Dagblaðið Vísir - DV - 30.10.1985, Blaðsíða 12

12
DV. MIÐVKUDAGUR 30. OKTOBER1985.
Ú'gáfufélag: FRJALS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaöurogútgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóriog útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNÁS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
. Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlASSNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON
' Auglýsingastjórar: PALLSTEFANSSON og INGÓLFUR P.STEINSSON
Ritstjórn: SÍÐUMÚLA12-14. SlMI 686611
Auglýsingar: SIÐUMÚLA33, SlMI 27022
Afgreiðsla.áskriftir.smáauglýsingarogskrifstofa: ÞVERHOLT111 ,SlMI 27022
Slmi ritstjórnar: 686611
Setning.umbrot.mynda- og plötugerð: HILMIR HF„ SlÐUMÚLA 12
Prentun: ARVAKUR HF. - Askriftarveröá mánuði 400 kr.
Verð í lausasölu virka daga 40 kr. - Helgarblað 45 kr.
Uppmælingaaðall á ferð
Verðlagsráð lét undan þrýstingi byggingameistara.
Meistararnir fengu 28,2 prósenta hækkun umfram
almennar launahækkanir. Þetta gildir um álagningu á
uppmælingu og útseldri vinnu byggingameistara. Hið
merkilega var, að kröfu byggingameistara fylgdi enginn
rökstuðningur. Venjan hefur verið, að þeir, sem sótt hafa
um hækkanir til Verðlagsráðs, hafa þurft að láta ítar-
legan rökstuðning fylgja.
Byggingameistarar hótuðu að hækka álagninguna upp
á sitt eindæmi, fengju þeir ekki jákvæð viðbrögð í
Verðlagsráði. Þetta var að einhverju leyti tengt Iðnþingi,
þar sem meistarar komu saman. Á Iðnþingi voru gerðar
ályktanir, til dæmis athyglisverð ályktun um efnahags-
mál. Fluttar voru ýmsar ágætar ræður. Það er því sorg-
legt, að byggingameistarar skyldu fara að ráði sínu eins
og að framan greinir.
Lengi hefur svokallaður uppmælingaaðall fariö sínu
fram í þjóöfélaginu.
Almennir neytendur hafa oft orðið að sitja og standa
eins og uppmælingaaðallinn bauð. Neytendur hafa orðið
að ganga á eftir þessum mönnum, bíða eins lengi eftir
verkum og uppmælingamönnum sýndist og greiða svo
eftir sérstökum kröfum þessara manna. „Svört at-
vinnustarfsemi” er stunduð í ríkum mæli. Iðnaðarmenn
láta gjarnan vita, að þeir muni taka örlítið minna fyrir j
verk, séu þau ekki gefin upp til skatts. Viðskiptavinirnir
hafa enda yfirleitt ekkert hagnast á því að tíunda
greiðslur þessar fyrir skattinum. Því hafa iðnaðarmenn
farið sínu fram.
Þetta hefur verið rætt á Iðnþingum, og þessi ljóður á
heiðarleika uppmælingamanna hefur verið smánar-
blettur á stéttinni. Iðnaðarmenn eru flestir jafngrand-
varir og aðrir menn. Hið sérstaka kerfi okkar hefur gert
þeim kleift aö beita oft óheiðarlegum aðferðum í
viðskiptum við almenna neytendur.
Ekki kom á óvart, að nýleg skattrannsókn á fyrir-
tækjum sýndi töluverða misbresti hjá iðnaðarmönnum.
Hið sorglega var, að þessi skattrannsókn var í raun
ómerkileg athugun á nótum, en vonandi er hún upphafs-
skref annars meira.
Nú dregur úr húsbyggingum. Sumir gera því skóna, að
minna verði um atvinnu hjá iðnaðarmönnum, þegar fram
líður.
Það mundi einnig þýða, aö samkeppni þeirra í milli um
verk mundi vaxa. Einnig mundi þá draga úr því, að
uppmælingamenn setji neytendum afarkosti. Vissulega
er ekki ástæða til að fagna minnkandi atvinnu í bygginga-
iðnaði, en fátt er svo með öllu illt...
I verðlagsmálum á að ríkja allt það frelsi, sem
samkeppni gerir raunhæft.
Frjáls samkeppni hefur verið efld og dregið úr
afskiptum verðlagsyfirvalda.
Þetta hefur gefið góða raun í flestum tilvikum. Verðlag
hefur hækkað minna þar sem frjálsræðið ríkir. En ekki
hefur verið rasað um ráð fram í afléttingu haftanna.
Menn verða að virða leikreglur. Meðan bygginga-
meistarar þurfa að sækja til Verðlagsráðs um hækkanir,
verða þeir að hegða sér eins og aðrir slíkir, til dæmis láta
rökstuðning fylgja kröfum sínum en ekki bara hótanir.
Það er rétt, sem DV hafði eftir Þóri Einarssyni
prófessor, sem situr í Verðlagsráði, að hér var um hreina
þrýstiaðgerð af hálfu byggingameistara að ræða, sem
getur haft alvarlegt fordæmisgildi fyrir aðra.
Haukur Helgason.
Launastefna
— hentistef na
Veizt þú, að ca 700 starfsmenn
Flugleiða (af báðum kynjum) skipt-
ast í 38 stéttarfélög? Kjarasamn-
ingar, eða ígildi þeirra, eru hátt á 2.
hundrað. Launamunur milli hinna
lægst launuðu (verkakvenna) og
hinna hæst launuöu (flugstjóra) er
u.þ.b. 1:9. Verkakonan hefur 16 þús-
und, flugstjórinn 130 þúsund.
Skipulag launþegahreyfingar af
þessu tagi virðist sérhannað til að
tryggja tiltölulega fámennum starfs-
hópum með sterka „markaðsaö-
stöðu” kjarabætur langt umfram al-
mennt verkafólk. Hversu oft hafa
forystumenn verkalýðshreyfingar-
innar ekki harmað það, að þegar f jöl-
mennu verkalýðsfélögin hafa náð
fram tiltölulega lágum kjarabótum
fyrir hina lægst launuðu, sigla fá-
mennir sérhópar i kjölfarið og
tryggja sér verulegar umfram-
hækkanir? Hvers vegna taka
trúnaðarmenn verkalýðshreyfingar-
innar þá ekki á sig rögg og fram-
fylgja eigin samþykktum um breyt-
ingar á þessu galna kerfi?
38 stéttarfélög —
100 kjarasamningar
Fræðilega séð getur hvert og eitt
þessara 38 stéttarfélaga, sem hafa
yfir 100 kjarasamninga við Flugleið-
ir, stöðvað allan flugrekstur, far-
þegaflutninga og aöra flutninga,
hótelrekstur og reyndar allan ferða-
mannaiönaö, hvenær sem er, t.d. 38
vikur af 52.
Um það er lyki er hætt við að þessi
skulduga þjóð gæti sparaö sér þá fyr-
irhöfn að reyna að afla gjaldeyris
með samkeppni við útlendinga á
Atlantshafsleiðinni. Og reyndar líka
að afla gjaldeyris með uppbyggingu
ferðamannaiðnaðar.
Og þá færi nú heldur betur að
reyna á afleiðingarnar af stefnu
þeirra stjórnmálaffokka, sem segj-
ast „af grundvallarástæðum” vera
andvígir allri íhlutun um kjarasamn-
inga; og skilyrðislaust andvígir laga-
setningu í kjaradeilum.
„Aðilar vinnumarkaöarins” eru
nefnilega einatt ekki ábyrgir gjörða
sinna. Hversu oft hafa ekki atvinnu-
rekendur lýst því yfir eftir undir-
skrift samninga, að það hafi þeir
gert nauðugir? Hversu oft hafa þeir
ekki síöan velt kauphækkunum út í
verðlagið (þ.e. látið launþega borga
kauphækkunina sjálfa — í svikinni
mynt)? Hversu oft hafa þeir ekki lagt
fram bakreikninga til ríkisstjórnar á
hendur skattgreiðendum (t.d. með
kröfu um gengislækkun eða skatta-
álögur)?
Eins getur gerzt, að verkföll drag-
ist á langinn von úr viti og engin
lausn sé í sjónmáli. Skaði þriðja
aðila og þjóðarbúsins í heild verður
þá stundum óbærilegur.
Launastefna —
hentistefna
Hvað gera bændur þá?
Þá eru þeir venjulega fljótir aö
gleyma ræðum sínum um „grund-
vallarsjónarmiðin” — og beita lög-
um, gerðardómum, kjaradómum, í
nafni þjóðarhags. Þetta er saga
Sjálfstæðisflokksins í hálfa öld. Og
þetta er ferill Alþýðubandalagsins,
þegar það er í ríkisstjóm.
Ihlutun í gerða kjarasamninga
var regla en ekki untantekning
þegar AB var í ríkisstjórn. Ævinlega
á 3ja mánaða fresti breytti það
ákveðum kjarasamninga um vísi-
tölubætur á laun. Alls 14 sinnum.
Þessar vísitöluskerðingar AB eru
reyndar undirrót þess misgengis
launa og lánskjara, sem nú hefur
stefnt húsbyggjendum undir upp-
boðshamarinn og gert þá að fómar-
a ,,Að fenginni reynslu vita því allir,
^ að AB er flokkur þeirrar gerðar,
sem segir eitt í dag og annað á morg-
un; gerir eitt í ríkisstjórn — en annað í
stjórnarandstöðu. ’ ’
JÓN BALDVIN
HANNIBALSSON,
FORMAÐUR
ALÞÝÐUFLOKKSINS
Vinstra megin
við miðju
lömbum eignaupptökustefnunnar í
húsnæðismálum. Það ero ekki allir
viðhlæjendur vinir i reynd.
Þegar flugstjórar boöuöu verkfall
1979 stóð AB að lagasetningu, ásamt
samstarfsflokkum sínum, og for-
dæmdi heimtufrekju láglaunahópa.
Að fenginni reynslu vita því allir,
að AB er flokkur þeirrar gerðar, sem
segir eitt í dag og annaö á morgim;
gerir eitt í ríkisstjóro — en annað í
stjórnarandstöðu.
Það er einmitt vegna þessa, sem
AB er flokkur í kreppu. Þessari til-
vistarkreppu hentistefnuflokksins
lýsir Guðrún Helgadóttir eftirminni-
lega í blaðaviðtali þegar hún segir:
„Það er allt í lagi með flokkinn —
það bara skilur hann enginn.”
Afstaða Alþýðuf lokksins
Þetta þurfa menn aö hafa í huga,
þegar þeir meta afstöðu meirihluta
þingflokks Alþýðuflokksins gagnvart
flugfreyjuverkfallinu. Við spurðum
einfaldlega: „Hvað hefðum viö gert,
ef við hefðum ráðið málinu í ríkis-
stjóm?” Svarið er: Við hefðum
brugðizt við á nákvæmlega sama
hátt. Við höfum nefnilega sömu
stefnu í stjóra og stjóraarandstöðu.
Og þessi stefna breytist ekki eftir
dagatalinu.
Við féllumst á að fresta verkfalls-
aðgerðum flugfreyja um nokkrar
vikur til áramóta. Þangað til skuli
deilumálin lögð í kjaradóm. Um ára-
mót eru allir kjarasamningar lausir.
Þá kemur til kasta launþegahreyf-
ingarinnar í heild að móta
samræmda launastefnu. Spurningin
er: Hvað vill verkalýðshreyfingin
sætta sig við mikinn launamun?
Finnst henni eðlilegt að hann sé 1:9?
Af viðræðum þingflokksins við
deiluaðila var ljóst, að þeir voru
ósammála ekki um eitt — heldur allt.
Um aðdraganda deilunnar, um
kröfur flugfreyja, um tilboð Flug-
leiöa o.s.frv. Um eitt voru þeir þó
sammála: Að svo mikið bæri í milii,
að þýðingarlaust væri fyrir sátta-
semjara að leggja fram sáttatillögu.
Verkfallið hefði því fyrirsjáanlega
orðið langdregiö og skilað litlum
árangri. Það eru ekki allir viðhlæj-
endur vinir. Þeir sem hvöttu flug-
freyjur til áframhaldandi verkfalls-
aögerða við þessi skilyrði höfðu eitt-
hvað annað í huga en þeirra hag.
Kjaradómi skal skylt skv. lögum
að tryggja flugfreyjum 1)
leiðréttingu á kjörum til samræmis
við meðaltalshækkanir á vinnu-
markaðinum og 2) kjarabætur ann-
arra flugliða (þ.e. flugstjóra og flug-
vélstjóra, sem fengu 43% hækkun í
febrúar).
Fiskfreyjur —
flugfreyjur
I umræðum um þetta mál á
Alþingi kom glöggt í ljós, hvílíkur
reginmunur er á málflutningi Al-
þýðuflokks og Alþýöubandalags. Við
aiþýðuflokksmenn lögðum megin-
áherzlu á grundvaliarsj ónarmið um
samræmda launastefnu, viðleitni til
að draga úr launamun og nýjar bar-
áttuaðferðir verkalýðshreyfingar-
innar til að ná settum markmiðum.
Þannig viljumvið
að allir starfsmenn á sama vinnu-
stað séu í sama stéttarfélagi,
að vinnustaðafélög í sömu atvinnu-
grein (t.d. samgöngu- og ferða-
iðnaði) myndi eitt landssam-
band, sem geri heildarkjara-
samninga fyrir alla starfsmenn í
þeirri grein,
aö vinnustaðafélögin geti gert sér-
kjarasamninga.
Þetta skipulag stuðlar að aukinni
samstöðu fólksins á vinnustöðunum;
það auðveldar launþegahreyfingunni
að beita sér fyrir samræmdri launa-
stefnu, t.d. til aö draga úr óhæfi-
legum launamun; meö þessari
skipan er unnt að taka meira tillit en
ella til mismunandi greiðslugetu
atvinnuvega; skipulag af þessu tagi
er forsenda fyrir því að fyrstu
skrefin verði stigin í átt til atvinnu-
lýðræðis.
Niðurstaða
Við jafnaðarmenn viljum auka
hlut hinna lægst launuðu i þjóðar-
tekjunum. Sérstaklega viljum við
bæta kjör og starfsvirðingu fisk-
freyja- og þeirra láglaunakvenna,
sem leggja fram mestan skerf viö
gjaldeyrisöflun þessarar skuldugu
þjóðar. Hin hliðin á því máli er sú, að
við getum ekki tekið undir ýtrostu
kjarakröfur hátekjuhópa, hvar sem
er og hvenær sem er.
Slík afstaða styðst ekki við nein
grundvallarsjónarmið heldur 6-
merkilega hentistefnu af því tagi,
sem Alþýöubandalagiö er dæmigerð-
ur fulltrúi fyrir. Við þurfum ekki
fleiri flokka af því sauðahúsi.
Alþýðuflokkurinn réði engu um
það, upp á hvaða dag þetta mál bar á
Alþingi. Því réði ríkisstjórnin. En við
ráðum okkar eigin stefnu. Og hún er
sú sama, hvort heldur við erum i
rðdsstjóm eða í stjómarandstöðu. Og
hún breytist ekki eftir veðurfari, um-
hverfi eða dagatali. I okkar pólitík
eru allir dagar virkir dagar.
—JónBaldvin.