Dagblaðið Vísir - DV - 20.02.1982, Síða 11

DAGBLAÐIÐ & VlSIR. LAUGARDAGUR 20. FEBRÚAR 1982.
11
Karlmenn athugið!
KONUDAGURINN er á morgun.
m höjum urval ígulkerið,
afskorinna blóma
Grímsbæ. Sími 36454
Lítið eitt um London
Augu íslendinga beinast nú mjög að Bretlandi vegna opinberrar heimSóknar for-
seta íslands, Vigdísar Finnbogadóttur, til landsins. Þótt margir landar hafi lagt
leið sína til London er alltaf eitthvað nýtt að sjá í hverri ferð, svo ekki sé talað um
þá sem þangað koma í fyrsta sinn. Óli Tynes segir hér hvernig honum kcmur
London fyrir sjónir.
Er eitthvað hægt að skrifa uni
London sem ekki hefur verið skrifað
áður? Ég efast stórlega um það, en
leita skjóls í máltækinu: „Aldrei
verður góðvísa of oft kveðin.”
Þaðer misjafnt hvernig ferðamenn
,,sjá” London.
Sumir sjá hana sem Oxford Street
og Regent Street og víkja sér lítið út
frá þeim ágætu götum. Enda er erfitt
að labba um þær án þess að heyra að
minnsta kosti einu sinni niælt á
íslenzku.
Aðrir sjá London sem stórkostlega
menningarmiðstöð, sem hún er líka,
þar sem leikhús eru fleiri og betri en
annars staðar í heiminum. Svo eru
það náttúrlega söfnin, kirkjurnar og
pöbbarnir. Yfirleitt reyna menn nú
að blanda þessu eitthvað saman til að
fá sem bezta yfirsýn yfir London, en
þó er til talsverður hópur manna sem
helzt vill sjá kirkjurnar að utan og
pöbbana að innan.
Afturför
Það er auðvitað ekki hægt að
skrifa um London öðruvísi en fara
nokkrum orðum um þær stórkost-
legu stofnanir pöbbana. Það verður
að segjast eins og er að þvi miður
hefur pöbbum í miðborginni farið
stórlega aftur siðustu árin.
Þar eru nú yfirleitt í einhverju
horninu firnastórir glymskrattar sem
belja nýjustu dægurlögin svo hátt að
maður verður að arga eins og röddin
leyfir ef á að reyna að halda uppi
samræðum við þann sem á móti
situr.
Sem betur fer er þó enn hægt að
finna huggulega pöbba þar sent eini
hávaðinn er rödd gestanna, sem
gjarnan leysa heimsvandamálin einu
sinni á kvöldi, yfir nokkrum
”pæntum.”
Pöbbarnir eru mismunandi
skemmtilegir og eiga sér mismunandi
merkilega sögu. Þegar ég er einn
fararstjóri með hóp i London i helg-
arferðunum eru það einkum þrír sem
ég leiði mannskapinn á.^Það eru
,,Dirty Dicks”, „Prospect of
Whitby” og „The Anchor”.
Söguleg öldurhús
Dirty Dicks fékk nafn sitt með
þeim hætti að unr 1700 frétti
brúðgumi nokkur að tilvonandi
búður hans hefði dáið rétt áður en
hún lagði af stað í kirkjuna. í sorg
sinni lét hann loka veizlusalnum og
lagðist sjálfur í hippalíf. Hann
neitaði til dæmis um leyfi til að þrifa
staðinn og sagan segir að þar hafi
ekki verið sópað síðan.
Prospect of Whitby hét upphaflega
Djöflakráin —■ enda voru gestir þar
eingöngu sjóræningjar og annar
morðingjalýður. Kafteinn Kidd var
hengdur fyrir framan krána og sagt
er að afturganga hans reiki um húsa-
kynni. Nafninu var breytt þegar nýir
eigendur vildu hefja krána upp úr
svaðinu.
Akkerið var ölstofa yfirstéttar-
fólks. Gegnt því er hið fræga Globe
leikhús þar sem Shakespeare tróð
fjalir og hann leit oft við í Akkerinu
til að fá glas af Madeira.
Þetta eru allt skemmtilegir staðir
að heimsækja en þeir sem ætla í Dirty
Dicks ættu að flýta sér. Ég var að
heyra að það ætti að loka pöbbnum í
sumar og sópa þar og þvo gólf í
fyrsta skipti í 280 ár.
Söguleg nöfn
Það er enginn skortur á sögulegum
minjum þótt pöbbunum sé sleppt.
Ekki er mikið unr minjar frá timum
Rómverja sem réðu borginni fyrir
2000 árum, en þó má sjá leifar af
vegg hér og þar, tii dæmis niðri við
Tower of London, sem allir ættu að
heintsækja.
London á svo merkilega og
skemmtiiega sögu að þeir sem þangað
fara á eigin vegum ættu endilega að
fra í kynnisferð með einhverri af
ensku ferðaskrifstofunum. Það er
um niargar ferðir að velja, á mismun-
andi verði. Að öðrum kosti ættu
menn að verða sér úti um góða bók
um borgina, því að það er sárgræti-
legt hvcrnig margir reika um hana án
þess að hafa hugmynd um að þcir eru
að ganga unt merkilega sögustaði.
Flest hverfanöfn og götunöfn eiga
sér einhverja sögu. Tökum til dæmis
Knightsbirdge, sem fiestir hafa ein-
hverntíma heyrt taiað um. Það er
nánast i miðri London. Sagan segir
að þar hafi í gamla daga verið lítil á
og yfir hana trébrú sem riddarar fóru
um á gunnfákum sínum. Þaðan
kemur nafnið: Riddarabrúin.
Eða þá Haymarket sem á íslenzku
er heymarkaðurinn. það er frá þeim
tima þegar farartæki i London gengu
fyrir heyi. Þá vár þarna markaður
sem seldi þetta eldsneyti.
Þannig mætt' lengi telja, en von-
andi nægir þettj »il . 2 þið sjáið pð
það er rétt að lesa sér eittlivað ti
áður en London er heimsó’ .
Fólkið
Og svo er það mannfókið. Loiidon
er ekki sízt fólkið sem i henni býr. Og
óvíða sér maður jafnskemmtilega
blöndu úr öllum heimshornum. Það
er hvítt, svart, gult, brúnt . . . ég yrði
ekkert hissa þótl ég mætti grænum
náunga með loftnetsstengur upp úr
hausnum í Oxford stræti.
Og hluti af sjarmanum við allt
þetta fólk í London er hvernig það
býr þarna á tiltölulega litlu svæði og
lekur hvert annað sem sjálfsagöan
hlut, hversu ólíkt sem þaðer.
Stúderaðu bara röð af fólki sem ei
að bíða eftir strætisvagni (raunat
mættum við íslendingar gjarnan
stúdera hvcrnig á að bíða í röðunt) og
reyndu að telja þjóðernin.
Grannvaxni maðurinn i svarta
jakkanum, strípuðu buxunum, með
harðkúluhattinn, regnhlífina og
skjalatöskuna er nokkuð airgljóslega
enskur. Líklega á leiðinni niður i
City.
Fyrir aftan hann stendur ungur
svartur, maður i litríkum kla’ðunt og
hárið fléttað í óteljandi tíkarspena.
Líklegast er hann frá .lamaica
Skeggjaði risinn með túrbaninn og
feitlagna konan i viða, litskrúðuga
kjólnum eru að öllum likindum Irá
Indlandi. hann lítur eiginlega út eins
og Sikli hermaður, en gæti verið
klósettvörður á Heathrov.
Litli horaði náunginn með det
húfuna sent stendur aftast er svo af
alveg sérstökum þjóðHokki
cockney. Eiginlega er hann alveg jal n
fjarskyldur náunganum með
harðkúluhattinn oe hinir i hópnum.
En allt stend þetta fólk og hiðui
þolinmót. .. 'rætó. Og þótt
klæðnaður og útlit sé ólikt, séi
inaður engan gjóa augum á liinn, eins
og hann væri að Itugsa með scr:
„Skrýtinn, þessi.”
Á röftínu
Það er ekki hægt að gefa neina sér-
staka uppskrift að London.
Smekkurinn cr hér um bil jafn
misjafn og mennirnir eru margir.
Verzlanir, leikhús, kvikmyndahús,
i . ., xnattspyrnuvellir og
f og fleira Allt þetta hc.ur
I u.,uon i ríkari og belri mæli en
flestar aðrai borgir.
Sjálfum þykir mér geysilega gaman
að labba bara hér um bil stelnulaust
um göturnar og drekka í mig þessa'
sérstöku stemmningu setn mér finnst
alltaf vera þar að finna. Lita svo inn
á pöbb og drekka í mig svo sem eina
bjórkollu. Og taka fólk tali.
Það þarf afskaplega litið til að
starta samræðum. Liltu lil dæmis á
klukkuna og spyrðu næsta mann
hvenær búðum sé lokað. hann teliu
upp götu fyrir götu, hvaða búðir lok>
hvernær, og til að halda sam
ræðuiíum gangandi byrjar hann að
segja þér hvar sé bezl að kaupa hin..
ýmsu hluti sem þig kann að vanhag,
um. Svo spyr hann þig hvaðan þú séf
og líkurnar eru tíu á móti einum að
hann hafi einhverntíma komið við a
íslandi eða siglt þar framhjá i skipa
lest á striðsárunum, eða allavega
þekki einhvern sem hefur upplifaö
eitthvað af þessu.
Næstu menn cru liklegir til að
blanda sér í umræðurnar með sina
reynslu af íslandi (eða einhverra sem
þeir þekkja). Og þegar þú loks reikar
út af þessum ágæta pöbb ertu enn
sannfærðari en áður um að London
ER dálítið spes. -ót.
Þetta eru nú ekki dæmigerðir
ferðamannas töðum.
Handavinnu af öliu tagi er að fínna á sýningunni. Þaó er dr. fíotf Kjellström,
sem hefur veg og vanda af uppsetningu hennar.
Lundúnabúar á götum úti en menn í svona múnderingum má þó sjá á sumum
Textilverk eftir listakonuna Rose-Marie Huuva.
rætur á að rekja allt aftur til heiðni, en
aðeins eru til fjögur slík í heiminum i
dag.”
Þá færðumenn fórnir
Áðurnefnt trélíkneski fannst fyrir
um tiu árum og þótt undarlegt megi
virðast er talið að það hafi verið notað
nánast alveg fram að þeim tínia. Það er
dr. Rolf Kjellström sem á heiðurinn af
þeim fundi
„Líkneskið fannst upp trl ijalia,”
sagði dr. Kjellström. ,, á afviknum
stað. Það hafði að vísu aðeins verið
fært til frá sínum upprunalega stað.
Fyrrum færðu menn þessum
líkneskjum að öllum líkindum ein-
hverjar fórnir en það er ekki víst að sá
sem notaði það síðast hafi gert það.
Við teljum okkur nefnilega hafa vissu
fyrir að líkneskið hafi verið í notkun
nánast frani að þeim tíma er það
fannst. Sennilega hefur átt það maður,
sem verið hefur kristinn, en heiðinn í
bland, og fundið einhvern andlegan
styrk í líkneskimr,” sagði Dr. Rolf
Kjellström.
Sýningin stendur fram
ímiðjan marzmánuð
Sámi Dáidda verður uppi í Norræna
húsinu fram til 14. marz og er opin á
venjulegum opnunartíma Norræna
hússins. Næsta föstudag, 26. febrúar,
klukkan 20.30 verða þau Rose-Marie
Huuva og Einar Bragi með upplestur
og fyrirlestur um bókmenntir, nryndlist
og heimilisiðnað Sama. Fyrsta til fjór-
tánda marz verða svo daglega kvik-
myndasýningar í húsinu frá landi
Sama. -KÞ