Alþýðublaðið - 14.05.1968, Blaðsíða 8

Ilölttifdj-ötonoiirifd)* 'törottf,
£onbon,
í. Sitjtímm, (Sfrattl.
$ a m ími r (t &
3n Ctmmifmn bti ifertjoberlf) & C».
» » & o.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
margar fjölskyldur reyndu að
byja lífið ó nýjan leik í Brazi-
líu eða Bandaríkjunum.
Ekki bjó Marx sjálfur þó við
neina sérstaka erfiðleika. Hann
gekk menntaveginn, eins og
aðrir ungir menn af borgara-
stéttinni. Hann dreymdi ekki
um byltingar komandi ára —.
heldur um ástina. í skólanum
kynntist hann Jenny von West-
phalen, stúlku, sem hann dáðist
að og elskaði á rómantískan
hátt. Þau trúlofuðust leynilega
og án vitneskju foreldra henn-
ar, áður en Marx hélt til fram-
haldsnáms í Berlín 18 ára gam-
all. Til eru mörg hjartnæm
ástarbréf með ástarljóðum, sem
gefa fagra mynd af ást þeirra
Jenny og hins mjkla byltinga-
manns, sem síðar varð.
Jenny varð eiginkona Karls
Marx og dyggur lífsförunautur
hans á löngum og viðburðarík-
um æviferli, trú honum í and-
streymi og fátækt útlegðarinn-
ar. Hún dó í London 1881.
Faðir Karls, Heinrich Marx,
var lögfræðingur. Hann var í
hópi frjálslyndra lögfræðinga,
sem hin prússnesku stjórnar-
völd höfðu litlar mætur á.
Á þessum árum var ærið til-
efni til að gagnrýna hina alls-
ráðandi prússnesku embættis-
mannastjórn. Og í Trier mót-
mæltu margir. Þrátt fyrir mjög
stranga ritskoðun á blöðunum
var „Trier Zeitung” talið eitt
af róttækustu blöðum landsins
á þessum árum.
Þetta andrúmsloft kúgunar
og baráttu gegn henni er þó
ekki einhiýt skýring á því,
hvernig Marx snerist gegn því
þjóðfélagi, sem hann var alinn
upp í. Til viðbótar verður að
minna á, að fjölskyldan var
Gyðingar, enda þótt hún hafi
látið skírast til kristni áríð
1824.
Karl Marx var ekki nema
miðlungs nemandi í skóia, eins
og prófskírteini hans sanna, en
þau eru enn til. Híns vegar má
segja, að í prófritgerð hans hafi
verið fyrirboði, því hann segir
þar, að þjóðfélagslegt umhverfi
hafi megináhrif á þróun hvers
einstaklings. Þannig fái til
dæmis margir ekki að velja sér
ævistarf eftir eigin höfði, held-
ur ákvarði allar aðstæður það
fyrir nemandann. í þessari rit-
gerð þykjast fræðimenn sjá
fyrstu tilraunir Marx til að
skilja stöðu mannsins í þjóð-
félaginu.
Framhald á bls. 13.
Þessi fagra mynd sýnir miðaldasvipinn á hinni gömlu Rómverjaborg, Trier, eins og hún
var á bernskuárum Marx. Alþýða manna bjó við f.átækt og vesæld á þessum árum.
150 ára afmæli Karls Marx
var haldið hátíðlegt í Trier,
hinni fornu Rómverjaborg við
fljótið Mosel í Vestur-Þýzka-
landi, 5. maí síðastliðinn. Sá
sagnfræðingur er nú ekki tU,
sem ekki viðurkennir þýðingu
Marx, hvort sem menn aðhyll-
ast kenningar hans eða ekki.
Hann hafði mikið. ímyndunar-
afl, ef til vill meira en aðrir
menn um hans daga. Hann varð
ekki aðeins mikill hugsuður,
heldur og fræðimaður, sem með
rannsóknum sínum vann mikið
brautryðjendastarf í félags-
fræðum.
Mótun Karls Marx er nátengdi
því umhverfi, *þar sem hann
ólst upp í Trier. Ætla mætti
að þessi fagra, litla borg, með
rústum frá timum Rómverja og
ótal kaþólskum kirkjum og
klaustrum hefði falið þær félags
Iegu aðstæður, sem fólkið
raunverulega bjó við. En borg-
in hafði búið við kreppu-
ástand í efnahagsmálum allt
síðan Prússar hertóku hana ár-
ið 1814. Verzlunaraðstaða borg-
arhús, sem þeir höfðu lifað á
um aldir, hafði verið gereyði-
lögð. Of margt fólk starfaði við
verzlunina, en hún dróst saman
vegna nýrra skatta og erfiðra
aðstæðna. Þetta leiddi til þess,
að á æskuárum Marx flutti
margt fólk burt frá Trier, og
í þessu liúsi í Trier viff
Marx kl. 2 að nóttu 5.
Þessi mynd sýnir mark;
brunn á fyrri hluta 19.
Marz var um skeiff ritstjóri Nýja Rínarblaðsins og reyndi
aff hafa áhrif á byltinguna 1848. Blaðið var síffar bannaff.