Alþýðublaðið - 11.05.1968, Blaðsíða 5

dr. Gylfí Þ. Gíslason ráoherra:
Fram á við eða
affur á bak?
Merkur bóndi á NorSurlandi,
Jón Sigurðsson á Yzta-Felli, rit
aði siðastliðinn miðvíkudag
grein £ Tímann um viðræður,
sem við Lúðvík Jósepsson átt-
um fyrir nokkrum vikum í Rík
isútvarp5nu um ríkisafskipti af
efnahagslífinu hér á landi. Ann
að hvort hefur Iiinn norðlenzki
bóndi hliistað aðeins með öðru
eyra á það, sem ég sagði, eða
þá að hann hefur ekki áttað
sig á því, hvert var Innihald
þess. Væri mér miklu ljúfara
að mega t-úa því, að hið fyrra
væri rétt. En ef eitthvað kynni
að vera til í hinu siðara, er á-
stæða til, að ég endurtak'i í aðal
atriðum það, sem ég sagði.
A fyrstu áratugum aldarinn-
ar skiptust menn einkum í
tvo, en mjgg andstæða hópa,
að því er snertir skoðanir á
stjórn efnahag-smála. Annars
vegar voru þelr, sem töldu
ríkisvald'ið og aðra opinbera að
ila yfirleitt ekki eiga að koma
nálægt neins konar atvinnu-
rekstri og ekki elga að hafa
nein afskipti af þróun efna-
liagsmála. Þcssar grundvallar-
hugmyndir voru kenndar við
kapitalisma. Hins vegar voru
þeir, sem töldu þjóðnýtingu
náttúruauðlinda og framleiðslu-
tækja, ásamt allsherjarstjórn .
ríkisins á efnahagslífinu, leysa
flest eða öll vandamál atvinnu-
og félagslífsins.
Þessar skoðanir voru kenndar
við sósíalisma eða kommúirtsma.
A undanförnum tveim áratug
um sérstaklega hafa í vestræn
um löndum orðið á þessu mikl
ar breytingar. Æ færri aðhyll-
ast nú þær skoðanir, sem fyrir
30 árum voru kenndar við kapí
tal'isma, og æ færri hafa nú
trú á því, að allslierjarþjóðnýt
ing og nákvæm yfirstjórn hins
opinbera á svo að segja hverjum 1
þætti framleiðslu- og viðskipta
lífsins efli framfarír og auki
framleiðni. Bilið, sem áður var
breitt milli þessara tveggja
gömlu skoðana, hefur minnkað
m'ikið, skoðanir manna á þess-
um efnum hafa samræmzt.
Engu vestrænu landi er nú
stjórnað samkvæmt grundvallar
hugmyndum hins gamla kapítal
isma, og í engu vestrænu landi
hefur veriff haldið út á braut al
gerrar þjóðnýtingar. í flestum
löndum Vestur-Evrópu og Norð
ur.Ameriku er nú stjórnað út
frá sjónarmiðum, sem sækja
ýmislegt til beggja þessara
skoðana. Ríkíð hefur mikil og
margvísleg afskipti af 'efnahags
lífinu, það setur því ákveðna
skípulagsumgjörð. Það stjórn-
ar hins vegar ekki atvinnu.
rekstri eða viðskiptum í eln-
stökum atriðum, heldur ríkir
frjálst markaðskerfi innan hinn
ar ákveðnu skipulagsumgjörð-
ar, sem sett hefur verið. Þeír
menn, sem hafá skilið þetta
og brevtt eftir því, hafa verið
að sækja fram á við, þeir eru
frjálslvnd>r. Þeir menn, sem
skilja þetta ekkí og vinna gegn
þessum nýjn sjónarmiðum, eru
afturhaldssamir. Nú í dag er
raunverulegt afturhaíd í þjóðfé-
lagsmáluin fólgið í því. að
fylgja hinum gamla kanítalisma
eða hinum gamla sósíalisma eða
kommúnisma. Að svo miklu
leyti, sem hugtökin hægri og
vinstri eru tengd því, sem kall
að var kapítalismi eða sósiaiismi
(kommúnismi) á fyrstu áratug-
um aldarinnar, eru þessi hugtök
orðin úrelt, ef þau eru jafn.
Gylfi Þ. Gíslason
framt látin tákna afturhald og
frjálslyndi. Raunverulegir
hægri menn, í merkingunni aft
urhaldsmenn, eru í dag þeir,
sem halda að gamrt kapítalism-
inn eða gamli sósíalisminn sé
spor fram á við. Framfarasinn
aðir menn nú á dögum eru beir,
sem gera sér grein fyrir, að
vandamál'in nú eru allt önnur en
þau voru á fyrstu áratugum ald
srinnar og að menn hafa lært
það á undanförnum áratugum,
að algjört afskiptaleysi ríkis-
valdsins og algjör þjóðnýting og
allsherjar miðstjórn ríkisins á
öllum atvinnurekstri og við-
skiptum yrði nú hemill á fram
fijrum, og spor aftur á bak, en
ekki grundvöllur aukinna fram
fara.
Það, sem gert hefur stjórn-
arsamstarf Alþýðuflokksin^ og
Sjálfstæðisflokksins mögulegt
og eðlilegt á undanförnum ár-
um er, að í báðum flokkununi
hefur ríkt sk'ilningur á bess-
um grundvallaratriðum. Stjórn
srstefrpn á fslandi hefur í- að-
alatriðum verið svipuð og í öðr
'im löndnm Vestur-Evrópu, og
þá ekki sízt hinum Norðurlönd
nnum, þar sem hvorki hefur
verið trúað á réttmæti þess, að
ríhlsvaldiff hafi engin afskipti
af efnahagslífinu, né heldur
gildi allsher.ú>rhjóðnýtingar né
ailsherjarmiðstjómar í einstök
«m atriðnm á atvinnurekstri
eða viðsklntum. í flokkum
stiórnarandstöffunnar, Framsókn
a'f’okknum og Alþýðnbanda-
Iaginu, er liins vegar enn mestu
ráðandi trú á gamaldags ríkis
afskipti og skipulagshyggju, t.
d. gjaldeyris- og innflutirtngs-
höft og fjárfes.tingareftirlitf
En þetta er efnahagsstefna lið
ins tíma í vestrænum ríkjum.
Þess vegna er hún afturhalds
stefna.
Skilningur á þessuin grund
vallaratriðum, sem ég heíl hér
nefnt, hefur ekki einungis skap
azt í vestrænum ríkjum á und
anförnum áratugum og orðið
ráðandi stefna. Skilningur á
þeim hefur einnlg komið upp
og farið mjög vaxandi í ríkjum
Austur-Evrópu á undanfijrnuin
árum. Þar hafa átt sér stað
sams konar átök milli fram-
farasinna. og afturhaldsmanna
og í vestrænum löndum. t
Austur-Evrópu hafa komið upp
sterk öfl, sem gera vilja gagn
Framhald á bls. 10
BÓÐUR VEBFARANDI I M\N$W UMFERÐ
VERBUR EÓDUR VEEFARANDI l' HÆGRI UMFERO
Varhutíaverð atriði í H-umferð
í ÞESSUM þætti og þeim
næstu verður fjallað um nokk-
ur þau atriði, sem helzt má gera
ráð fyrir, að valdi ökumönnum
nokkrum erfiðleikum fyrstu
daga hægri umferðar. Þau at-
riði, sem hcr verða rædd, eru
byggð á niðurstöðum tilrauna
sænskra sérfræðinga, er sænsk-
ir ökumenn reynsluóku í hægri
umferð í Danmörku, áður en
hægri umferð var tekin upp í
Syíþjóð. Þá hafa og verið gerð-
ar víðtækar tilraunir af sömu
aðilum, með því að spyrja úr-
takshópa fólks, með útfyllingu
spurningaeyðublaða o.s.frv.
Að vísu ber þess að gæta í
sambandi við niðurstöður þær,
sem fengust í tilraununum í
Danmörku, að aðstæður eru
ekki alveg sambærilegar við
það, t. d. er við íslendingar tök-
um upp hægri umferð, þar sem
í Danmörku var ekið meðal öku
manna, sem eru þaulvanir
hægri umferð, en hér á landi
verða allir ökumenn aftur á
Búast má við, að hvað erfiðast vcrði fyrir ökumenn að taka
réttar vinstri beygjur. Athugið þessar fjórar myndir vel, en
þær sýna hvernig á að taka vinstri og hægri beygjur. SvÖrtu
línurnar merkja ranga akstursháttu, en þær hvítu aftur á
móti rétta.
armiðju í hægri umferð. — í
Reykjavík og ef til vill í ná-
grannabyggðarlögunum, verða
2—3 æfingasvæði fyrir öku-
menn tekin í notkun á H-dag,
og verða opin fyrstu viku hægri
umferðar. Á svæðunum munu
ökukennarar leiðbeina öku-
mönnum í að þjálfa staðsetn-
ingarhæfileika sína, sérstak-
lega með tilliti til staðsetning-
ar hægri hliðar bifreiðarinnar.
Röng staðsetning bifreiðarinn-
ar getur meðal annars haft í
för með sér, að ekið sé of ná-
lægt bifreið, sem verið er að
aka fram lir og að ekið sé of
nálægt gangandi vegfarendum,
sem eru á gangi við hægri brún
Framhald á bls. 10
valdi ökumönnum í upphafi
hægri umferðar nokkrurn erfið-
leikum að mæta rétt staðsetn-
ingu hægri hliðar ökuíækisins,
sérstaklega með tilliti til þess,
að sé bifreiðin með vinstra
Stýri, er ökumaðurinn við veg-
Erfiðleikar sem geta skapast vegna rangs mats ökumanns á
staðsetningu hægri liliðar ökutækisins. Skoðið myndirnar vel,
svörtu línurnar sýna ranga akstursháttu.
móti byrjendur. Samt sem áður
má mjög styðjast við niðurstöð-
ur sænsku sérfræðinganna.
1. Staðsetjið bifreiðina rétt í
H-umferð. -
Gera má ráð fyrir, að það
UMFERÐARNEFND
REYKJAVÍKUR
LÖGREGLAN í
REYKJAViK
11. maí 1968
ALÞYÐUBLAÐIÐ 5