Alþýðublaðið - 28.05.1967, Blaðsíða 15

Alþýðublaðið Sjómannadagur - 28. maí 1967
Á ROYNDINNI
Frh. aí, 7. siöu.
ég gerði. Kom hann að hálf-
tíma liðnum og var mér ekið
í sjukrahúsið. Yar ég settur
í óvistlegan klefa, þó í megn-
um hita. Svaf ég vært til
næsta morguns. Gerði ég þá
boð eftir yfirhjúkrunarkon-
unni og bað hana um betra
húsnæði, en hún sagðist ekki
hafa annað í bráðina. Bað ég
þá að fá samtal við yfirlækn-
inn og kom hann að vörmu
spori. Kvartaði ég um her-
bergið og lofaði hann, að ég
skyldi fá betra herbergi. Fékk
ég þá ágætis stofu með rúmi,
legubekk og margar bækur.
Var ég svo þarna í bezta yfir-
læti í sex daga, og pantaði
mat eftir óskum. Annars var
sóttvarnarreglunni ekki fylgt'
betur en svo, að á þriðja degi
fóru vinnustúlkurnar að spila
við mig, þegar þær voru bún-
ar að verkum sínum og skildi
ég við þetta ágæta fólk þar á
sjúkrahúsinu með virktum.
Fór ég nú með mótorbát til
Vaag. Lá „Uoyndin” úti á'
firðinum og fór ég beint um
borð. Var skipið þá nýkomið
frá Englandi og var þar í sótt-
kví. Var nú farið að útbúa
skipið til íslandsferðar. En
alltaf skyldi einn halda vakt og
gæta þess að enginn kæmi úr
landi og hefði samband við
skipið. Enginn var þó veikur
um borð. Vakti ég strax fyrstu
nóttina, og þegar leið fram
yfir miðnætti fóru landsmenn
að koma á kænum um borð.
En ég bannaði þeim að koma
upp í skipið. Vissi ég, að ann-
ar kyndarinn átti talsvert af
rommi og var hann að afgreiða
það í flöskum yfir stjórnborðs
lunningu. Annar vélstjórinn
afgreiddi á hinnl síðunni og
kölluðum við því jafnan
stjórnborðssíðu „rommsíðu”
og bakborðssíðu „gin síðu.”
Ég lét svo skipstjóra vita um
þessa vínsölu þarna yfir borð-
stokkinn og kom hann upp og
rak alla burtu og bar þá ekki
á frekari vínverzlun um nótt-
ina, en sams konar verzlun var
rekin á hverri nóttu í fimm
daga meðan við lágum í sótt-
kvínni. Alltaf var rommið rétt
út yfir stjórnborðsmegin en
ginið út bakborðsmegin.
Þegar sóttkvíin var úti voru
tekin kol og salt og farið til
íslands. Var afli góður undir
jöklinum og vorum við fljót-
ir að fá í dallinn. Þegar út
kom til Vaag, skyldi nú mæla
allan mannskapinn. Gekk það
greiðlega, og englnn var með
hitavott. En þegar læknir fór
að taka saman mæla sína,
vantaði einn og fannst hann
eigi, hvernig sem leitað var.
Fórum við þá aðra ferð til
íslands og fengum aftur fullt
skip fljótlega undir jöklinum,
og enn var farið til Færeyja.
Kom sami læknir um borð og
skyldi allir mælast. Allir
reyndust hitalausir. En þegar
sú athöfn var búin, var nú ein-
um mæli fleira, en læknirinn
kom með. Var ýmsum getum
að því leitt, hvar hann hefði
»5
geymst' í átján daga. Að þessu
var hent hið mesta gaman.
Enn var farið til íslands og
afli góður. Lögðum við mest
af aflanum upp í Vaag. Héld-
um við út á saltfiskveiðum
fram að Jónsmessu og skiluð-
um skipinu síðan til heima-
hafnar.
Þegar afskráð var af skip-
inu í Vaag, héldum við að við
komust með skipi, sem þá
var á leið til íslands, en það
varð fljótt ljóst, að einhverjir
erfiðleikar voru á því að fá
uppgert. Biðum við nokkra
daga í Vaag og misstum af ís-
landsferð í það skiptið. Lei<>
uðum við mjög eftir að ná tali
af aðaleigendum og forstjóra
skipsins, en vegna þess að þeir
voru bundnir mjög við Bakkus
konung, var það eigi mögu-
legt.
Þegar við höfðum ráfað um
í Vaag í nokkra daga, sáum
við, að svo búið mátti ekki
standa lengur, og ákváðum,
eitt kvöldið, að gera innrás á
höfuðpaurana daginn eftir.
Fórum við svo allir fjórir sam-
an íslendingarnir fyrir hádegi
þar sem við fréttum að tveir
menn voru staddir, sem við
kæmumst með skipi, sem þá
töldum okkur eiga erindi við.
Komum við þar heim og börð-
um dyra, kom kvinna fram
og sagði þá eigi vera þar, er
við leituðum. Fór þá stýrimað-
ur inn í forstofu og sagðist
vilja athuga þetta betur. Barði
hann þar á' stofuhurð, en ekk-
ert svar. Hins vegar heyrðum
við þrusk þar inni. Opnaði þá
stýrimaður dyrnar, og voru þá
báðir útgerðarmennirnir þar
inni. Heyrðum við, að annar
sagði, að gefa skyldi stýri-
manninum á kjaftinn. Ekki lík-
aði okkur það, og tróðumst
inn í stofuna. Sagði skipstjóri
að við gætum ekki unað þessu
lengur og yrðum að fá upp-
gert strax. Lækkaði þá rost-
inn í þeim, sem stóryrðin hafði
í frammi haft. Lofuðu þeir að
mæta á skrifstofu útgerðar-
innar strax eftir hádegið. Var
við það staðið, er við komum
á tilsettum tíma. Fékk skip-
stjóri ávísun í Thorshavn fyrir
sem næst allri innelgninni
okkar fimm. Fengum aðeins
peninga fyrir farinu til Thors-
havn, en þar ætluðum við að
ná í skip daginn eftir, sem
fara átti til íslands.
Kvöddum við nú kappa
þessa og fórum um kvöldið
norður til Thorshavn. Komum
við þar að morgni. Fórum við
í Sjómannaheimilið og feng-
um þar bezta beina.
Þegar bankinn í Thorshavn
var opnaður fór skipstjóri þang-
að með ávísunina. Var honum
tjáð að ekki væri hægt að
greiða ávísunina að sinni. Var
nú skotið á fundi og rætt hvað
gera skyldi. Vorum við staur-
blankir og þekktum þarna
enga. Var þá strax ákveðið, að
við fjórir skyldum fara með
skipi til Reykjavíkur, sem fór
þetta kvöld, en skipstjóri
skyldi verða eftir til að gera
ráðstafanir vegna hinnar und-
arlegu ávísunar. En þá vantaði
„Klinkið.J En lánið var með
okkur mitt í óláninu. Gamall
maður íslenzkur dvaldi þarna
á Sjómannaheimilinu, var hann
fulltrúi fyrir skozkt firma.
Þegar hann heyrði sögu okkar,
bauð hann okkur peninga til
að komast heim, sem við þáð-
um. Reyndist' hann því mik-
ill velgerðarmaður okkar.
Fórum við svo fjórir heim
tll íslands, en skipstjóri var
eftir og skyldi hann greiða
fram úr fjármálunum. Þegar
til Reykjavíkur kom fór ég á
skrifstofu Guðmundar Kristj-
ánssonar skipamiðlara, sem var
umboðsmaður útgerðarfélags
„Royndin” á íslandi. Greiddi
hann mér að fullu kaup mitt.
En mig minnir, að Pétur heit-
inn fengi loks greidda ávísim-
ina að einhverju leyti eða öllu
leyti, og hinum gamla góða
manni, sem lánaði okkur far-
areyri heim, var greidd skuld-
in.
Þar með lauk veru okkar á
færeyska togaranum „Roynd-
in” eftir tveggja vertíða veru.
Heyrði ég seinna, að félag
þetta hefði liðast í sundur og
skipið selt úr landi, og eins
og fyrr segir, keypt hingað til
íslands.
Næsta vetur var Pétur heit-
„Max Pemberton” og var ég
eina vert'íð á því skipi. Var
inn Maack orðinn skipstjóri á
það síðasta vera mín á togara.
Var skipshöfnin á Max — ef
til vill að undanteknum und-
irrituðum — einvalalið og all-
ir hinir beztu félagar.
Mér féll yfirleitt mjög vel
við Færeyingana á „Royndin.”
Þeir voru dugnaðarsjómenn og
góðir félagar. En betur kunni
ég við mig í lúkarnum á’ „Max”
en á „Royndin”. Á ég margar
skemmtilegar endurminningar
frá veru minni, bæði á þess-
um tveimur togurum og fleir-
um, sem ég stundaði sjó-
mennsku á. Þó að stundum
væri erfitt og vond veður, þá
man ég miklu betur hinar
björtu hliðar frá veru minni á'
þessum skipum.
með Guðjóni Jónssyni í Sand- Höfðahúsi í Vestmannaeyjum
Sjóslys
Mun það hafa verið vertiðina
1898.
Guðleifur var mikið til sjós
felli, hinum einhenta, mikla sæ-
garpi og aflamanni, föður Þor-
valds Guðjónssonar, kunns út-
gerðarmanns og skipstjóra, sem
látinn er fyrir nokkrum árum.
Guðjón í Sandfelli kvað svo að
orði, að Guðleifur væri afbragð
annarra manna á allan hátt, og
Ihafði hann aldrei kynnzt öðrum
slíkum á' lífsleiðinni. Var Guð-
jón þó ekki alltaf myr.kur í máli
um mannkosti.
Árið 1909 tók Guðleifur við
formennsku á vélbátnum,
,Lunda“ VE 141, sem var rúm-
lega 7 smálestir að stærð. Varð
hann snemma farsæll og feng-
sæll formaður og sjósóknari með
fremstu formönnum í Eyjum.
Jafnframt var hann formaður á
Austfjörðum á vélbátnum „Her-
kules“ fyrir Sigfús Sveinsson á
Norðfirði, en „Herkules" var
einn af fyrstu vélbátum á Aust-
urlandi. Svipuð ummæli hafði
Sigfús Sveinsson um Guðleif,
sem Guðjón í Sandfelli hafði
sagt. Síðar var Guðleifur for-
maður á vélbátnum „Víkingi",
fyrir Brynjólf Sígurðsson á' Seyð
isfirði og var hann þá jafnan
aflahæstur þar, og mikils met-
inn formaður.
Þótt Guðleifur færi snemma
úr átthögum sínum undir Eyja-
fjöllum, hélt hann alltaf tryggð
við þau og var jafnan þar viðloð
andi fram á síðustu ár. Hann átti
þar t.d. hina ágætustu hesta,
sem hann unni mjög. Var hann
hesta- og vatnamaður mikill og
góður. Hann var með hærri mönn
um á' vöxt, þrekinn, dökkur yf-
irlitum, svipmikill og virðuleg-
ur maður.
Hann var hraustmenni mikið
að burðum og fastur fyrir, þegar
því var að skipta. Mætti með
sanni segja um hann:
j
„Sérhver hreyfing sýndi fjör,
svipur reifur , lundin ör,
örvum dreifðu augun snör . . .
(
Fullur kæti, fær í margt,
frískur ætíð, tefldi djarft,
Iét oft mæta hörðu hart,
henti þræta gaf sig vart.“
Guðleifur var viðlesinn mjög
og greindur vel, hagmæltur og
bráðskemmtilegur í vinahópi,
hnittinn og gamansamur í til-
svörum og léttur f lund.
Hann var ókvæntur og barn-
laus, en bjó með móður sinni í
síðasta árið, sem hann lifði..
Hann átti þrjá bræður, sem allir
dvöldu undir Eyjafjöllum: Sig-
urjón, sem lézt á unga aldri í
Yzta-Skála, Kort í Fit og Guðr
mund á' Seljalandi, en þeir stund
uðu báðir sjósókn frá' Vestr
mannaeyjum á vetrarvertíðum.
Þeir sem fórust með „íslend-
ingi,” auk Guðleifs formanns,
voru þessir: Ólafur Jónsson í
Landamótum í Eyjum. Hann var
fæddur að Eyjarhólum í Mýrdal,
en fluttist til Vestmannaeyja ár-
ið 1908. Var hann fyrst véla-
maður á vélbátnum „Heklu“ með
Friðriki bróður sínum og síðan
vélamaður á „íslendingi” til
dauðadags. Ólafur var mjög vand
aður maður, eins og hann átti
kyn til, vinmargur og mjög vel
látinn. Kona hans var Geirlaug
Sigurðardóttir og áttu þau tvö
börn, Sigríði, sem búsett er í
Reykjavík og Guðjón, sem býr
í Eyjum og er einn af aflasæl-
ustu formönnum þar og hefir
verið um langt árabil.
Einnig fórst með „íslendingi"
Símon Guðmundsson friá Kvía-
bóli í Mýrdal. Kom hann fyrst
til Vestmannaeyja árið 1912 og
var þá beitumaður á vélbátnum
„íslandi", en sá bátur fórst í
apvíl það ár. Dvaldi Símon síðan
í Eyjarhólum þar til hann fórst,
með „íslendingi". Símon var
harðfrískur dugnaðarmaður og
sjómaður góður. Bróðir hans er
Guðjón bóndi að Prestshúsum í
Mýrdal. Sá fjórði er fórst með
bátnum, var Eyjólfur Sigurðs-
son, frá Rauðsbakka undir Eyja
fjöllum. Hann kom fyrst til Vesfc
mannaeyja árið 1910 og stund-
aði sjómennsku á ýmsum bátum
þar. Lengst af var hann með Guð
leifi Elíssyni, bæði í Eyjum og
hraustmenni mikið_ og afburða
á Austfjörðum. Eyjólfur var
sjómaður. Hann var ókvæntur og
bamlaus.
Slys þetta var þeim mun
hörmulegra, þar sem „ísiending
ur“ 'hafði farið f tvísýnu veðri,
til hjálpar öðrum bát, sem var
í nauðum staddur. En sjómenn
hugsa aldrei til hættunnar þeg-
ar um er að ræða, að koma
starfsbræðrum sínum til hjálp-
ar.Það em óskráð lög sjómanns
ins, að láta ekkert aftra sér frá
því að veita aðstoð sína, á neyð
arstund.
Sendum öllum sjómönnum og fjölskyldum
þeirra okkar beztu kveðjur og heillaóskir í
tilefni af sjómannadeginum.
Seyðisfjarðar