Dagblaðið Vísir - DV - 16.11.1988, Qupperneq 14

14
MIÐVIKUDAGUR 16. NÓVEMBER 1988..
Frjálst.óháÖ dagblað
Otgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELÍAS SNÆLAND JÖNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PALL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, SlMI 27022
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJOLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 800 kr.
Verð í lausasölu virka daga 75 kr. - Helgarblað 90 kr.
Aronska til umræðu
Svonefnd aronska er enn í umræðunni. Fylgi við
hana hefur blundað með stórum hluta þjóðarinnar.
Aronska er kennd við Aron heitinn Guðbrandsson. Hún
átti að felast í því, að við tækjum gjald af Bandaríkja-
mönnum, af því að þeir hafa hér varnarlið. í víðara
samhengi mætti einnig hugsa sér, að við tækjum greiðsl-
ur af Atlantshafsbandalaginu eða létum bandalagið eða
Bandaríkjamenn um að greiða ýmsar framkvæmdir
hér, sem við nýttum.
Flestir stjórnmálamenn hafa verið andvígir aronsku.
Þeir telja, að þjóðarstolt okkar leyfi ekki slíkt. Þeir segja
eitthvað á þá leið, að við megum ekki selja landið.
Utanríkisráðherra lét uppskátt fyrir skömmu, að
mannvirkjasjóður Atlantshafsbandalagsins væri reiðu-
búinn að greiða kostnað við varaflugvöll hér á landi,
sennilega um 11 milljarða króna. íslendingar skyldu
engu síður reka slíkan flugvöll. Skilyrði væri, að Atl-
antshafsbandalagið mundi stýra flugvellinum, kæmi til
styrjaldar. Þessi hugmynd mætti þegar í stað andstöðu
stjórnmálamanna.
Fylgi við aronsku var á sínum tíma athugað í skoð-
anakönnunum. Þar kom meðal annars í ljós, að mikill
meirihluti landsmanna var því fylgjandi, að við létum
varnarliðið greiða gjald fyrir veru sína hér. Þetta sjónar-
mið grundvallaðist á því, að ýmsar aðrar þjóðir hafa
látið Bandaríkjamenn greiða fyrr slíka aðstöðu. Menn
töldu, að við þyrftum ekki að vera stoltari en aðrir í því
efni. Bent var á, að bandarískt varnarlið væri hér fyrst
og fremst til að verja Bandaríkin sjálf.
Margt er til í þessum skoðunum. Flestir stjórnmála-
menn hafa þó ekki viljað á þau hlusta. En landsfeðurn-
ir hafa ekki verið heilagri en svo, að þeir hafa í ýmsum
efnum farið braut aronsku. Öll vitum við um greiðslur
Bandaríkjanna vegna byggingar hinnar rokdýru flug-
stöðvar á Keflavíkurflugvelli. í raun geta hinir sömu
stjórnmálamenn naumast talað um, að við megum ekki
taka greiðslur af þessum aðilum, sé kostur á slíku. En
við verðum að fara með gát. Við verðum að gæta þess
vel, að við látum sjálfstæði okkar í engu.
Hitt er rétt, að við gætum mætavel fengið Bandaríkin
eða Atlantshafsbandalagið til að greiða fyrir uppbygg-
ingu, til dæmis almannavarna. Slíkt yrði þáttur í varn-
arstarfmu. Vafalítið yrði unnt að fá hina erlendu aðila
til að samþykkja þetta.
Þjóðarstolt okkar má ekki ganga út í öfgar.
Ásgeir Hannes Eiríksson, varaþingmaður Borgara-
flokksins, lagði til á alþingi, að við tækjum greiðslur
af Bandaríkjamönnum. Raunar gekk hann svo langt,
að hann vildi, að við fengjum Bandaríkjamenn til að
greiða allar erlendar skuldir okkar.
Slíkt yrði rangt, jafnvel þótt það kynni að vera unnt.
Slíkt yrði í raun landsala. Það eru engin tengsl milli
erlendra skulda okkar og veru varnarliðsins. Því er
ekki samhengi í þessari tillögu. Margt annað, sem fram
kom hjá Ásgeiri, er hins vegar satt. Þannig væri rök-
rétt, að varnarstarfið yrði aukið með eflingu almanna-
varna. Það gæti meðal annars tekið til vegagerðar í
sumum tilvikum.
í stuttu máh eigum við ekki að hika við að feta braut
aronsku, svo fremi slíkt sé í hófi gert. Sjálfstæði okkar
verður auðvitað að vera það, sem við missum aldrei
sjónar á.
Haukur Helgason
Þortabú gömlu
flokkanna
Það er ekki nema von að almenn-
ingur sé orðinn þreyttur á íslensk-
um stjórnmálamönnum. Stjórn-
leysi og ráðleysi gömlu flokkanna
hefur bakað almenningi og at-
vinnulífmu í landinu mikil óþæg-
indi og nánast kippt fótunum und-
an- heilu starfsgreinunum. Það
virðist vera nákvæmlega sama
hverjir þeirra fara með völdin. Allt
situr við hið sama, mikil óreiða í
ríkisfjármálunum eins og hjá þeim
einstaklingum og íjölskyldum sem
lifa um efni fram. Sífellt verið að
slá nýja víxla, þ.e. taka ný erlend
lán til þess að standa undir sukkinu
þar sem skattpíning þegnanna dug-
ar ekki til. Nú er svo komið að er-
lendar skuldir þjóðarbúsins nema
orðið um 130 milljörðum króna eða
um tvöfaldri upphæð fjárlaga hins
íslenska ríkis. Þetta er álíka og hjá
fjölskyldu sem skuldar tvöfaldar
árstekjur sínar. Skyldi henni líða
vel? Nærri hver einasta króna, sem
er í umferö á íslandi, er fengin að
láni erlendis. Það stefnir því í efna-
hagslega ringulreið og sjálfstæði
þjóðarinnar er komið í hættu.
Borgaraflokkurinn vill að opin-
berir aðilar hætti að taka erlend
eyöslulán.
Þannig er ástandið á því herrans
ári 1988 í upphafi stjórnartíðar
nýrrar ríkisstjórnar. Almenningur
veit þó að það er ekki við neinu að
búast. Hér er nefnilega um hefð-
bundna ríkisstjórn gömlu flokk-
anna aö ræða. Gamli fjórflokkur-
inn, þ.e. Sjálfstæðisflokkur, Fram-
sóknarflokkur, Alþýðuflokkur og
Alþýðubandalag, hefur undan-
fama áratugi farið með völdin til
skiptis. Til dæmis er eina breyting-
in, sem nú hefur orðið, sú að nokkr-
um ráðherrum Sjálfstæðisflokks-
ins hefur verið skipt út fyrir ráð-
herra Alþýðubandalagsins. Gömlu
flokkarnir em orðnir ófærir um að
stjórna landinu. Þeir eru svo önn-
um kafnir við að standa vörð um
hagsmuni ákveðinna hópa innan
vébanda sinna, halda völdum sín-
um, t.d. í bankakerfinu og í ýmsum
mikilvægum samtökum, að annað
kemst ekki að hjá þeim.
í tíð gömlu flokkanna hefur þjóð-
félagið orðið sífellt flóknara og
ómanneskjulegra. Þeir hafa sett
alls kyns lög og reglur sem alls
ekki henta þessu fámenna þjóð-
félagi hér á norðurhjara veraddar.
Sú árátta gömlu flokkanna og emb-
ættismanna þeirra að innleiða hér
sama þjóðfélagskerfi og ganga
ávallt út frá sömu efnahagslegu
forsendum og gilda fyrir milljóna-
þjóðfélögin í nágrenni viö okkur,
er okkur dýrkeypt. Ég hef kallað
það kommuskekkjuna þegar verið
er að setja lög og reglur, búa til
mennta- og heObrigðiskerfi eins og
2,5 milljónir manna búi á íslandi
en ekki 250 þúsund. Það er engu
líkara en ráðamenn séu haldnir
einhverri minnimáttarkennd út af
því hve þjóðin er fámenn. Þaö er
ólíkt virðulegra að geta sagt í hana-
stélsboði í Brussel: „Við erum líka
með virðisaukaskatt."
Útflutningsviðskipti
Útflutningsframleiðsla pkkar á'
nú undir högg að sækja. Á meðan
aUur rekstrar- og launakostnaöur
innanlands hefur hækkað um 20%
á ári umfram það sem gerist í
helstu samkeppnislöndum okkar
hefur gengi krónunnar og þar með
útflutningstekjumar nánast staðið
í stað. Ástandiö er því orðið þannig
að nær öll fyrirtæki, sem byggja á
útflutningstekjum, og fyrirtæki 1
samkeppnisiðnaði em komin í
þrot. Forystumenn ferðamála era
einnig mjög uggandi um ástandið.
Hætta er á að ferðamannaþjónusta,
sem hefur verið mikill og vaxandi
atvinnuvegur og skilar nú um 10
milljörðum króna árlega í þjóðar-
búið eftir mikið og gott uppbygg-
Kjallariim
Júlíus Sólnés
alþingismaður
ingarstarf, hrynji saman. Útlend-
ingum, sem hingaö koma, blöskrar
verðlagið, einkum þó hið geipiháa
verð á matvörum og hvað þeir fá
lítið fyrir gjaldeyrinn sinn. Á sama
tíma er erlendur gjaldeyrir nánast
á útsölu og alls kyns erlendur varn-
ingur flæðir inn í landið, bílar og
hvers kyns græjur.
Engu er líkara en hagkerfi okkar
sé eingöngu miðaö við innflutn-
ingsverslunina. Allur innflutning-
ur er meira eða minna frjáls, en
útflutningsverslunin háð höftum
og leyfum. Þeir aðilar, sem eru að
baksa við að framleiða eitthvað til
útflutnings, eru oft litnir hornauga,
einkum og sér í lagi ef um iðnaðar-
vörur er að ræða. Þetta eru ein-
hverjir menn úti í bæ sem eru sí-
fellt að kvarta yfir slæmum rekstr-
arskilyrðum, of háu gengi og of
háum fjármagnskostnaöi. Væri
ekki betra að losna alveg við þá?
Því geta þessir menn ekki gerst
venjulegir launþegar, lagt kaupið
sitt inn á banka og fengið háa vexti
í staðinn? hugsar hæstvirtur iðnað-
arráðherrann og dæsir. Fisk eiga
helst engir aðrir að selja en gömlu
sölusamtökin, að ekki sé talaö um
landbúnaðarafurðir. Þar má eng-
inn koma nálægt nema SÍS frændi.
Það skyldi því engan undra þótt
hinir fjölmörgu dugnaðarmenn í
verslunarstétt hafi haslað sér völl
í innflutningi. Á meðan allar þjóðir
leggja höfuðáherslu á það aö stuðla
að auknum útflutningi á sem flest-
um sviðum virðist höfðuáherslan
hér vera lögð á innflutning enda
viðskiptahallinn kominn upp í 12
milljarða króna og talið að hann
minnki ekkert á næstunni. Ný-
frjálshyggjupostularnir, innan rík-
isstjórnarinnar sem utan, virðast
halda að þjóðin geti lifað á því að
höndla með pappíra og flytja inn
vörur frá útlöndum. Þjóðartekj-
urnar virðast aðallega eiga að
byggja á því, að við seljum hvert
öðru verðbréf á fjármagnsmörkuð-
um, það er að segja klippum hvert
annað. Alhr eru að vísu sammála
um að selja fisk meöan við nennum
að veiða hann sjálfir. Ef til vill er
betra að selja Efnahagsbandalag-
inu allan fiskveiðikvótann dýru
verði. Við getum þá hætt allri at-
vinnustarfsemi og hfað á atvinnu-
leysisbótum.
Hér þarf að verða hugarfars-
breyting. Við verðum að gera stór-
átak í útflutningsmálum og hugsa
um það eitt hvernig við getum
skapaö útflutningsgreinunum sem
best ytri skilyrði. Hugsanlega verð-
ur aö taka upp annars konar geng-
isskráningu sem tekur mið af raun-
ghdi útflutningsverðmæta okkar.
Þá verður að gefa útflutningsversl-
unina frjálsa og heimila útflutn-
ingsfyrirtækjum að hafa erlend
bankaviðskipti aö vild tilað treysta
samkeppnisstöðu þeirra. íslenska
bankakerfið virðist ekki fært um
að sinna alhliða erlendum viðskipt-
um. Borgaraflokkurinn vih efla ís-
lenskan iðnað og stuðla að útflutn-
ingi á íslensku hugviti og tækni-
þekkingu, ekki hvað síst í þeim iðn-
greinum sem tengjast sjávarútvegi.
Borgaraflokkurinn vill koma upp
öflugum útflutningsábyrgðasjóði
þannig að útflutningsfyrirtæki,
bæði iðnfyrirtæki, afurðasölufyrir-
tæki og ráðgjafarfyrirtæki sem
selja þekkingu, geti fengið útflutn-
ingsábyrgðir við gerð útflutnings-
samninga. Slíkar útflutnings-
ábyrgðir eru veittar nánast sjálf-
krafa í nágrannalöndum okkar en
íslenskir aðhar hafa átt í erfiðleik-
um með að útvega slíkar ábyrgðir.
Innflutningsverslun
Þá má ekki gleyma innflutnings-
versluninni en hún er ekki síður
mikhvæg. Við komumst einfald-
lega ekki hjá því að flytja inn vörur
og hráefni th landsins í miklu
magni. Sjálfsagt er að leyfa erlend
vörukaupalán og greiðslufrest til
erlendra viðskiptaaðha. Við verð-
um að taka upp nútímalegri við-
skiptahætti og aðlaga okkur þeirri
staðreynd að ísland er orðiö hluti
af heimsmarkaði verslunar og við-
skipta sem gerbreyst hefur á und-
anförnum árum. Borgaraflokkur-
inn vhl stuðla að því að á íslandi
verði komið upp heimsverslunar-
miðstöð þar sem hægt verði að
stunda viðskipti við allar kauphall-
ir heims með beinum tölvufjar-
skiptum.
Kjósendur átti sig
Borgaraflokkurinn vhl beita sér
fyrir einfaldara og réttlátara sam-
félagi þar sem hagsmunir almenn-
ings eru hafðir að leiðarljósi og ein-
staklingurinn fær að njóta ávaxta
elju sinnar og hugvits. Ekki síst
með því að hlynna að þeim vaxtar-
broddi atvinnulífisins sem felst í
hvers kyns nýjungum á sviði við-
skipta, iðnaðar og tækni. Borgara-
flokkurinn vih hagnýta til fuhs alla
kosti upplýsinga- og tölvualdar. En
fyrst og fremst þarf að leita leiða
sem henta okkur íslendingum,
leiða th að rétta hlut landsbyggðar-
innar og þess launafólks sem hefur
borið skarðan hlut frá borði þrátt
fyrir mikinn þjóöarauð.
Borgaraflokkurinn er þess full-
viss að dugnaður, ráödeild og
þrautseigja íslensku þjóðarinnar
muni enn sem fyrr reynast henni
besta leiðarljósið út úr þeim
ógöngum sem gömlu flokkarnir
hafa leitt hana í. Sú leið er þó vand-
farin meðan gömlu flokkarnir
halda dauðahaldi í völdin og standa
sameiginlega vörð um hagsmuni
sína. Þaö er því löngu orðið tíma-
bært að hrista upp í stjómmálalíf-
inu á íslandi. Þörf er fyrir nýja
flokka og nýtt fólk sem tekur öðru-
vísi á málunum en gömlu flokkam-
ir. í næstu kosningum er því nauð-
synlegt að kjósendur átti sig á
þessu og hristi rækhega upp í kerf-
inu.
Júlíus Sólnes
„Engu er líkara en hagkerfi okkar sé
eingöngu miðað við innflutningsversl-
unina. Allur innflutningur er meira og
minna frjáls en útflutningsverslunin
háð höftum og leyfum.“