Dagblaðið Vísir - DV - 16.11.1988, Side 29

MIÐVIKUDAGUR 16. NÓVEMBER 1988.
29
Menrimg
Hógværðin einkennir
íslensku kirkjurnar
Dr. Kristján Eldjárn hefur komist
svo aö orði um íslenskar kirkjur
að þær séu „einna fáskrúðugust
guðshús í samanlagðri kristninni
og snauðust af minjum, er gildi
hafa sökum aldurs eða hstar eða
hvors tveggja". Dr. Gunnar Kristj-
ánsson vitnar til þessarar ummæla
dr/ Kristjáns í ofannefndri bók en
bætir því við, að „í landi hárra
fjalla þarf ekki stóra turna, því
hversu stórir sem þeir eru geta
þeir aldrei keppt við turna sköpun-
arverksins".
Hjjóðlátur kristindómur
íslenskar kirkjur eru um margt
séstakar þótt þær séu jafnframt
hluti af alþjóðlegri hefð. Dr. Gunn-
ar kemst vel að orði er hann segir
aö hógværöin einkenni íslensku
kirkjurnar meira en ílest annað.
Þær beri ekki vitni um gáskafulla
trúargleði Davíðssálma, heldur
miklu frekar innri kyrrð, hljóðlát-
an kristindóm. Þetta á ekki síst við
um eldri kirkjurnar því á síðari
árum hefur orðið mikil breyting á
íslenskum kirkjubyggingum. Hóg-
værðin hefur oft á tíðum vikiö fyr-
ir mikilli steinsteypu og umdeilan-
legum íburði. Það er á dr. Gunnari
að skilja að honum þyki sem ekki
hafi alltaf tekist sérstaklega vel til
með kirkjubyggingar síðari ára.
Nútíma kirkjubyggingin á íslandi
fær þá dóma hjá honum aö vera
stundum „tilraunakennd og fálm-
kennd“. Hann hefur einnig sagt
opinberlega að nýrri kirkjurnar
einkennist af ákveönum „minnis-
varðastíl" og á þar við að arkitekt-
arnir hafi þar fremur verið að reisa
sér minnisvarða heldur en að þeir
hafi glímt við spurninguna: hvað
er kirkja? Hann segir innra og ytra
útlit kirkjunnar ráðast af því svari
sem gefið er við þeirri spurningu
og það þurfi söfnuðirnir að hafa í
huga áður en þeir ráðast í nýbygg-
ingu.
Falleg og læsileg bók
Enginn efi er á því að í bók þess-
ari fá söfnuðir þeir er hyggja á
GENGIÐ
í GUÐSHÚS
Kápa bókarinnar.
kirkjubyggingar dýrmætar upplýs-
ingar og margvísleg umhugsunar-
efni. En bók þessari er þó ekki ætl-
að að vera leiðbeiningarrit um
kirkjubyggingar. Fremur er henni
ætlað að vera aðgengilegt yfirlits-
verk um íslenskar kirkjur, gerð
þeirra og búnað. Eru kirkjurnar
„valdar með það í huga að gefa sem
besta yfirsýn yfir íslenskar kirkjur
að fornu og nýju, í bæjum og sveit-
um, stórar og smáar, timburkirkj-
ur, steinkirkjur og torfkirkjur";
eins og dr. Gunnar oröar það. í
þessari ætlan sinni hefur höfund-
inum tekist mjög vel upp. Afrakst-
ur samstarfs hans við ljósmyndara
og útlitshönnuð er að mínu mati
ekkert minna en listaverk, einstak-
lega falleg og.læsileg bók.
I bókinni er fjallað sérstaklega
um 24 kirkjur og er það gert af
mikilli smekkvísi. Auk þess að
fjalla nokkuð um sögu og einkenni
þeirra 24 kirkna, sem urðu fyrir
valinu, skrifar dr. Gunnar inngang
um sögu kirkjubygginga og kirkju-
listar hér á landi. Þar sem dr.
Gunnar hefur á liðnum árum sýnt
þessum málum mikipn áhuga kem-
ur það ekki á óvart að hann skuli
skrifa um þetta áhugamál sitt af
innlifun og þekkingu. /
í bókinni er fjallað sérstaklega
um eftirtaldar kirkjur: Dómkirkj-
una, Bústaðakirkju, Langholts-
kirkju og Hallgrímskirkju i Reykja-
víkur; Skálholtskirkju, Hóla í
Hjaltadal, Bessastaðakirkju, Hval-
neskirkju, Kópavogskirkju, Hall-
grímskirkju í Saurbæ, Saurbæjar-
kirkju á Rauðasandi, Þingeyra-
kirkju, Víðimýrarkirkju, Möðru-
vallakirkju í Hörgárdal, Akur-
eyrarkirkju, Grundarkirkju í Eyja-
firði, Húsavíkurkirkju, Skeggja-
Séra Gunnar Kristjánsson.
staðakirkju í Bakkafirði, Þing-
múlakirkju í Skriðdal, Berufjarð-
arkirkju, Kirkjubæjarklaustur,
Oddakirkju á Rangárvöllum og
Þingvallakirkju.
Góður þverskurður af ís-
lenskum kirkjum
Þetta úrval er vel gert og gefur
góðan þverskurð af íslenskum
kirkjum. Óhjákvæmilegt er þó að
Bókmermtir
Gunnlaugur A. Jónsson
maður sakni einhvers. Sjálfur
saknaöi ég þess t.d. að sjá ekki Sel-
fosskirkju í þessari bók og vafalítið
sakna aðrir lesendur þess að sjá
ekki einhverja af sínum uppáhalds-
kirkjum. Það segir þó ekki annað
en að fyrir hendi sé nægilegur efni-
viöur í aðra bók um íslensk guös-
hús.
Myndir Páls Stefánssonar, sem
allar eru litmyndir (yfirleitt tvær
til þrjár á hverri opnu), eru nær
undantekningarlaust mjög vel
teknar og þeim raðað skemmtilega
saman. Mynd Páls af kór Skálholts-
kirkju, þar sem er að finna hina
kunnu mósaíkmynd Nínu
Tryggvadóttur, er þó undantekn-
ing frá þessari meginreglu. Þar
þótti mér sem hvort tveggja hefði
mistekist, ljósmyndun og litgrein-
ing. En aðrar ljósmyndir bókarinn-
ar gera miklu meira en að bæta upp
þennan ágalla.
Gunnlaugur A. Jónsson
Gengiö í guðshús. Kirkjur og kirkjulist
á íslandi.
Texti: Dr. Gunnar Kristjánsson.
Myndir: Páll Stefánsson.
Útlit: Björgvin Ólafsson.
Útg.: Almenna bókafélagiö, i samvinnu
viö lceland Review.
Reykjavík 1988, 112 bls.
U1MBOÐSMENN
AÐALAFGREIÐSLA ÞVERHOLTI 11, SIMI 27022
AKRANES
Guöbjörg Þórólfsdóttir
Háholti 31
sími 93-11875
AKUREYRI
Fjóla Traustadóttir
Skipagötu 13
sími 96-25013
heimasími 96-25197
ÁLFTANES
Ásta Jónsdóttir
Miðvangi106
sími 51031
BAKKAFJÖRÐUR
Freydís Magnusdóttir
Hraunstig 1
simi 97-31372
BÍLDUDALUR
Helga Gisladóttir
Tjarnarbraut 10
simi 94-2122
BLÖNDUÓS
Snorri Bjarnason
Urðarbraut 20
sími 95-4581
BOLUNGARVÍK
Helga Sigurðardóttir
Hjallastræti 25
sími 94-7257
BORGARFJÖRÐUR EYSTRI
Skúli Andrésson
Framnesi
Simi: 97-29948
BORGARNES
Bergsveinn Símonarson
Skallagrímsgötu 3
simi 93-71645
BREIÐDALSVÍK
Skúli Hannesson
Sólheimum 1
simi 97-56669
BÚÐARDALUR
Kristjana Eygló
Guðmundsdóttir
Búöarbraut 3
simi 93-41447
DALVÍK
Hrönn Kristjánsdóttir
Hafnarbraut 10
simi 96-61171
DJÚPIVOGUR
Jón Björnsson
Sóigeröi
simi 97-88962
DRANGSNES
Sigrún Jónsdóttir
Aðalbraut 14
sími 95-3307
EGILSSTAÐIR
Sigurlaug Björnsdóttir
Árskógum 13
sími 97-11350
ESKIFJÖRÐUR
Hjördís Svavarsdóttir
Bleiksárhlíð 9
sími 97-61251
EYRARBAKKI
Helga Sörensen
Kirkjuhúsi
sími 98-31377
FÁSKRÚÐS-
FJÖRÐUR
Birna Óskarsdóttir
Hliöargötu 22
sími 97-51122
FLATEYRI
Sigriður Sigursteinsd.
Drafnargötu 17
simi 94-7643
GERÐAR,
GARÐI
Katrfn Eiríksdóttir
Akurhúsum
sími 92-27242
GRENIVÍK
Anna Ingólfsdóttir
Melbraut 5
sími 96-33203
GRINDAVÍK
Helga Guömundsdóttir
Ásabraut 5
simi 92-68635
GRUNDAR-
FJÖRÐUR
Anna Aöaisteinsdóttir
Grundargötu 15
simi 93-86604
GRÍMSEY
Kristjana Bjarnadóttir
Sæborg
simi 96-73111
HAFNARFJÖRÐUR
Ásta Jónsdóttir
Miövangi 106
sími 51031
HAFNIR
Halla Sverrisdóttir
Hafnargötu 16
sími 92-16957,
vs. 92-13655
HELLA
Ragnheiður Skúladóttir
Heiðarvangi 16
sími 98-75916
HELLISSANDUR
María K. Guðmundsdottir
Hellisbraut 15
sími 93-66626
HOFSÓS
Guöný Jóhannsdóttir
Suðurbraut 2
sími 95-6328
HÓLMAVÍK
Elísabet Pálsdóttir
Borgarbraut 17
sími 95-3132
HRÍSEY
Sigurbjörg Guðlaugsd.
Sólvallagötu 7
sími 96-61708
HÚSAVÍK
Ævar Ákason
Hjarðarhóli 4
sími 96-41853
HVAMMSTANGI
Asthildur Ólafsdóttir
Hlíöarvegi 14
sími 95-1405
HVERAGERÐI
Sólveig Eliasdóttir
Þelamörk 5
simi 98-34725
HVOLSVÖLLUR
Marta Arngrimsdóttir
Litlageröi 3
s. 98-78249
HÖFN HORNAFIRÐI
Sigriöur Siguröardóttir
Silfurbraut 34
sími 97-81564
ÍSAFJÖRÐUR
Hafsteinn Eiríksson
Pólgötu 5
sími 94-3653
KEFLAVÍK
Margrét Siguröardóttir
Óðinsvöllum 5
sími 92-13053
Ágústa Randrup
Hringbraut 71
sími 92-13466
KIRKJUBÆJARKLAUSTUR
Jón Geir Birgisson
Skriðuvöllum
sími 98-74624
KJALARNES
Björn Markús Þórisson
Esjugrund 23
sími 666068
KÓPASKER
Þórunn Pálsdóttir
Klifgötu 10
sími 96-52118
LAUGAR
Rannveig H. Ólafsdóttir
Hólavegi 3
sími 96-43181
vinnusími 96-43191
LAUGARVATN
Halldór Benjaminsson
Flókalundi
simi 98-61179
MOSFELLSSVEIT
Rúna Jónina Ármannsd.
Akurholti 4
simi 666481
NESJAHREPPUR
Olga Gisladóttir
Ártúni
heimasími 97-81451
vinnusimi 97-81095
NESKAUPSTAÐUR
Sjöfn Magnúsdóttir
Nesbakka 1
sími 97-71663
YTRI-
INNRI
NJARÐVÍK
Fanney Bjarnadóttir
Brekkustíg 31 A
sími 92-13366
ÓLAFSFJÖRÐUR
Gréta Sörensen
Hornbrekkuvegi 10
sími 96-62536
ÓLAFSVÍK
Linda Stefánsdóttir
Mýraholti 6A
sími 93-61269
PATREKS-
FJÖRÐUR
Ása Þorkelsdóttir
Uröargötu 20
sími 94-1503
RAUFARHÖFN
Helga Sigursteinsdóttir
Aöaibraut 61
sími 96-51197
REYÐARFJÖRÐUR
Ólöf Pálsdóttir
Mánagötu 31
sími 97-41167
REYKJAHLÍÐ
V/MÝVATN
Þuríöur Snæbjörnsdóttir
Skútuhrauni 13
sími 96-44173
RIF
SNÆFELLSNESI
Ester Friðþjófsdóttir
Háarlfi 49
sími 93-66629
SANDGERÐI
Sigfríöur Sólmundsdóttir
Ásabraut 3
sími 92-37813
SAUÐÁRKRÓKUR
Björg Jónsdóttir
Fellstúni 4
simi 95-5914
SELFOSS
Báröur Guðmundsson
Austurvegi 15
simi 98-21425 og 21335
SEYÐISFJÖRÐUR
Anna Dóra Árnadóttir
Fjarðarbakka 10
sími 97-21467
SIGLUFJÖRÐUR
Guðfinna Ingimarsdóttir
Hvanneyrarbraut 54
simi 96-71252
SKAGASTRÖND
Ólafur Bernódusson
Borgarbraut 27
sími 95-4772
STOKKSEYRI
Sigurborg Asgeirsdottir
Heiöarbrún 24
sími 98-31482
STYKKISHÓLMUR
Erla Lárusdóttir
Silfurgötu 25
sími 93-81410
STÖÐVAR-
FJÖRÐUR
Valborg Jónsdóttir
Einholti
sími 97-58864
SÚÐAVÍK
Kristinn Kristinsson
Aóalgötu 2
Heimasími 94-4887
Vinnusími 94-4909
SUÐUREYRI
Sigríður Pálsdóttir
Hjallavegi 19
sími 94-6138
SVALBARÐSEYRI
Svala Stefánsdóttir
Laugartúni 12
sími 96-25016
TÁLKNAFJÖRÐUR
Margrét Guölaugsdóttir
Túngötu 25
sími 94-2563
VESTMANNA-
EYJAR
Auróra Friöriksdóttir
Kirkjubæjarbraut 4
sími 98-11404
VÍK í MÝRDAL
Sæmundur Björnsson
Ránarbraut 9
sími 98-71122
VOGAR, VATNS-
LEYSUSTRÖND
Leifur Georgsson
Leirdal 4
sími 92-46523
VOPNAFJÖRÐUR
Svanborg Viglundsdóttir
Kolbeinsgötu 44
simi 97-31289
ÞINGEYRI
Karitas Jónsdóttir
Brekkugötu 54
simi 94-8131
ÞORLÁKSHÖFN
Franklín Benediktsson
Knarrarbergi 2
simar 98-33624 og 33636
ÞÓRSHÖFN
Matthildur
Jóhannsdóttir
Austurvegi 14
simi 96-81183