Alþýðublaðið - 23.06.1968, Blaðsíða 2

[MKSttP
Bltstjórar: Krlstján Bersi Ólafsson (áb.) og BenedlKt Gröndal. Símar: 14900 —
14903. — Auglýsingasími: 14906. _ Aðsetur: Alþýðuhúsið við Hverfisgötu,
Beykjavlk. — Prentsmiðja Alþýðublaðsins. Síml 14905. — Áskriftargjald kr.
120,00. — í lausasölu kr. 7,00 eintakið. — Útgefandi: Nýja útgáfufélagið hf.
Breyting hjá SÍS
Aðalfundur Sambands íslenzkra
samvinnufélaga var haldinn í
síðastliðinni viku. Kom þar fram
í skýrslum formanns og forstjóra,
<að mikið tap hefði orðið á rekstri
SÍS á árinu, sem leið. Er þetta
raunar ekki einstakt, því að flest
stórfyrirtæki landsins urðu fyrir
taprekstri á árinu 1967. Þarf það
engum að koma á óvart, þar eð
þjóðin missti 25-30% 'af útflutn-
ingstekjum sínum og gengi krón-
unnar féll.
Erlendur Einarsson forstjóri
taldí í ræðu sinni, að stærsta
verkefnið framundan væri að
«kapa atvinnulífi þjóðafrinnar
raunhæfan rekstursgrundvöll. Um
það þyrfti þjóðin öll að samein-
ast, ef girða ætti fyrir samdrátt
og atvinnuleysi. Sagði Erlendur,
feð samvinnufélögin væru fús til
að taka höndum saman við alla
þá aðila, sem að þessu vildu
vinna af raunsæi og réttsýni.
Þetta tilboð Erlendar um breitt
samstarf við aðra aðila þjóðfélags-
ins var á viss'an hátt staðfest af
aðalfundinum. Samþykkt var sú
breyting á lögum Sambandsins,
að í stjórn þess skyldu framvegis
sitja 9 menn í stað 7, eins og ver-
ið hefur hingað til. í hin nýju
stjómarsæti vom kjömir þeir
Ólafur Þ. Kristjánsson og Ragnar
Ól'afsson. Hefur Ólafur um iangt
árabil verið eitnn af forustumönn-
um Kaupfélags Hafnfirðinga og
Ragnar lengi í forustu fyrir
KRON í Reykiavík. Með tvali
þessara manna fær þét.tbvlið bví
aiikm áhrif í stióm SÍS. og er
bað án eía raunhæf stefna fvrir
fmmt.iðina.
Annað mun þó vekja enn meiri
athygli yarðandi kosningu þeirra
Ólafs og Ragnars. Olafur er A1
þýðuflokksmaður og Ragnar er
Alþýðubandalagsmaður. Er þetta
í fyrsta sinn, sem kosnir eru
menn í stjóm SÍS, sem ekki eru
Framsóknarmenn. Sýnir þetta
vonandi vilja til að breikka þann
grundvöll, sem samtökin starfa
á, og eyða þeirri pólitísku tor
tryggni, sem lengi hefur verið
Sambandinu nokkur fjötur um
fót.
Hlutverk samvmnufél'aganna
hefur verið mikið og margþætt
á íslandi. Þau skám niður vöm-
verð seLstöðukaupmanna á sínurn
tíma, og hafa nú í seinni tíð tekið
stórbrotinn þátt í uppbyggingu
þjóðarinnar. Kaupfélögin em án
efa hið rétta skipulag á verzlun
bænda, innkaupum og afurðasölu.
Hins vegar hefur samvinnuverzl-
unin ekki náð eins sterkum tök-
um í smásöluverzlun þéttbýlisins,
enda er álagningu haldið mjög
niðri hér á landi.
íslendingar þurfa á að halda
sterkri samvinnuhireyfmgu. Með
dugnaði og atorku mun hreyfing-
in komast út úr núverandi erfið-
leikum og snú'a sér að verkefn-
um næstu framtíðar.
Ólafur Jónsson:
UM MÖTMÆLI
UPPREISNARALDA fer um
löndin, alþjóðleg hreyfing mót-
þróa og mótmæla; undanfarnar
vikur og mánuði hefur komið í
ljós, að við vestræna stjórnar-
hætti, hvort heldur er frjálslegra
neyzlu- og velferðarþjóðfélaga
eða ríkisrekins kapítalisma, get-
ur reynzt furðu torvelt að snú-
ast gegn og sigrast á slíkum
hreyfingum. Og hvarvetna líta
valdamenn af eldri kynslóð
þessa hreyfingu ungs fólks,
menntafólks og verkamanna,
með megnri andúð, ugg og ótta.
„Við sem lifað höfum tvær heim-
styrjaldir bregðumst okkar helg-
ustu skyldu ef við snúumst ekki
aí öllum mætti til varnar gegn
þeim anda afneitunar, ofbeldis-
og niðurrifs sem nú sýnist magn-
ast með degi hverjum,” sagði
Bjarni Benediktsson í ræðu
sinni á þjóðhátíð. „Spjöll á dauð-
um hlut í dag, Iíkamsárás á
morgun, morð hinn daginn og
ný heimstyrjöld þar á eftir.
Þetta er það sem við blasir, ef
23. júní 1968 -
menn láta hina íhugunarlausu
athöfn eina ráða.”
Vitrir menn og góðviljaðir
skelfast ofbeldið, sjá fyrir sér
sefjaðan múg, reiðubúinn að rífa
í sig á einni örstund gamalgró-
in verðmæti lýðræðis og mann-
réttinda sem þeir hafa trúað á
sjálfir og barizt fyrir. Vera má
að þeir hafi rétt fyrir sér, að
sú upplausnaralda sem undan-
farið hefur farið um Evrópu og
raunar víðar, stafi fyrst og
fremst af rómantískum, órök-
legum æskumóði sem leiði beint
KJALLARI
í ógöngur án forsjár eldri manna,
reyndari og viturri, í farvegi
skipulagðrar stjómmálabaráttu.
En vit og góðvilji hrökkva eift-
att skammt í pólitík. Því má
ekki gleyma að stúdentar í
Frakklandi, Tékkóslóvakíu og
Júgóslavíu börðust fyrir tiltekn-
um réttarbótum sér til handa,
og tólcst með nokkurra daga eða
vikna „ofbeldi” að koma fram
málum sem ekkert hafði unnizt
til framdráttar með „friðsam-
legum” hætti árum saman. Að-
gerðir stúdenta í Frakklandi
reyndust tundrið sem vakti
verkalýðsbaráttu þar í landi til
nýs lifs, sýndu fram á megna
óánægju og andúð almennings
undir sléttu og felldu yfirborði
gaullismans, sem hin skipulögðu
stjórnmál höfðu einungis hilm-
að yfir. Uppreisn verkalýðsins
í Frakklandi var ekki siður gerð
gegn hans eigin forustuliði,
kommúnistaflokknum og verka-
lýðssamtökunum, en stjórn de
Gaulles, og þeirri baráttu heldur
áfram þó að vinna hefjist að
nýju í verksmiðjum — við meiri
kjarabætur en hin skipulagða
verkalýðshreyfing gat komið
fram eða látið sér til hugar
koma.
Á hitt er einnig að líta að
pólitískt ofbeldi er ekkert einka-
mál róttækra múghreyfinga,
rauðra varðliða í Kína, ungra
mennta- og verkamanna í Þýzka-
landi, Tékkóslóvakíu, Frakk-
landi. Það er ljóst orðið í vetur
að viti firrt ofbeldisverk eru
raunverulegur þáttur í banda-
rísku stjórnmálalífi sem hver
einasti stjómmálamaður þar í
landi verður að taka með í sinn
reikning eftirleiðis. Hér á landi
höfum við einnig fengið smjör-
þefinn af vitfirringu og ofbeldi
í vetur — þó þau voðaverk hafi
verið unnin á einstaklingum af
persónulegum ástæðum, ofbeld-
ið enn ekki brotizt fram í opin-
beru lífi. En við erum partur
heimsins, fólk eins og annað, og
það sem annars staðar skeður
getur víslega einnig gerzt hér
á landi.
í dag er gengin Keflavíkur-
ganga til að mótmæla aðild ís-
lands að Atlantshafsbandalaginu
og boðaðar liafa verið, með ó-
ljósum orðum að vísu, mótmæla-
aðgerðir gegn ráðherrafundi
bandalagsins í Reykjavík í næstu
viku. Þessar aðgerðir eru skop-
legar öðrum þræði — ekki vegna
þess að neitt sé broslegt við að
andmæla bandalagi þessu, heldur
af því að sjálf mótmæla-hug-
niyndin er svo augljóslega að-
fengin, tillærð, innflutt. Það er
engin sérstök sjálfstæð afstaða
sem knýr mótmælendur til að-
gerða gegn Nato þessu sinni,
Framhald á bls. 14.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Bréfa—
KASSSNN
LEIFAR Á
VÍÐAVANGI
Á ÞESSUM tima stefnir hugur
margra úr borgum og bæjum út
um byggðir landsins. Sumir eru
að fara í sumarfrí, aðrir nota
helgar til að skreppa eitthvað
út í sveitirnar sér til hressing-
ar; ýmsir fara til fjalla, en lang
flestir aka uim byggðiir landsins
og nema þar staðar sem þeim
finnst þægilegt og skemmtilegt
að koma.
Þessi tegund ferðamanna er
sú er minnst fer fyrir og mtnnst
er talað um. Þeir hafa ekki með
sér félag og undír fæstum
kringumstæðum er ferðin ræki-
lega skipulögð fyrirfram, hvort
sem um er að ræða sumarfrí eða
helgarferð. Þeir hafa í hæstá
lagi með sér landakort og leið-
arlýsingu.
En fyrir þessa ferðamenn er
minnst gert. Þetta er fólk sem
oft þekkir ekki landið vel, hef-
ur ekki gert það að sinni sér-
grein að ferðast. Þegar lagt er
af stað á bil til Akureyrar vita
þeir ekki fyrir fram hvar er
heppllegt að stanza eða velja
sér tjaldstað, og stundum er ek-
ið óþarflega langt og óþarflega
miklum tima eytt í slíkar vend-
ingar. Menn langar til að tjalda
á skjólsælum og fallegum stað
þar sem auðvelt er að ná i vatn,
en það er ekki alltaf að slikir
staðir blasa við frá veginum, þeg-
ar ókunnugur ekur hjá.
Það er því ýmislegt sem gera
mætti fyrir þessa tegund fólks.
Það þyrfti t. d. að merkja heppi-
lega tjaldstaði á helztu leiðum,
og yrði sú hjálp áreiðanlega vel
þökkuð.
Undanfarin ár hefur mikið á-
tak verið gert í þá átt að merkja
vegi og sveitabæi. Því fer samt
fjarri að nóg sé aðgert í þeim
efnum. Það þarf að merkja
hvern bæ, og það þarf að merkja
helztu örnefni nálægt veginum.
T. d. ætti nafn árinnar að vera
á hverri einustu brú sem yfir er
farið.
Allt kostar þetta peninga og
fyrirhöfn, en samt er það sjálf-
sagt. Hér er um að ræða fyrir-
greiðslu til handa hinum hljóða
og hógværa ferðamanni sem að
öðru leyti kostar minna en ýmsir
aðrir og gerir minni kröfur.
★
UM ÞAÐ er oft rætt í sam-
bandi við ferðamál að um-
gengni sé ekki nógu góð í tjald-
stöðum. Brýnt hefur verið fyr-
ir fólki að fleygja ekki matar-
leifum, niðursuðudósum og bréf-
um þar sem matast er úti f nátt-
úrunni og fyrir eina tíð var
mönnum ráðlagt að grafa allt
Framhald á 14, síðu.