Dagblaðið Vísir - DV - 17.07.1989, Síða 15

MÁNUDAGUR 17. JÚLÍ 198&/
15
Sviknir húseig-
endur og steypu-
skemmdir
í áratugi hafa ReykvíMngar horft
upp á steypt hús sem þarfnast viö-
haldsframkvæmda og viðgerða
stuttu eftir að byggingu lýkur.
Einkum bar á þessu eftir að Sem-
entsverksmiðjan á Akranesi tók til
starfa. Ennfremur var farið að taka
fylliefni úr sjó og þau ekki þvegin.
Segja má að þetta tvennt sé orsök-
in. Þetta skapar háalkalívirkt se-
ment og sjósölt fyllingarefni (sand
og möl).
Vegna fjölda fyrirspurna til Hús-
eigendafélagsins um steypu-
skemmdir tók stjórn félagsins þá
ákvörðun að athuga þessi mál nán-
ar. Var undirritaður tilnefndur til
þess starfs. Seljahverfi í Breiðholti
var kannað og þau hús skoðuð sem
verið var að gera við.
Kostnaður 5-6 hundruð
þúsund á íbúð
Það sem er sameiginlegt með öll-
um skemmdu húsunum sem skoð-
uð voru er að þau voru steypt úr
steypu frá sama framleiðanda.
Virðist sýnt að sá framleiöandi
hafl framleitt mjög gallaða vöru.
Það er með ólíkindum að menn séu
ekki dregnir til ábyrgðar á slíkum
vinnubrögðum sem valda fólki
stórtjóni. 5-6 hundruð þúsund
króna reikninga þarf þetta fólk nú
að greiða í viðgerðarkostnað á
hverja íbúð. Þegar á heildina er Ut-
ið er hér ekki um minna tjón að
ræða en gosið olli í Vestmannaeyj-
um á sínum tíma.
Ekki er hlutur Rannsóknarstofn-
unar ríkisins fagur í þessu máli.
Hún hefur soflð á verðinum og er
í reynd búin að tapa trausti margra
- neytenda og húseigenda.
KjaUarinn
Magnús Þórðarson,
byggingameistari
og stjórnarmaður í
Húseigendafélaginu
Umræðuþátturinn um steypu-
skemmdir í Sjónvarpinu í síðustu
viku var í alla staði ömurlegur.
Ekkert nýtt kom fram og farið var
í kringum vandamál raunveruleik-
ans á snyrtilegan hátt. Þeir sem
sátu fyrir svörum virtust yfir sig
ánægðir með ástandið. Annar
þeirra hélt því fram að ónýt steypa
væri í raun himnasending og
stjómandinn virtist hafa litla þekk-
ingu á efninu. Þátturinn var til
skammar fyrir alla aðila.
Svo auglýsa málningar-
framleiðendur „vörn
gegn steypuskemmdum“!
Einnig má nefna utanhússmáln-
ingu, t.d. Hraun, sem lofuð var í
hástert og seld í miklum mæh. Nú
er hún dæmd af reynslunni: - það
allra versta seya'hægt er að mála
með. Nú eru huseigendur að eyða
miklum flárhæðum til að ná þess-
um ófögnuði af húsum sínum.
En framleiðandinn er búinn að
flnna upp nýja brellu og auglýsir
nú ! stíft „Vöm gegn steypu-
skemmdum“! Mér er spum: Hvers
vegna ná ekki lög yfir þessa menn?
- Það eina sem er til varnar gegn
þessu vandamáh er að klæða húsin
að utan þannig að steypan nái að
þorna. Þetta er að vísu dýr lausn -
en varanleg.
Verktakar sem ég hef tekið tah á
ýmsum stöðum eru mjög óhressir
með reglugerð um takmörkun á
notkun einangrunarplasts (eld-
teflandi) sem m.a. er notað við
múrklæðningar. í staðinn setur
ríkið reglur um notkun á steinull
í meira en 6-7 metra hæð (hma á
„Þegar á heildina er litið er hér ekki
um minna tjón að ræða en gosið olli 1
Vestmannaeyjum á sínum tíma.“

Gott dæmi um ástand og skemmdir á húseignum, m.a. í Breiðholti, þar
sem 6-7 ára gömul hús eru sums staðar að grotna niður.
útvegg og pússa). Það er 6-7 hundr-
uð krónum dýrari kostur á fer-
metra en plastið. Hér er um miklar
flárhæðir að ræða fyrir húseigend-
ur. Auk þessa eru menn óánægðir
með steinullina í þessum tilgangi
vegna óhreinindabletta í henni.
Blettimir hta nefnilega út frá sér í
gegnum pússningu og því er hún í
rauninni ekki boðleg vara.
Hagsmunastefna allsráð-
andi - neytendasjónarmið
víðs fjarri
Ég hef hér drepið á nokkur atriði
sem tengjast steypuskemmdum og
er samt af mörgu fleiru að taka.
Það sem einkennir þetta vandamál
er hagsmunastefna og ábyrgðar-
leysi þeirra er hlut eiga að máh.
Það er ömurlegt til þess að hugsa
hve kröftum okkar er beitt á rang-
an hátt. Því tel ég að kunnáttu-
menn og óháðir aðilar ættu að upp-
lýsa almenning og húseigendur
sjálfa um hvemig hggur í þessari
hagsmunabaráttu sem er mjög til
óþurftar. Hér er bæði átt við einka-
fyrirtæki og opinbera aðila.
Húseigendum vil ég benda á eftir-
farandi:
Vandið vahö á verktökum og leit-
ið upplýsinga t.d. hjá Húseigenda-
félaginu. Athugið með lán frá Hús-
næðisstofnun því að hún á að lána
ykkur til þess að bæta þessi óþurft-
arverk. Umfram aht; hugið að því
að ástæðulaust er að halda áfram
að láta hagsmunaaöila plata sig.
Magnus Þórðarson
Skoðanakannanir sem blekkingartæki
Lesandi góður. A síðustu misser-
um hefur rutt sér til rúms á íslandi
ný tegund upplýsingaþjónustu,
hinar svoköhuðu skoðanakannan-
ir. Hún er aldeilis með ólíkindum
sú oftrú á niðurstöður shkra kann-
ana sem ríkir hér á landi og hverju
hægt er að ljúga að saklausum al-
menningi ef fréttin er byggð á nið-
urstöðum skoðanakönnunar.
Allt er satt ef það er byggt á nið-
urstöðum skoðanakannana! Einu
sinni var gert grín að okkur íslend-
ingum fyrir þá heimsku að trúa
öllu sem stæði á prenti. Hefur okk-
ur virkilega ekkert farið fram í trú-
girni á síðustu áratugum?
Óvísindaleg vinnubrögð
Nú vill svo heppilega til að aðrar
þjóðir hafa fyrir mörgum árum til-
einkað sér tölfræði og er hún kennd
við flestar heldri menntastofnanir
í veröldinni. Innan tölfræðinnar er
vísindagrein sem flallar sérstak-
lega um vinnubrögð við skoðana-
kannanir og hvaða niöurstöður
megi draga af þeim.
Mér er kunnugt um að flöldi
merkra íslendinga hefur lagt stund
á þau fræði. í ljósi þess finnst mér
aldeilis ótrúlegt að enginn þeirra
skuli fyrir löngu vera búinn að
girða niður um þá „blaðamannatöl-
fræði“ sem tíðkuð er hér á landi
og misnotuð til að búa til fréttir og
niðurstöður af ýmsu tagi sem eru
í raun og veru rangar „en byggðar
á niðurstöðum skoðanakönnunar"
og þarf því ekki að ræða frekar.
KjaJlarinn
Brynjólfur Jónsson
hagfræðingur og formaður
efnahagsnefndar
Borgaraflokksins
Það jafnast oft á tíöum á viö meiri
háttar sjónhverfingasýningu að
horfa á hvernig íslenskir flölmiðlar
túlka niðurstöður skoðanakann-
ana. Ég leyfi mér að fuhyrða að
flestir íslenskir flölmiðlamenn
túlka skoðanakannanir eins og
skrattinn Bibhuna - og komast upp
með það.
Það sem er viðkvæmast og
vandasamast við gerð skoðana-
kannana er einkum tvennt, annars
vegár hvernig aö þeim er staöið og
hins vegar hvaða ályktanir eru af
þeim dregnar. Það er einkum þetta
með ályktanirnar sem svo augljós-
lega eru mistúlkaðar við hverja
skoðanakönnunina á fætur ann-
arri, annaðhvort af fáfræði eða
hreinlega sem fréttafólsun.
Um fylgi stjórnmálaflokka
Tökum einfalt dæmi. í 100 manna
þjóðfélagi eru þrír stjórnmála-
flokkar. A-listinn nýtur stuðnings
10 manna, B-hstinn nýtur stuðn-
ings 30 manna og C-hstinn nýtur
stuðnings 60 manna. Fylgið er því:
A = 10%
B = 30%
C = 60%
Nú gerist eitthvað sem verður tíl
þess að 10 stuðningsmenn B-Ustans
og 40 stuðningsmenn C-listans
verða óánægðir og neita að svara
í skoðanakönnun. Niðurstaðan
verður þá:
A 10 atkvæði eða 20%
B 20 atkvæði eða 40%
C 20 atkvæði eða 40%
Helmingur aðspurðra eru óá-
kveðnir eða neita að svara. Þessar
niðurstöður myndu íslenskir flöl-
miðlar túlka þannig: A-hstinn hef-
ur tvöfaldað fylgi sitt og B- og C-
hstar njóta jafnmikils fylgis. Þessar
ályktanir eru réttar „ef aðeins er
tekið tihit til þeirra sem svöruðu".
En er yfir höfuð rétt að gera það?
Er þessi forsenda ekki algjörlega
út í hött? Hve oft er búið að bjóða
okkur íslendingum upp á svona
ályktanir?
Fyrir stuttu fóru flölmiðlar ham-
fórum yfir því að Sjálfstæðisflokk-
urinn fengi hreinan meirihluta ef
kosið væri til Alþingis. Skoðana-
kannanir sýndu niðurstöður sem
voru í stórum dráttum þannig:
50% óákveðnir eða neita að svara
25% D-listi
10% B-hsti
15% aðrir
Hvemig er hægt að rökstyðja
það, þegar 75% aðspurðra neita
beinlínis að styðja D-hstann í skoð-
anakönnun, að hann muni fá
meirihluta ef kosið yrði til Alþing-
is? Hvers konar „blaðamannatöl-
fræði" er þetta eiginlega?
Sú ályktun sem réttast er að
draga af þessari skoðanakönnun
er auðvitað gífurlega' mildl óán-
ægja, vantrú og vantraust almenn-
ings á stjómmálaflokkum þessa
lands og ekkert annað.
Hvað ef það er nú satt, sem illar
raddir segja, að stór hópur kjós-
enda, sem spurður er í svona skoð-
anakönnunum, hugsi sig um og
svari svo því sem þeir telja að komi
ríkisstjórninni verst? Fékk ekki
Kvennahstinn gífurlega fylgis-
aukningu af þessu tagi þegar Sjálf-
stæðisflokkurinn var í ríkisstjórn
fyrir skömmu? Hvað varö um aht
það fylgi?
Era kannski hörðustu andstæð-
ingar ríkisstjórnarinnar í öhum
stjórnmálaflokkum að lýsa yfir
stuðningi við Sjálfstæðisflokkinn
til að hefna sín á ríkisstjórnar-
flokkunum?
Að framleiða skoðanir
Einu má ekki gleyma og það er
að skoðanakannanir eru oft á íið-
um mjög skoðanamyndandi. í því
sambandi er neyðarlegt að horfa
upp á það hvemig „blaðamannatöl-
fræðin" stjórnar skoðanamyndun
á íslandi. Það er kannski ekkert
nýtt við það að við íslendingar lát-
um stjómast af fáfræði en ég vh
ekki hta á það sem eðhlegan hlut
að þannig eigi það að vera um ófyr-
irsjáanlega framtíð.
Mín persónulega skoðun á niðm--
stöðum svona skoðanakönnunar
er sú að sem betur fer er innan við
helmingur íslendinga thbúinn að
styðja „sinn“ stjórnmálaflokk í
blindni th góðra verka sem og illra.
Það er mikh framför og því ber að
fagna. Brynjólfur Jónsson
„Eg leyfi mér að fullyrða að flestir ís-
lenskir fjölmiðlamenn túlka skoðana-
kannanir eins og skrattinn Biblíuna
- og komast upp með það.“