Dagblaðið Vísir - DV - 10.03.1984, Qupperneq 21

fræöing minn, Jón Olafsson. En sr.
Páll þakkaði fyrir sig með því að ráöa
sér nýjan lögfræðing.”
— Nú hefur þú samkvæmt nýjustu
fréttum náð yfirráðum í sóknamefnd.
Þar eru tveir af þremur stuðnings-
mennþínir?
„Mínir menn í meirihluta! Ef þið
eruö að tala um meirihluta þá er meiri-
hluti fólks í Vestur-Landeyjahreppi
ekki sáttur við prest. Auðvitaö slær DV
þessu upp af þvi að þaö eru prestur og
þingmaður sem deila og bærinn er
„Já, það var haft eftir mönnum í
fréttinni að þaö hefði verið háreysti
þegar Eggert Haukdal gekk inn. Það
er rangt. Hins vegar mótmælti Snorri
Þorvaldsson, bóndi í Akurey, með
háreysti veru tengdamóður sinnar á
fundinum, en hún var að ganga úr
sóknamefndinni. Þegar lögreglu-
skýrsla var lesin vegna kæru prests á
hendur einu sóknarbamanna held ég
að frekar hafi mátt heyra saumnál
detta. Það vissu allir af kærunni en
þeir höfðu ekki heyrt hana fyrr og
ofbauð þessar aðfarir eins og þjóðinni
reyndar.”
— Ef þú hefur rétt fyrir þér i þessari
deilu, getur þú þá ekki dregið þig til
baka á þeim grundvelli, að sá vægi
sem vitið haf i meira ?
„Eg þagði í upphafi. En ég vil ekki
að lygin gangi áfram endalaust. Hún
er góð söluvara, en þaö er mál að snúa
því við og láta sannleikann ná fram aö
ganga.
Málið er ekkert milli okkar tveggja.
Deilumar hafa snúist út í þaö að vera
milli prests og sóknarbarna. Páll hefur
líka kært héraðslækninn fyrir heil-
brigðisnefnd og heilbrigöisnefnd síðan
fyrir Hollustunefnd ríkisins, fyrir utan
kæruna á konuna sem hann segir að
hafi reynt að keyra sig niður.”
— Hvers vegna kærði hann lækninn?
„Læknirinn gaf vottorö um þaö á
sínum tíma aö allur umbúnaður á rot-
þró og fleira á bæ mínum væri eins og á
venjulegum sveitabæjum. Það var
ekki Páli að skapi og því kærði hann
umsvifalaust.
I grein sem Páll skrifaði upphaflega
í Tímann um þetta mál segir hann:
„Langvarandi árásir á mig og fjöl-
skyldu mína, heimili okkar og starf,
sem við höfum þagað undir í sex ár,
hafa valdið okkur slíkum óþægindum
og sársauka að við teljum þessi afbrot
af alvarlegasta og óhugnanlegasta
tagi.” „Þessu svaraði rikissaksóknari
með að vísa málinu frá þar sem „það
þætti eigi gefa tilefni til sérstakra
aðgerða af hálfu ákæruvaldsins”,
rúmu ári síðar. Þetta var svarið eftir
allarannsóknina.”
bótar með því aö hitta hann nema síður
sé.”
— En nú er kveikjan að deilunum sú
aö hann vUl ekki láta þig heyja á
túnum sínum. Manni finnst nú að hann
ætti að ráða því?
„Eg er tUbúinn að borga eins og
aðrir og ég bar hann á höndum á sínum
tíma. Þetta eru þakkirnar fyrir það
sem ég geröi til aö greiða götu
mannsins: Stríð, kæra eftir kæru, án
þess að ég hefði svaraö neinu. Eg átti
ekki upphafið að þessum málum. Hann
hlýtur að vera við mig eins og aUa
aðra. I ágreiningi miUi manna má
segja, að sjaldan veldur einn þá tveir
deUa. I þessu tUfeUi hins vegar er um
ofsóknaræöi að ræða. Eg vil segja að
það sé lítill hluti mín sök í þessum
deUum.”
Heimaríkur?
— Þú ert búinn að vera þarna frá 12
ára aldri. Getur ekki verið að þú Utir á
þig sem húsbónda og presti finnist þú
heimaríkur?
„Það má vel vera. Erum viö það
ekki ÖU?”
— StiUtir þú honum ekki upp viö
vegg og sagðir annaðhvort eða... ?
„Eg var reiöubúinn að greiða fyUsta
verð. Mér finnst eðlilegra að ég njóti
túnsins frekar en hestamaður í
Reykjavík. Víöast úti um land leigja
prestar nágranna sínum afnot af túni,
ef þeir nýta þaö ekki sjálfir til eigin
búrekstrar. Var hyggUegt af honum að
hefja deUur ef hann vUdi gott sam-
starf? Hann slæst viö aUa, jafnvel
presta í sýslunni. Hann varí Æskulýðs-
nefnd prófastsdæmisins, fór þaðan í
fússi. Hann og kona hans voru í Leik-
félagi Rangæinga og hættu þar vegna
deUna. Tólf manns hafa hætt í kirkju-
kórnum frá því séra Páll kom. Með-
hjálparinn í Austur-Landeyjum er
nýhættur. Eru þetta bara slagsmál
mUU tveggja manna? ”
— En nú þótti séra Páll friðarmaður
þar tU hann kom að BergþórshvoU?
„Jæja, það eru skrýtnar heimildir.”
Rætt við Eggert Haukdal alþingismann
um deilu hans og séra Páls Pálssonar,
prests á Bergþórshvoli, og fleira
inn að Bergþórshvoli
Fljótlega fór að kastast í kekki
með þeim presti og þingmanni, upp-
haflega vegna deilna um afnot þing-
mannsins af túnum prestssetursins,
en Bergþórshvoll er rikisjörð.
Eggert hefur aUt frá því hann
fluttist á nýbýlið haft tún prestsset-
ursins á leigu gegn gjaldi en enginn
búskapur hefur verið rekinn á
prestssetrinu lengi.
Árið 1980 var svo séra Páh form-
lega afhent tU ábyrgðar og umönnun-
ar jörö sú er Bergþórshvolspresta-
kall tiUieyröi. Ári síðar gerðu þeir
Eggert og séra Páll með sér samning
um afnot þess fyrrnefnda af jörðinni
BergþórshvoU I. Samningurinn fól í
Það var fyrst slegiö í september í
sumar sem leiö og ekkert borið á það.
Njáll á Bergþórshvoli var sagður
fyrstur manna til aö bera skarn á hóla.
Nú sýnist sem þeirri góöu reglu sé
hætt.”
— Hvemig rauf prestur samkomu-
lagið?
„Hann meinaði mér að girða sam-
kvæmt samkomulaginu. Þar með rauk
sér að á fardögum 1982, 14. maí,
fengi þingmaðurinn alla jörðina tU
eigin afnota utan smáskika. Séra
Páll mátti þó taka undan meira land
tileiginafnota. Skyldi samningurinn
gilda frá fardögum '82 til eins árs í
senn en framlengjast sjálfkrafa ef
ekkiersagtupp.
Eggert og séra Páll fóru fljótlega
að deUa um skUning þessa samnings.
Magnaöist kryturinn smátt og
smátt. Prestur fór að kæra þing-
manninn fyrir ýmiss konar brot á
umgengnisvenjum sem ríkissak-
sóknari vísaði á bug. Þá taldi hann
sig einnig hafa sagt upp áðurnefnd-
um samningi en þingmaðurinn taldi
það. Samkomulagiö var í sjö, átta
liðum og ég átti samkvæmt því aö
framkvæma eitt og annaö. Við vorum
báðir með lögfræðinga og því er ekki
að leyna að Jón E. Ragnarsson heitinn,
lögfræðingur hans, var stuðnings-
maður þessa samkomulags, taldi þaö í
þágu skjólstæðings síns, sr. Páls. Hann
sá að við svo búið mátti ekki standa og
gekk frá þessum samningi viö lög-
svo ekki vera. Kom þar að Eggert
krafðist lögbanns á nýtingu prests á
túnunum út samningstímann og
féllst fógeti á þá kröfu. Þá krafðist
hann og opinberrar rannsóknar á
samskiptum þeirra séra Páls.
Nú er staðan sú að prestur hefur
afnot af túnum Bergþórshvols I.
Sagan er þó ekki öll því að enn á ný
hafa blossaö upp deilur milli þessara
tveggja embættismanna. I þetta
sinn í kjölfar mannaskipta í sóknar-
nefnd.
Meirihluti sveitarinnar tekur þátt
í þessum ágreiningi og er hún sögö
klofin í tvær fylkingar.
Bergþórshvoll og þetta er því efni í
mikiö drama. A flestum fundum er
stungið upp á fleiri en kjósa skal. Það
út af fyrir sig er ekki fréttaefni.”
Safnaðar-
fundur
— Varstþúá fundinum?
„Hafa gaman af að
horfa á hann
ybbast við mig"
— En hvað um hræ það, sem Páll
sagði til dæmis að þú heföir látið liggja
álóðsinni?
„Hafið þið ekki verið í sveit? Það
deyr ein og ein skepna. Ef menn hitta á
þetta þá er það grafið. En þetta gerist
á öllum árstímum. Þetta er bara það
sem gengur og gerist í íslenskum
sveitum. En hræið af hrossinu fræga lá
nokkum tíma vegna klaka og
snjóalaga. En það var mjög f jarri séra
Páli og ekki fyrir neinum.”
— Hvaðþáumruslahaug.semhann
talaði um á sínum tíma aö þú værir
með undir bæjarvegg sínum?
„Það var ekki um neinn ruslahaug
að ræða. Það eru nokkrar gamlar
vélar undir bakkanum fjarri húsi
hans.”
— En samkvæmt fréttum þá virðist
Páll nú hafa eitthvert fylgi í sveitinni?
„Hann er gersamlega einangraður.
Það kemur ekki sála til hans. Hann er
búinn að koma sér út úr húsi alls
staðar. Hann er meira að segja búinn
að bíta frændur sína af sér.”
— Hvers vegna hefur hann þá
þennan stuðning?
„Nokkrir menn i sveitinni hafa
gaman af því að horfa á hann ybbast
viö mig og hafa kynt undir hjá presti
og var þó ekki á bætandi. Er ekki
sjáanlegt að þeir séu aö leita sér sálu-
Dögg úr iofti
— Það er sagt, að þú hafir beðið fólk
að leita annað en til séra Páls meö
prestverk?
„Snorri Þorvaldsson hreppsnefndar-
maöur hefur haldið því fram í DV að ég
hafi margsagt, að ég ætlaði að koma
presti burt. Eg vísa slíkum ósannind-
umábug.”
— En nú vill Páll ekki lengur segja
neitt viö f jölmiðla um málið?
„Var hann ekki búinn að segja nóg?
Var það ekki undirrót alls ills? Batn-
andi manni er best að lifa.”
Er þaö til að efla guðskristni að láta
þetta ástand viðgangast? Að meiri-
hluti fólks geti ekki sótt kirkju og notaö
prest til prestverka?
Eina ráðið er að skera að rótum
meinsins og það er lágmark ef prestur-
inn treystir sér til aö ná aftur til
fólksins að hann biöjist afsökunar á
öllum sínum kærum og framkomu og
byr ji nýtt líf.
Biskup og kirkjuyfirvöld verða aö
sjá vandamálið og taka á því en horfa
ekki framhjá vandanum.”
— Geriröu eitthvaö annað en stunda
þingmennsku og búskap?
„Eg er auðvitað á kafi í félags-
málum í sveitinni auk búskaparins og
þingmennskunnar. Það tekur allan
minn tíma. Eg er ekkert að fara heim
um helgar til að stríða við Pál. Eg
veifa til hans hvar sem ég hitti hann.
Hann tekur ekki undir. Þetta mál allt
hrín á mér eins og smádögg úr lofti en
auðvitað eru þessar deilur allar hvim-
leiðar og mál aðlinni.”
Vidtal: Kristín Þorsteinsdóttir og Sigurður G. Valgeirsson