Dagblaðið Vísir - DV - 15.07.1992, Síða 15

15
MIÐVIKUDAGUR 15. JÚLÍ 1992.
Nýttskref
inn í EB
Ríkisstjóm íslands hefur ákveðiö
að ísland taki upp samningavið-
ræður um aukaaðild að Vestur-
Evrópusambandinu. Þetta er af-
drifaríkt skref og ástæða til að
staldra við og gera sér grein fyrir
hvert ríkisstjómin er að fara.
Vestur-Evrópusambandið er
hemaðarbandalag, upphaflega
saman sett vegna togstreitu Frakka
gagnvart Bandaríkjamönnum á
sviði hermála. Þetta samband hef-
ur haft innan sinna vébanda flest
EB-ríki nema Danmörku, Grikk-
land og írland. Það hefur þó verið
lítils megandi til þessa.
Herveldið EB
Sem hð í áætlun EB í Maastricht
um stjómmálalegan samrnna EB
ríkja var ákveðið að styrkja Vest-
ur-Evrópusambandið og skjóta þar
með hemaðaraðstoð undir hinn
stjómmálalega Evrópusamruna til
að gera hann öflugri og hið nýja
Evrópustórríki fært til hemaðar-
legrar íhlutunar.
Síðan 1949 hefur ísland verið að-
ih að Atlantshafsbandalaginu.
Ekki stendur til, svo ég viti, hjá
ríkisstjóminni að beita sér fyrir
úrsögn okkar úr því. Hemaðarleg-
um og varnarlegum hagsmunum
íslands hefur að undanfómu enda
verið þjónað með fullnægjandi
KjaHaiinn
Páll Pétursson
alþingismaður
hætti af Atlantshafsbandalaginu,
að mati ríkisstjómarinnar. Hún
hefur því engin vamarleg eða
hemaðarleg rök fyrir þessari nýj-
ustu ákvörðun sinni, þannig að
annað hangir á spýtunni.
Ásókn í EB
TU skamms tíma hefur enginn
marktækur íslenskur stjómmála-
maður tahð opinberlega að aðild
íslands að EB komi til greina. Á
þessu hefur orðið uggvænleg breyt-
ing. í síðustu kosningastefnuskrá
Alþýðuflokksins voru gerðar gæl-
ur við inngöngu íslands í EB. Alda-
mótanefnd Sjálfstæðisflokksins
undir forystu Davíðs Oddssonar
var á svipuðum nótum.
Á síðustu útmánuðum fór utan-
ríkisráðherra að tala skýrar, og í
„Sem lið í áætlun EB í Maastricht um
stjórnmálalegan samruna EB-ríkja var
ákveðið að styrkja Vestur-Evrópusam-
bandið og skjóta þar með hernaðarað-
stoð undir hinn stjórnmálalega Evr-
ópusamruna..
„Síðan 1949 hefur ísland verið aðili að Atlantshafsbandalaginu. Ekki
stendur til, svo ég viti, hjá ríkisstjórninni að beita sér fyrir úrsögn okkar
úr því.“
ljós kom opinberlega áhugi hans á
inngöngu í EB, m.a. í utanríkis-
málaskýrslunni til Alþingis. Sama
má ráða af skrifum Bjöms Bjama-
sonar alþm., eins nánasta sam-
verkamanns Davíðs Oddssonar
forsætisráðherra. Síðan hafa minni
spámenn í Alþýðuflokki og Sjálf-
stæðisflokki galað á sama haug.
Þungur róður EB-sinna
Sem betur fer nýtur málflutning-
ur þeirra EB-sinna ekki mikhs
stuðnings með þjóðinni ennþá. Þó
hafa nokkrir kennarar í Háskólan-
um barist um á hæl og hnakka fyr-
ir inngöngu í EB. Framsóknar-
flokkurinn telur að aðhd að EB
komi ekki th greina.
Með inngöngu yrðum við að af-
sala okkur fullveldinu og yfirráð-
um yfir landi okkar, auðhndum
þess th lands og sjávar. Við teljum
að íslendingar eigi að ráða málum
sínum sjálfir og muni það skapa
hér farsæha mannlíf og betra þjóð-
félag heldur en ef okkur væri
stjómað af kontóristum í Brússel.
Röng ákvörðun ríkisstjórnar
Þrátt fyrir það að EFTA-ríkin
hafi, önnm- en ísland, ákveðið að
ganga í EB leggja þau mikla
áherslu á stofnun EES. Rökin eru
þau að með stofnun Evrópsks efna-
hagssvæðis sé stigið stórt skref inn
í Evrópubandalagið. Ákvörðun rík-
isstjómar íslands um aukaaðild að
Vestur-Evrópusambandinu er ekki
hægt að skoða í öðm ljósi en að hún
sé af íslands hálfu hugsuð sem
nýtt skref inn í Evrópubandalagið.
Vamar- og öryggishagsmunum
íslands er engu betur borgið með
tengslum við Evrópusambandið,
fyrir utan það að kalda stríðið er
búið, Sovétríkin hrunin og enginn
eftir til að ráðast á okkur.
Páll Pétursson
Leiðréttingar á lífeyri í júlí
Nú í júh eru miklar breytingar á
lífeyrisgreiðslum hjá Trygginga-
stofnun. Ahar leiðréttingar á
greiðslum fyrri hluta ársins era
gerðar í þessum mánuði. Tekju-
tryggingarauki er greiddur vegna
láglaunabóta á almennum vinnu-
markaði, frítekjumark gagnvart
tekjutryggingu og tekjumark gagn-
vart grunnlífeyri hækka.
Þessar breytingar hafa það í för
með sér að elh- og örorkulífeyris-
greiðslur geta hækkað eða jafnvel
lækkað hafi tekjur lífeyrisþegans
eða maka hans verið hærri eða
lægri á síðasta skattframtah en því
fyrra. Þeir sem hafa verið að velta
þessum breytingum fyrir sér ættu
að fá nokkra skýringu hér.
Upphæðir lægri í júlí en júní
Um miðjan maí sl. var ákveðið
að bætur almannatrygginga skyldu
hækka um 1,7% frá 1. maí. Þá höfðu
bætur að sjálfsögðu verið greiddar,
en þær greiðast fyrirfram 3. hvers
mánaðar. Þess vegna varð að
greiða þessa 1,7% hækkun vegna
maí í júní og lagðist hækkunin ofan
á júníupphæðimar, svo þær vora
hærri sem þessu nam. Þetta hefur
raglað margan lífeyrisþegann, sem
fær nú greiðsluseðilinn sinn með
júhgreiðslum og upphæðimar era
lægri en í júní. Bætumar era ekki
að lækka heldur er maíhækkunin
á júníbætumar skýringin.
Nú era ahar lífeyrisgreiðslur
tekjutengdar. Það hefur það í för
með sér að fara þarf yfir skatt-
framtöl lífeyrisþega þegar upplýs-
ingar úr þeim era tilbúnar frá
skattstofu. Þá er kannað hvort tekj-
ur lífeyrisþegans hafi breyst frá
fyrra ári. Hafi einhver breyting
orðið era bætur reiknaðar út sam-
kvæmt upplýsingum í skattskýrslu
síðasta árs og ofgreiðslur og van-
greiðslur leiðréttar. Þeir sem fá
viðbótargreiðslur láta yfirleitt ekki
í sér heyra, en hinir sem nú verða
að endurgreiða reka upp rama-
kvein. Ennúíjúheraupphæðimar
dregnar frá bótunum og bætt við
hjá þeim sem hafa fengið of lágar
greiðsliu'.
KjaUaiiim
Ásta R. Jóhannesdóttir
deildarstjóri félagsmála-
og upplýsingadeildar
Tryggingastofnunar rikisins
í launa- eða leigutekjur, án þess að
tekjutryggingin skerðist, en 35.759
krónur (429.106 kr. á ári) ef um líf-
eyrissjóðsgreiðslur er að ræða.
Tekjutryggingin skerðist um 45%
þeirra tekna sem eru umfram frí-
tekjumarkið.
Eins og menn muna hófst tekju-
tenging lífeyris í febrúar síðasthðn-
um. Nú skerðist grunnlífeyrir elli-
og örorkulífeyrisþega fari skatt-
skyldar tekjur hans, aðrar en
tryggingabætur og lífeyrissjóðs-
greiðslur, yfir ákveðið tekjumark.
Hér er. átt við eigin tekjur lífeyris-
þegans, ekki sameiginlegar tekjur
hjóna.
Tekjumarkið hækkar hjá ellilíf-
eyrisþegum í 71.114 krónur á mán-
uði (853.397 kr. á ári). Ellilífeyririnn
byijar að skerðast við þessar tekj-
ur.
Hjá örorkulifeyrisþegum verður
„Þessar breytingar hafa það í for með
sér að elli- og örorkulífeyrisgreiðslur
geta hækkað eða jafnvel lækkað hafi
tekjur lífeyrisþegans eða maka hans
verið hærri eða lægri á síðasta skatt-
framtali en því fyrra.“
Breytingar á skerðingar-
mörkum
Tekjutrygging lífeyrisþega skerð-
ist ef skattskyldar tekjur hans, aðr-
ar en bætur Tryggingastofnunar,
fara yfir ákveðna upphæð. Hún
nefnist frítekjumark.
Frá 1. júh má ehi- og örorkulíf-
eyrisþegi hafa 17.582 krónur á mán-
uði í laun eða leigutekjur (210.989
kr. á ári) án þess að tekjutrygging
hans skerðist. Hafi hann greiðslur
úr lífeyrissjóði er frítekjumarkið
hærra, eða 25.542 krónur á mánuði
(306.504 kr. á ári).
Fyrir hjón er frítekjumarkið ann-
að. Þau mega hafa saman 24.615
krónur á mánuði (295.384 kr. á ári),
tekjumarkið 72.614 krónur á mán-
uði (871.373 kr. á ári).
Fari skattskyldar eigintekjur líf-
eyrisþega, aðrar en lífeyrissjóðs-
greiðslur og tryggingabætur, yfir
tekjumarkið, skerðist grunnhfeyr-
ir hans um 25% þeirra tekna sem
umfram era. Elhlífeyrir fehur nið-
ur hafi elhlífeyrisþegi yfir 120.430
króna tekjur á mánuði.
Kjarabætur lífeyrisþega
Kjarabætur á almennum vinnu-
markaði skha sér til elh- og örorku-
lífeyrisþega í formi tekjutrygging-
arauka sem bætist við tekjutrygg-
ingu, heimihsuppbót og sérstaka
heimihsuppbót í júh, ágúst og des-
ember 1992 og janúar 1993.
Aldraöir a dvalarheimili skulu nú halda eftir 25.542 kronum a manuði
af eigin tekjum eftir staðgreióslu, segir m.a. í greininni.
í júh er greiddur 28% auki á þessa
bótaflokka í stað láglaunabóta, í
ágúst verður aukinn 20% vegna
orlofsuppbótar. í desember verðm-
tekjutryggingaraukinn 30% og
kemur í stað desemberappbótar
launafólks. í janúar 1993 verður
hann 28% vegna láglaunabóta.
Elh- og örorkulífeyrisþegar ættu
að hafa hugfast þegar greiðslumar
koma í júh og ágúst og reyndar í
hvert sinn sem greiðsluseðilhnn
kemur frá Tryggingastofnun, að
þetta hefur misháar greiðslur í fór
með sér frá mánuði th annars.
Elhlífeyrisþegi, sem fær fuha
uppbót vegna láglaunabóta nú í
júh, fær 9.995 krónur, en öryrki
10.174 krónur sé hann með óskerta
tekjutryggingu, óskerta heimhis-
uppbót og sérstaka heimilisuppbót.
Til þess að fá fuha láglaunauppbót
(tekjutryggingarauka) þarf lífeyr-
isþegi að vera einhleypur, húa einn
og hafa fuhar bætur frá Trygginga-
stofnun. Lífeyrisþegi með enga
tekjutryggingu fær ekki uppbótina.
Aldraðir á dvalarheimilum
og langlegusjúklingar
Ehilífeyrisþegar sem dvelja á
stofnun fyrir aldraða og langlegu-
sjúkhngar greiða dvalarkostnað
sinn með lifeyri sínum að hluta.
Hafi þeir aðrar tekjur en bætur
almannatrygginga skulu þeir halda
eftir ákveðinni upphæð og það sem
umfram er fer th aö greiða dvalar-
kostnaðinn. Þessar upphæðir
hækka 1. júlí
Aldraðir á dvalarheimhi skulu
nú halda eftir 25.542 krónum á
mánuði af eigin tekjum eftir að
staðgreiðsla skatta hefur verið
dregin frá. Eigi vistmaður maka
skiptast eigin tekjur hans jafnt
miili hjóna eftir að staðgreiðsla
hefur verið dregin frá. Séu tekjum-
ar eftir skiptinguna hærri en 25.542
kr. fer það sem umfram er th
greiðslu á dvalarkostnaði.
Hið sama ghdir um langlegu-
sjúklinga, en þar er upphæðin sem
þeir halda eítir af eigin tekjum að
frádregnum staðgreiddum skatti
20.520 kr. áður en dvalarkostnaður
greiðist. Einnig ghdir sama regla
að þjá öldraðum á dvalarheimih
eigi hann maka, nema upphæðin
er lægri. Þeir lífeyrisþegar sem
missa lífeyrisgreiðslur vegna
sjúkrahúslegu og hafa engar aðrar
tekjur eiga rétt á vasapeningum.
Þá þarf að sækja um á sérstökum
eyðublöðum.
i lokin minni ég á að þegar reglur
og viðmiðunarupphæðir breytast
er mikhvægt að lífeyrisþegar fylg-
ist með rétti sínum.
Ásta R. Jóhannesdóttir