Dagblaðið Vísir - DV - 24.05.1985, Qupperneq 13

DV. FÖSTUDAGUR 24. MAl 1985.
13
Kjaradómur—
hvað er til ráða?
I framhaldi af niðurstöðu kjara-
dóms hljóta meðlimir BHMR að setj-
ast niður og hugleiða sína stöðu. Þeir
hópar innan BHM, sem helst hafa
látið í sér heyra í fjölmiðlum til
þessa, eiga það sameiginlegt að
menntun þeirra beinir þeim aðallega
í störf hjá hinu opinbera. Það er í
mörgum tilfellum erfitt fyrir þessa
hópa að fá vinnu hjá einkafyrir-
tækjum á sínu sérsviði enda hefur
þolinmæðin veriö næsta ótrúleg. En
nú verður örugglega breyting á.
Búast má við að margir leiti í önnur
störf sem krefjast minni menntunar
en eru þó betur launuð á hinum ál-
menna vinnumarkaði en störf BHM-
manna hjá ríkinu.
ögrun
En eru þá aðrir aðiljar BHMR
ánægðir fyrst ekkert hefur frá þeim
heyrst? Nei, áreiðanlega ekki.
Niðurstaða kjaradóms virkar á
mann sem hrein ögrun. Eftir að hafa
fengið slíkt í andlitið vaknar sú
spuming hvemig hægt sé að bregð-
ast við. Það er í rauninni ekki um
nema þrennt að velja, beygja sig og
kyngja því að starf manns sé
vanmetið, ganga út eða berjast fyrir
leiðréttingu launanna.
Á sumum sviðum, meðal annars á
tölvusviðinu, vantar tilfinnanlega
sérmenntað fólk, bæði hjá einka-
fyrirtækjum og hjá hinu opinbera.
Verkfræðingar, stærðfræðingar og
tölvunarfræðingar standa að baki
þeirri tölvuvæðingu sem þegar er
orðin hjá ríkinu, þrátt fyrir að næg
betur launuð störf hafi verið í boði
hjá einkafyrirtækjum. Urskuröar
kjaradóms hefur þessi hópur beðið
sem síðasta hálmstrás til þess að
verja það fyrir sjálfum sér og öðrum
aö hann vinni sín illa launuðu störf.
Það er því hætt við að hinu opinbera
reynist enn erfiðara en áður að ráða
og halda í hæft fólk til aö sinna
störfum á tölvusviöinu.
Bylting
Tölvuvæðing hér á landi er ekkii
eúis langt á veg komin og í ná-
grannalöndum okkar. En okkur er
brýn nauðsyn að fyigja þeim eftir í
þessari þróun ef við viljum halda
uppi sömu lífskjörum hér og eru í
þessum nágrannalöndum okkar.
Mikið hefur verið rætt og ritað um
tölvuvæðinguna á undanfömum
árum. Þeim breytingum sem við
eigum von á í kjölfar tölvuvæðingar-
innar hefur verið líkt við þær þjóöfé-
lagsbreytingar sem urðu í kjölfar
iðnbyltingarinnar. Þetta ætti að vera
fólki umhugsunarefni í dag.
Við blasir að tölvumenntaö fólk
yfirgefur störf sín hjá hinu opinbera
verði ekkert að gert, þannig aö sú
uppbygging sem þó var hafin 'hlýtur
að truflast. Ogjömingur verður að fá
tölvumenntað fólk til aö sinna tölvu-
kennslu sem hlýtur þó að vera undir-
staða þess að við getum mætt þessari
nýju tækni, undirbúið upprennandi
kynslóð fyrir hið breytta þjóðfélag
eða látið okkur dreyma um út-
flutning á hugviti á tölvusviði.
Reyndar er ástandið nú þegar
þannig að tölvumenntað fólk leggur
yfirleitt ekki fyrir sig kennslu á sínu
sviði vegna þess hversu illa hún er
launuð. Oft eru þeir sem kenna á
tölvur í skólum landsins litt eða ekk-
ert menntaðir á þessu sviði. Þetta er
í sjálfu sér mjög alvarlegt mál þar
sem mikilvægt hlýtur að teljast að
vel sé staðið að kennslu á slíku undir-
stöðusviði fyrir framtíðina.
Þó hér sé tölvusviðið sérstaklega
Kjallarinn
GUÐBJÖRG
SIGURÐARDÓTTIR
til umfjöllunar er ljóst að áhrifa
kjaradóms gætir á öllum sviðum.
Það sem ef til vill er alvarlegast er
aö það er orðið vafamál fyrir efnilegt
ungt fólk hvort leggja skuli í lang-
skólanám. Fjárhagslega erþaðmjög
vafasamt fyrirtæki því nú er það svo
aö meöan á námi stendur safna
námsmenn lánum, að fuilu verð-
tryggðum lánum sem greiða verður
til baka eins og öll önnur lán. Þeir
tímar eru löngu liðnir þegar lánin
voru á föstum vöxtum og verðbólgan
gerði þau að engu á nokkrum árum.
ÞÓRUNN PÁLS-
DÓTTIR
Nám, tapað fé?
Tími er til kominn að langskóla-
nám verði metið að verðleikum; það
erfiði, sú mikla vinna sem háskóla-
stúdentar leggja á sig i námi verði
metin rétt og sá kostnaður sem
námsmenn leggja í námið verði ekki
tapaðfé.
Að lokum viljum við hvetja alla þá
aöilja sem málið varöar til þess að
bregðast skjótt við og reyna að finna
viöunandi lausn áður en það verður
of seint. Guðbjörg Sigurðardóttir
og Þórunn Pálsdóttir.
TÖLVUNARFRÆÐIIMGUR
TÖLVUNARFRÆÐINGUR
„Niöurstaöa kjaradóms virkar á
mann eins og hrein ögrun.”
Leysum sjómenn
úr stof ufangelsi
Síðasta ákvörðun sjávarútvegs-
ráöherra um veiðar trillubáta, þ.e.
fiskibáta undir 10 lestum, vekur
nokkrar vonir um betri tíma og rétt-
látari ákvarðanir í sambandi viö
sV' .nun fiskveiöa en verið hafa
sioan farið var aö beita kvóta á hvert
skip við þá stjómun í byrjun árs 1984:
Flestir viðurkenna að afli smábát-
anna skipti engu máli í heildarsókn-
inni — heildaraflanum. Höfundar
kvótareglnanna treystu sér þó ekki
til að setja aflamark á þessa báta-
stærð. Þeir gátu samt ekki stillt sig
um að setja heildarsóknarkvóta á
þá. Þessi sóknarkvóti, sem smábát-
arnir hafa búið við, var ranglátur og
mismunaði á ýmsa vegu. Hér skulu
aðeins nefnd þr jú dæmi.
1. Otgerðartímabil eru breytileg
eftir landshlutum bæði vegna
veöurfars og árstíða, veiöibönn
koma því mjög misjaf nt niður.
2. Nokkrir staðir á landinu byggja
afkomu sina að stórum hluta á
afla smábáta. Aðeins það aö
veiðibann vofi yfir slíkri byggð
hefur mjög neik væðar afleiðingar.
3. Fiskigöngur eru breytilegar frá
ári til árs, aöstaða til sérveiða,
t.d. grásleppuveiða, er mis-
munandi, hvort tveggja kallar á
mismunandi aðstæður frammi
fyrir veiðibönnum.
„Sport”
Ofan á ranglæti og mismunun
þessarar stjómunar er haldiö uppi
fordæmingu og áróðri gegn „sport-
veiðimönnum”. Það er þeim hluta
trillukarlanna sem hafa ekki trillu-
sjósókn aö aðalatvinnu. Þessi
fordæming er f uröuleg eins og fjölda-
margt sem tengist núverandi fisk-
veiðistjómun. Afli þessara sport-
veiðimanna skiptir engu máli. Hér er
oft um að ræöa fyrrverandi sjómenn,
einnig vaktavinnufólk og fólk sem
vegna tengsla sinna við sjávarútveg,
frá ætt eða umhverfi, vill nota
frístundir sínar til hollrar útiveru og
góðrar íþróttar. Sjávarútvegs-
ráðherra sem stuölar að banni á
þessum þætti sjávarútvegs og þjóð-
lífs á Islandi er að gera mikil mistök.
Þær reglur sem gilda eiga til 1.
september fela í sér stefnubreytingu
þótt enn sé því haldið fram að afli

*
„Nú liggja margir bátar, 10—20 tonna, bundnir við bryggju."
£.
SKÚLI ALEXAND-
ERSSON
ALÞINGISMAÐUR
ALÞÝÐUBANDALAGSINS
búinn. Ahafnir þeirra em í „stofu-
fangelsi”, hafa þegar skilað sínu árs-
verki.
Nokkrar trillumar hafa þegar
aflaö á þriöja hundrað tonn að
minnsta kosti, ein er komin yfir 300
tonn. Þær mega halda áfram í sumar
með helgarfríum. Er nokkurt vit í
þeirri fiskveiðistjómun sem mis-
munarsvona?
Stöðugt fjölgar smábátum við
veiðar. Þeir sjómenn sem búnir em
með kvótann sinn reyna að fá sér
trillu eða komast á trillu. (Verða þeir
kallaðir sportveiðimenn eða atvinnu-
menn í haust?) Kvótastjómin veldur
því að það kemur engum að gagni
þótt amast sé við triUuútgerðinni.
Stærri bátarnir fá ekkert meira fyrir
það. Sjómenn verða að forðast að
fara að deila um kvótann innbyrðis.
Það verður aðeins þeim til fram-
dráttar sem vUja viðhalda órétt-
lætinu. Nú í sumar þarf bara að
a „Nú í sumar þarf bara að breyta
w aflamarkinu hjá öllum bátum í
sóknarmark á sama hátt og hjá smá-
bátunum með fríum á föstudögum og
laugardögum en hafa miðsumarstopp-
ið 15—20 daga.”
trillukarlanna skipti máli. Meðan því
er haldiö fram er veiðibann tvo daga
í viku réttlátast. En banna hefði átt
veiðar á föstudögum í stað sunnu-
daga, þ.e. hafa bann föstudag og
laugardag. Huga að því að fá fiskinn
til vinnslu á virkum dögum í stað
þess að láta grillu um vonda sport-
veiðimenn villa sér sýn. Þá er dregið
úr sókninni með því að banna allar
veiðar 1. til og með 5. ágúst.
Með þessum reglum er hórfið frá
því sóknarmarki sem í gildi hefur
verið og komið tU móts viö tiUögur
okkar sem gagnrýnt höfum bæði
hinn almenna aflakvóta og sóknar-
kvótann hjá smábátunum. Það
liggur ljóst fyrir að með þessum nýju
reglum getur afU smábátanna farið
langt fram úr áöur fyrirhuguöum
heUdaraflaáárinu.
„Stofufangelsi”
En vitlegri reglur á þessu sviði
gera aflamarkið hjá bátum yfir tíu
tonn enn fáránlegra. Nú liggja
margir bátar, 10—20 tonna, bundnir
við bryggju. Kvótinn um 200 tonn er
breyta aflamarkinu hjá öUum bátum
í sóknarmark á sama hátt og hjá
smábátunum með fríum á
föstudögum og laugardögum en hafa
miðsumarstoppið í 15—20 daga.
Strangar reglur þarf jafnframt að
setja tU að fyrirbyggja að afli
skemmist við veiðar, í veiðiferð og
vinnslu. Einnig verður aö banna
smærri möskva en 7 tommu í þorska-
netum sunnan- og vestanlands.
Slíkar reglur geta verið næg afla-
takmörkun.
Það Uð sem nú lítur eftir því að
íslenskir sjómenn séu í „stofufang-
elsi” eða vaktar það að þangaö skuli
þeir fara þegar þeir eru búnir með
kvótann sinn er betur sett og með
veglegra hlutverk að fylgjast með
gæðum afla og stuöla þannig að
aiúrnu verðmæti, betri markaðsvöru,
en við það að vakta fiskimenn okkar
og halda þeim frá því að færa
þjóðinni björg í bú. Er ekki rétt að
hætta að stuðla að því að verðmæti
sjávarafla minnki vegna veiði-
stjórnunar.
SkúU Alexandersson
alþingism.