Alþýðublaðið - 04.05.1967, Side 8

ÍSLENZKT þjóðfélag hefur mikið
breytzt, Hermann, síðan Hlíf var
Btofnuð í ársbyrjun 1907. En
finnst þér ekki margt hafa breytzt
i þjóðfélaginu síðan þú hófst þátt
töku í verkalýðsbaráttunni fyrir
rúmum aldarfjórðungi?
— Jú, svo sannarlega. Þá var
atvinnuleysið, erfiðasta viðfangs-
efnið. Um skeið hefur ekki þurft
að glíma við þann vanda, en verk
efnin eru ærin, og baráttan held
ur sífellt áfram. Segja má líka
að baráítuaðférðir séu ólíkar því
sem áður var, því að svo mörg
réttindi hafa verkalýðssamtökin
öðlazt fyrir þrotlaust starf. En
ný vandamál rísa með nýjum
tímum, og ný viðhorf skapast til
hlutanna. Þess vegna er hlutverk
samtakanna alltaf jafngildandi.
— Verkamannavinnan hefur
/breytzt, og því þarf önnur tök á
hlutunum er það ekki?
— Jú, sérhaefing verkafólks er
orðinn miklu meiri en áður var.
Vinnuvélar hafa að mestu tekið
við af haka og skóflu, alls konar
nýting hráefnis kallar á sérþekk
ingu og nákvæmari vinnubrögð.
Og hinar stórvirku vinnuvélar
krefjast undirbúnings við stjórn
þeirra og sérstakra hæfnisprófa.
— Hvað segir þú um þessi
hæfnispróf?
— Þessi sérpróf eru nauðsyn
leg. Ég fagna því, að krafizt er
sérþekkingar og sérprófa við með
ferð og stjórn þessara tækja. Ör
yggið á vinnustöðunum hefur á-
vallt verið mikið viðfangsefni okk
ar í verkalýðssamtökunum, og
það verkefni er ævarandi.
— Svo að við snúum okkur að
atvinnumálunum, Hermann, þið í
Hlíf létuð ekki sextíu ára af
mælið svo hjá líða, að Hafnfirð
ingar yrðu ekki félagsins varir,
efnduð til borgarafundar og heimt
uðuð bæjaryfirvöld til reiknings
skila og uppgjörs. Hvað viltu i;m
þennan umtalaða borgarafund
segja?
— Það er ekki nýtt í sögu Hlíf
ar, að boðað sé til borgarafundar
um atvinnumál. Það var gert árið
1940. Hins vegar hefur Hlíf í
mörg undanfarin ár helgað fyrsta
fund sinn á nýbyrjuðu ári atvinnu
málunum.
Þetta er orðin hefð í starfsemi
Hlífar. Ég veit ekki til, að hún
eigi sér hliðstæðu annars staðar.
Bæjarstjórn og bæjarstjóra er þá
boðið að ræða um atvinnumálin
á þessum fundi og reynt að gera
þetta á sem raunhæfastan og já-
kvæðastan hátt. Umræður og af-
skipti af atvinnumálum í bænum
standa djúpum rótum í félags-
starfi og baráttu Hlífar. Segja má
raunar, að ýmsir merkustu áfang-
ar í atvinnusögu líafnarfjarðar séu
runnir undan rifjum Hlífarmanna
í Hlíf voru málin rædd og rakin,
og ef aðrir urðu ekki til fram
kvæmda, hófst félagið sjálft
handa og tók þátt í framkvæmd
unum. Hlíf hefur alltaf átt mjög
Hermann Guðmundsson.
ríkan þátt í þróun atvinnumála
í Hafnarfirði. Þetta er næsta eðli
legt. Atvinnuöryggi er verkalýðn
um fyrir öllu. Barátta Hlífar hef
ur ávallt miðað að því að ekki
komi til vinnutaps. Um þetta
vitnar 60 ára saga félagsins. Við
værum ekki innsta kjarna starfs
ins trúir ef við létum þennan
þátt niður falla.
— En hafið þið ekki verið
cllu afskiptasamari um þessi efni
síðustu mánuðina en stundum áð
ur?
— Jú, raunar má segja það. Ég
geri ráð fyrir, að við höfum verið
ofskiptasamari um atvinnumálin á
þessu ári en að undanförnu.
— Hvers vegna?
— Astandið í bænum hefur ekki
verið eins gott og skyldi á síðast
liðnum vetri. Yfirvinna og nætur
vinna hefur verið skorin niður,
og hér verður að játa þá sorg
legu staðreynd, að enginn lifir
á dagvinnunni einni. Yfirvinna er
því ill nauðsýn fyrir heimilin.
Kvennavinna 'hefur dregizt mjög
mikið saman, og það er óheilla-
vænleg þróun. Velmegun síðast
liðinna ára hefur ekki hvað sízt
byggzt á búsílagi kvennanna.
Krafa verklýðsfélaganna í Hafnar
firði er því skilyrðislaust sú, að
bæjaryfirvöld sporni gegn því af
fremsta megni, að starfræksla,
sem byggir á framlagi kvenna,
dragist saman eða verði alger
lega látin lognast út af. Þess mun
fljótt gæta í afkomu heimilanna
og raunar bæjarfélagsins í heild.
— Borgarafundurinn snerist
mikið um bæjarútgerðina. Hvað
viltu segja um það mál?
Mér er það ekkert launungar
mál, að ég er því algerlega mót
fallinn, að bæjarútgerðin verði
látin úr eigu bæjarfélagsins. Bæj
arútgerð Hafnarfjarðar hefur ver
ið lyftistöng ýmissa framfara í
IJafnarfirði og beinlínis bjargvætt
ur heimilanna, þegar mest svarf
að. Erfiðleikar hennar núna eru
engin forsenda þess að breyta þar
um eigendur. Miklu fremur væri
ástæða fyrir forráðamenn bæjar
ins að sýna þá framsýni og dug
að gera reksturinn haldkvæmari
og meira að kröfum nútímans, svo
að hann komi verkalýðnum og
bæjarbúum í heild að sem mestu
gagni. Erfiðleikarnir eru ekkert
meiri en ýmissa annarra fyrir-
tækja, og vandann ætti að vera
hægt að leysa, ef vilji er fyrir
hendi og allir leggjast á eitt.
— Þú óskar sem sagt ekki eft
ir því, að þetta stóra atvinnufyr
irt.æki lendi í eigu einstaklinga
eða félaga?
— Nei, reynslan hefur sýnt, afi
Viðskipti við bæjarfyrirtæki hafa
reynzt okkur í verkalýðshreyfing
unni betri en við önnur fyrirtæki
enda er það eðlilegt, þar sem hag
ur verkalýðsins og bæjarfélags-
ins í heild hlýtur að fara saman.
— Þú hefur þá ækki sérstaka
trú á að almenningshlutafélag
geri betur?
— Ég held ekki. Almennings
hlutafélög gætu sjálfsagt verið
góð, ef rétt væri á máluip haldið.
En reynslan er ólygnust. Hætt er
við, að fljótlega sæki í varhuga
vert horf og einstaklingssjónarmið
in verði ofan á, ef hugarfarið
breytist ekki til muna. Bæjarút-
gerðin á að vera eign bæjarfé-
lagsins og þar með fólksins, og
hana á að efla og þróa með hag
fólksins fyrir augum.
— Mætti ég minnast á Norður
stjörnuna?
—- Já, því ekki það, Það er
nauðsynlegt, að svo þýðingarmik
ið atvinnufyrirtæki verði starf-
rækt. Meiri tækni í meðferð sjáv
arafla og fullkomnari nýting hans
hlýtur að skipta meginmáli í
framtíðinni. Hér var um mjög mik
ilsverða tilraun að ræða, og hún
má ekki kafna í fæðingunni.
Stjórnarvöldum ber beinlínis
skylda til að styðja þessa tilraun
eins og allar tilraunir, sem horfa
til meiri nýtingar á hráefnum
og betri atvinnumöguleika fólks
ins. Það skiptir ekki máli, þegar
hér er komið, hvernig til tókst
um stofnun og byrjunarfram_
kvæmdir. Aðalatriðið er, að hér
er risin merlc fiskvinnsluverk-
smiðja, sem nauðsynlegt er að fái
starfað og geti sýnt, hvaða mögu
leikar eru fyrir hendi. Atvinnulíf
ið í bænum má ekki við því, að
Gubmunc
af /. maí
Frá Hafnarfirði.
V/ð/o/ v/ð Hermann
Hafnarfirðí, / tilefni
3 4. maí 1967 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ