Dagblaðið Vísir - DV - 20.02.1986, Blaðsíða 15

DV. FIMMTUDAGUR 20. FEBRÚAR1986
15
Eitt rekur sig á
Kjallari
á fimmtudegi
Augljóst er að mikillar óánægju
gætir meðal lögreglumanna vegna
kjaramála, og þarf raunar engan
að undra. Ég hefi áður bent á það
í þessum greinum að óþarft er að
öfunda lögreglumenn af störfum
þeirra. Þau eru bæði erfið og
hættuleg, en kannski er það ekki
aðalatriði málsins, miklu fremur
hve niðurdrepandi það umhverfí
er sem þeir daglega þurfa að hrær-
ast í, þau mál sem þeir þurfa að
hafa afskipti af. Það hlýtur beinlín-
is að vera mannskemmandi fyrir
ungt fólk að þurfa ávallt að fást
við þær hörmungar sem sífellt
stærri hluti þjóðfélagsins virðist
kjósa að gera að daglegu lífi sínu,
og bein þess unga fólks, sem sinnir
löggæslustörfum, hljóta að vera
misjafnlega sterk eins og annars
fólks.
Eftir nýjustu viðbrögðum lög-
reglumanna að dæma telja þeir sig
knúna til þess að beita aðferðum
sem í augum borgara samrýmast
tæplega skyldum þeirra til þess að
vekja athygli á kjörum og að-
búnaði.
Ekki er gott að segja hvernig
ríkisvaldið bregst við þessum tíð-
indum, en hreinskilnislega skal
viðurkennt að þar hlýtur að vera
úr vöndu að ráða. Þótt lögreglu-
menn láti það vera að gera nokkra
alvöru úr þeim lítt duldu hótunum
sem þeir hafa látið hafa eftir sér í
fjölmiðlum þá getur enginn sagt
neitt við því þótt þeir leiti sér betur
launaðra starfa þar sem áhætta og
álag eru minni. Við því getur eng-
inn neitt gert og eftir situr þjóð-
félag með skerta löggæslu á meðan
yfir flæða eiturlyf og annar ófögn-
uður af völdum meira og minna
skipulagðra glæpasamtaka, og
umferðin tekur sífellt stærri toll
af fólki é öllum aldri.
Skipulagsleysi?
En ýmislegt fleira virðist að í
löggæslumálum okkar en launa-
kjör og starfsvettvangur löggæslu-
manna. I skýrslu, sem fyrir nokkru
var gerð af norskum ráðgjöfum og
pótintátum í dómsmálaráðuneyti
og löggæslu, er að finna ýmsar
staðhæfingar um mikinn ólestur,
„Það hlýtur beinlínis að vera mannskemmandi fyrir ungt fólk að þurfa ávallt að fást við þær hörmungar sem
sífellt stærri hluti þjóðfélagsins virðist kjósa að gera að daglegu lífi sínu,...“
sem áreiðanlega hefur komið fleir-
um á óvart en mér.
Þar stendur meðal annars: „Eftir
því sem við höfum komist næst með
viðtölum er varla um nokkurt
samstarf að ræða með rannsóknar-
lögreglu ríkisins og lögreglustjóra-
embættunum. Við höfum ekki
heldur orðið varir við neitt sam-
starf milli lögreglustjóraembætt-
anna. Það lítið sem við höfum orðið
varir við af samstarfi er með lægra
settu fólki sem hefur haft um það
frumkvæði. Ekki er heldur um neitt
samstarf, sem vert er að nefna,
innan lögreglunnar í Reykjavík
milli umferðarlögreglu og al-
mennrar lögreglu."
Nú skal ég ekki um það dæma
hvort hér er rétt frá skýrt, eða
ástandið málað of dökkum litum,
en ljótt er ef satt er og varla við
þvi að búast að vel takist til við
framkvæmd löggæslu.
Hins vegar læðist að manni sá
grunur þegar betur ,er skoðuð
skýrslan góða að þeir sem hana
hafa gert séu litlir siðbótarmenn
segir til að mynda orðrétt: „Víða
um lönd hefur mikil miðstýring
lögreglu gefist illa. Án þes að rekja
það nánar til hvers hún hefur ieitt,
skal þess getið, að nú er mikið gert
að þvi að endurvekja „grenndar-
lögreglu" og með góðum árangri."
Vafalaust er þetta satt og rétt, enda
má segja að þetta sé í fullu sam-
ræmi við mannlega skynsemi.
En þegar til úrbótanna kemur
kárnar gamanið. Spekingarnir
komast nefnilega að því (væntan-
lega til þess að draga úr miðstýr-
ingu!) að leggja beri lögregluna í
Hafnarfirði og Kópavogi undir
Reykjavíkurlögregluna.
Þegar rætt er um stöðvarstjóra í
einstökum lögreglustöðvum er far-
ið um það fjálglegum orðum að
nauðsynlegt sé að stöðvarstjóri og
samstarfsmenn hans séu staðkunn-
ugir og lögreglan leggi áherslu á
gott samstarf við íbúana. Samt
leggur nefndin til að öllum lög-
reglustöðvum á höfuðborgarsvæð-
inu verði lokað að næturlagi nema
aðalstöðinni við Hverfisgötu og
MAGNÚS
BJARNFREÐSSON
þegar öllu er á botninn hvolft, því
þegar til úrbótanna kemur stang-
ast ýmislegt illilega á. í skýrslunni
þaðan verði allri starfseminni
miðstýrt, þar á meðal öllum lög-
reglubílum á svæðinu. Þegar myrk-
ur er skollið á og mest hætta á
ýmiss konar ofbeldisafbrotum og
mikil hætta einnig á alvarlegum
umferðarslysum skiptir staðkunn-
áttan allt í einu engu máli, heldur
gildir allt í einu sparnaðarsjónar-
miðið eitt. Öryggi borgaranna virð-
ist ekki aðalatriði, heldur að fá
klapp á kollinn fyrir að hafa gert
„ráðdeildartillögur".
Hörð andstaða
Sem von er hafa ýmsir snúist
hart til varnar vegna þessarar
miðstýringaráætlunar. Vitað er að
ýmsir frammámenn í ríkisapparat-
inu telja höfuðborgina nafla al-
heimsins og geta ekki hugsað sér
neitt skelfilegra en að þurfa að fara
út fyrir hana einhverra erinda.
Hafa þeir verið drjúgir við að soga
vald úr nágrannabyggðunum til
borgarinnar eins og t.d. Hafnfirð-
ingar hafa fengið að reyna í tolla-
málum. Nú á að taka stjórn lög-
reglunnar af þeim og einnig Kópa-
vogsbúum og flytja allt til Reykja-
vikur, svo unnt sé að loka lögreglu-
stöðvunum á nóttunni og spara
nokkrar utanferðir ráðamanna
árlega í löggæslu. Skyldi skýrslan
annars ekkki hafa kostað eitthvað?
En h'klega er þessi skýrsla dæmi-
gerð fyrir ástandið í dóms- og lög-
gæslumálum okkar eins og það
hefur verið árum og áratugum
saman. Þegar ofbeldi, eiturlyfja-
glæpir og auðgunarbrot þekja síð-
ur dagblaða árið um kring eru
úrræðin í því fólgin að loka lög-
reglustöðvum að næturlagi og
þegar ljóst er að miðstýring hefur
gefist illa erlendis er talið nauðsyn-
legt að auka hana hérlendis.
Ég las skýrsluna í þeirri von að
sjá eitthvað um að efla þyrfti lög-
gæslu eða bæta aðstöðu lögreglu-
manna. En það er lítið um slíkt,
heldur á það bent kurteislega að
lögreglumenn séu óþarflega margir
miðað við hin Norðurlöndin.
Kannski ríkisvaldið standi bara
á bak við uppsagnir lögreglumanna
og menn andi léttar við það ef
löggæsla lognast smám saman út
Magnús Bjarnfreðsson.
Athugasemd við
skammdegisumræðu
Það er að sjálfsögðu ekki að
ástæðulausu að íslendingum hætt-
ir nokkuð við geðvonsku i skamm-
deginu.
'Oft bitnar þetta á ráðherrum og
öðrum ráðamönnum þjóðarinnar
sem þá og þá eru að bjástra við að
lagfæra það sem úrskeiðis fer. Ekki
ósjaldan er ráðist á Seðlabankann
og einstaka sinnum er Fasteigna-
mati ríkisins sýndur sá heiður að
fá að vera með í þessari skammdeg-
isumræðu.
Fyrir ekki alllöngu birtist í DV
smáádrepa þar sem því var m.a.
haldið fram að sú vinna, sem lið-
lega þrjátíu manna starfslið hjá
FMR vinnur nú, hafi áður verið
framkvæmd af Hannesi Pálssyni
einum með stúlku sér til aðstoðar.
Gæti skaðað
Flestir brosa nú sjálfsagt að
svona skrifum og hugsa sem svo,
nú, maðurinn er elliær og ekki
mark á takandi. Þó finnst mér á
þessum vettvangi rétt að vekja
athygli lesenda DV á þessum áróðri
sem vissulega gæti skaðað Fast-
eignamatið. Sú skipulagsbreyting,
sem gerð var með nýjum lögum frá
1976, var í því fólgin að fasteigna-
GUTTORMUR
SIGURBJÖRNSSON
FORSTJÓRI
FASTEIGNAMATS
RÍKISINS
tmer
matsnefndirnar, sem störfuðu í
hverju lögsagnarumdæmi og í áttu
sæti alls um 130 manns, voru lagðar
niður. Millimatsmannakerfið, sem
starfaði milli aðalmata, var skipað
tveim mönnum í hverju sveitarfé-
lagi eða alls 446 manns í 223 sveit-
arfélögum.
Ef reiknað er á verðlagi 1985 þá
greiddi ríkissjóður fyrir þetta út-
hald rúmar 35 milljónir króna árið
1970.
Þegar Fasteignamat ríkisins var
sett á laggirnar með áðurnefndri
lagabreytingu þá tók það við öllum
þessum störfum og hefur nú á að
skipa 33 starfsmönnum. Kostnaður
við þann rekstur varð rúmar 32
milljónir króna á árinu 1985, sam-
kvæmt upplýsingum frá ríkisbók-
haldi.
Staða og störf Hannesar Pálsson-
ar koma ekki beint inn í þetta
dæmi. Hann var starfsmaður fjár-
málaráðuneytisins, starfsheitið var
stjórnarráðsfulltrúi og átti að hafa
eftirlit með þessum málaflokki af
hendi ráðuneytisins. Þessi staða
-----------------------------------
heitir í dag deildarstjqri og undir
hann heyra málefni Fasteignamats
ríkisins en það er ein þeirra stofn-
ana sem heyra beint undir fjár-
málaráðuneytið.
Svona þvættingur, eins og þessi
DV-skrif, er að sjálfsögðu ekki
svaraverður. Þau eru til þess eins
fallin að rýra álit hugsandi fólks á
nútíma fjölmiðlun. Þó verða menn
að taka visst tillit til þess að allur
rógur um menn og málefni síast
eitthvað inn í fólk og þvi meira sem
hann er oftar endurtekinn.
Ein hæð
„Höllin“, sem DV-höfundurinn
talar um að geymi skrifstofur
Fasteignamatsins í Reykjavík, er
ein hæð fyrir ofan Sendibílastöðina
í Borgartúni. Þetta húsnæði var
orðið of lítið fyrir endurskoðunar-
skrifstofu sem starfaði þar um
árabil og var því keypt af fjúrmála-
ráðuneytinu fyrir Fasteignamatið.
Jónas frá Hriflu sagði einhvern
tíma að merkur maður hefði logið
í blýhólk. DV lætur sér ekki nægja
að láta þennan róg um Fasteigna-
mat ríkisins í blýhó’k heldur er
honum dreift til tugþúsunda kaup-
enda blaðsins.
Þó blaðið beri ekki lagaleg
ábyrgð á skrifum sem birt eru undir
nafni þá verður það að teljast sið-
ferðileg skylda fjölmiðla að leggja
dóm á það efni sem dreift er.
Með þökk fyrir birtinguna.
Guttormur Sigurbjörnsson.

a „Þó verða menn að taka visst tillit til
^ þess að allur rógur um menn og mál-
efni síast eitthvað inn í fólk og því meira
sem hann er oftar endurtekinn.“