Dagblaðið Vísir - DV - 31.07.1987, Page 14

14
FÖSTUDAGUR 31. JÚLÍ 1987.
Frjálst,óháð dagblað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELÍAS SNÆLAND JÖNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, SlMI 27022
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJOLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 550 kr.
Verð í lausasölu virka daga 55 kr. - Helgarblað 65 kr.
Guðmundur kveður
.Enda þótt forystumenn Alþýðubandalagsins vilji gera
lítið úr úrsögn Guðmundar J. Guðmundssonar úr
flokknum verður ekki framhjá því litið að viðskilnaður-
inn markar þáttaskil fyrir ílokkinn. í fyrsta skipti í
sögu Alþýðubandalagsins er formaður Dagsbrúnar utan
flokksraða þess. Dagsbrún er öflugasta og áhrifamesta
verkalýðsfélag landsins og mótar ð mörgu leyti stefn-
una og í það minnsta baráttuna þegar til kjarasamninga
kemur. Með brotthvarfi formanns Dagsbrúnar úr Al-
þýðubandalaignu hefur flokkurinn ekki tök á pólitísk-
um afskiptum eða áhrifum á þeim veitvangi eins og
hann hefur jafnan sóst eftir. Þetta gerist á sama tíma
og kröfurnar eru æ háværari innan flokksins um nán-
ara samstarf flokks og verklýðs. Þróunin er í þveröfuga
átt. Ákvörðun Guðmundar J. Guðmundssonar staðfestir
flótta og fráhvarf. Hún er vísbending um að flokkurinn
eigi ekki afturkvæmt til þeirra verkalýðsvalda sem hann
hefur haft. Hún er yfirlýsing um að verkalýðsforingi
eigi ekki líf sitt undir tilveru í Alþýðubandalaginu.
Þvert á móti telur Guðmundur það styrk fyrir sig í
verkalýðsforystunni að standa utan flokks. Betur er
ekki hægt að lýsa umkomuleysi Alþýðubandalagsins.
Það er að vísu rétt að vegur Guðmundar hefur farið
minnkandi á síðustu misserum, einkum eftir að hið
fræga vinarbragð Alberts við Guðmund upplýstist. Guð-
mundur bar aldrei sitt barr eftir það í augum margra
flokksmanna sinna og mun það vera gagnkvæmt. Andúð
Guðmundar á ýmsum tiltektum Alþýðubandalagsins og
Þjóðviljans hefur ekki farið dult og eftir að Guðmundur
neitaði að gefa kost á sér til framboðs varð þessi ágrein-
ingur enn augljósari og illskeyttari. Þingsæti Guðmund-
ar tapaðist og nú er enginn fulltrúi verkalýðshreyfing-
arinnar á þingi á vegum Alþýðubandalagsins. Ekki fer
á milli mála að sú staða er mikið og alvarlegt áfall fyr-
ir flokk sem kennir sig við alþýðuna og hefur alla sína
tíð talið sig málsvara verkalýðshreyfingarinnar.
Guðmundur J. Guðmundson er ekki aðeins formaður
Dagsbrúnar heldur einnig formaður Verkamannasam-
bands íslands og sem slíkur hefur hann að sjálfsögðu
gífurleg áhrif innan vébanda alþýðusamtakanna. Deilur
Guðmundar við flokkinn hafa ef til vill dregið eitthvað
úr sterkri stöðu hans en þegar á allt er litið er ljóst að
opinber fjandskapur milli Guðmundar og Alþýðubanda-
lagsins skaðar flokkinn meira heldur en hann.
Auk þess sem fyrr er sagt, að enginn þingmaður Al-
þýðubandalagsins er úr forystusveit verkalýðshreyfing-
arinnar, má benda á að skoðanakannanir sýndu að
Alþýðubandalagið hefur aðeins lítið atkvæðafylgi úr
röðum óbreyttra launamanna. Aðrir flokkar virðast
höfða mun meira til þess kjósendahóps en Alþýðubanda-
lagið. Þegar nú bætist við opinber vinslit eins áhrifa-
mesta verkalýðsforingjans þá verður ekki dregin nema
ein ályktun, sú ályktun að Alþýðubandalagið hefur fjar-
lægst uppruna sinn, breytt um svip og er vinstri flokkur
í lausu lofti. Hann er rekald án kjölfestu. Einhverntím-
ann hefði það þótt saga til næsta bæjar.
Útaf fyrir sig verður það ekki harmað þótt verkalýðs-
foringjar standi utan stjórnmálaflokka enda hefur það
aldrei kunnað góðri lukku að stýra að fagleg forysta
alþýðusamtakanna sé á sama tíma inni á gafli í flokkun-
um. Það hefur aldrei gefist vel að þjóna tveim herrum.
En í ljósi sögunnar er úrsögn Guðmundar J. Guðmunds-
sonar úr Alþýðubandalaginu tímanna tákn.
Ellert B Schram
..var innleidd sú stefna í meðvituð og ómeðvituð uppeldismál íslenska þjóðfélagsins að í nafni frelsisins mætti
helst aldrei segja nei við nokkurn mann.“
Hvar mistókst okkur
Enn ein fréttin heíúr okkur verið
sögð af úrkynjuðu og siðspilltu fram-
ferði föður við barn sitt. I kjölfar
þeirrar frásagnar munu væntanlega
enn á ný hefjast umræður um nafh-
og myndbirtingar kynferðisglæpa-
manna og annarra ofbeldismanna.
Sjálfsagt munu óvenjulegar refsing-
KjaUajinn
Sighvatur
Björgvinsson
alþingismaður fyrir
Alþýðuflokkinn
ofbeldisglæpir þessara „blóma-
bama“ gagnvart bömum, gamal-
mennum og saklausum meðborgur-
um em ekki skáldskapur blaðanna.
Menn geta ekki huggað sjálfa sig
eða friðað samfélagsvitund sína með
sbkri sjálfsbfekkingu. Þessir at-
burðir em raunvemlegir; þeir em
óumflýjanlegar staðreyndir.
„Something rotten“
Auðvitað segja menn með réttu að
slíkt atferli, eins og kynferðislegir
ofbeldisglæpir gagnvart bömum, sé
til marks um að eitthvað sé meira
en btið óeðlilegt - abnormal - í fari
þeirra einstaklinga sem temja sér
slíkt athæfi. En hinn mikli vöxtur
slíkra glæpa - sem er ómótmælan-
legur - á sama tíma og efnalegar og
hömlu- og stjómleysis, þá var inn-
leidd sú stefna í meðvituð og
ómeðvituð uppeldismál íslenska
þjóðfélagsins að í nafni frelsisins
mætti helst aldrei segja nei við nokk-
um mann. í skólakerfinu vom
félldar niður hvers konar takmark-
anir og hindranir svo sem eins og
próf og kröfur um ástundum og
námsgetu og allra best var talin sú
latína að nemendur fengju sem mest
að ráða því sjálfir hvað þeir lærðu
og hvort þeir lærðu það. Kæmist
einstaklingur upp á kant við þjóð-
félagið var skýringa leitað alls
staðar annars staðar en hjá honum
sjábúm og „foreldrabæling" varð
meiri háttar tískuhugtak með þeim
afleiðingum að margir foreldrar
þorðu ekki lengur að banna óvitum
„Þessi öfugþróun í sálarlífi landsmanna á
mestu uppgangs- og velsældartímum þeirra
bendir til þess að eitthvað sé rotið í þessu
gamla ríki Danakonungs og verður hvorki
skýrð né afsökuð með efnishyggjurökum.“
ar af öðrum toga, svo sem eins og
vananir, bera á góma. Aðrir hrista
bara höfuðið og segja að hér sé að-
eins um það að ræða að tilteknir
fjölmiðlar vilji velta sér upp úr sor-
anum og svívirðingunni. Fáir virðast
hins vegar spyrja sig og aðra hvers
vegna það gerist, að fólk í blóma lífs-
ins, sem notið hefur meira frelsis og
betra atlætis og menntunartækifæra
en völ er á víðast hvar í heiminum,
skuli gera sig sekt um eins svívirði-
legt athæfi og að beita vamarlaus
böm kynferðislegu ofbeldi.
Óumflýjanlegar staðreyndir
Hvaða álit svo sem menn hafa á
því hvernig tilteknir fjölmiðlar fjalla
um slík óhæfuverk þá er það stað-
reynd, sem ekki verður umflúin, að
í frásögnum sínum af kynferðislegu
ofbeldi gagnvart bömum em þeir að
segja frá staðreyndum sem hafa
gerst. Fjölmiðlamir em ekki að búa
þessa atburði til. Þeir em ekki held-
ur að búa það til að hér á hlut að
máli fólk sem er að lifa bestu ár ævi
sinnar og hefúr notið í uppvexti sín-
um betra atlætis, meira frjálsræðis,
betri menntunartækifæra og meiri
þroskamöguleika en dæmi em til
um. Þetta er ekki fólk sem alið er
upp í slömmum stórborganna við
eiturlyf, hatur, ótta og ofbeldi. Þetta
er ekki kúgað fólk eða geðveikt í
abnennri merkingu þess orðs. Þetta
em íslenskir þegnar sem alist hafa
upp á mestu velsældartímum þjóðar-
innar og við bestu aðstæður sem
heimurinn getur boðið og em nú í
blóma lífsins. Kynferðislegir og aðrir
menningarlegar framfarir þjóðar-
innar em mældar hvað mestar, segir
okkur líka að eitthvað óeðlilegt -
abnormal - sé á seyði í þjóðarsál-
inni. Mörkin á milli frelsis og
hömluleysis geta stundum verið í
meira lagi óskýr og vandamálið er
oft ekki skortur á aga og stjóm
þeirra sem með völdin fara heldur
skortur á sjábsaga og sjálfsstjóm
þeirra sem þurfa að aga og stjóma
sjálfum sér. Það er einmitt slík teg-
und afbrota sem er nú í hraðri
uppsveiflu. Hvort heldur sem það em
unglingar sem í stjómlausu ölæði
veltast um vinnandi stórtjón á sjálf-
um sér og öðrum eða maður sem
misþyrmir bami sínu eða annarra
þá er undirrótin sú að markalínan á
milli frelsis og hömluleysis hefúr
þurrkast út í vitund viðkomandi,
virðingin fyrir sjálfum sér og öðrum
er ekki lengur fyrir hendi og sjálfs-
stjóm og sjálfsagi em víðs fjarri.
Þetta gerist ekki í svo ríkum mæli
sem raun ber vitni nema uppeldis-
áhrif samfélagsins vinni a.m.k. ekki
gegn því. Þessi öfugþróun í sálarlífi
landsmanna á mestu uppgangs- og
velsældartímum þeirra bendir til
þess að eitthvað sé rotið í þessu
gamla ríki Danakonungs og verður
hvorki skýrð né afsökuð með efnis-
hyggjurökum.
Varasöm tíska
Það hlýtur að vera fleirum en mér
umhugsunarefni að einmitt á þeim
hinum sömu tímum og sú kynslóð
var í mótun sem nú „skreytir" frétta-
síður blaðanna með athöfnum
af ótta við að valda þeim þar með
síðari tíma sálarkreppum. „Læknir,
lækna þú sjálfan þig“ var ráðið sem
fundið var upp gagnvart þeim ungl-
ingum sem lent höfðu á glapstigum
og kröfumar, sem gerðar voru til
leiðbeinenda, voru helstar að þeir
væru með skegg eða gengju í mussu,
nema hvorttveggja væri - og auðvit-
að að væru þeir „meðvitaðir". „Eruð
þið líka glæpamenn“ voru fyrstu
orðin sem mælt voru við mig þegar
ég við annan mann kom í heimsókn
á eina slíka meðferðarstofnun ung-
menna fyrir 13 árum. Þar höfðu allar
hurðir verið teknar af hjörunum í
nafni frelsisins og þeim fleygt út á
hlað item rúmbotnum en svefnfletin
tjölduð af með rifnum lökum.
Sterk bein
Ungmenni með sterk bein skaðast
auðvitað ekki þótt samfélagið villist
á frelsi og hömluleysi með sama
hætti og ungmenni með námshæfi-
leika og vilja til ástundunar ná
árangri við allar námsaðstæður.
Fæstir eru hins vegar fæddir með
þá sjálfsvirðingu og sjálfsaga sem
líka er kölluð menning og verður til
við áhrif frá umhverfinu. Öfugmæli
okkar tíma er það að á sama tíma
og velsældin hefúr aukist hefúr þjóð-
félagið dregið úr menningarlegi'm
uppeldisáhrifum sínum; stundum
óvart og ómeðvitað en stundum
beinlínis fyrir tilstilli heimskulegra
kennisetninga gervivísinda sem haft
hafa óheillavænleg áhrif á velviljað-
ar manneskjur í áhrifastöðum.
Sighvatur Björgvinsson