Dagblaðið Vísir - DV - 16.12.1992, Blaðsíða 15

. MIÐVIKUDAGUR 16. DESEMBER 1992.
15
„Heimatilbúin
vitleysa“
Tilgangnr skynsamlegrar rök-
ræöu er aö komast að réttri niður-
stöðu, öðlast sannsýni. í þeim til-
gangi þarf að taka tillit til allra at-
riða máls, ekki þlanda óviðkom-
andi atriðum inn í það, umfram
allt horfast í augu við staðreyndir,
varast misskilning og mistúlkanir,
falla ekki í freistni blekkinga og
útúrsnúninga.
í grein sinni „Fríverslun við alla
nema Evrópuríki" í DV 8. þ.m. kýs
Sveinn Hannesson að sveigja í
veigamiklum atriðum frá þessum
grúndvaUaratriðum en hverfa á
braut rangtúlkana og óviðkomandi
hótfyndni.
Hnattræn fríverslun
Rangt er að ég hafi talað fyrir
fríverslun við alla nema gömlu
KjaUaiinn
Dr. Hannes Jónsson
fyrrv. sendiherra
.. égvileflahnattrænafríverslun
innan ramma 108 ríkja GATT og leita
samhliða eftir víðtækri fríverslun við
Bandaríkin og önnur Ameríku- og As-
íuríki..
nýlenduveldi Evrópu. í greinum
mínum og bókum er ég talsmaður
hnattrænnar fríverslunar í sam-
ræmi við ómengaða fríverslunar-
kenningu en vara við afbökun EB
á fríverslunarkenningunni.
Ég mæh með gildandi fríverslun
okkar innan EFTA og við EB, ég
vil efla hnattræna fríverslun innan
ramma 108 ríkja GATT og leita
samhhða eftir víðtækri fríverslun
við Bandaríkin og önnur Ameríku-
og Asíuríki, svo og A-Evrópuríki.
Þetta tel ég okkur hagstæðara en
að loka okkur með 18 Evrópuríkj-
um inni í 8% tollmúr gegn ríkjum
utan V-Evrópu.
Tapið á EES
Sýnt hefur verið fram á í grein
og myndriti hér í blaðinu og í tölu-
töflu í Morgunblaðinu 7. f.m. að
þegar aht er reiknað verði tap þjóð-
arbúsins af EES145 mihjónir króna
á ári 1993-1997 en 45 mihjónir
króna á ári eftir 1997. Með Sviss
utan EES verður kostnaður okkar
og þar með tapið af EES meira.
Enginn hefur treyst sér th að mót-
mæla með skynsamlegum rökum
þessum útreikningum.
Þar að auki eigum við að fórna
árangri af þremur þorskastríðum
með því að opna landhelgina fyrir
Fríverslun við alkl
nema Evrópuríki i!
Eitt sinn henti það að ég fékk
I heimsókn af prúðbúnum mönnum
I sem sögöust vera í tilteknum trúar-
I söfiiuöi og vildu endilega ræöa viö
I mig. Þóégsé yfirleitt fremur tregur
I til ákvaö ég aö slá til í þetta sinn
I því ég var dálítið forvitinn.
Þetta heföi ég átt aö láta ógert þvi
I þessir sendiherrar almættisins
I voru óstöövandi í sínum málflutn-
lingi. Boöskapurinn varö æ ótrú-
I legri eftir því sem á leiö en þó tók
| fyrst steininn úr þegar sendimenn
I hótuöu því aðefég ekki samþykkti
I allt sem þeir segöu og gengi í þeirra
I raöir biöu mín óskemmtileg örlög
| aö lokinni þessari jarövist
Þessi heimsókn riQaöist upp fyrir
I mér þegar mér varö Ijóst aö nú er
I ég afrur kominn í svipaða aöstööu
I ogfarinnaöskrifastáviödr.Hann-
les Jónsson fv. sendiherra. Hann
| boöar hörmungar fyrir iönaðinn
| og þjóöina í heild ef ekki veröi
| hætt viö EES aöild.
| Semjum viö alla nema
| gömlu nýlenduveldln!
í fyrri grein sinni talar Hannes
| um brostnar vonir manna »<n auk-
| inn útflutning iönaöarvara við inn-
I gönguna í EFTA og samningana
I viö EB. Hann segir þessa samninga
I ekki hafa leitt til annars en minnk-
Kjaflarinn
Sveinn Hannesson
framkvæmdastjóri Félags
islenskra iönrekenda
sem Bandaríkjununr og Japa I
Ég fæ heldur ekki séð hver V
hægt aö vera á móti EES : I
ingnum sem ætlaö er að r I
burtu flestum hindrunum
skiptum og samskiptum okk I
okkar helstu viöskiptalönd í I
ópu, en hvetja til þœs aö í st |
veröi geröir samningar url
verslun viö Bandarfldn, Kr I
Mexflcó, Japan, Rússland auk I
og Afrflculanda. Ætla mætti; [
ur heimurinn bíöi í ofvæni e I
gera viö okkur samninga u |
verslun.
Hnatbrœnt samhengi
Því miður held ég aö andsfr I
ar EES-samningsins geri sér |
ar hugmyndir um möguleika I
til aö gera fríverslunarsan I
viö hinar og þessar þjóöir. 11
„Því miður held ég að andstæðingar
EES-samningsins geri sér of háar hug-
myndir um möguleika okkar til að gera I
fnverslunarsamninga við hinar og
þessar þjóðir.“
Greinarhöfundur vitnar í kjallaragrein Sveins Hannessonar framkvstj. í
DV 8. des. sl.
rányrkjuflota Evrópu.
Þriðja, við þurfum að fóma til
Brussel takmörkuðu fullveldi okk-
ar á sviði löggjafar-, dóms- og fram-
kvæmdavalds á samningssviðinu.
Fjórða fómin felst í íjórfrelsinu,
sem veitir útlendingum sama rétt
og íslendingum til atvinnu og fyrir-
tækjarekstrar hér á landi.
Engar slíkar fómir þyrftum við
að færa með aðild að endurbættum
GATT-samningi, sem stuðla mun
að hnattrænni fremur en takmark-
aðri og svæðisbundinni fríverslun
eins og EES og EB.
Sveini verður tíðrætt um óstjóm
íslenskra efnahagsmála síðustu
áratugina og nefnir hana „heima-
tilbúna vitleysu". En hún hefur
bara ekkert með EES að gera, verð-
ur hin sama hvort sem við gerumst
aðilar að EES eða ekki. Við henni
verðum við að finna heimatilbúnar
lausnir, hvort sem við verðum inn-
an eða utan EES.
Sveinn svaraði ekki spumingu
minni um hvað iðnrekendur ætli
sér að græða á fríverslun og toll-
fríðindum EES umfram það sem
við höfum notið síðan 1984. Þögnin
segir okkur að hann og iðnrekend-
ur viti að þeir geti ekkert grætt á
EES í þeim efnum fremur en í
skattamálum fyrirtækja.
Þess vegna er allur áróður þeirra
um ágæti EES fyrir iðnaðinn
„heimatilbúin vitleysa".
Hannes Jónsson
Stuðningur við nýsköpun
Orðið frumkvöðull hefur verið
herfilega mistúlkað hér á landi.
Eins og það er notað er það nánast
klám. Enterpreneur á ensku á að
vera sama orðið en það hefur í
Ameríku allt aðra merkingu en
fmmkvöðull hér. Einyrki er engu
betra = sérvitringur nánast.
Um 80% allra nýrra starfa, sem
verða til í Bandaríkjunum á þessu
ári, verða þó til fyrir tilstuðlan
frumkvöðla og smáfyrirtækja, -
eða fyrir tilstuðlan bílskúrskarl-
anna eins og við eigum til með að
kalla þá í fyrirlitningartóni.
Það gengur þó ekki lengur fyrir
okkur að vera að gera greinarmun
á því gagnvart hinu opinbera lána-
og styrkjakerfi hvort frumkvöðuU
ætlar sér að setja á fót tölvuskóla,
þróa nýtt fiskleitartæki eða setja
upp matsölustað á erlendu sérleyfi.
Það er lífsnauðsynlegt fyrir okkur
íslendinga að geta nú horft á vænt-
anlega arðsemi framkvæmdanna
eingöngu. Við erum þess ekki um-
komin og höfum reyndar ekki efiii
á því lengur að flokka eina tegund
frumkvöðlastarfseminnar framar
annarri þannig t.d. að eitt verkefiii
flokkist sem framleiðsluiðnaður,
annað sem þjónustustarfsemi, þriðja
sem handverksiðnaður o.s.frv. og
veita síðan til framkvæmdanna lán
og styrki misháa eftir því í hvaða
flokki verkefnin lenda.
KjaUarinn
Reynir Hugason
verkfræðingur
Það þarf nú þegar að verða til
vörðuð leið fyrir frumkvöðla að
fara eftir með sína viðskiptahug-
mynd, allt frá upphafi til fram-
kvæmdar eða söluvöru. Svo lítið
land sem ísland þarf enn frekar á
vel uppbyggðu kerfi til stuðnings
við frumkvöðla að halda en t.d.
Bandaríkin, þar sem hér eru mun
færri valkostir um leiðir til að fara
eftir með sínar hugmyndir en þar
eru og þess vegna meiri líkur á að
menn komi sér ekki skikkanlega á
framfæri eins og vert væri.
Hver viðskiptahugmynd þarf
með öörum orðum að geta fengið
vandaða, faglega umíjöllun og af-
dráttarlausa meðferð í kerfinu, þ.e.
að vera slegin af eða að vera studd,
og það þarf að vera völ á færum
leiðum til að koma henni frá eða
til næsta stigs í ferlinu, sem þarf
auðvitað að vera skýrt skilgreint í
hverju tilviki.
Frumkvöðlar
Staðreynd er að við fslendingar
eigum ekkert of marga athafna-
menn og frumvööla og eigum að
nýta okkur þá og eftir fongum en
ekki gera þá að sérvitringum og
nánast traðka á þeim eins og við
gerum nú. Verum minnug þess að
árið 1975, þegar Marel-ævintýrið
var að byrja, var ekki mikill völlur
á þeim sem að því stóðu þá, þótt
vonimar væm miklar sem bundn-
ar vom þá þegar við verkefnið og
trúin á að þetta tækist væri óbil-
andi. Hún reyndist bera ávöxt. -
Kemst þótt hægt fari ef markvisst
er unnið.
Það er betra fyrir frumkvöðuhnn
að tábijóta sig í upphafi en að
bijóta sig á báðum fótum þegar
lengra er komið vegna þess að hann
hafi aldrei lært að ganga. Þess
vegna þurfum við að kenna ungu
fólki með sterka athafnaþrá að
stofnsetja og reka fyrirtæki, gera
markaðsrannsóknir og viðskipta-
áætlanir. - Viö þurfum með öðmm
orðum að setja upp sérstök frum-
kvöðlanámskeið.
Veitum frumkvöðlum okkar
betra brautargengi. Þá vegnar okk-
ur sjálfum betur. Bandarískar at-
huganir sýna svo ekki verður um
villst að þaðan kemur meginhluti
allra nýrra starfa á hveijum tíma.
Reynir Hugason
„Hver viðskiptahugmynd þarf með
öðrum orðum að geta fengið vandaða,
faglega umQöllun og afdráttarlausa
meðferð í kerfinu, þ.e. að vera slegin
af eða að vera studd...“
„Þaöerekk-
ert í dag sem
styður þá
skoðun að
selja beri rík-
isbankana.
ríkir 1
og
samdráttur á
Islandi, al- GuOnl Áflú«lMon, þing-
menningur ma6ur ^mattur
bankaréúa Búnaéar-
hefur ekki tanka
peninga aflögu tfl aö kaupa
banka. Ríkisstjórnin ætlar að
vísu út í fenið, hún er í þjónustu
Kolkrabbans og nokkurra stór-
eignamanna. Búnaðarbanki ís-
lands er vel rekin stofnun sem
skilar miklum peningum í ríkis-
sjóð í sköttum og skyldum. Fyrir
málinu er ekki pólitískur vilji,
þaö mmi springa í andlitið á Jóni
Sigurðssyni. Fólkið í landinu hef-
ur nýlega í skoðanakönnun hafn-
að sölu á Búnaðarbankanum,
þrír af flórum sögðu nei,
Einkabankarnir á Norðurlönd-
um hafa verið aö fara á hausinn,
allar ábyrgðir féllu á ríkissjóði
þeirra landa eða almenning. Við
hreinlega hljótum að læra af
þeim mlstökum sem þar gerðust.
Viðskiptaráðherra skipaði
nefnd sem hann ætlaði að nota
sem handþvottalaug. Nefndin
klofnaði í afstöðu sinni. í séráliti
kemur fram að undirbúnings-
vinna í svona stóru máli veröur
að taka nokkur ár, ekki þrjá eða
sex mánuði. Ríkið veröur að vita
hverjir eru líklegir kaupendur ef
ráðist er i slíka breytingu sem
ríkisstjórnin áformar." :;
Bankarekstur
eratvinnu-
rekstur
„Ég kýs að |
tala um þetta
mál í tvennu
, annars
vegar breyt-
ingu ríkis-
bankanna í
hlutafélags-
bankaoghins
vegar SÖlu á Guðmundur Elnarason,
hlutabréfum vi4-
ríkisms i
þessum bönkum. Hlutafélags-
form er eðlilegra fonn fyrir rekst-
ur stórra fyrirtækja og atvinnu-
rekstur bæði hérlendis og erlend-
is fer yfirleitt eftir því. Lög, sem
atvinnureksturinn varða, eru
samin fyrir þetta form og þess
vegna skiptir miklu máli aö sem
stærstur hluti atvhmurekstrar
búi við saras konar löggjöf því að
bankareksmr er atvimiureksnu
i mínum huga.
dragi úr áhrifum stjórnmála-
manna á fjármagnsmarkaðinn og
að hún gefi bönkunum tækifæri
til öflunar eigin flár. Breytingin
felur einnig í sér afnám sjálf-
virkrar ríkisábyrgðar sem ég tel
ekki eðlilegt íýrirkomuiag eins
og verið hefur.
Hvað sölu hlutabréfanna í þess-
um bönkum varðar er ég fylgj-
andi því að rikiö minnki sinn hlut
í bankarekstri. Það er nákvæm-
lega það sama og á sér stað er-
lendis að þar sem ríkið á annaö
borð á blut að rekstri banka eru
ríkissijórnir með áform um að
selja sinn hlut.“
-IBS