Dagblaðið Vísir - DV - 21.05.1987, Blaðsíða 8

8
FIMMTUDAGUR 21. MAÍ 1987.
Utlönd
Bandariskir sjóliðar með kistu félaga síns sem fórst í árásinni á freigatuna Stark. - Símamynd Reuter
Flóttaböm send ein til Svíþjóðar
Gunnlaugur A. Jónsson, DV, Lundi:
Ný tegund flóttafólks hefur í
síauknum mæli komið til Svíþjóðar
'í vor. Er þar um að ræða börn sem
koma einsömul, það er án fylgdar
foreldra, ættingja eða annarra.
Svo mikil brögð hafa verið að þessu
að sænska flóttamannastofnunin
hefur séð sig tilneydda að opna sér-
stakt heimili fyrir þessi börn.
„Það er ekki hægt að meðhöndla
börnin eins og aðra flóttamenn. Þær
móttökustöðvar flóttamanna sem
þegar eru til staðar eru ekki hugsað-
ar fyrir börn sem eru einsömul," segir
Lars Göran Rasmussen, forstöðu-
maður sænsku flóttamannastofnun-
arinnar.
Síðastliðna mánuði hafa komið
einsömul á annað hundrað flótta-
börn til Svíþjóðar. Yngsta barnið var
fjögurra ára stúlka frá Iran. Foreldr-
ar hc-nnar höfðu sett hana um borð
í flugvél til Svíþjóðar og það var
ekki fyrr en við komuna þangað sem
uppgötvað var að stúlkan var ein-
sömul.
„Það eru fyrst og fremst drengir frá
Iran sem hér er um að ræða. I heima-
landi sínu eiga þeir á hættu að verða
sendir í stríðið við Irak og þá þykir
foreldrum þeirra betri kostur að
senda þá úr landi.“
Að sögn Lars Göran Rasmussens
hefði besti kosturinn verið að koma
þessum börnum fyrir á fósturheimil-
um en þar sem óljóst er hvort börnin
fá að dvelja í Svíþjóð til frambúðar
er erfitt að fá fósturforeldra fyrir
þau. Því hefur verið gripið til þess
ráðs að stofna sérstakt móttöku-
heimili í Malmö með sérhæfðu
starfsfólki.
Hafha tilboði um eldflaugar í Asíu
Svo virtist í gær sem Bandaríkja-
menn hygðust hafna tilboði Sovét-
manna um brottflutning meðaldrægra
eldflauga frá Asíu jafnframt því að þær
yrðu teknar niður í Evrópu. Tilboð
Sovétríkjanna var bundið því að
Bandaríkjamenn fjarlægðu kjarn-
orkuvopn sín frá Japan, Kóreu og
Filippseyjum.
Talsmaður bandaríska utanríkis-
ráðuneytisins sagði í gær að kjam-
orkuvopn Bandaríkjamanna á
Kyrrahafssvæðinu væru ekki í sama
flokki og þau vopn sem viðræður
standa um í Genf um þessar mundir.
Flaugamar í Evrópu em meðaldræg-
ar, 600 til 3000 mílur, en talsmaðurinn
sagði Bandaríkin ekki hafa nein slík
vopn á Kyrrahafi.
Bandaríkin og Sovétríkin virðast nú
nærri samkomulagi sem eyða myndi
meðaldrægum kjamorkuvígbúnaði
þeirra í Evrópu en jafhframt heimila
hvorum aðila um sig að halda eitt
hundrað kjarnaoddum. Gengið hefur
verið út frá því sem vísu að Sovétmenn
myndu hafa þá kjamaodda sína í Asíu
en Bandaríkjamenn sína í Alaska.
Vamarmálaráðherrar ríkja Atlants-
hafsbandalagsins hafa hvatt til þess
að stórveldin gengju til samninga um
að taka niður allar meðaldrægar eld-
flaugar, bæði í Evrópu og Asíu.
Mikhail Gorbatsjov, leiðtogi Sovét-
ríkjanna, sagði í gær að því marki
yrði unnt að ná, ef Bandaríkjamenn
flyttu kjamavopn sín á brott frá Jap-
an, Kóreu og Filippseyjum og héldu
flugmóðurskipum sínum utan ákveð-
inna marka, sem samið yrði um.
Vangaveltur
um hlutverk
flotans
Þingmenn í Bandaríkjunum velta
nú fyrir sér hvort nauðsyn sé á að
bandaríski flotinn vemdi olíuflutn-
inga Kuwaits í Persaflóa og hvort
réttu skipin séu notuð til þess. Einnig
hefúr sú spuming vaknað hvort
Bandaríkjamenn ættu að vemda
skipaferðir í samvinnu við Sovétríkin.
í gær kom það fram að íraska her-
þotan, sem réðist á freigátuna Stark,
á sunnudaginn komst undan þegar
flugmenn frá Saudi-Arabíu biðu leyfis
um að fá að neyða hana til lendingar
en Bandaríkjamenn höfðu farið fram
' á að það yrði gert. En þó svo að flug-
mennimir hefðu fengið leyfi í tæka tíð
hefðu þeir orðið að snúa við til að
setja brennsluefni á vél sína.
Ósprunginn kjamaoddur fannst í
gær í þeim hluta freigátunnar sem
varð fyrir skemmdum og var hann
gerður óvirkur.
Friðarboðinn Walu Liso, sem var hér er Reykjavíkurfundurinn var haldinn,
hefur þegið boð Sévardnadse, utanríkisráðherra Sovétrikjanna, um að koma
til Moskvu. DV-mynd BG
Friðarboði til Moskvu
Srorri Valssan, DV, Vín;
Þeir sem fylgdust með fréttaflutn-
ingi af leiðtogafundinum í nóvember
síðastliðnum muna sjálfsagt eftir frið-
arboðanum í hvíta kuflinum með
fríðarstaf í annarri hendi og epli í
hinni. Walu Liso var hann kallaður
þessi 73 ára gamli Vínarbúi og er hann
skráður þessu nafni í vegabréf sitt.
Hann er nú á leiðinni til Sovétríkj-
anna, í boði Sévardnadze utanríkis-
ráðherra, og mun dvelja þar um
helgina. Sévardnadze hafði séð karl-
inn í Reykjavík og þegar hann sá
öryggismálaráðstefnu Evrópu hér í
Vínarborg í vetur bauð hann honum
í heimsókn til Sovétríkjanna.
Walu Liso mun auðvitað fara í hvíta
kuflinum til Moskvu og hringja friðar-
klukkunni á Rauða torginu á sunnu-
daginn. Eftir helgina er hann
væntanlegur til baka til Vínar og tek-
ur þá til við götuþrammið þar sem frá
var horfið.
Waldheim á í vök
Kanslari Austurríkis, Franz Vranitsky, er nú í opinberri heimsókn í Bandaríkjun-
um. í gær ræddi hann við Georg Shultz, utanríkisráðherra Bandarikjanna, um
ferðabannið á Kurt Waldheim, forseta Austurrikis.
- Símamynd Reuter
Snoni Valsson, DV, Vín;
Hér í Austurríki snýst þessa dagana
allt um ferðabann Bandaríkjastjómar
á Kurt Waldheim, forseta landsins.
Búist hafði verið við að sendinefrid
Bandaríkjastjómar, sem var hér fyrir
helgina, myndi skýra mál sitt og
kynna skjöl þau sem lögð vom til
grundvallar ferðabanninu.
En nefndin hafði ekki með sér nein
skjöl og endurtók aðeins það sem áður
hafði komið fram, að banninu væri
ekki beint gegn forsetanum heldur
eingöngu gegn einstaklingnum Kurt
Waldheim. Var viðmótið í garð nefnd-
arinnar frekar kuldalegt og tók til
dæmis enginn ráðherra á móti nefnd-
inni.
Þá em sagnfræðingar þeir er sendir
vom til Belgrad á vegum austurrísku
stjómarinnar til að kanna stríðs-
skjalasafn þar snúnir til baka án þess
að hafa fundið þar sannanir fyrir
stríðsglæpum Waldheims.
Á þessu er mikið hamrað þessa dag-
ana en menn virðast gleyma að
samkvæmt bandarísku lögunum þurfa
ekki að liggja fyrir sannanir til þess
að ferðabanninu sé beitt.
í gærkvöldi hélt síðan Waldheim
sjónvarpsávarp þar sem hann baðst í
að verjast
fyrsta skipti opinberlega afsökunar á
athæfi sínu og varaði við gyðingahatri
á þessum erfiðu tímum. Á mögulega
afsögn sína minntist hann ekkert.
Viðbrögð við ræðunni hafa verið á
tvennan veg. íhaldsmenn hafa lýst yfir
ánægju sinni með ræðuna en aðrir
stjómmálamenn, þar á meðal fulltrúar
hins stjómarflokksins, sósíalista, hafa
lýst yfir óánægju með ræðuna. Meðal
annars sagði Jörg Hayder, formaður
frjálslyndra, að opinber afsökun Wald-
heims í gær vægi engan veginn upp á
móti fyrri yfirlýsingum hans. En Wald-
heim hefur meðal annars svarað því
til að hann hafi eingöngu gert skyldu
sína sem hermaður.
Nú hefur utanríkisráðherrann, Alois
Mock, sett fram kröfugerð í þremur
liðum sem vinna á málstað Austurrík-
is fylgi í öðrum Evrópulöndum. I fyrsta
lagi verða send opinber mótmæli til
Bandaríkjastjómar þar sem mótmælt
er beitingu ferðabanns án fullnægj-
andi sannana. í öðm lagi á að senda
sérstakan sendimann til helstu höfuð-
borga Vestur-Evrópu sem kynna á
sjónarmið Austurríkis. I þriðja lagi er
áætlað að kæra Bandaríkin fyrir brot
á þjóðarrétti Austurríkismanna.
Mikið hefur verið rætt um hvort
afsögn Waldheims sé hugsanleg lausn
á málinu. Lögfróðir menn hafa velt
vöngum yfir því hvort afsögn sé mögu-
leg og em til dæmis ekki sammála um
hverjum Waldheim bæri þá að afhenda
lausnarbeiðnina.
Jörg Hayder, formaður frjálslyndra,
hefur sagt að afeögn sé eina mögulega
lausnin og að þannig sleppi austur-
ríska ríkið sæmilega óskaddað út úr
þessari klípu. Hann segir ennffemur
að persónuleg vandræði Waldheims
eigi ekki að verða til þess að Austur-
ríki glati virðingu sinni á alþjóðavett-
vangi.
Waldheim hefur hins vegar sjálfur
sagt að afsögn komi alls ekki til greina
því að þannig játi hann óbeint á sig
sökina.
Nú er kanslari Austurríkis, Franz
Vranitsky, í opmberri heimsókn í
Bandaríkjunum. í gær hitti hann að
máli utanríkisráðherra Bandaríkj-
anna, George Shultz, og ræðast þeir
aftur við í dag. Eftir fundinn í gær
lagði Shultz áherslu á að Waldheim
væri enn bannað að koma til Banda-
ríkjanna. Búist er við að þeir ræði
ferðabannið einnig í dag. Síðar í ferð-
inni ræðir Vranitsky við Reagan
forseta.