Dagur - Tíminn - 25.10.1996, Blaðsíða 2

2 - Föstudagur 25. október 1996
(®agxnr-'2Iímtmt
FRÉTTIR
Það virðist ekkert lát á
vangaveltum manna um
framtíð Jóns Baldvins. Sú
kenning að hann stefni á
sendiherrastöðu í Washing-
ton virðist eiga ótrúlega víð-
tækan hljómgrunn og bæði í
utanríkisráðuneytinu og í
utanríkisþjónustunni kraumar
þessi kenning á göngum og í
fundarherbergjum og er talin
sérlega trúleg....
Talsvert uppistand varð í
sláturhúsinu á Hellu í
fyrradag, þegar fyrirmenni
komu þangað vegna átaksins
íslenskt já takk! Heimsókn
fyrirmenna hófst á Flúðum og
hélt áfram á Hvolsvelli og var
skoðað þar. Síðan barst leik-
urinn til Hellu. Prentuð dag-
skrá heimsóknarinnar lá fyrir
og þar blöstu við vandræðin
þegar í sláturhúsið kom: í
dagskrá gestanna stóð nefni-
lega: Forsetinn kvaddur!
Radíusbræður eru ekki
beinlínis efstir á vin-
sældalistanum á Akranesi
eftir „gamanmál" þeirra um
víðfræga fótboltasparkara
bæjarins. En þeir hafa áður
klikkað á Skaganum. í vor
komu þeir fram í gagnfræða-
skólanum með klukkutíma
„sjó“. í pottinum er sagt að
það hafi verið sextíu minútur
af klámi og öfuguggahætti.
Gaggónemendum stökk ekki
bros á vör, segir sagan. Ann-
að hvort er: Skagamenn hafa
ekki húmor, - eða að Radíus-
bræður eru ekki fyndnir.
Heilbrigðismál
Augnheilsa íslendinga
kom verulega á óvart
Mynd: BG
Alþjóðleg augnrann-
sókn sem meðal
annars fór fram á
Landakoti virðist
sýna gott eftirlit
með augnheilsu á
íslandi
etta sýnir að við erum
með afar gott eftirlit með
þessum hlutum," sagði
Friðbert Jónasson yfirlæknir á
Augndeild Landskots í gær.
Hann stýrði umfangsmikilli
augnrannsókn á íslendingum,
50 ára og eldri, í síðasta mán-
uði. Einkum beinist rannsóknin
að skýmyndun á augasteini og
gláku. Við verkið voru notuð
tæki sem japönsk yfirvöld lán-
uðu, auk þess að Qármagna
rannsóknina að mestu leyti.
Friðbert sagði að verið væri
að vinna lír gögnum, hér á
landi og í Japan, og yrði gert
næstu tvo mánuðina í það
minnsta. Hann sagði að mæting
hefði verið góð og úrtakið gott.
Alls fengu 1.500 Reykvíkingar,
karlar og konur, boð um að fá
nákvæma augnskoðun vegna
rannsóknarinnar. Friðbert segir
að ótrúlega margir hafi þegist
boðið.
„Það virtist tiltölulega b'tið
um alvarlega sjúkdóma sem er
fyrst og fremst ábending um
gott eftirlit og gott heilbrigðis-
kerfi hvað varðar augnlækning-
ar. Japanir tóku eftir því að það
var mjög lítið um að við værum
að finna hluti sem ekki var vit-
að um, gláku og ský á augum.
Varla nokkur maður sem tók
þátt í rannsókninni hafði gláku
sem ekki var áður vitað um,“
sagði Friðbert Jónasson.
Framundan er að bera sam-
an ástand augnsjúkdóma víða
um heim. Útijólublá geislun
hefur víða aukist vegna þynn-
ingar ósónlagsins sem hefur
slæm áhrif á skýmyndun á
augasteini. Þessi breyting í
náttúrunni hefur leitt til sífellt
fjölgandi aðgerða við að nema
brott augastein og koma gervi-
augasteini fyrir í staðinn. Ský-
myndun á augum er talin vera
ástæðan fyrir helmingi blindu-
tilfella, einkum hjá fólki yfir
sextugu. Aðgerðum þessum
ijölgar í sífellu og er svo komið
að hún er helmingur allra
augnaðgerða á íslandi og al-
gengasta aðgerð á öldruðum á
Vesturlöndum í dag.
„Geislunin virðist tiltölulega
lítil á íslandi miðað við til dæm-
is Ástralíu, þar sem rannsóknin
fór líka fram. Núna berum við
saman hver raunveruleg áhrif
útijólublárrar geislunar hefur á
skýmyndunina. Við erum ekki
síst að þessu til að reyna að
átta okkur á því hvaða forvörn-
um megi koma við. Þá þyrfti ef
til vill ekki að fjölga aðgerðum
eins og núna er allt útlit fyrir,
þegar hópur aldraðra stækkar
til muna,“ sagði Friðbert Jónas-
son.
-JBP
Austurland
Útvegsmenn
vilja færri
áramót
Talsverð óþægindi,
óhagræði og rugl
samfara því að vera
með fiskveiðiáramót-
in um mánaðarmótin
ágúst/september að
mati austfirskra út-
gerðarmanna
Fundur í Útvegsmannafélagi
Austfjarða, haldinn á Fá-
skrúðsfirði 22. október 1996,
beindi þeim tilmælum til stjórnar
LÍÚ, að hún mælti með því við
sjávarútvegsráðherra að lögum
um stjórn fiskveiða yrði breytt á
þann veg að fiskveiðiárið verði frá
1. janúar til 31. desember ár hvert
í stað 1. september til 31. ágúst
eins og nú er.
í samþykkt fundarins segir að
reynslan hafi sýnt að engin hag-
ræðing eða kostur sé fólgin í því að
vera með fiskveiðiárið á skjön við
almanaksárið. Hins vegar séu tals-
verð óþægindi, óhagræði og rugl
samfara því að vera með fiskveiði-
árið á þeim tíma sem nú er. Út-
gerðarmenn þurfi að „dandalast"
með þrjú áramót hverju sinni, þ.e.
almenna fiskveiðiárið, fiskveiðiár
loðnuskipa sem er 1. júh' til 30.
júní og síðan almanaksárið.
Mjög skiptar skoðanir voru um
tillöguna og segir Eiríkur Ólafsson,
útgerðarstjóri Kaupfélags Fá-
skrúðsfirðinga og formaður Út-
vegsmannafélags Austijarða, að
þótt á sínum tíma hafi þvi verið
haldið á lofti að heppilegast væri
að mæta kvótaleysinu að sumar-
lagi, þá megi færa sterk rök fyrir
því að skynsamlegra sé að mæta
kvótaleysinu í svartasta skamm-
deginu, þegar veður eru verri og
dýrara að sækja fiskinn. Tillagan
var borin upp af Emil Thoraren-
sen, útgerðarstjóra Ilraðfrystihúss
Eskiíjarðar hf. GG
FRÉTTAVIÐTALIÐ
Vínbúð í Kópavogi boðin út
Hildur Petersen
forstjóri Hans Petersen hf.
Hildur Petersen, forstjóri Hans
Petersen hf, er formaður þriggja
manna stjórnarÁTVR, sem tók til
staifa um síðustu dramót. Smú-
sölufyrirtœkið ÁTVR er einstakt,
skilar 6 milljarða gróða aflO
milljarða sölu. Dagur-Tíminn
rœddi við Hildi í gœr.
- Nú ert þú áreiðanlega talsmaður
einkaframtaksins. Finnst þér ekki
nokkuð undarlegt hvemig háttað er
smásölu á vöru eins og áfengum
drykkjum?
„Vissulega er þetta sérkennilegt fyrir-
komulag og kemur oft undarlega út. En
þetta er nú auðvitað bara það sem við
búum við ennþá. Það er ekkert víst að
það verði um ókomna framtíð. Hugsan-
legt er að taka þetta í einhverjum skref-
um eins og við erum reyndar að gera
núna í Kópavogi með því að fá prívatað-
ila inn í dreifinguna. Ég held nú að það
verði þróunin að þetta fari smám saman
í einhvern frjálsari farveg."
- Er nefndin að Jjalla um það hve-
nœr leyfð verður sala á til dœmis bjór
og léttvínum í matvörubúðum kaup-
manna eða áfengis yfirleitt í sérvöru-
búðum kaupmanna?
„Við erum að skoða málin frá ýmsum
hliðum í stjórninni. En ég held þetta
gerist ekki á einni nóttu. Þetta er lang-
tímamái."
- Hvernig stendur á því?
„Ég held þetta sé fyrst og fremst póli-
tík. Það er hlutverk alþingismanna að
ákveða þetta.“
- Ætli íslendingum sé þá ekki treyst-
andifyrir víni?
„Það eru greinilega ekki allir sem
álíta það. Stjórn ÁTVR gæti út af fyrir
sig samþykkt á fundi sínum að leggja
þetta allt niður og koma sölunni í frjáls
viðskipti. En það mundi ekki ganga,
málið yrði að fara gegnum Alþingi og al-
mennt er álitið að það gengi ekki svo
glatt í gegn.“
- Töluverðar ýfingar eru meðal
hagsmunaaðila í Kópavogi vegna
vœntanlegrar áfengisútsölu á vegum
ÁTVR, og undirskriftarlistar í gangi
um allan bœinn. Hvenœr má vœnta
ákvörðunar um staðarvalið?
„Þetta er reyndar í þeim farvegi núna
að Ríkiskaup vinna að útboði. Það má
reikna með að því verði lokið fljótlega
og jafnvel að verslunin verði opnuð í
febrúar eða mars á næsta ári.“
- Þýðir það að Bónus í Smára-
hvammi fái ekki vínbúðina. Verslanir
á þeim slóðum verða ekki tilbúnar fyrr
en síðsumars að manni skilst?
„Þetta fer allt eftir því hver býður
best, menn verða að standa sig í sam-
keppninni."
- Ætlar ÁTVR að reka þessa verslun
eða verða það einkaaðilar?
„Þarna erum við í rauninni að tala
um að einkaaðilar taki að sér rekstur-
inn, en það þarf auðvitað að uppfylla
ýmis skilyrði, sömu innkaupareglur og
tölvukerfið það sama. En einstaklingar
mundu sjá um reksturinn að öðru leyti."
- Skiptir það einhverju máli ef bœj-
arbúar í stórum stíl þrýsta á stjórn
ÁTVR með söfnun undirskrifta?
„í raun og veru ekki, þegar búið er
að bjóða verslunina út. Við munum taka
besta tilboðinu."
- Var verið að taka völd af forstjóra
ÁTVR með nefndinni sem fjármálaráð-
herra skipaði fyrr á þessu ári?
„Nei, alls ekki, forstjórinn vinnur
með okkur þremur, mér, Þórarni Sveins-
syni krabbameinslækni og Árna Tómas-
syni endurskoðanda. Það þótti einfald-
lega eðlilegra að hafa stjórn í fyrirtæk-
inu frekar en að öll vinnan lenti á íjár-
málaráðuneytinu." -JBP