Alþýðublaðið - 23.12.1967, Blaðsíða 7

Svo er það enn, og svana var:
svartbakar, hrafnar, fálkar,
drekar
eru kanungsins erindrekar
og meinlausa fugla án misk-
unnar
afklæða því og eigin sjóð
uppfylla dátt af þeirra sveita,
svo sem tófan við sauða blóð,
sjúga, kvelja og fjaðrir reyta.
Þótt konungur öllum vilji vel,
veit hann og sér hann ekki
meira
en þessum lízt hann lá'ta licyra,
þó smáfuglar sýti sig í hel.
Of stórt er ríkið augum tveim
yfir að fara: því er miður,
að ærufíknin í okkar heim
óþrjótanlega um meira biður.
Að kvæðum þessum frátekn-
um er ekki að sjá af bókinni að
íslenzka arnarins sjái mikinn
stað í bókmenntum okkar, né
verður hún sjálf til að auka að
gagni við arnar-bókmenntir,
Mikill munur er t. d. á mál-
snilld dr. Helga Pjeturss í af-
bragðs-fallegri grein, Arnar-

hreiðrið, og öðrum frásögnum
sem hér eru birtar í þættinum
Frásagnir og munnmæli, að
þessum greinum annars ólöst-
uðum. Birgir Kjaran er ef-
Iaust einlægur áhugamaður um
náttúruskoðun og náttúruvernd,
en ekki laginn rithöfundur,
ferðaþættir hans hér í bókinni
afboð hversdagslegri, enda ó-
0»
sjálfsævisögu Bríetar Bjarnhéð-
insdóttur, þó að ágrip sé. Hún er
merkileg heimild um ævi, störf
cjg skoðanir þessarar svipríku og
tápmiklu konu, sem olli alda-
hvörfum. Mig undrar, að séra
Jón Guðnas. skyldi ekki fyrr fá
hneigð til kvenna sem ritstjóri
„Merkra íslcndinga.” íslenzka
kvenþjóðin hefði átt skilið sér-
stakt bindi í ritsafninu.
„Merkir íslendingar” bera því
glöggt vitni, hvað mannfræði er
ríkur þáttur íslénzkrar menning-
ar og hversu til getur tekizt í
þeim efnum, þegai slyngir rit-
liöfundar eiga í hlut. Mér finnst
ritsafnið eiga heima í bókaskápn-
um við hliðina á íslendingasög-
unum gömlu.
Helgi Sæmundsson.
þarflega margorðir. En fyrri
bækur hans um hliðstæð efni
munu hafa orðið vinsælar, og
hafa þær einnig verið bornar
furðu-miklu lofi. Þjóðsagnaefnið
í bókinni er ekki margbreytt
heldur, en þar koma fyrir ýms
sömu atriði og í frásögnum
bókarhöfunda af erninum.
En að óreyndu hafði mað-
ur haldið að annar eins fugl
kæmi við fleiri og fjölbreyttari
sögur en hér. I
Bókin um haförninn hefst og
henni lýkur með hvatningu til
lesenda og - alls almennings að
geyma arnarins, láta ekki henda
að honum verði útrýmt eða
hann deyi út með öðru móti.
„Er ekki líka mál til komið að
við íslendingar tökum að
rumska á þessum vettvangi?”
spyr Birgir Kjaran síðast orða
í ferðaþáttum sínum, og mörg
önnuif brýning kemur fyrir í
bókinni. Það er vonandi að bók-
in um Haförninn hafi áhrif í
þá átt að vekja upp almennings-
álit til varnar erninum. Áhrifa-
meiri í þá veru en öll hvatn-
ingarorðin þykir mér þessi lýs-
ing Finns Guðmundssonar á
arnarhreiðri:
„Frá' hreiðursstaðnum var
fögur utsýn yfir fjörð og byggð
og langt fyrir neðan gat að líta
fuglahópa á sundt á bláum firð-
inum. í hreiðrinu voru tvö hvít
egg, og á sinustráunum á börm-
um hreiðurlautarinnar bærðust
gráir dúnhnoðrar í napurrý vor-
golunni sem næddi um heit egg-
in. Arharhjónin voru allnær-
göngul, en þó ekki áleitin. Þess-
ir risavöxnu móbrúnu fuglar
með hrímgrátt höfuð og háls og
hvítt stél svifu gjammandi yfir
lireiðurstaðnum á breiðum, bein-
um' vængjum, bornir uppi af
loftuppstreymi brattlendisins
Öðru hvoru glampaði á gult nef
og gula, kreppta fætur, sem ef-
laust hefðu reynzt hin ægileg-
ustu vopn ef þeim hefði verið
beitt. Þetta var í fyrsta skipti
sem ég kom að arnarhreiðri og
aldrei hefur mér orðið eins Ijóst
og á þessari stundu, hve mikill
sjónarsviptir væri að því ef
þessi hrikalegi og forneskjulegi
fugl hyrfi úr íslenzkri náttúru.”
Margar myndir eru í bókinni
af örnum og arnarslóðum og
raungr ýmsu öðru, og að sönnu
afar misjafnar. En eftirminnileg-
: ar arnarmyndir eru þar eftir
: Magnús Jóhannsson, bls. 15,
Björn Björnsson, bls. 51 og 93,
og Guðmund Hannesson, bls. 65,
svo dæmi séu nefnd; beztu svart-
hvítu myndirnar virðast mér
betri en litmyndirnar í bókinni.
En þar erp líka nokkrar myndir
sem ekki eiga sjáanlegt erindi
í bók — og hefði strangara úr-
val þeirra eins og annars efnis
í bókina þurft að koma til- En
’ pennateikningar Atla Más á
rýmilegum spássíum eru snotr-
• ar og smekklegar margar hverj-
/ar og tilhögun bókarinnar sömu-
: leiðis sem einnig er verk
‘ hans. — Ö. J.
TIMINN LÍÐUR
Vinningar i þessum drætii:
3 bílar - TOYOTA, HILLMAN IMP
VOLKSWAGEN
m®Mi SEHD5Í5 HEIK! EF Ó3KAÐ ER.
SöSyymboð og aðaSskrifstofa Hverfásgötu 4, simi 22710,
Pósthólf 805. Opið í kvöld kl. 9 - 24.
LÁIIÐ EKKI HAB
ÚR hendi sleppa
23. desember 1967 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ 7