Alþýðublaðið - 11.07.1968, Side 2

Éitstjórar: Kristján Bersi Ólafsson (áb.) og BenedlKt Gröndal. Símar: 14900 —
14903. — Auglýsingasími: 14906. — Aðsctur: Alþýðuhúsið við Hverfisgötu,
Reykjavík. — Prentsmiðja Alþýðublaðsins. Sími 14905. — Áskriftargjald kr.
120,00. — f lausasölu kr. 7,00 eintakið. — Útgefandi: Nýja útgáfufélagið hf.
Opinberar skýrslur
Það er algemgt hér á landi eins
og erlendis, að hið opinbera skipi
nefndir manna til þess að f jalila
um tiltekin mál eða feli einhverj
um einum sérfróðum manni að
annast athugun á ákveðnu máli.
Að slíku starfi ldknu liggur fyrir
nefndarálit eða skýrsla, sem lögð
er fyrir viðkomandi. ráðherra eða
þá opinberu istofnun, sem verkið
er unnið fyrir. Venjulega er far
ið með slíkar skýrslur sem al-
gjört trúnaðarmál og í fæstum
tilfellum koma þær nokkru sinni
fyrir almenningssjónir. Skýrsl-
<an er lögð inn á borð hlutaðeig-
andli ráðherra eða forstjóra.
Stundum verðuir úr henni frum-
varp að nýrri liagasmíð. Og stund-
um getur hún leitt til úrbóta á
rekstri ákvéðins fyrirtækis. En
æði oft mun það vera, að skýrslan
kiemsít ekki llengra en á borð hlut
aðeigandi ráðamanns og aknenn-
ingur fær aldlrei að vita um þær
giagnmerku tillögur, sem skráðar
voru í hið opinbera plagg.
Víða erlendis, t.d. í Bretlandi og
í Svíþjóð tíðkast það, að slíkar
opinberar skýrsliuir séu birtar op-
inberlega. Skýrslunar eru gefn
ar út og almenningur getur keypt
þær í bókaverzlunum. Dagblöðin
fá þær sendar og gera sér mikinn
mat úr efni þeirra. í Bretlandi
hafa t.d. slíkar opinberar skýrsl
ur æði miklu hlutverki að gegna.
Strax og hlutaðeigandii ráðherra
hefur fengið opinbera skýrslú
senda og rétt haft tíma til þess
að fíta yfir hána fá blöðin hana
senda og gera sér onJkinn frétta-
mat úr efni hennar. Eru mörg
dæmi um það, að opilnberar
skýrslur í Bretiandi hafi komið
af stað fjörugum umræðum um
opinber mál þar. Og sömu sögu
er að segjia frá Svíþjóð.
Það hefur augljósa kosti í för
með sér, að leyfia ahnienningi að
fylgjast mað opinberum skýrsl-
um einls og þeim, sem hér er
rætt um. Almenningur getur þá
sttax tekið afstöðu til þeirra, áð-
ur en hlutaðeigandi ráðamenn
háfa tekið ákvörðun um það,
hvort framkvæma eiigi eitthvað
af þeim tillögum, sem llagðar eru
fram í þeim. Það géfa verið marg
ar ástæður fyrir því, að hlutaðeig
andi ráðherra vilji láta það ’drag
ast eða jafnvel komast hjá því að
iVumkvæma gagnmqjrkar tilfög-
ur, sem iagðar eru fram í ein-
hverju ákveðnu nefndaráliti eða
skýrslu. Ef skýrslan liggur fyrir
sem opinbert plagg, getur almenn
ingsálitið iveitt hlutaðeigandi ráða
manni aðhald og ýtt á aðgerðir.
Alþýðublaðið telur, að íslending
ar ættu að taka sér Breta og Svía
til fyrirmyndar 1 þessu efni.
Stefnan ætti að veria sú, að opin
berar skýrslnr yrðu yfirleitt opin
ber plögg, sem aflir ættu aðgang
að. Stnax og nefndarstarfi væri
lokið og ráðherra hefði gefizt tími
ti'l þess lað líta yfir nefndarálitið
ættiað senda dagblöðunum það til
birtingar. Slí'k vinnubrögð
myndu áreiðanlega verða til þess
að styrkja lýðræðið. Nokkuð hef-
ur verið um það rætt eftir for-
setakosningarnar, að sambandið
milli stjómmál af lokk&nna og
fólks'ins væri ekki nægilega gott.
Hér er ein leiið til þess að bæta
úr því. Ef ahnienningur fær að
fjalla um opinbenar skýrslur, áð-
ur en ákvörðun hefur verið tekin
um það, hvort framkvæma eigi
eitthvað af efni þeima, er alrnenn
ingi, kjósendum, veittur aukinn
trúniaður. Almenningur verður
þá fremur en áður þátttakandi í
því að tafea áfevörðunilna. Það
yrði áreiðanliega til góðs fyrir um
ræður um opinber mál og af-
greiðslu þeirrla að framkvæma þá
stefnubreytinigu, sem Alþýðublað
ið befur hér gert áð umtalsefni.
Brezkir íhaldsþingmenn
lenda í miklum illdeilum
LONDON, 10. júlí. - Heath,
leiðtogi brezkra íhaldsmanna,
var í dag að leita ráða til að
koma aftur á aga meðal uppreisn
armanna í hægri armi flokksins,
sem í trássi við ákvörðun flokks-
stjórnar greiddu atkvæði gegn
lagafrumvarpinu um bann við
kynþáttamismuninum varðandi
vinnu og búsetu í Bretlandi.
Uppreisnin olli gífurlegum
ruglingi innan flokksins. Hún
varð í lok fundar neðri málstof-
unnar, er stóð mestalla sl. nótt.
Þrátt fyrir skipun flokksstjórn-
arinnar um að sitja hjá', greiddu
44 íhaldsmenn, þeirra á meðal
þekktir hægrj menn eins ög En-
och Powell og Duncan Sandys,
atkvæði gegn frumvarpinu við
þriðju umræðu. Lögin voru sam-
þykkt með 138 atkvæða meiri-
hluta.
Lætin upphófust í lok fundar-
ins, sem stóð í 19 tíma, er Quin-
tin Hogg, „innanríkisráðherra
skuggastjórnarinnar,” lýsti yfir
viðbjóði sínum á ummælum, sem
viðhöfð höfðu verið eftir aðra
uinræðu og eftir ræðu Enochs
Powells í Wolverhampton, þar
sem hann mæltí með stöðvun inn
flutnings litaðra manna til Bret-
lands. Átti Hogg við aðgerðir þær
sem hafnarverkamenn og hand-
langarar á kjötmarkaðnum í
Smithfield, höfðu í frammi til
stuðnings Powell og leiddu til á-
taka í London á sunnudag.
„Það er veigamikið atriðj fyr-
ir þetta þing og fyrir landð í
heild að viðbjóðslegar skoðanir
verði ekki tengdar við neinn
meðlim þessa þings,” sagðj Hogg.
Og þar með sprakk allt í loft
upp. Hægri menn æptu ókvæð-
isorð að Hogg, og hann varð
reiður og kvaðst ekki vilja vera
þekktur fyrir að þekkja fólk, sem
gæti ekki einu sinni hlustað á
andstæðar skoðanir sínum í
þögn.
Þingmenn Verkamannaflokks-
ins horfðu í forundran á' rifrildið
meðal íhaldsmanna. Urðu lætin
miklu meiri en ráð hafði verið
fyrir gert.
Öll þessi laeti eru talin tákna
nokkra óánægju með i'orustu
Heaths, mannsins, sem verður
forsætisráðherra, ef íhaldsmenn
komast til valda. í fyrstu hafði
Heath verið á móti frumvarpinu,
en taldi það nú orðið aðgengi-
legt og þess háttar, að íhalds-
stjórn mundi hvort sem væri
þurfa að þvinga slík lög gegnum
þingið.
Sex hinna óhlýðnu þingmanna
eiga sæti í veigamikilli nefnd
íhaldsflokksins í neðrj málstof-
unni og er þess vænzt, að þess
verði krafizt, að þeir verði látn-
ir víkja.
Annars ríkir nokkur óvissa um
hvað gera skuli við aðra upp-
reisnarmenn, sem sýndu félögum
sinum ósvífni og óvild.
BUENOS AIRES, 9. júlí. Sov-
ézka verksmiðjuskipið „Golf-
strim“, sem floti Argentíxxu
ihefur haft í haldi í þrjár vik-
ur vegna meints landhelgis-
brots, var látið laust í dag, er
skipstjórinn hafði, með mót-
mælum, gx-eitt 25.000 dollara
isekt.
Lokuii Almanna-
gjár I
Árið 1921 fór ég á fögrum júlí
degi — glaða sólskin og bezta
veðiur — í fyrsta skipti til
Þingvalla og ennþá eftir 47 ár
man ég hve undur hrifinn ég
varð, þegar við ókum ofan
Almannagjá, slíkan undraheim
hafði ég aldrei áður augum lit
ið og þeirri stundu gleymi ég
aldrei.
Eg hefi ferðazt nokkuð um
nokkur Evrópulönd og séðl
ýmsa undurfagra staði, en
enginn hefur hrifið mig eina
mikið og Almannagjá í fyrsta
sinni fyrir nær hálfri öld. Og
alltaf þegar ég hefi komið til
Þingvalla, horfi ég með lotn-
ingu á hina tignarlegu hamra
veggi á báðar hliðar. En nú
7. júlí 1968, þegar ég kom þar
austur var ieiðin lokuð um
gjlána, þaninig iað sá staður,
sem ástsæla skáldið okkar
fcvað um þetta: — — Gat ei
nema Guð og okkur, gjört svq
dýrlegt furðuverk“ — — Og
hinir vitru í Þingvallaniefnd
eða þá þeir í Náttúruverndar
ráði Ihafa víst stíaðið fyrir
- þessu. Ég vil segja, að þetta
sé engum til góðs, mér er næst
að halda að hér sé verið að
feýna einhver merlkilegheit.
Hví mátti ekki hafa þann
hátlinn á, að leyfa akstur nlð
ur gjána — hafa einstefnuakst
ur um hana og banna akstur
upp. Það hefur þegar verið
upplýst í blaði einu að útfend-
ingur harmaði að fá ekki að
aka um gjána og skil ég það
vel.
Ég held að þeir vitru menn,
sem að þessarf lokun stóðu
ættu að endurskoða samþykkt
sína og leyfa akstur niður, en
ekki upp.
Ég hefi rætt við marga um
þetta bann og ajlir þeir hafa
verið mér algerlega sammála
og segja eins og ég að þetta
bann sé vindhögg útí loftið.
8/7 1968,
Óskar Jónsson. . J
SMÁAUGLÝSING
7 f
síminn /
er /
14906
3 11. júlí 1968 - ALÞÝ0UBLAÐIÐ