Alþýðublaðið - 22.08.1968, Page 5

Tékkar nutu
freísislns
í hálff ár
Þegar hið mvkla veldi Aust
Tékkóslóvakía eitt þeirra
ií ófriðinn 1914—1916, var
Tékkóslóvakíí eitt þeirra
ríkja, sem síofnuð voru. har
bjuggu Tékltar, Slóvakar, og
nokkur fleiri þjóoabrot. Varð
þetta fyrimyndarríki undir
forustu Thómasar Masaryks
og síðar Eduard Benes. En gæf
an var því eklti hliðholl.
Tékkóslóvakía var limuð í sund
ur og svikin í hendur Hitlers rétt
áður en síðari heimsstyrjöldin
brauzt út. Eftir að henni lauk
átti að halda áfram, þar sem frá
var horfið, en veldi kommúnis-
mans var komið til sögunnar.
Öðru sinni voru Tékkóslóvakar
sviknir, er kömmúnistar hrifs-
uðu til sín öll völd. Benes hvarf
sjúkur frá, Jan Masaryk framdi
sjálfsmorð (eða var tekinn af
lífi).
Kommúnistastjórnin í Tékkó-
slóvakíu hefur til skamms tíma
verið íhaldssöm og stalínistisk,
ekki sízt undir forustu Antonin
Novotny ailt fram yfir síðustu
. áramót. Ekkert var slakað á kló
einveldisins, þótt vindar frjáls-
lyndis blésu um álfuna.
í janúarmánuði síðastliðnum
gerðust mikiar breytingar meðal
ráðamanna í Prag. Frjálslyndir
menn náðu yfirhöndiríni og
knúðu Novotny frá völdum.
Þeir innleiddu þegar margvís-
legt frelsi, sem var óþekkt í
kommúnistaríkjum. Blöð, útvarp
og sjónvarp fengu frjálsar hend
ur til að segja sannleikann, fargi
var létt' af þjóðinni.
Leiðtogar þessarar byltingar
frelsisins voru þeir Alexander
Dubcek og hinn nýi forseti, Lud
vik Svoboda. Hlutu þeir miklar
vinsældir og nutu tvímælalaust
stuðnings yfirgnæfandi meiri-
hluta þjóðarinnar. En brátt varð
vart vaxandi áhyggna hjá leið-
togum Sovétríkjanna og annarra
Framhald á 13. síðu.
0
Efsta myndin til hægri sýn
ir Dubcek í hópi aðdáenda,
þegar allt lék í lyndi og
frelsi Tókkóslóvakiu virtist
tryggt. í miðið sést Dubcek
með hinum vinsæla gesti, Tito
Júgóslavíuforseta. Á neðstu
myndinni er Dubcek með Brez
hnev hinum rússneska, sem
fyrjrskipaði innrásina.
U. ágúst 1968 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ 5