Dagblaðið Vísir - DV - 25.01.1986, Blaðsíða 27

DV. LAUGARDAGUR 25. JANÚAR1986.
27
Peningamarkaður
Innlán með sérkjörum
Alþýðubankinn: Stjörnureikningar eru
fyrir 15 ára og yngri og 65 ára og eldri. Inn-
stæður þeirra yngri eru bundnar þar til þeir
verða fullra 16 ára. 65-74 ára geta losað inn-
stæður með 6 mánaða fyrirvara, 75 ára og
eldri með 3ja mánaða fyrirvara. Reikningam-
ir em verðtryggðir og með 8% nafnvöxtum.
Þriggja stjömu reikningar eru með hvert
innlegg bundið í tvö ár, verðtryggt og með
9% nafnvöxtum.
Lífeyrisbók er fyrir þá sem fá lífeyri frá
lífeyrissjóðum eða almannatryggingum. Inn-
stæður eru óbundnar og óverðtryggðar. Nafn-
vextir eru 29% og ársávöxtun 29%.
Sérbók. Við fyrsta innlegg eru nafhvextir
27% en 2% bætast við eftir hverja þrjá mánuði
án úttektar upp í 33%. Ársávöxtun á óhreyfðri
innstæðu er 33,5% á fyrsta ári.
Búnaðarbankinn: Sparibók með sér-
vöxtum, Gullbókin, er óbundin með 36%
nafnvöxtum og 36% ársávöxtun á óhreyfðri
innstæðu eða ávöxtun 3ja mánaða verð-
tryggðs reiknings reynist hún betri. Af hverri
úttekt dragast 1,7% í svonefnda vaxtaleiðrétt-
ingu. Tvisvar á ári má taka út án þessa frá-
dráttar.
18 mánaða reikningur er með innstæðu
bundna í 18 mánuði á 39% nafnvöxtum og
42,8% ársávöxtun, eða ávöxtun 6 mánaða
verðtryggðs reiknings reynist hún betri.
Iðnaðarbankinn: Bónusreikningar eru
annaðhvort með 28% nafnvöxtum og 30%
ársávöxtun eða verðtryggðir og með 3,5%
vöxtum. Hærri ávöxtunin gildir hvem mánuð.
Á hreyfðum innstæðum gildir verðtrygging
auk 2% vaxta í úttektarmánuðinum. Taka
má út tvisvar á hverju 6 mánaða tímabili án
þess að vaxtakjör skerðist. Vextir em færðir
30.06. og 31.12.
Landsbankinn: Kjörbók er óbundin með
36% nafnvöxtum og 39,2% ársávöxtun eða
ávöxtun 3ja mánaða verðtryggðs reiknings
reynist hún betri. Af hverri úttekt dragast
1,7% í svonefnda vaxtaleiðréttingu.
Samvinnubankinn: Hávaxtareikningur
hefur stighækkandi vexti á hvert innlegg,
fyrst 22%, eftir 2 mánuði 25%, 3 mánuði 27%,
4 mánuði 29%, 5 mánuði 31%, eftir 6 mánuði
37% og eftir 12 mánuði 37%. Ársávöxtun á
óhreyfðu innleggi er 37%, eða eins og á 3ja
og 6 mánaða verðtryggðum reikningum reyn-
ist hún betri. Vextir færast einu sinni á ári.
Útvegsbankinn: Ábót ber annaðhvort
hæstu ávöxtun óverðtryggðra reikninga í
bankanum, nú 34,6%, eða ávöxtun 3ja mán-
aða verðtryggðs reiknings með 1% nafnvöxt-
um sé hún betri. Samanburður er gerður
mánaðarlega en vextir færðir í árslok. Sé
tekið út af reikningnum gilda almennir spari-
sjóðsvextir, 22%, þann mánuð.
öndvegisreikningur er bundinn til 18
mánaðar, verðtryggður og með 7% nafnvöxt-
um á binditímanum. Eftir það reiknast sömu
vextir og á 3ja mánaða reikning í bankanum.
Verslunarbankinn: Kaskóreikningur er
óbundinn. Þá ársfjórðunga sem innstæða er
óhreyfð eða aðeins hefur verið tekið út einu
sinni eru reiknaðir hæstu vextir sparifjár-
reikninga í bankanum. Nú er ársávöxtun
annaðhvort 34,8% eða eins og á verðtryggðum
6 mánaða reikningum með 3,5% nafnvöxtum.
Af úttekinni upphæð reiknast almennir sp^ri-
sjóðsvextir, 22%, og eins á alla innstæðuna
innan þess ársfjórðungs þegar tekið hefur
verið út oftar en einu sinni. Innlegg fær strax
hæstu ávöxtun sé það óhreyft næsta heila
ársfjórðung.
Sparisjóðir: Trompreikningur er verð-
tryggður og með ávöxtun 6 mánaða reikninga
með 3% nafnvöxtum. Sé reikningur orðinn
3ja mánaða er gerður samanburður á ávöxtun
með svokölluðum trompvöxtum, 32%, með
34,3% ársávöxtun. Miðað er við lægstu inn-
stæðu í hverjum ásfjórðungi. Reynist tromp-
vextir gefa betri ávöxtun er þeim mun bætt
á vaxtareikninginn. Hreyfðar innstæður inn-
an mánaðar bera trompvexti sé innstæðan
eldri en 3ja mánaða, annars almenna spari-
sjóðsvexti, 22%. Vextir færast misserislega.
Þau eru: Hefðbundin, til mest 14 ára. Með
þriggja ára binditíma eru ársvextir 7%, Qög-
urra ára 8,5% og sex ára 9%. Verðbætur,
vextir og vaxtavextir greiðast með höfuðstól
við innlausn. Með vaxtamiðum, til mest 14
ára, innleysanleg eftir fjögur ár. Ársávöxtun
er 8,16% á verðbættan höfuðstól hverju sinni
og vextir greiðast út 10.01. og 10.07. ár hvert.
Við innlausn greiðast verðbætur með höfuð-
stól. Gengistryggð skírteini eru til fimm ára.
Þau eru bundin safngjaldeyrinum SDR (til-
tekin samsetning af dollar, pundi, yeni, þýsku
marki og frönskum franka). Vextir eru 8,5%.
Höfuðstóll, vextir og vaxtavextir greiðast í
einu lagi við innlausn.
Almenn verðbréf
Fasteignatryggð verðbréf eru til sölu hjá
verðbréfasölum. Þau eru almennt tryggð með
veði undir 60% af brunabótamati fasteign-
anna. Bréfm eru ýmist verðtryggð eða óverð-
tryggð og með mismunandi nafnvöxtum. Þau
eru seld með afföllum og ársávöxtun er al-
mennt 12-18% umfram verðtryggingu.
Húsnæðislán
Nýbyggingarlán frá Byggingarsjóði ríkis-
ins, F-lán, nema á 4. ársfjórðungi 1985: Til
einstaklinga 720 þúsundum króna, 2-4 manna
fjölskyldna 916 þúsundum, 5 manna og fleiri
1.073 þúsundum, 7 manna og fleiri (í sértilvik-
um) 1.237 þúsundum. Lánin eru til 31 árs.
Lán til kaupa á eldri íbúðum, G-lán, nema
á 4. ársfjórðungi 1985: Til kaupa í fyrsta sinn
er hámark 348 þúsund krónur til einstaklings,
annars mest 139-174 þúsund. 2-4 manna fjöl-
skylda fær mest 442 þúsund til fyrstu kaupa,
annars mest 177-221 þúsund. 5 manna fjöl-
skylda eða stærri fær mest 518 þúsundir til
fyrstu kaupa, annars mest 207-259 þúsund.
Lánstími er 21 ár.
Húsnæðislánin eru verðtryggð með láns-
kjaravísitölu og með 3,5% nafnvöxtum.
Fyrstu tvö árin er ekki greitt af höfúðstól,
aðeins vextir og verðbætur.
Útlán lífeyrissjóða
Um 90 lífeyrissjóðir eru í landinu. Hver
sjóður ákveður sjóðfélögum lánsrétt, lánsupp-
hæðir, vexti og lánstíma. Stysti tími að láns-
rétti er 30-60 mánuðir. Sumir sjóðir bjóða
aukinn lánsrétt eftir lengra starf og áunnin
stig. Lán eru á bilinu 150-700 þúsund eftir
sjóðum, starfstíma og stigum. Lánin eru verð-
tryggð og með 5-8% vöxtum. Lánstími er 15-35
ár.
Biðtími eftir lánum er mjög breytilegur.
Hægt er að færa lánsrétt við flutning milli
sjóða eða safna lánsrétti frá fyrri sjóðum.
Nafnvextir, ársávöxtun
Nafnvextir eru vextir í eitt ár og reiknaðir
í einu lagi yfir þann tíma. Séu vextir reiknaðir
og lagðir við höfuðstól oftar á ári verða til
vaxtavextir og ársávöxtunin verður þá hærri
en nafnvextimir.
Ef 1000 krónur liggja inni í 12 mánuði á
22% nafnvöxtum verður innstæðan í lok
tímans 1220 krónur og ársávöxtunin þannig
22%.
Liggi 1000 krónur inni í 6 + 6 mánuði á 22%
nafnvöxtum reiknast fyrst 11% vextir eftir 6
mánuði. Þá er upphæðin orðin 1110 krónur.
Á hana koma svo 11% vextir eftir næstu 6
mánuði. Þannig verður innstæðan í lok tím-
ans 1232 krónur og ársávöxtunin 23,2%.
Dráttarvextir
Dráttarvextir eru 3,75% á mánuði eða 45%
á ári. Dagvextir reiknast samkvæmt því
0,125%.
Spariskírteini
Spariskírteini Ríkissjóðs ísiands eru seld í
Seðlabankanum, viðskiptabönkum, sparisjóð-
um, hjá verðbréfasölum og í pósthúsum.
Nýjustu skírteinin eru að nafnverði 5, 10 og
100 þúsund krónur, nema vaxtamiðabréf sem
eru 50 þúsund að nafnverði.
Vísitölur
Lánskjaravísitala í janúar 1986 er 1364
stig en var 1337 stig í desember og verður
1396 í febrúar. Miðað er við grunninn 100 í
júní 1979.
Byggingarvísitala á 1. ársfjórðungi 1986
er 250 stig á grunninum 100 frá 1983 en 3699
stig á grunni 100 frá 1975.

VEXTIR BANKA 0G SPARISJÓÐA (%) 21 -31.01. 1986
innlAn með sérkjúrum sjA sérlista llll HÍf 3! l! ii 11 ihi
INNLAN úverðtryggð
SPARISJÚDSBÆKUR Öbundin innstwöa 22.0 22.0 22.0 22,0 22.0 22.0 22.0 22.0 22.0 22.0
SPARIREIKNINGAR 3ja mán. uppsögn 25.0 26.6 25.0 25.0 23.0 23.0 25.0 23.0 25.0 25.0
6 mán. uppsögn 31.0 33.4 30.0 28.0 26.5 30.0 29.0 31.0 28.0
12mán.uppsogn 32,0 34.6 32.0 31.0 33.3
SPARNAÐUR- LANSRÉTTUR Sp.raS 3 5 min. 25.0 23.0 23.0 23.0 23.0 25.0 25.0
29.0 26.0 23.0 29.0 28.0
INNLÁNSSKlRTEINI Til 6 mánaöa 28.0 30.0 28.0 28.0
TÉKKAREIKNINGAR Avisanaraikningar 17.0 17.0 8.0 8.0 10.0 10,0 8.0 10.0 10.0
Hlaupareikningar 10.0 10.0 8.0 8.0 10,0 10.0 8.0 10.0 10.0
innlAnverðtryggð
SPARIREIKNINGAR 3 ja mán. uppsögn 2.0 1,5 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0 2.0 1.0
6 mán. uppsögn 3.5 3.5 3.5 3.0 3.5 3.5 3.0 3.5 3.0
innlAn gengistryggð
GJALDEYRISREIKNINGAR Bandarlkjadollarar 8.0 8.0 7.5 7.0 7.5 7.5 7.5 7.5 8.0
Starlingspund 11.5 11.5 11.0 11.0 11.5 11.0 11.0 11.5 11.5
Vestur-þýsk mörk 5.0 4.5 4.25 4.0 4.5 4.5 4.5 5.0 4.5
Danskar krónur 10.0 9.5 8.0 8.0 9.0 9.0 9.0 10.0 9.0
útlAn úverotryggð
ALMENNIRVlXLAR (forvextir) 30.0 30.0 30.0 30,0 30.0 30.0 30.0 30.0 30.0
VIÐSKIPTAVlXLAR (lorvaxtir) 34.0 2) kge 34.0 kge 32.5 k0« 34.0
ALMENN SKULDABRÉF 32.03) 32.0 32.0 32.0 32,0 32.0 32.0 32.0 32.0
VIÐSKIPTASKULDABRÉF 35.02) kge 35.0 kge 33.5 kga kge 35.0
HLAUPAREIKNINGAR VFIRDBAlTUR 31,5 31.5 31,5 31.5 31,5 31,5 31.5 31.5 31.5
ÚTLAN verðtryggð
SKULDABRÉF AÖ21/2 ári 4.0 4.0 4.0 4.0 4.0 4.0 4.0 4.0 4.0
Lengri en 21/2 ár 5.0 5.0 5.0 5.0 5.0 5.0 5.0 5.0 5.0
útlAn TIL FRAVLEIÐSLU
SJANBMNMALSI)
í Bandaríkjadollurum 9,75%, í sterlingspundum 14,25%, í vestur-þýskum mörkum 6,25%.
2) Við kaup á viðskiptavíxlum og viðskiptaskuldabréfum er miðað við sérstakt kaup-
gengi, kge, hjá þeim bönkum sem þannig er merkt við, einnig hjá sparisjóðunum í
Hafnarfirði, Kópavogi, Keflavik, Sparisjóði Reykjavíkur og Sparisj. vélstj.
3) Vaxtaálag á skuldabréf tíl uppgjörs vanskÚalána er 2% á ári, bæði á verðtryggð og
óverðtryggð lán, nema í Alþýðubankanum og Verslunarbankanum.
Islensk tunga
KPEML
Fyrir stuttu var opnaður nýr veit-
ingastaður í miðbænum þar sem
Óðal var áður. Þetta er stundum
gert til að laða að fólk enda vilja
sumir bara fara á nýja staði.
Þessi nýi staður ber nafnið Kreml
og er vonandi rauður að innan í
samræmi við múrana sem hann
heitir eftir.
Þeir sem hafa átt leið um Austur-
völl hafa veitt því athygli að einn
rússneskur stafur er á skiltinu fyrir
utan Kreml, nefnilega öfugt err.
Þetta er vel til fundið. Gallinn
er bara sá að öfugt err í rússnesku
er aldeilis ekki borið fram eins og
íslenskt err heldur eins og -ja-.
Rússar tákna err með stafnum -p-.
Rússi, sem gengi um Austurvöll,
mundi því bera þetta fram „kja-
eml“. Og mundi alls ekki fá gæsa-
húð og halda að hann væri kominn
heim.
Orðið pungur
Allir vita hvað pungur er, sumir
mjög vel eins og gengur.
1 nýútkominni Samheitaorðabók
eru jDessi samheiti gefin: hreðjar;
skinnpoki.
Undir hreðjar er þetta að finna:
ft. eistu, pungur, tól sbr. getnaðar-
limur.
Og undir getnaðarlimur ber þetta
fyrir augu: besefi, brúsi, böllur,
drengur, sá eineygði, félagi, flanni
fugl, fyðill, gráni, göndull, hrókur,
hörund, jarl, kompán, leyndarlim-
ur, limur, lókur, lunti, möndull,
pissi, ponni, reður, riddari, sin,
skaufi, svökull, sköndull, snípur,
snudda, stíll, sverð, tilli, tippi, tittl-
ingur, títa, trýtill, typpi, tytja,
völsi.
Takið eftir orðinu stíll. Bólu-
Hjálmar orti eitt sinn:
Mér er orðið stirt um stef,
og stílvopn laust í hendi...
Það skyldi þó ekki vera að hann
ætti við...?
En meira um pung. Meiningin
kannski er þetta lengra farið en
fært er.
Vinstri vinur
Sumum kann að finnast þessi
millifyrirsögn óviðeigandi en orðin
eru engu að síður skyld.
Vinur er komið af latneska orð-
inu venus sem þýðir þokki og ástar-
gyðjan Venus er því þessu skyld.
Vinstri og sögnin að vinna eru
einnig rótskyld orðinu vinur.
Fegurð og þokki er þar með
vinstra megin í tilverunni sam-
kvæmt orðanna hljóðan. Þessu
mega menn auðvitað mótmæla ef
þeir vilja. Og geta og þora.
Eiríkur Brynjólfsson
með þessu var auðvitað að grafast
fyrir um uppruna orðsins.
Stafsetningarorðabók Halldórs
Halldórssonar veitir okkur þá vitn-
eskju að það sé á færeysku pungur,
dönsku, norsku og sænsku pung
og á gotnesku puggs, líklega skylt
orðinu poki. Tekið er þó fram að
sumir telji orðið vera tökuorð.
Vísast er það vegna þess að orðið
hefst á -p- en slík orð eru talin
tökuorð í íslensku.
Dönsk orðabók færir okkur ekk-
ert nær sanninum því þar er uppr-
uninn talinn óviss.
1 ensku Webster orðabókinni er
að finna orðið pung, komið í ensku
úr indjánamálum. Stytting úr tom-
pong og tow-pong, skylt micmac
orðinu tobagun sem þýðir sleði (eða
tæki til að draga á) úr skinni.
Micmac er mál indjánaþjóðar frá
Nýfundnalandi í Kanada.
Og lengra komumst við ekki og
68-kynslóðin
Undanfarið hefur mönnum verið
tíðrætt um svokallaða 68-kynslóð.
Það er hinsvegar ekki alveg ljóst
við hvað er átt. Eina skilgreiningu
heyrði ég um daginn. Hún var sú
að þetta væru þeir sem hefðu inn-
ritast í menntaskóla árið 1968 og
útskrifast stúdentar 1972.
Greinilega gölluð skilgreining
því ekki fór heil kynslóð í mennta-
skóla.
Líklega er nákvæm skilgreining
þessara orða ekki til en umrædd
kynslóð kennir sig við uppreisnar-
árið 1968 þegar unglingar í Evrópu
steyttu hnefann og voru á móti
yfirvöldunum.
Það eru fleiri en kynslóðir sem
kenna sig við ártal. Eitt sinn starf-
aði hópur innan BSRB sem kenndi
sig við árið 1979 og kallaðist Andóf
79.
Samtökin 78 kenna sig við árið
1978.
Þeir sem ekki eru töluglöggir
geta komist í bobba yfir öllum
þessum ártölum og ég þekki fólk
sem ruglar sífellt saman 68-
kynslóðinni og Samtökunum 78.
Að lokum má minna á að til er
aðferð sem kölluð er 69. Hún er
ekki kennd við árið 1969.