Dagblaðið Vísir - DV - 21.11.1986, Blaðsíða 14

14
FÖSTUDAGUR 21. NÓVEMBER 1986.
Frjálst, óháð dagblað
Útgáfufélag: FRJALS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJANSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjórar: JONAS HARALDSSON og OSKAR MAGNÚSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGOLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, SlMI 27022
Setning. umbrot, mynda- oa plötugerð: HILMIR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 500 kr.
Verð í lausasölu virka daga 50 kr. - Helgarblað 60 kr.
Varðstaða við kerfið
Sjálfstæðismenn eru almennt taldir líklegastir til að
draga úr ofurvaldi ríkisbáknsins og veita hinum al-
mennu borgurum meira frjálsræði. Við fórnum miklu í
lífskjörum okkar, vegna þess hversu hið silalega kerfi
hindrar víða framfarir. Sjálfstæðismenn gerðu margar
samþykktir á flokksráðsfundi fyrir tæpri viku, þar sem
lýst var nauðsyn úrbóta í þessa átt. Þetta hafa sjálfstæð-
ismenn lengi gert. Ekki er því að neita, að nokkuð hefur
miðað síðustu ár, en aðeins á afmörkuðum sviðum.
Báknið í heild sinni stendur óhaggað. Sjálfstæðismenn
tala um að vinda ofan af kerfinu, en standa vörð um
kerfið, þegar þeir komast til valda.
Sjálfstæðismenn hafa setið í ríkisstjórn síðan snemma
árs 1980. Sjálfstæðisflokkurinn hefur nú verið aðili að
stjórn síðan fyrir mitt ár 1983. Því er rétt að spyrja,
hvernig gengið hefur til dæmis í mannahaldi í ríkis-
bákninu. Vitna má til nýútkominnar greinargerðar frá
Hagsýslustofnun og launadeild fjármálaráðuneytisins.
Þar hafa menn í kerfinu sjálfu gert úttekt á starfsanna-
málum ríkisins, og útkoman er þannig, að jafnvel
stjórnarblaðið Tíminn segir réttilega, að Parkinsonslög-
málið sé enn í fullu gildi hjá ríkinu. Þetta gerist, þótt
sjálfstæðismenn hafi um sinn haft stjórnaraðild.
Höfundar skýrslunnar segja sem svo, að stofnanir
ríkisins áætli árlega heildarmannaflaþörf sína í tengsl-
um við fjárlagagerð. Sameiginlegt þessum áætlunum sé,
að ný verkefni leiði jafnan til fjölgunar starfsmanna
og mannaflaþörf til að sinna eldri verkefnum sé ekki
endurskoðuð. Áætlanir þessar séu oft afar lauslegar.
Starfsmannahaldið sé ekki kannað og ekki reynt að
skilgreina þær kröfur, sem gera þarf til starfseminnar
og starfsmanna, heldur virðist í sumum tilvikum jafn-
vel ríkja það viðhorf, að verkefnin eigi að fylla út tíma
starfsmanna. Framabrautir starfsmanna eru mjög mis-
munandi, meðal annars vegna þess að kröfur til starfs-
manna eru ekki vel skilgreindar. Framsýni í starfs-
mannamálum sé almennt ekki mikil hjá ríkinu. Þetta
segja þeir kerfismenn, sem hafa athugað málin, og er
vafalaust um réttan dóm að ræða. Innan kerfisins virð-
ast því finnast menn, sem koma auga á gallana. í þessu
er aðeins talað um mál starfsmanna hins opinbera, en
það gildir um ríkisgeirann í heild, að hann hefur þanizt
út.
Hið opinbera ráðstafar nú rúmlega þriðjungi af fram-
leiðslu þjóðarinnar. Þetta hlutfall hefur yfirleitt farið
vaxandi undanfarna áratugi. Taka ber varlega yfirlýs-
ingar ráðamanna um, að það geti minnkað á næstunni.
Þegar upp er staðið, hafa umsvif ríkisins reynzt meiri
en fjárlagafrumvörp hafa gert ráð fyrir.
Flokksráðsfundur Sjálfstæðisflokksins lýsti því yfir
um síðustu helgi, að undir forystu Sjálfstæðisflokksins
hefðu verið stigin skref til að lækka skatta og minnka
ríkisumsvif, svo sem með því að draga ríkið út úr rekstri
atvinnufyrirtækja og með sölu hlutabréfa í eigu ríkisins.
Þetta er rétt á afmörkuðum sviðum. En ekkert bend-
ir til þess, að undir forystu Sjálfstæðisflokksins hafi
verið stigin afgerandi skref til að vinda ofan af bákninu
í heild sinni. Sjálfstæðismenn samþykkja til dæmis virð-
isaukaskatt, en úr honum hefur í meðferð orðið
óskapnaður, þar sem ríkisumsvif vaxa. Sjálfstæðisflokk-
urinn hefur ekki staðið við að afnema tekjuskatt af
almennum launatekjum. Engin afgerandi lækkun hefur
orðið á sköttum né minnkun á ríkisumsvifum.
Haukur Helgason.
Marklaus
útflutnings-
vottorð
„Hvers vegna setja framleiðendur efnið Hexa í rækju eða fisk. Það er
einkum vegna þess að það eyðir slæmri lykt. Hvenær kemur slæm lykt
af fiski? Jú, þegar hann skemmist.”
Einu sinni enn hefur orðið millj-
ónatjón vegna mistaka í eftirliti með
sjávarafurðum.
í annað skipti hefur niðursuðu-
verksmiðjan K. Jónsson á Akureyri
sent stórgallaðar og hættulegar vör-
ur á erlendan markað. Þannig hefur
orðstír Islendinga sem framleiðenda
á heilnæmum sjávarafurðum beðið
stóran hnekki.
Efhið Hexa er bannað í Þýska-
landi og flestum siðmenntuðum
löndum vegna þess að þetta er
krabbameinsvaldur. Hvers vegna
setja framleiðendur efnið Hexa í
rækju eða fisk? Það er einkum vegna
þess að það eyðir slæmri lykt. Hven-
ær kemur slæm lykt af fiski? Jú,
þegar hann skemmist.
Blekkingar?
Eftirlit með lagmeti á íslandi á að
framkvæmast samkvæmt reglugerð
nr. 138/1985, en þar segir í 5. gr.:
„I hverri lagmetisverksmiðju skal
vera framleiðslustjóri sem lokið hef-
ur námi í lagmetisfræðum."
I sömu grein segir ennfremur:
„Framleiðslustjóra ber að sjá um
að reglugerðum og fyrirmælum
stjómvalda sé framfylgt."
I 12. gr. segir:
„Framleiðslustjóri skráir niður-
stöður sínar í framleiðsluskýrslu og
löggilta dagbók verksmiðjunnar
(undirstrikun höf.). Einnig skal hann
halda nákvæma skrá yfir þau efni
sem notuð eru við framleiðsluna.
Hráefhi, umbúðir og hjálparefni"
þ.á m. Hexa, innsk.
Þetta gefur tilefiii til margra
spuminga. Er löggilt dagbók fyrir
hendi hjá K. Jónssyni? Hvenær var
hún löggilt og af hverjum? Hvað
hefur framleiðslustjórinn skráð um
viðbótarefni í bókina? Skráir hann
þar að Hexa sé notað? Ef hann gerir
það ekki þá er hann að leyna stað-
reyndum, þ.e. blekkja.
Samkvæmt 10. gr. laga um Ríkis-
mat sjávarafurða á sjávarútvegs-
ráðuneytið að löggilda matsmenn og
láta þá undirrita eiðstaf um að þeir
muni rækja af alúð og kostgæfhi
skyldur þær er starfi þeirra fylgja.
Framleiðslustjórar framkvæma mat
á hráefni og afurðum í verksmiðjum
og skulu því vera löggiltir. Hefur
framleiðslustjóri hjá K. Jónssyni
verið löggiltur og þá hvenær?
Hver er framleiðslustjóri hjá K.
Jónssyni, samþykktur af Rannsókn-
arstofhun fiskiðnaðarins?
í 11. gr. laga nr. 53/1984 um Ríkis-
mat sjávarafurða segir: „Ferskfisk-
deild skal annast gæða- og
stærðarmat á öllum ferskum, nýjum
eða ísuðum fiski við löndun hans.
Hún skal ennfremur fylgjast með
geymslu og ástandi landaðs afla allt
til þess er vinnsla hans hefst.“
í 1. gr. sömu laga segir: „Fiskur
er samkvæmt lögum þessum öll sjáv-
ardýr, önnur en spendýr." Rækjan
fellur þannig ótvirætt undir þessi
lagaákvæði.
Ég spyr með tilvísun til framan-
ritaðs, hver voru gæði og aldur
rækjunnar hjá K. Jónssyni við lönd-
un og við vinnslu og hvaða athuga-
KjaUaiinn
Pétur H.
Ólafsson
fiskmatsmaður
semdir hafa starfsmenn Ríkismatsins
gert þar? Þetta á að vera auðvelt
að kanna því í 12. gr. reglugerðar
nr. 138/1985 um eftirlit og fram-
leiðslu lagmetis stendur: „Starfs-
menn Ríkismats sjávarafurða skrá
athugasemdir sínar í dagbók verk-
smiðjunnar ásamt nafni sínu í hvert
sinn er þeir koma þar til eftirlits.”
í 10. gr. reglugerðarinnar eru talin
upp verkefni framleiðslustjóra og í
síðustu málsgrein segir: „Þessar at-
huganir skulu gerðar samkvæmt
nánari leiðbeiningum Rannsóknar-
stofhunar fiskiðnaðarins." Ég spyr:
Væri hægt að fá afrit af þeim leið-
beiningum sem K. Jónsson fékk frá
Rannsóknarstofnun fiskiðnaðarins?
Leiðbeiningamar hafa að sjálfsögðu
verið skriflegar.
Útfiutningsvottorð sem ekki
er hægt að treysta
í 15. gr. reglugerðarinnar stendur:
„Lagmeti, sem flutt er út frá Islandi,
skal fylgja vottorð frá Rannsóknar-
stofriun fiskiðnaðarins eða viður-
kenndum aðila. Útflutningsvottorð
skilgreina vömna með tilliti til eftir-
farandi; að hún fullnægi lögum
viðskiptalands, að samræmi sé milli
umbúða, merkinga og innihalds og
að samningsbundnum kröfum kaup-
anda sé fylgt. I þessu sambandi aflar
Rannsóknarstofnun fiskiðnaðarins
upplýsinga um þær reglur er gilda í
hinum ýmsu löndum og miðlar þeim
upplýsingum til framleiðenda." Er
hugsanlegt að Rannsóknarstofhun
fiskiðnaðarins hafi aldrei sent K.
Jónssyni þessar upplýsingar?
Hexa er stórhættulegt efni sem
framleiðendur erlendis hafa þvi mið-
ur í einstaka tilfellum gert sig seka
um að nota. Þess vegna hafa erlend-
ar eftirlitsstöðvar lengi fylgst með
þessu efni. Spyrja má hvers vegna
það hafi ekki fundist fyrr í íslensku
rækjunni. Þessu er auðsvarað. Er-
lendir aðilar treystu útflutningsvott-
orðum gefrium út af Rannsóknar-
stofhun fiskiðnaðarins, þar sem
tekið er fram að varan fullnægi lög-
um viðskiptalandsins, þ.á m.:
EKKERT Hexa.
Það er stórt hagsmunamál fyrir
íslenskan lagmetisiðnað að erlendir
kaupendur og eftirlitsstofnanir geti
treyst íslenskum útflutningsvottorð-
um. Þá getur gæðamat vörunnar
farið fram á íslandi. Sé vottorðunum
ekki treyst má búast við að matið
fari fram erlendis en að sjálfsögðu á
kostnað islenskra framleiðenda.
Hvemig er hægt að treysta út-
flutningsvottorðum frá Rannsókn-
arstofnun fiskiðnaðarins, sem er
ábyrg fyrir gæðum vömnnar, þegar-
settur forstjóri lýsir því yfir við
fjölmiðla að aldrei hafi verið kannað
hvort Hexa væri í vömnni og færir
fyrir þvi fáránleg rök?
Er þetta ihnlegg setts forstöðu-
manns í væntanlega umsókn sína
um starf forstjóra R.F. sem nú hefur
verið auglýst laust til umsóknar?
íslenskur lagmetisiðnaður hefur
orðið fyrir meiri háttar áfalli. Þegar
í stað verður að kanna hvað veldur
þessu. Er um vanrækslu að ræða hjá
eftirlitsstofnunum? Hefði mátt koma
í veg fyrir þessi áföll? Hvað skal
gera til þess að hindra að slíkt end-
urtaki sig? Það verður að svara þeim
spumingum sem ég hef hér sett fram
og mörgum fleiri.
Það verður að skipa rannsóknar-
nefnd óháðra sérfræðinga til að fá
botn í mál þetta og að sjálfsögðu
víkja forstöðumenn eftirlitsstofhan-
anna tveggja úr starfi meðan slík
rannsókn fer fram.
Pétur H. Ólafsson
„Það verður að skipa rannsóknarnefnd
óháðra sérfræðinga til að fá botn í mál
þetta og að sjálfsögðu víkja forstöðumenn
eftirlitsstofnananna tveggja úr starfi með-
an slík rannsókn fer fram.“