Dagblaðið Vísir - DV - 07.06.1986, Qupperneq 10

10
DV. LAUGARDAGUR 7. JÚNÍ 1986.
Frjálst.óháó dagblað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJOLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÖLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JONAS KRISTJANSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELÍAS SNÆLAND J0NSSON
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFANSSON og INGÓLfUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, SÍMI 27022
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: HILMIR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 450 kr.
Verð í lausasölu virka daga 45 kr. - Helgarblað 50 kr.
Agaskortur í flugturninum
íslenzk flugumferðarstjórn fær þessa dagana kaldar
kveðjur í heimskunnum fjölmiðlum. Eftir einum flugfar-
þega var haft: „Þeir hafa allan himingeiminn. Samt
voru þeir næstum búnir að drepa okkur.“ Sagt er frá
agaleysi og sinnuleysi í flugturninum í Reykjavík.
Ekki bæta úr skák yfirlýsingar flugumferðarstjóra
um, að þeir séu í flugturninum með hugann við annað
en starfið, af því að ástandið í mannlegum samskiptum
sé svo slæmt á vinnustaðnum. Slíkar yfirlýsingar bera
vitni um barnalegan skort á tilfinningu ábyrgðar.
Sem dæmi um agaskortinn má nefna, að hingað til
hafa flugumferðarstjórar á Reykjavíkurflugvelli neitað
að sýna með skýrslum, hvenær þeir taka við flugum-
ferðarstjórn og hvenær þeir hætta. Slíkt er gert á
Keflavíkurflugvelli og annars staðar í heiminum.
Mistökin í flugumferðarstjórn hafa hrannazt upp á
undanförnum árum. í júní 1983 tókst Arnarflugsmanni
með snarræði af afstýra árekstri við kafbátaleitarvél
varnarliðsins. Og í september 1985 munaði minnstu, að
tvær Flugleiðaþotur rækjust á skömmu eftir flugtak.
Þetta ástand er þeim mun alvarlegra fyrir þá sök,
að íslendingum hefur verið trúað fyrir flugumferðar-
stjórn yfir Grænlandi og stórum hluta Norðurhafa allt
til pólsins. Um þetta svæði fer þriðjungur af fluginu
yfir Norður-Atlantshafið eða um 40.000 flug á ári.
Fyrir þessa þjónustu fékk Island 140 milljónir króna
í fyrra. Þetta fé greiddi laun 94 manna við flugumferðar-
stjóm, fjarskipti og veðurspár. Þetta er umtalsverður
atvinnuvegur hér á landi og getur ekki talizt gulltrygg-
ur, frekar en önnur forgengileg atvinna.
Ef íslendingar fá á sig orð fyrir kæruleysi í flugum-
ferðarstjórn, er hætt við, að Alþjóða flugmálastofnunin
taki aftur til athugunar, eins og hún gerði fyrir réttum
áratug, hvort rétt sé að treysta íslendingum áfram fyrir
þessu viðkvæma og agaða nákvæmnisverkefni.
Komið hefur í ljós, að íslenzka flugmálastjórnin reyn-
ir að halda málunum leyndum, þegar við hefur legið,
að flugvélar rekist á. Svo virðist sem danskur útvarpsá-
hugamaður hafi að þessu sinni heyrt samskipti flugvéla
og flugturns og komið erlendum fjölmiðlum á sporið.
Slík þagnarstefna er að sjálfsögðu ekki traustvekj-
andi. Islenzkir flugfarþegar telja sér vafalaust koma
við, hvort búast megi við nokkurn veginn einu sinni á
ári eða oftar, að flugvélar lendi í árekstrarhættu á flug-
stjórnarsvæðinu, sem íslendingar ferðast um.
Ekki er heldur hugnanlegt að lesa eftir frammámönn-
um í fluginu, að „svona atvik, misjafnlega alvarleg, séu
að gerast daglega úti um heim“. Með þessu er því óbeint
haldið fram, að flugmálastjórnir og samtök þeirra reyni
að halda því leyndu, að flug sé almennt stórhættulegt.
Rétt er að athuga, að hættan stafar ekki af tækni,
heldur af mannlegum mistökum. Eðlilegt er, að Alþjóða
flugmálastofnunin svari íslenzkum fullyrðingum um,
að agaleysi og sinnuleysi sé ekki bundið við Island,
heldur hin almenna regla í heimi flugumferðarstjórnar.
íslenzka flugmálastjórnin er sögð hafa þolanlegan
tækjabúnað. Á næstu árum verður unnt að auka örygg-
ið, bæði með fjölgun ratsjárstöðva og auknum búnaði
í flugturni, svo og með sjálfvirkri tölvuskráningu á
vöktum flugumferðarstjóra við tölvurnar.
Ekkert getur þó komið í staðinn fyrir, að agi og ná-
kvæmni verði leidd til vegs og virðingar í flugumferðar-
stjóm, sem alþjóðaaðilar hafa treyst okkur fyrir.
Jónas Kristjánsson
Á meðan sauðféð tórir
Fimmtudagskvöld í júní. Sauð-
burður langt kominn, bæjarstjómar-
kosningamar nýafetaðnar, jarð-
skjálfti og fótbolti í Mexíkó, Fröken
Júlía komin til Islands og ég fékk
upplýsingar um það hjá fúllorðnum
bónda í Amessýslu að sauðfé væri
ákaflega hamingjusamar skepnur.
- Getur það verið? spurði ég.
- Já. Þann tíma sem það lifir, sagði
hann. Ég velti svarinu fyrir mér og
komst að þeirri niðurstöðu að það
væri harla skynsamlegt. Bóndinn
horfir á sauðféð á meðan það er
héma megin og gerir hvað hann
getur til að ábyrgjast velferð þess '
og hamingju. Hvað við tekur þegar
hérvistardagar verða ekki fleiri veit
hann ekki og tekur enga ábyrgð á.
Ég bar þessa staðhæfingu um ham-
ingju sauðfjár undir hestamaim
einn.
- Já, ætli það ekki, sagði hann. -
Ætli þeim finnist ekki bara gaman,
rolluskjátunum, mér sýnist það þeg-
ar ég ríð framhjá þeim í haganum.
- En hvað um hesta? spurði ég þá.
Eru hross hamingjusöm?
- Já. Hestar eru ákaflega happý.
Mínir hestar eru það að minnsta
kosti.
- í hverju felst sú hamingja? spurði
ég enn. - Hvemig geturðu merkt að
þeir séu hamingjusamir?
- Ég veit það vegna þess að það
er fátítt að hestar kunni að lesa.
Þeir hafa aldrei heyrt minnst á nein
flókin hugtök, skilja aðeins það sem
á þeirra skrokk finnst. Ég hef oft séð
að hestamir mínir eru kátir og það
kemur fyrir að þeir em daprir eða í
slæmu skapi. En á heildina litið em
þeir hamingjusamir.
- Þetta er náttúrlega bara fúllyrð-
ing, sagði ég. - Þú notar hestana til
þess að gera sjálfan þig hamingju-
saman. Þér finnst skemmtilegt að
banda þá, sitja á baki þeirra, ráða
yfir þeim. Og þegar þú ert hamingju-
samur finnst þér að hestamir séu
það líka, jafnvel allur heimurinn.
- Það getur vel verið. En ég nenni
ekki að hugsa þetta til enda. Hross
em heldur ekki gæludýr. Ég gef
mínum klárum tuggu yfir veturinn,
sé til þess að þeir komist í haga yfir
sumarið. En ég sálgreini þá ekki
nákvæmlega. Ég les ekki fyrir þá á
kvöldin. Eiginlega er mér alveg sama
um hestana mína þegar lengra er
litið. En það væri gaman að koma
vel ríðandi gegnum gullna hliðið.
Óhamingjusamur Kani
Ég stóð við afgreiðsluborð í kaup-
félagi við hringveginn og var ekki
að hugsa neitt, allra síst um ham-
ingju sauðfjár eða hrossa. Allt í einu
var miðaldra Ameríkani með jám-
bent sólgleraugu farinn að rausa í
hægra eyrað á mér. Hann sagði að
Frakkar væm skíthælar.
- Við björguðum þeim úr tveimur
heimsstyrjöldum, sagði hann. - Og
svo vildu þeir ekki einu sinni leyfa
okkar flugmönnum að fljúga yfir
landið á leiðinni til Líbýu. Italir em
líka skítseiði og Vesturþjóðverjar og
allt þetta evrópska pakk sem hugsar
ekki um annað en eigin velferð, dett-
ur ekki í hug að stundum þarf að
skreppa í krossferðir á vegum rétt-
lætisins. Hvað segir þú um þetta?
spurði hann.
ítalfæri
Gunnar Gunnarsson
Mér vafðist tunga um tönn enda
heilastarfeemin ekki almennilega i
gangi. Því er nefnilega þannig farið
með mig að lendi ég út fyrir Reykja-
vík dett ég úr sambandi, hugsa ekki
lengra en að næstu bensíndælu og
Líbýa og Ameríkanar og allt það
vesen er órafjarri. Þar að auki fannst
mér það dónaskapur af þessum Kana
að vera að suða um sína eigin timb-
urmenn inni í friðsælu kaupfélagi
hér úti. Ég ákvað því að ganga í lið
með þeim Evrópumönnum sem
höfðu verið að valda honum von-
brigðum.
- Reagan er fífl. Og það sem verra
er fyrir þig: hann er leiðinlegt fííl
og heimsfriðnum hættulegur. Og svo
fór ég.
Kátar kýr
Ég sá soldið eftir því að hafa ekki
tekið Kanann almennilega í læri hjá
mér. Mér fannst að úr því að mér
tókst að espa upp með mér skoðun
á Reagan og hans hundfúla miðstétt-
arguðspjalli þá hefði ég átt að
útskýra mitt mál. En svo gleymdi
ég Kananum. Hann hafði sjálfur
ekki haft fyrir því að útskýra sína
fordóma - ekki frekar en Reagan
sjálfur. Og svo kom ég þar sem menn
voru að sleppa út kúm sínum og ég
féll aftur inn í hina tómu utanbæjar-
tilfinningu sem ég jafiian hef þegar
ég er lentur einhvers staðar þar sem
ég botna í raun hvorki upp né niður
í neinu.
Kýr geta svo sannarlega verið
hamingjusamar, sérstaklega þegar
þær eru ungar. Þetta eru þekkt
sannindi á íslandi...kýmar leika
við hvum sinn fíngur" sagði skáldið
og ég spurði kúasmaiann hvort hann
héldi að þær væm ánægðar með lífið.
- Það er nú aldeilis augljóst, sagði
hann. Og bætti við án þess að hugsa:
- Og það er ég líka. Á svona degi.
Sálin uppá hattahillu
Fimmtudagskvöld í júní. Það var
eins og fólk væri að hvíla sig eftir
orrahríð kosninganna. Samt fer
kosningabaráttan kurteislega fram,
ef miðað er við það sem áður tíðkað-
ist. Mennimir em í stöðugri framför.
Jafiivel stjómmálamennimir. Og við
enun ekki fastheldnari á skoðanir
okkar en svo að sumir leika sér að
því að hoppa á milli flokka, skipta
um skoðun eins og hatt og gefa jafn-
vel yfirlýsingar um það i blöðunum:
Halló! halló! - hvemig væri að gera
eins og ég ætla að gera núna! Ég
ætla að nudda mér utan í hann þenn-
an í ár!
Mér finnst þetta eiginlega
skemmtilegt. Mér finnst skemmtilegt
að fólk skuli hafa svona mikinn
áhuga á smámunaþrasi byggðakosn-
inganna (það er rövlað um sjálfsagða
hluti eins og malbik og bamaheimili
og grasrækt í bæjum í heilan mánuð
og um það hversu góðir menn ætla
að vera við gamla fólkið!) að það
skuli nánast fleygja sinni sál uppá
hattahengið um leið og það gengur
í Valhöll að berjast.
Þessi einlægi áhugi á sjálfsögðum
hlutum fyllir mig öryggiskennd. Ég
get þá látið eftir mér að hugsa ekki
neitt í dag, segi ég við sjálfan mig.
Það er sem betur fer til fólk sem
hefúr brennandi áhuga á malbiki og
strætósörvis. Ég get rólegur horft á
rollumar og lömbin. Og ég tek und-
ir með bóndanum: sauðféð er áreið-
anlega hamingjusamt á meðan það
tórir.