Dagblaðið Vísir - DV - 26.03.1984, Side 10

10
DV. MÁNUDAGUR 26. MARS1984.
Útlönd Útlönd Útlönd Útlönd
Galdrakaríinn
ábakviöHart
Baráttan gegn Mondale
Caddell er þeirrar skoöunar að
höfuöóvinur Demókrataflokksins í
Bandaríkjunum sé hin margherta og
smurða flokksvél þeirra en aðalfull-
trúa hennar telur hann vera Walter
Mondale, fyrrum varaforseta.
„Mér sámaði ekki mest að sjá
Ronald Reagan komast í Hvíta húsið
Gary Hart eftir að sigurskriðurinn komst á hann i forkosningum demó- eða hvemig hann hefur haldiö á mál-
krata. um landsins. Hitt hefur mér þótt
Galdramaðurinn, Patrick Caddell, atvinnukosningabrallari sem kom
Carter i Hvíta húsið og ýtti Gary Hart á skrið.
verra að horfa upp á Walter Mondale
líða eins og á færibandi í átt til þess
að verða forsetaframbjóöandi
flokksins, rétt eins og honum bæri
einhver sjálfsagður erfðaréttur til
þess, þar sem hann hefur verið einn
af ráðaklíku flokksins,” segir Cadd-
ell.
Caddell er úr þeirri stétt í Banda-
ríkjunum sem atvinnu hefur af því
að fylgjast grannt meö skoðunum og
smekk fjöldans og haf a áhrif á það til
að örva sölu einhverrar framleiðslu.
Hefur hann starfað aö þvi jöfnum
höndum með stjórnmálaafskiptum
sínum. Þau hafa síðasta árið ein-
skorðast viö að spyrna gegn Mon-
dale.
Hann leitaði til fjögurra annarra
líklegra framboðsefna meðal demó-
krata áður en hann endaði hjá Hart.
Hinn 47 ára gamli Hart var vel
ánægður með aö taka upp aftur
gamla samstarfiö.
Caddell viðurkennir aö óvildin til
Mondale reki sig aðallega áfram. —
„Þegar mín kynslóö horfir á Mon-
dale kemst aöeins ein hugsun aö:
Víetnam. A meöan Víetnamstríðið
geisaöi hafðist hann ekkert að, sagði
aldrei eitt einasta orð,” segir Cadd-
ell.
Ný slagorð fyrir Hart
Caddell í starfi sínu hjá Hart höfð-
aði til sömu þreytu hjá almenningi á
bákninu og flokksapparatinu eins og
hann gerði fyrir Carter. Hart var
raunar mjög inni á sömu línu, enda
naut hann ekki flokksvélarinnar
sem Mondale var búinn að tryggja
sér alla. Horfði raunar til þess að
Hart yrði einn af „dvergunum sjö”
eins og þau framboðsefni hafa verið
kölluð er líklegust voru til að heltast
fljótt úr forkosningabaráttunni ef
ekki hefði Caddell komið til.
Caddell hafði með sér klæðskera-
saumuö ný slagorð fyrir Hart. Hart
skyldi vera fulltrúi „nýs framtaks” í
bandarískum stjómmálum, „nýrrar
og yngri kynslóðar leiðtoga í stjóm-
málalífinu”.
Þetta gekk vel í kjósendur eða aö
minnsta kosti til að byrja með, en úr-
slit úr síðustu forkosningum benda
til þess að Mondale hafi áttað sig á
baráttuaðferðinni og f undið mótleiki.
Frambjóöandi þeirra beið einhvern
þann mesta kosningaósigur sem
sögur fara af þar vestra. Það var
aöeins í Massachusetts sem hann
náði sigri yfir Richard Nixon.
Stjómmálaferill Caddells hélt
áfram 1976 þegar hann gekk í lið með
Jimmy Carter. I það sinn gekk allt
að óskum þeirra og var því ekki síst
þakkaö hernaðaráætlun Caddells
sem lagði línuna fyrir áróðri Carters
gegn bákninu í Washington. — Cadd-
ell hélt áfram störfum fyrir Carter,
eftir aö hann flutti í Hvíta húsið, en
það gekk dapurlega.
„Eg hafði vonað að Carter mundi
brjóta á bak aftur hina rótgrónu
flokksvél demókrata. En þaö var
flokksvélin sem braut hann,” segist
honum sjálfumfrá.
En áður en Caddell gekk úr þjón-
ustu Carters forseta 1979 hafði hann
skrifað fyrir hann ræðuna afdrifa-
ríku, þar sem forsetinn axlaði að
nokkru leyti sjálfur sökina áþví, sem
illa gekk í þjóömálum, en kenndi aö
öðra leyti um andlegri kreppu al-
mennings í landinu,—Caddell vill
verja þessa ræöu sina enn i dag og
segir áhrifin hafi spillst og snúist
gegn Carter vegna þess að Carter
hafi klúðraö öllu með því að reka
nokkra starfsmenn sína um svipað
leyti. — Aðrir telja að ræðan hafi ver-
ið pólitískur banabiti Carters. Með
því að varpa sökinni á aðra hafi hann
firrt s jálfan sig öllu trausti.
Sjálfur kallar hánn sig byltingar-
mann, en samstarfsmenn hans og
Gary Harts kalla hann galdramann.
Ymsum öðrum þykir þó minna til
um.
En Patrick Caddell (33 ára) er
maöurinn sem flestir eigna heiður-
inn af velgengni Gary Harts í for-
kosningunum hingað til. I ársbyrjun
gekk hann í aðstoðarmannahóp
Harts sem sjálfboðaliði, en varð
fljótlega fulllaunaður og fremstur í
viglínu.
Um hann er sagt að hann geti og
vilji selja kjósendum forsetafram-
bjóðanda eins og söluharöjaxlar
selja almenningi sáputegund eöa
kornfleks. Þessi írskættaöi sölufröm-
uður lítur á framboðsefni eins og
hverja aðra framleiðslu. Fullnægi
hún ákveönum lágmarkskröfum má
bjóöa hana neytendum svo aö þeir
hljóti aö falla fyrir henni.
McGovern og Carter
Patrick Caddell hefur starfað á
bandariska stjómmálasviöinu síðan
hann var 21 árs. Hann var undra-
barniö í framboði George McGovem
á sinum tína. Þegar á reyndi í for-
setakosningunum stoðaöi það
McGovern litið. Fengu þeir Caddell
og þáverandi kosningastjóri
McGovems, sem var enginn annar
en Gary Hart, engu um breytt.

FRAMTIÐ BRETA
í EBE TVÍSÝN
Framtíð Bretlands í Efnahags-
bandalagi Evrópu þykir nú í mikilli
óvissu eftir leiðtogafundinn í Brussel
í síðustu viku, sem þótti fara út um
þúfur, þegar ekki náöist neitt sam-
komulag um of há framlög Breta í
sjóði EBE eða efnahagsöröugleik-
ana vegna niöurgreiöslna til land-
búnaöar bandalagsins.
Eftir tveggja daga viðræður var
fundi slitið í hálfgerðum styttingi og
lágu flestum leiðtogum hinna niu
aðildarríkja EBE þung orð til
Margaret Thatcher, forsætisráð-
herra Bretlands. Vildu þeir kenna
henni um að allar málamiðlanir
dagaöi uppi.
Forsætisráöherra tíunda aðildar-
ríkisins var sem sé einn á öndverð-
um meiði við hina níu, varðandi f jár-
hagsáætlanir, en hopaöi hvergi fyrir
margnum. Slakaði hún hvergi á
kröfu sinni um að gengið yrði frá
samningum um að Bretar fengju — á
lengri tíma að vísu — lækkun og
endurgreiðslur á 1,7 milljarða doll-
ara árlegu framiagi þeirra til sjóða
EBE.
Einn frammámanna EBE í aðal-
stöðvunum i Brussel lét svo um mælt
fyrir leiðtogafundinn í einkasamræö-
um, sem þó spurðust út, aö senn yrði
tímabært að skoða framtíðaráætl-
anir EBE meö tilliti til þess aö
Bretar yrðu ekki aðilar til
frambúðar. Eftir misheppnaðan leið-
togafundinn hafa slíkar hugmyndir
auðvitað veriö á allra vörum.
Jacques Chirac, leiðtogi Gaullista í
Frakklandi, nefndi fyrr í þessum
mánuði að ein lausnin á vandamál-
inu vegna afstöðu Breta til fjárhags-
áætlana bandalagsins, væri sú aö
þeir slitu samstarfinu á land-
búnaðarsviðinu. En það er einmitt
niöurgreiðslustefna EBE, sem hefur
ýtt bandalaginu fram á barm gjald-
þrots.
En eftir fyrstu orðahnippingarnar,
sem brutust fram í gremjunni við
fundarlok, hafa leiötogarnir sjálfir
verið furðu orðvarir þótt illa dyldist
hve þeim sárnaði afstaða Thatchers.
Hún hefur sjálf eftir heimkomuna í
fyrirspumartíma í þinginu sagt það
eitt, um framtíðaráætlanir stjórnar
hennar varðandi EBE, að vissulega
gætu menn ekki látið eins og ekkert
hefði gerst, en varðist allra frétta af
fyrirætlunum sínum til að rétta hlut
Breta í skattgreiöslum til bandalags-
ins. Þó sagði hún það forkastanlegt
þegar utanríkisráöherrafundur
EBE, sem fylgdi strax í kjölfar
leiðtogafundarins, ákvað að frysta í
bili 674 milljón dollara leiðréttingu á
framlögum Breta á árinu 1983. Sagði
hún þá leiðréttingu hafa verið
frágengna og samþykkta skilmála-
laust á sínum tíma og slík óorðheldni
óþolandi.
En framundan í júní í sumar eru
kosningar til Evrópuþings og fyrir
þær vilja menn forðast í lengstu lög
að magna upp alvarlegar deilur til
sundrungar aðildarríkjunum. Með
það í huga er búist við því að forseti
Evrópuráðs EBE, Gaston Thorn,
muni árétta fyrri tilmæli sín um ráð-
stefnu, þar sem dregin yrðu fram og
rifjuð upp markmiðin með sto&iun
EBE og ríkjandi stefna banda-
lagsins. Slík ráðstefna yrði tilvalin til
þess að svæla fram hvort einhverju
aðildarríkinu léki hugur á því að
segja sig úr bandalaginu.
Lundúnablaðið Guardian birti í
síðustu viku eða sama daginn og leið-
togafundurinn hófst niðurstöður
skoðanakönnunar, sem bentu til þess
aö 55% Breta vildu að Bretland segði
sigúrbandalaginu.
Um Thatcher sem vakti gremju
stallbræðra sinna með þvi að láta allt
samkomulag stranda á aðeins 200
milljóna dollara mun, er skildi á
milli kröfu hennar um leiðréttingu
upp á einn milljarð dollara, og sátta-
tUboðs hinna upp á 800 miUjóna eftir-
gjöf, eru þó flestir innan EBE sam-
mála að sé einlægur fylgismaður
Evrópuhugsjónarinnar og hafi
engan hug á því að Bretland segi
skiUöviöEBE.
I baráttu sinni fyrir eftirgjöf skatt-
skyldna Bretlands til sjóöa EBE
hefur Thatcher aðaUega átt við að
gUma stjórnir þeirra sex aðUdar-
ríkja sem upphaflega stofnuðu
bandalagið. Þær hafa verið mótfaUn-
ar hrossakaupum, byggðum á
útreikningum um hagnað aðUdar-
ríkis að EBE-aðUdinni, að frádregn-
um tiUögum þess s jálf s.
— „Það stangast á við hugsjónina
um sameinaða Evrópu að mæla
Margaret Thatcher, forsætisráð-
herra Breta, hefur sjálf engan hug
á þvi að Bretar segi sig úr EBE, en
landar hennar virðast snúast á
aðra skoðun.
þannig kostnaö eöa gróöa af aöild
eins að bandalaginu,” eru rök, sem í
deUum hafa heyrst margsinnis, og
þó aðallega úr hópi þeirra sem and-
vígir hafa verið því að veita Bretum
afslátt, þótt þeir viöurkenni aö fram-
lög þeirra hafi verið hærri en sann-
gjamt væri.
Thatcher hefur andmælt þessari
röksemdafærslu og segú- að sUkir
reikningar hafi einmitt oft legið til
grundvaUar ákvörðunum um ívUn-
anir fyrir einn aðila öðrum fremur.
Bendir hún á þá tUviljun að þeir sem
harðast hafa staðið gegn leiðréttingu
handa Bretum hafi sannanlega alUr
boriö meir úr býtum sjálfir meö
aðildinni að EBE.
Umsjón: Guðmundur Pétursson