Dagblaðið Vísir - DV - 29.01.1991, Blaðsíða 14

14
ÞRIÐJUDAGUR 29. JANÚAR 1991.
Útgáfufélag: FRJALS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÖNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PALL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11,105 RVlK, SlMI (91 )27022-FAX: (91 )27079
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJALSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ARVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1100 kr.
Verð I lausasölu virka daga 105 kr. - Helgarblað 130 kr.
Friðardúfur baka ófrið
Þótt mikill meirihluti íslendinga sé samþykkur hern-
aði bandamanna við Persaflóa, er hér fjölmennur minni-
hluti, sem er andvígur þessum hernaði. Hér, eins og
annars staðar á Vesturlöndum, hafa hópar manna und-
irritað skjöl um þetta efni og sótt útifundi.
Ein algengasta orsök þessa sjónarmiðs er óbeit manna
á manndrápum. Margir ganga svo langt að segja, að
stríð sé aldrei réttlætanlegt, ekki frekar en dauðarefs-
ing. Þessi skoðun nýtur stuðnings af þeim anda í krist-
inni trú, sem segir, að sæhr séu friðflytjendur.
Vestræn menning á sér tvær meginrætur, annars
vegar í kristni og hins vegar í grískri klassík. Smám
saman hafa Vesturlönd komið sér upp leikreglum, sem
byggðar eru á þessum forna grunni. I þeim leikreglum
er meira rými fyrir flutning á friði en dauða.
Innan hvers vestræns ríkis gilda lög og reglur, sem
stefna að mannréttindum og lýðréttindum. Milli ríkja
gilda hhðstæðar reglur, sem bezt og skýrast hafa verið
settar fram í stofnskrá og mannréttindasáttmála Sam-
einuðu þjóðanna. Þær eru hástig vestræns þjóðfélags.
Um leið og fólk, þjóðir og ríki verða færari um að
leysa samskipti sín inn á við án ofbeldis, verðá þessir
aðhar verr í stakk búnir að mæta valdbeitingu að utan.
Vesturlönd eru orðin veikgeðja í háþróun sinni. Þau eru
tæpast fær um að verja sinn eigin grundvöll.
Þótt ahur þorri ríkisstjórna í heiminum taki þátt í
Sameinuðu þjóðunum og styðji þar með í orði hinar
vestrænu hugmyndir, sem lýst er í stofnskrá og mann-
réttindasáttmála Sameinuðu þjóðanna, er Qarri því, að
þær taki nokkuð mark á þeim fyrir sitt leyti.
Verra er, að margir harðstjórar fyrirlíta Vesturlönd
einmitt fyrir hugmyndafræðina að baki stofnskrá og
mannréttindasáttmála Sameinuðu þjóðanna. Þeir telja,
að Vesturlönd séu að breytast í pappírstígrisdýr. Sadd-
am Hussein trúði því og hóf því landvinningastríð.
Hann misreiknaði sig. í ljós kom, að Bandaríkin höfðu
í sér innri kraft til að efna til hernaðarbandalags gegn
honum og hefja gagnsókn, sem jafngildir yfirlýsingu th
aunarra harðstjóra heimsins um, að þeir eigi ekki að
flytja illmennsku sína út fyrir landamærin.
Þar á ofan eru sérstakar aðstæður, sem gera Vestur-
löndum kleift að grípa til vopna undir forustu Banda-
ríkjanna, þótt þau treysti sér ekki til að verja Eystra-
saltslönd. Þáu leggja einfaldlega í Saddam Hussein, af
því að hann er kjörinn óvinur og er þar á ofan minni
máttar.
Friðflytjendur á Vesturlöndum eiga óbeinan þátt í
stríðinu við Persaflóa. Það eru þeir, sem hafa fengið
Saddam Hussein til að halda, að hann komist upp með
landvinninga sína. Sá, sem boðar skilyrðislausan frið,
er nytsamur sakleysingi, sem sogar að sér ófrið.
Friðardúfur og nytsamir sakleysingjar eiga mikla sök
á því, að kalda stríðið framlengdist áratug eftir áratug.
Löngu eftir að Sovétríkin voru orðin aðframkomin í
efnahagsmálum, héldu foringjar þeirra áfram að leita
leiða th að ná tökum á lingeðja Vesturlöndum.
Enn eru friðflytjendur að grafa undan vestrænum
hugsjónum. Þeir halda mótmælafundi og skrifa undir
mótmælaskjöl gegn hernaði bandamanna við Persaflóa.
Þeir fara í skólana og hræða börnin gegn stríði. Þeir
vilja, að komandi kynslóðir hafni stríði algerlega.
Hugsjónir mannréttinda munu hrynja, nema fylgis-
menn þeirra geti gripið th vopnaðra varna, þegar frið-
flytjendur hafa bakað okkur ófrið af hálfu harðstjóra.
Jónas Kristjánsson
Landgræðslan hefur unnið að umfangsmiklum verkefnum í áratugi. - Grasfræjum sprautað í Víkurskarði.
Tökum á með
Landgræðslunni
í svartasta skammdeginu og
vondum vetrarveðrum er hollt að
hugsa um landgræðslu. Stutt sum-
ar og hryssingslegt veðurfar
minnir okkur á að gróður landsins
þarf aðstoð við að ná þeirri út-
breiðslu og þeim sérkennum sem
ytri náttúruskilyrði setja honum.
SUkt starf hvíUr á fjórum hom-
steinum, ef ekki fleiri. Einn er land-
búnaður, annar er starf Land-
græðslunnar og skyldra stofnana
eða félaga, sá þriðji fjárveitinga-
vald ríkis og bæjar- eða sveitarfé-
laga og þá er hinn fjórði almenn-
ingur í landinu.
Undirstaðan undir þessu öUu
saman er svo ein: Þekking á gróð-
urfari, jarðvegi, veðurfari, ferlum
jarðvegseyðingar, landnýtingu og
uppgræðslu eða landvernd.
An hennar miðar lítt og mestu
varðar að þekkingin sé ávaUt einu
þrepinu á undan hverri ákvörðun
um framkvæmdir.
Stefna verði sameign
Því fer fjarri að menn hafi ekki
mótað stefnu í málum landgræðslu.
Stofnanir eða samtök hafa gert það
hver fyrir sig eða með samvinnu
og til era lög og reglugerðir stjóm-
valda sem eru rammi aUs þessa.
Nokkrir mikilvægir aöilar, eins og
t.d. bændasamtökin, eiga þó enn
eftir að ljúka stefnumótun sinni.
En að öllu þessu fengnu er það
mikUvægasta eftir: Að vinda sam-
an aUa stefnuþræðina og móta einn
þátt; eina grunnstefnu sem er sam-
eign sem flestra aðUa er vinna við
landnýtingu og landvemd.
Almenningi ber síðan þegnskylda
til að styðja þá stefnu í verki og það
jafnvel þótt sumir séu ekki með
öllu sammála henni.
Því er nefnUega þannig varið að
aUt taUð um skuldina, sem þjóðin
þarf að gjalda landinu um „nýtt
landhelgismál“ og annað skylt, er
alvörumál - svo mikUvægt að efnd-
ir mega ekki bíða. Um höfuðauð-
Undir og umhverfi er að tefla. Þá
(eins og stundum) verða menn að
sýna þann lýðræðisþroska að leggja
hönd á plóg, þrátt fyrir einhverjar
öndverðar skoðanir sínar, og vinna
þeim skoðunum sínum fylgi á með-
an. Hér á ég t.d. við fólk sem kenn-
ir landbúnaði einum um landeyð-
ingu og viU draga ótæpUega úr hon-
um eða fólk sem heldur að ofbeit
hafi aldrei þekkst og að menn hafi
aldrei eytt skógi í landinu.
Hvað þarf að samþykkja?
Hvaða meginatriði verða að vera
KjaUaiinn
Ari Trausti
Guðmundsson
jarðfræðingur
með í þeirri grunnstefnu sem sam-
einast á um. Þau tel ég auðvelt að
leggja fram:
1. íslendingar eiga að geta stækkað
gróöurlendi landsins um helming
þess sem nú er á einni öld. Land-
græðsla og landvemd verður að
vera fjöldahreyfing.
2. íslendingar eiga að vera sem
mest sjálfbjarga hvað landbúnað-
arvörur varðar.
3. íslendingar stýri landnýtingu í
landbúnaði, mannvirkjagerð og
ferðamennsku með það fyrir aug-
um að landgæði séu sameign lands-
manna og grunnur framtíðar.
4. AlUr íslendingar nýta land og
bera því allir ábyrgð, mismikla og
í ólíkum geirum, á landinu og vel-
ferð þess.
5. Stjórnvöld tryggja að til land-
græðslu renni fjármagn, jafnt til
uppgræöslu og landverndar sem
rannsókna og þekkingaröflunar, í
samræmi við almenn markmið.
Ekki er rúm til þess að rökstyðjá
hyert ofanskráðra atriða en fróð-
legt að heyra hvort þau duga ekki
til þess sem þarf.
Þekkingin mikilvæga
Landgræðslan hefur unnið að
mörgum erfiðum og umfangsmikl-
um verkefnum í áratugi. Skortur á
fjármagni hefur takmarkað getu
hennar til að stöðva hraða landeyð-
ingu og erfitt hefur' verið að fylgja
aðgerðunum eftir vegna fjárskorts
eða annarra brýnni verkefna. Það
er auðvitað hægt að eyða miklu
meira fé til landgræðslu og svo fer,
vafalaust. En aukið fé og harðfylgi
Landgræðslunnar dugar skammt
ef almenningur tekur ekki landið í
fóstur, sjálfa Landgræðsluna og
aðrar stofnanir eða þá félög eins
og skógræktarfélögin. Þetta vita
starfsmenn Landgræðslunnar.
Þeir hafa því boðið einstaklingum
og félögum aðstoð við að afla efnis,
kunnáttu og þjálfunar við land-
græðslu.
Þeir hafa gefið út efni til fræðslu,
haldið erindi vítt og breitt um
landið og verið þeim til fróðleiks
sem stunda rannsóknir eða vinna
að stefnumótun í landvernd og
landgræðslu. Einna merkasta og
mikilvægasta framtakiö er útgáfa
árbókar sem ber heitið Græðum
ísland. Hún er stórt og vandað rit
og mikill meirihluti efnis er hvers
kyns fróðleikur um hvaðeina er
lýtur að landgræðslu og gróður-
vernd. Ritið er mikill fengur fyrir
alla þá sem hafa áhuga á náttúru
landsins eða vilja styðja við lífríki
landsins á þurrlendinu á einhvern
hátt. Landgræðslan hefur greini-
lega þá skoðun að þekking, bæði
sérfræðiþekking og alþýðuþekk-
ing, sé einn helsti hvatinn að at-
höfnum fólks.
Almenningur getur stutt dyggi-
lega við bak þeirra Landgræðslu-
manna og eflt fræðslustarfið með
því að tryggja að árbókin renni
hinn breiða veginn. Eintak í fjöl-
skylduáskrift hjá þúsundum lands-
manna er ávísun á það.
Rúmar eitt þúsund krónur eru
ígildi margra stráa, víöihríslna óg
birkisprota. ísland græðir á þeim.
Ari Trausti Guðmundsson
„Því er nefnilega þannig varið að allt
talið um skuldina, sem þjóðin þarf að
gjalda landinu, um „nýtt landhelgis-
mál“ og annað skylt, er alvörumál - svo
mikilvægt að efndir mega ekki bíða.“