brot úr
ræðu sr. Gunnars Kristjáns-
sonar á Reynivöllum, sem préd-
ikaði við Ábæjarmessuna. Þar
segir, sem vel á við um Helga og
svipleg ævilok hans: „Andspæn-
is náttúrunni vaknar maður til
hugleiðinga um trúna og hann
gerir sér óðara grein fyrir því
að trúin er meira en lotning og
hughrif, hún er meira en hrifn-
ing og þá viljum við stundum
gleyma að náttúran er ekki allt-
af blíð og fögur, hún er stundum
tröllaukin hamhleypa sem engu
eirir, allra síst manninum, og þá
er hún enginn helgidómur, þá
leitar maður athvarfs í öðrum
helgidómi sem ávallt er hinn
sami þótt veður skipist í lofti.“
-sbs.
Helga á Merkigi]i“