Alþýðublaðið - 20.05.1967, Qupperneq 5

Tangastríð í Hongkong

FYRIR nokkrum mánuðum
stofnu'ðu Kínverjar til uppþots í
portúgölsku nýlendunni Macao
og neyddu landstjórann til að
ganga að nokkrum auðmýkjandi
kröfum. Nú virðast Kínverjar
ætla að leika sama leikinn í
brezku nýlendunni Hongkong.
Blóðugar óeirðir hafa geisað í
nýlendunni í vikutíma, kínverska
stjórnin hefur birt kröfur á
hendur brezkum yfirvöldum og
rauðir varðliðar hafa efnt til
mótmælaaðgerða fyrir utan
brezka sendiráðið í Peking, ráðizt'
á brezka diplómata og ruðzt inn
á heimili þeirra.,
Menningarbyltingin hefur
blossað upp að nýju í Kína eftir
nokkurt hlé, og Bretar eru síð-
asta þjóðin af mörgum sem rauðu
varðliöarnir beina geirum sínum
að. Kínverjar vilja sýna umheim-
inum að Bretar séu „pappírs-
tígrisdýr”, en það er eitt aðal-
atriðið í stefnu þeirra gagnvart
ríkjum sem þeir telja sér fjand-
samleg. En ólíklegt' verður að
telja, að ætlun Kínverja sé sú
að hrekja Breta frá ITongkong,.
það sem fyrir þeim virðist vaka
er að ganga úr skugga um hve
langt þeir geti komizt með há-
værum kröfum og taugastríðsað-
ferðum, sem gáfust vel gagnvart
Portúgölum.
í Lundúnum er játað, að Bret-
ar hafi farið halloka í fyrstu um-
ferð þessa taugastríðs, þar sem
yfirvöld í Hongkong liafi ekki
gert sér rétta grein fyrir eðli á-
standsins. Óeirðirnar hófust þeg-
ar efnt' var til verkfalla. Margt
bendir til þess, að Kínverjar hafi
ekki staðið á bak við þessi ver,k-
föll, en skorizt í Ieikinn og reynt
að færa sér ástandið í nyt, þegar
yfirvöld Breta í Hongkong
reyndu að gera sem minnst úr
hinum blóðugu götubardögum og
héldu því fram, að hér væri að-
eins um smávægilegar vcrka-
mannaóeirðir að ræða.
Á mánudaginn báru Kínverjar
fram fimm kröfur á hendur Bret-
um, og eru þær sem hér segir:
1) Að brezka stjórnin gangi að
„réttmætum óskum og kröíum”
kínverskra verkamanna og borg-
ara í Hongkong; 2) að yfirvöldin
hætti þegar í stað „öllum fasist-
ískum yfirgangi”; 3) að allir
þeir, sem handteknir hafa vérið,
verði látnir lausir; 4) að embætt-
ismenn, sem ábyrgö beri á „yfir-
gangi”, verði látnir sæta refs-
ingu, að þeir afsaki framferði
sitt' og að skaðabætur verði
greiddar; og 5) að trygging verði
veitt fyrir því, að atburðir sem
þessir endurtaki sig ek,ki.
★ ALVARLEG ÓLGA.
Hinir kínversku lögreglumenn
Breta, sem eru 10 þúsund talsins,
virðast enn hafa tök á ástandinu,
en éf í hart fer, geta þeir reitt
sig á stuðning 7000 brezkra her-
manna, sem eru í nýlendunni. 240
menn hafa verið handteknir, 150
bíða dóms, en hinir hafa verið
dæmdir í 3 — 18 mánaða fang-
elsi.
Mikil ólga hefur ríkt meðal
verkamanna í Hongkong undan-
farna mánuði. Verkamenn í plast
verksmiðju í Kowloonhverfinu í
Hongkong gerðu verkfall og
héldu verksmiðjunni í umsátri í
marga daga. Fjórar leigubifreiða
stöðvar hafa neyðzt til að hætta
starfsemi sinni. Baðmullarverk-
smiðja hefur verið lögð niður.
En það var ekki fyrr en nokkrir
öfgasinnaðir Kinverjar, sem
veifuðu hinum frægu, rauðu
kverum Maos, tóku við stjórn-
inni sem þessar vinnudeilur, sem
rætur áttu að rekja til efnahags-
legra erfiðleika, þróuðust í ó-
eirðir og blóðuga götubardaga.
Sumir telja, að afskipti Kín-
verja af þessum deilum standi í
sambandi við Vietnamstyrjöld-
ina. Bandaríski flotinn notar
Hongkong fyrir bækistöð, banda-
rískir hermenn, sem berjast í
Vietnam, flykkjast þangað þegar
þeir fá orlof og nýlendan er
mikilvæg birgðastöð bandaríska
herliðsins í Vietnam. Ekki er ó-
líklegt, að Kínverjar vilji koma
því til leiðar að Bandaríkja-
mönnum verði meinað að nota
Hongkong fyrir bækistöð.
Útflutningur Hongkong til Sa-
igon jókst um 200% í fyrra og
útflutningur nýlendunnar til
Bandaríkjanna'jókst um 25% og
nam 12 milljörðum íslenzkra
króna á sama tíma. Að jafnaði
liggja fjögur eða fimm banda-
rísk herskip við bryggju í Hong-
kong. Auk þess veit Peking-
stjórnin, að bandaríska sendiráð-
ið í Hongkong er miðstöð banda-
rískra njósna í Kína. Ef til vill
er það ein aðalástæðan til af-
skipta Kínverja af deilunum í
I-Iongkong.
★ „BAKDYR” KÍNA.
En Hongkong er líka eina rif-
an á bambustjaldinu, og um
þessar „bakdyr” fá Kínverjar
rúmlega 40%- tekna sinna í er-
lendum gjaldeyri. Þessi stað-
reynd er svo mikilvæg, að vafa-
samt verður að telja að Kínverj-
ar sjái sér hag í þvi að vinna dýr-
keyptan sigur, sem að vísu hefði
mikið átóðursgíldi, en mundi
hafa það í för með sér, að þeir
glötuðu dýrmætum tekjum.
Kínverjar sjá Hongkongbúum
fyrir helmingi neyzluvatns þeirra
og þriðjungi matvæla þeirra, og
fyrir þetta fá þeir um 24 millj-
árða íslenzkra króna árlega. —
Útflutningur Kínverja til Hong-
kong hefur sífellt farið vaxandi,
og í febrúar síðastliðnum námu
tekjur þeirra af þessum útflutn-
ingi unr 1800 milljörðum ís-
lenzkra króna miðað við 1440
milljarða á sama tíma í fyrra.
Kínverska verzlunarráðið í Hong
kong hefur tilkynnt, að útfiutn-
ingur Kínverja til nýlendunnar
Kortið sýnir legu Macao og Hongkong
hafi aukizt um 30% á fyrstu
þremur mánuðum þessa árs.
„Bank of China”, sem er til
húsa í risastórri byggingu við
hliðina á' hinu bandaríska Hilt-
onhóteli í Hongkong, er miðstöð
víðtækra viðskipta Kínverja um
allan heim.
Kínverjar fá Hongkong að
lokum, þegar leigusamningur
Breta rennur út, en hann er frá
árinu 1898 og gildir til 99 ára.
Hongkong er ekki Macao, og enn
er hér aðeins um taugastríð að
ræða. Þótt ógerningur sé að
draga skynsamlegar ályktanir af
því sem er að gerast í Kína, þá
má telja víst, að allt sé komið
undir festu Breta. Ef þeir sýna
festu, má búast við að Kínverjar
láti í minni pokann. Oft áður
hefur komið í ljós, að kínverski
„drekinn” hefur orðið eins og
lamb, þegar hann hefur mætt
raunverulegri mótspyrnu „papp
írstígrisdýra.”
Blow up fékk
gull í Cannes
Rauöir varðliðar fyrir utan dómshús í Kowloonhverfi í Hongkong.
Enska kvikmyndin The Blow-
up eftir ítalska kvikmyndaleik-
stjórann Michelangelo Antonioni
fékk gullpálmann á kvikmyndahá'
tiðinni í Cannes. Blow-up fjallar
um ábyrgðarleysi ungmenna Lun-
dúnaborgar. Ungur ljósmyndari
verður vitni að morði, en nennir
ekki að upplýsa það mál frekar
og gleymir því síðan.
18 ára gömul skólastúlka frá ’
Stokkhólmi, Pia Dergermark,
hlaut að þessu sinni verðlaun fyrir
beztan leik í sænsku myndinni El-
vira Madigan. Odded Kotler'hlaut
hins vegar verðlaun fyrir bezta
Framhald á 10. síðu.
20. maí 1967 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ .5