Alþýðublaðið - 10.05.1967, Qupperneq 5

Gylfi Þ. Gíslason:
EFLING MENNTA
SKÓLANNA
ÁRIÐ 1963 skipaði menntamálaráðuneytið
nefnd til þess að endurskoða menntaskólalög.
gjöfina. Er það mikið verk og vandasamt, og
er starfinu ekki lokið enn. En búast má við,
að nefndin muni gera tillögur um allvíðtækar
breytingar á menntaskólalöggjöfinni og skipu
lagi menntaskólanna. Slíkar breytingar liafa
verið gerðar í nágrannalöndum, t. d. í Sví-
þjóð, enda eru málefni menntaskólanna í deigl
unni hvarvetna í nálægum löndum.
Mikið átak hefur verið gert í húsnæðismál
um menntaskólanna. Ný bygging hefur verið
reist í þágu gamla menntaskólans í Reykja-
vík, og er hún ætluð fyrir sérkennslu í ýms
um greinum, fyrst og fremst raunvísindagrein
um. Er hið nýja hús stærra en gamla mennta
skólahúsið. Jafnframt hefur verið hafizt
handa um byggingu nýs menntaskóla við
Hamrahlíð, og er byggingu fyrsta áfanga lok-
ið. Verður þar um mjög nýtízkulega skóla-
byggingu að ræða, þar sem reyndar verða nýj-
ar aðferðir við skipulagningu menntaskóla-
kennslu.
Þá er verið að vinna að byggingu heima-
vistarhúsnæðis við menntaskólann að Laugar-
vatni, og við það miðað að tvöfalda þann
skóla að stærð. Á-
kveðið hefur og verið
að réisa í þágu
menntaskólans á Ak
ureyri samskonar
byggingu fyrir sér-
kennslu og reist var
við gamla menntaskól
ann í Reykjavík.
Munu byggingafram-
kvæmdir við nýja
menntaskólahúsið á Akureyri hefjast í sumar.
Árið 1965 var fjárveiting til bygginga í
þágu menntaskóla rúmar 2,3 milljónir króna.
í fyrra voru notaðar 9 3 milljónir króna til
nýbygginga við menntaskólanna. Reksturs-
kostnaður menntaskólanna allra var 1956 4,7
núlljónir króna, en var í fyrra 26 milljónir
króna. '
FIB UM HÆGRIUMFERÐ
í tilefni af blaðaskrifiun um af-
stöðu Félags íslenzkra bifreiða-
eigenda tU breytingarinnar úr
vinstri í hægri umferð, skrifaði
Framkvænxdanéfnd liægri umferð-
ar stjóm FÍB bréf, þar sem farið
var fram á upplýsingar um af-
skipti félagsins af málinu. Svar
við þessu bréfi hefxu* nú borizt.
Þökkum bréf yðar frá 12. apr-
íl 1967, þar sem spurzt er fyrir
um félagsleg afskipti FÍB af
toreytíngu úr vinstri í hægri um-
ferð vegna blaðaskrifa um það
mál. Virðist ljóst að tilefni iyrir-
spurnarinnar er fyrst og fremst
grein, sem birtiSt í Morgunblað-
inu 5. april sl. og síðar í fleiri
folöðum með fyrirsögninni „Var
.Alþíngi biefckt til fylgis við
toægri umferð", og undirrituð
þannig: „Frá nokkrum bifreiða-
stjórum á BSR.“
í grein þessari stendur: „í
greinargerð, sem fylgdi frum-
varpinu, frá umferöarnefnd um
breytingu til hægri umferðar,
stendur meðal annars þetta á bls.
5, 3. giv „Við meðferð málsins
á Alþingi hafði verið leitað um-
sagnar ýmissa aðila, m.a. Vega-
málastjóra, Félags islenzkra bif-
reiðaeigenda, Landssambands
vörubílstjóra og Umferðarnefnd
ar Reykjavíkur. Ailir þessir að-
ilar lýstu stuðningi við hægri
toandar umferð." Hér getur að
líta torein og klár ósannindi í
greinarformi tovað Landssam-
band vörubílstjóra og Félag ís-
lenzkra bifreiðaeigenda snertir.
Það hefur aldrei verið boðað til
um’ræðufundar hvað þá heldur til
atkvæðagreiðslu um málið í þess
um félögum."
Síðasta málsgrein tilvitnunn-
arinnar og mörg önnur atriði í
greininni bera með sér augljósa
vanþekkingu á eðli málsins og
meðferð þess hjá nefndum fé-
lögum. Landssamband vörubíl-
stjóra toefur gert grein fyrir að-
ild sinni að málinu, en varðandi
meðferð þess hjá FÍB, þá vilj-
um við taka fram eftirfarandi:
„1 „Ökuþór“ 1. tbl. birtist saga
Á ÁRUNUM 1902 — 1930 voru
myndir af þremur dönskum
konungum mjög tíðar á íslenzk-
um frímerkjum. — Fyrstan skal
þá telja Kristján konung IX. og
munu hafa verið gefin út 20 frí-
merki með mynd hans á árunum
1902 — 1905. Hann andaðist árið
1906 og við konungdómi tekur
Friðrik VIII. 1907 komu út hin
svonefndu tveggja-kónga-merki,
en það voru frímerki með vanga-
rnynd þeirra tveggja konung-
anna, Kristjáns IX. og Friðriks
VIII. Á árunum 1915 — 1918 korna
aftur út tveggja kónga merki og
með svipuðum litum og verðgild-
um og merkin frá árunum 1907
—''08, en hægt er að greina þau
frá hinum eldri á tökkuninni, sem
er fínni, eða 14x1414. Vatnsmerk
ið er einnig annað. — Þá er það
næst, að árið 1912 koma út 7
frímerki með vangamynd Frið-
riks VIII. Voru verðgildi þeiri'a
frá 5 aurum upp í 5 kr.
Á árunum 1920—1930 var
Kristján konungur X. næstum
því „einvaldur” á ísl. frímerkjum,
og munu hafa komið út um það
bil 30 merki með mynd hans á
þessu tímabili. Árin 1931 — 1934
koma enn út 12 Kr. X. merki.
Árið 1937 átti þessi lconungur 25
ára ríkisstjórnar afmæli og koma
þá út 3 frímerki og auk þess
minningarörk með þremur merkj
um. Síðasta kóngamerkið mun
hafa komið út 11. nóvember ár-
ið 1937 og var það eins eyris
merki. Allir þessir þrír konung-
ar Danmerkur og íslands komu
í heimsóknir hingað til íslands.
Það var Kristján IX. sem fyrst-
ur konunga kom til íslands árið
1874, en þá voru, sem kunnugt
er þúsund ár liðin frá landnámi
Ingólfs Arnarsonar. Kristján
konungur kom hingað í bjTjun
ágxistmánaðar og dvaldi hér í 11
daga. Hann kom færandi hendi,
því að meðferðis hafði hann nýja
stjórnarskrá til handa íslend-
ingum, sem gekk strax þá í gildi.
Þrátt fyrir nokkra annmarka á
hinni nýju stjórnarskrá, féll
landsmönnum hún yfirleitt vel í
geð og þótti mikil stjórnarbót frá
því, sem áður var.
Segir í blöðum frá þessum
tíma að mjög hafi vaxið vegur
og vinsældir Kristjáns konungs
við þessa íslandsför og fullyrða
þau, að enginn konungur hafi
orðið jafnvinsæll hér á landi,
bæði vegna þess frelsis, sem
hann veitti okkur með nýju
stjórnarskránni, og svo vegna
þess, að hann heimsótti ísland á
þeim tíma er landsmenn héldu
afmælis- og fagnaðarhátíð sína.
Þetta var sem sagt fyrir tæpri
öld síðan. Árið áður eða 1873
kom út fyrsta íslenzka frímerk-
ið. Það var tveggja-skildinga frí-
merki, blátt á litinn. Upplag
þessá fyrsta frímerkis okkar var
aðeins 40 þúsund, enda er þa8
orðið mjög sjaldgæft og þá um
leið dýrt. Það er virt í nýjasta
ísl. frímerkjaverðlistanum á kr.
8 þús. sé það notað, en 4500 kr.
sé það ónotað.
Framhald á 10. síðu.
&•••
SAGAN UM PRESTINN
EINU SINNI var prestur.
Hann þjónaði söfnuði, sem var
lítill í upphafi, enda einkennir
lega til stofnað. Söfnuður
þessi laut erlendu kirkjuvaldi,
og guð hans þótti mörgum
harla slæmur, jafnvel stór-
hættulegur mannkyninu og
heimsbyggðinni, enda lauk
svo, að honum var steypt af
stalli tilbeiðslunnar og hlýðn-
itinar í heimaríkinu. Söfnuð-
urinn stækkdði þó smám sam-
an, og átti þresturinn mikinn
þátt í vlðgangi hans. Prestur
þessi var maður gáfaður og
menntaður, aðlaðandi í per-
sónulegri kynningu, óeigin-
gjarn sjálfum sér til handa á
allt nema tilhugsunina um
völd og áhrif, fyrirleit borgara-
legar ódyggðir og lagði gjarn-
an á sig m.einlæti. Vinsældir
hans urðu því miklar og verð-
skuldaðar í söfnuðinum og
raunar víðar.
Hins vegar sætti heittninað-
ur prestshis furðu, auðmýktin
gagnvart erlenda kirkjuvaldinu
og skilyrðislaus aðdáun á guð
þess, framandi og grimman.
Hann afsakaði prestufinn í
einlægum trúarmóði og taldi
átrúnaðinn á þennan guð sinn
hið eina og sanna sáluhjálpar-
atriði. Slíku trúði söfnuðurinn
lengi vel og ynnilegast þau
sóknarbörnin, sem lítilsigldust
voru.
í
Hylltur en ekki kvaddur!
Svo var erlenda guðinum
steypt af stóli eins og áður
getur. Átrunaður prestsins og
safnaðarins reyndist. fáránleg
rökvilla. Presturinn var um
svipað leyti gamall orðinn og
hlaut að hætta klerkiðjunni,
enda þótt hann héldi áfram
formennsku safnaðarins, sem
hann fékk sig einnig til kjör-
inn í blóma aldurs. Kom þá
upp mikið ósamlyndi í söfnuð-
inum um val á eftirmanni
prestsins og stefnu safnaðar-
ins. Eigi að síður var efnt til
veglegs samsætis prestinum
til heiðurs. Voru þar fluttar
snjallar og fjálgar ræður um
ágæti hans, raunverulegt og i-
myndað. Var hann í hvívetna
látinn njóta heittrúnaðar
síns, þótt guðinn væri úr sögu,
líkneskjurnar af honum brotn-
ar og nafn hans bannorð.
Ekki mátti einu sinni gefa
prestinum í skyn, að nú væri
ferli hans lokið. Iionum var í
samsætinu talin trú um, að
hann væri hér með hylltur en
ekki kvaddur. Hann var þann-
ig orðinn smækkuð eftirmynd
guðsins eins og presturinn lýsti
honum og trúði á hann fyrir
niðurlæginguna.
Hrynjandi kirltja.
Söfnuðurinn gekk svo úr sam-
sætinu, en þá náði óeiningin
hámarki. Andstæðum og æp-
andi fylkingum sóknarbarnanna
laust saman í miskunnarlausri
baráttu, þar sem hver reif og
beit annan, en gamli prestuf-
inn hallaði sér upp að kirkj-
unni og hafði ekki hugboð um,
að hún skalf og nötraði eins
og laufblað í vindi, enda dð
hruni komin. Grunnur hennar
hristist af jarðskjálfta, en
presturinn skynjaði ekkert
nema velþókgun þess sónia, qr
honum hafði verið auðsýndur
í samsætinu. . -
Svona var sagan af prestig-
um — eða er þetta kannski
eitthvért misminni? Ilváð
finnst jafn sögufróðum
mönnum og Einari. Olgevý-
syni og Sverri Kristjánssyní?
10. maí 1967 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ 5