Dagur - 10.11.1932, Page 2

174
DAGUR
44. tbl.
að »Freyju«-kaffibætirinn er fullt eins góður og
nokkur annar kaffibætir, sem hér erá boðstólum:
»Freyju«-kaffibætirinn kostar aðeins 55 aura V*
kgi stykkið, hvort heldur er f dufti eða stöngum,
Látið VERÐIÐ og^GÆÐIN ráða um
kaffibætiskaupin en ekki æfa gamla venju. —
Biðjið kaupfélag yðar eða kaupmann um
IIFreyju<l-kaffibæti.
Ml
m -
fe. m
Suimmmmmmm
Myndastofan
Gránufélagsgötu 21 er opin alla
daga frá kl. 10—6,
Guðr. Funch-Rasmussen.
Fátæk þjóð eins og fslendingar,
má ekki við slíkri óhófseyðslu
sem er samfara launagreiðslum til
mjög margra embættis- og sýslunar-
manna I landinu, bæði þeirra, sem
starfa fyrir rikið og stofnanir þjóð-
arinnar. Óbrigðuit ráð gegn þvilik-
um öfgum er að taka með sérstök-
um lðgum kúfinn af launum manna
Og tekjum. Verður um leið numin
burt hvöt manna til þess að sækjast
eftir miklum launum. Mun það sjást
við átök um þéssi mál hverjir fylgja
fastar slíkum tillögum, eg eða ritstj.
Mbl. Mun þá reyna á brjóstheilindi
og fórnfýsi þeirra manna, sem
standa bak við árásir Mbl. á hend-
ur mér.«
> ..-<fr- — ■
PiÉlafundur
Jjvarfaðardal.
Árið 1932 þ. 21. október, var
settur og haldinn þingmálafundur
af þingmönnum kjördæmisins, í
þinghúsi hreppsins aðGrund. Kos-
inn var sem fundarstjóri, hreppstjóri
Pórarinn Kr. Eldjárn Tjörn og skrif-
ari fundarins Ármann Sigurðsson
Urðum.
Pessi var dagskrá fundarins:
I. Stjórnarskrár- og kjðrdæmaskip-
unarmálið.
II, Fjárhagsmál.
I. Pingmaður kjördæmisins, Bern-
harð Stefánssún, hóf umræður um
stjórnarskrár- og kjördæmamálið.
Skýrði hann málið all ítarlega og
rakti tildrög til þessa máls og með-
ferð þess á síðasta þingi af hinum
þrem þingflokkum. Benti þingmað-
urinn, I sambandi við þetta mál, á
stöðvunarvald andstæðingaflokka
Framsóknarflokksins I efri deildAi-
þingis og á hvern hátt að hugsan-
legt væri að afmá þetta stöðvunarvald
svo að þingmeirihlutaflokkur hefði
einn vald á úrslitum mála i þing°
inu. í sambandi við ræðu þing-
mannsins komu fram svohljóðandi
tillögur:
1. >Fundurinn teiur brýna nauð-
tyn, að skipulsgi Alþingis verði
breytt á þá leið, að meiri hluti þess
á hverjum tíma geti ráðið úrslitum
mála og borið fulla ábyrgð á stjórn-
arfari landsins. — Til þess að ná
þessu takmarki telur fundurinn eðli-
legast að þingið verði einmálstofa,
en fáist því ekki framgengt og lands-
kjörið verði ekki afnumið, þá vili
fundurinn að þingmenn verði kosn-
ir allir í einu og samtlmis tii jafn
langs tíma, enda verði öll efri deild
kosin af sameinuðu þingi með hlut-
fallskosningut.
Samþ. með öllum greiddum atkv.
2. >Verði tvlmenningskjördæmun-
um skipt i einmenningskjördæmi,
krefst fundurinn þess, að Siglufjörð-
ur verði sérstakt kjördæmi og
Eyjafjarðarsýsla 2 kjðrdæmic,
Samþ. I einu bljóði.
3. »Fundurinn er mótfallinn hlut-
fallskosningum i tvfmenningskjör-
dæmunumc.
Samþ. í einu hljóði.
II. Fjárhagsmál. Pingmaður kjördæm-
isins, Einar Árnason, hóf umræður
um málið, rakti hann mjög ftarlega
fjárhagsástæður atvinnuveganna,
einkum landbúnaðarins, svo og bank-
anna og þjóðfélagsins f heild. Eftir
litlar umræður kom fram svohljóð-
andi tillaga:
>Með því að atvinnuvegum lands-
manna, og þá sérstaklega landbún-
aðinum, liggur við hruni vegna hins
stórkostlega verðfails afurðanna, þá
skorar fundurinn á Alþingi aðhlut-
ast til um, að vextir við lánstofnan-
ir verði lækkaðir til verulegra muna,
og jafnframt að gera nú þegar ráð-
stafanir til að létta skuldabyrði fram-
ieiðenda með þvf að samræma verð-
lagshiutföliin milli fraraleiðsluvara
og skulda«.
Samþ. í einu hljóði.
Svohh tillaga kom fram:
>Fundurinn skorar á Alþingi að
taka upp i fjárlög fjárveitingu til
sundskála Svarfdæla og skorar á
þingmenn kjördæmisins að beita sér
fyrir því«.
Samþ. með 12. gegn 4 atkv.
Fleira ekki tekið fyrir.
Ðór. Kr. Eldjárn.
Ármann Signrðsson.
Lögrétta, 4.-5. h., er komin
út. Meðal annnars er þar um Bólu-
Hjálmar, fyrirlestur frá 1888 eftir
Ben. Gröndal, um fslenzka blaða-
mennsku og margvislegt annað.
Ritið er einstaklega aðlaðandi.
Islenzka vikan í Stokktiólmi.
Stokkhólmsdeild Norræna fé-
lagsins í Svíþjóð hefir áður haldið
þrjár »vikur«. Félagið byrjaði
með »finnlenzka viku« 1925,
»danska viku« hélt það 1928,
»norska viku« 1930 og loks »ís-
lenzka viku« 1932. Tilgangurinn
með »vikum« þessum er að fá
sýnishorn af menningu hvers
lands, svo gott sem auðið er og
hægt er að sýna á svo stuttum
tíma, sem einni viku.
íslenzka vikan byrjaði þann 14.
sept. og var þá opnuð íslenzk mál-
verkasýning, er sænsk-íslenzka
félagið í Stokkhólmi gekkst fyrir,
og haldin var í sýningarsalnum
Galleri Modern. Sýnd voru þar 86
málverk og teikningar eftir alla
okkar beztu málara. Sama dag
hafði sænsk-íslenzka félagið mót-
tökuveizlu fyrir íslenzku gestina á
Skansinum. Formaður félagsins,*
prófessor Wessén bauð gestina
velkomna, og talaði á íslenzku.
Ásgeir Ásgeirsson forsætisráð-
herra hélt fyrirlestur um Jón Sig-
urðsson, og var þeim fyrirlestri
útvarpað.
15. sept. héldu fyrirlestra þeir
prófessoramir Sigurður Nordal,
um áhríf íslenzkra bókmennta á
sögu þjóðarinnar og Einar Arn-
órsson um Alþingi og íslenzkt
réttarfar. Þann 16. sept. flutti
Ásg. Ásgeirsson forsætisráðherra
fyrirlestur um atvinnu og fjárhag
íslendinga.
Laugardagskvöldið hinn 17. sept.
lás.u rithöfundarnir upp í Musi-
kaliska Akademien. Formaður
Penklúbbsins, Anders österling
skáld, bauð rithöfundana vel-
komna. Síðan lásu upp: Gunnar
Gunnarsson (á dönsku), Krist-
mann Guðmundsson (á norsku),
Davíð Stefánsson og Halldór
Kiljan Laxness (á íslenzku). Það
sem lesið var upp á íslenzku var
þýtt á sænsku í dagskránni. Iíar-
aldur Sigurðsson spilaði íslenzk
lög eftir Jón Leifs, Sv. Svein-
björnsson og Pál ísólfsson, og frú
Dóra Sigurðsson söng lög éftir
Sigfús Einarsson og Pál ísólfsson.
Meðal áheyrendanna voru sænski
krónprinsinn, krónprins Dan-
merkur og íslands ásamt utanrík-
isráðherra Svía, formönnum Nor-
ræna félagsins í öllum löndunum,
formönnum bæjarstjórna allra
höfuðborganna á Norðurlöndum,
nema Reykjavíkur og ýmsir aðrir
fremstu menn á Norðurlöndum.
Á eftir upplestrinum bauð Stokk-
hólmsbær til veizlu í hinum gyllta
veizlusal ráðhússins og á eftir var
dansleikur í »Bláhallen« í ráðhús-
inu.
Sunnudginn þann 18. sept. var
hátíðahöldunum haldið áfram á
Skansinum, og fóru þau fram
undir beru lofti. Þau byrjuðu með
því að hornaflokkur flotans lélc:
»ó, guð vors lands«, þá hélt for-
inaður Skansins stutta ræðu og
bauð íslenzku gestina velkomna,
Guðmundur Finnbogason lands-
bókavörður hélt fyrirlestur um á-
hrif landsins á þjóðina, Benedikt
Waage sagði frá íþróttastarfsem-
inni á íslandi og undirritaður hélt
stuttan fyrirlestur um glímuna,
loks sýndi íþróttaflokkur glímu-
félagsins Ármann fimleika og
glímur undir stjóm Jóns Þor-
steinssonar. Meðal áhorfendanna,
er voru um 5000, voru sænski
krónprinsinn og krónprins Dan-
merkur og fslands. Um kvöldið
var veizla á Skansinum, sem Nor-
ræna félagið hélt.
Mánudaguriim hinn 19. var loka-
dagur »íslenzku vikunnar«. Byrj-
uðu hátíðahöldin þann daginn
með árdegisverði hjá sænska
krónprinsinum, er nokkrir af ís-
lenzku gestunum voru boðnir til.
Síðar um daginn voru allir fslend-
ingar, sem staddir voru í Stokk-
hólmi, boðnir í te til konungsins, í
höllinni, ásamt allmörgum Sviiun,
eða um 250 manns samtals. Um
kvöldið voru hljómleikar í Kngl.
Operunni. Hinn^ blandaði söngkór
operunnar og karlakór sungu kór-
verk eftir nokkur þekktustu tón-
skáld Norðurlandanna og hljóm-
sveit operunnar spilaði. Páll ís-
ólfsson stjórnaði íslenzka hlutan-
um, sem var stærstur, að undan- .
teknu laginu eftir Jón Leifs, er
operudirigentinn Gravelius stjórn-
aði. íslenzku lögin er Páll stjórn-
aði voru eftir Sigfús Einarsson,
Sveinbjörn Sveinbjörnsson og Pál
ísólfsson. María Markan söng Iög
eftir Sigf. Einarsson, Markús
Kristjánsson og Emil Thorodd-
sen. Anna Borg-Reumert las upp
nokkur íslenzk kvæði eftir Jónas
Hallgrímsson, Hannes Hafstein,
Matthías Jochumsson o. fl. Kon-
ungur Svíþjóðar og ríkiserfingi á-
samt ríkiserfingja Danmerkur og
íslands voru viðstaddir hljómleik-
ana, ásamt ýmsum öðrum fremstu
mönnum Norðurlandanna. Á eftir
hljómleikunum hélt Norræna fé-
lagið lokaveizluna á Grand Hotel.
Töluðu þar, og færðu Svíum þakk-
ir, af Islands hálfu, Ásg. Ásgeirs-
son forsætisráðherra, Sigurður
Nordal prófessor og Guðm. Finn-
bogason landsbókavörður.
Meðan á »vikunni« stóð bjuggn
íslenzku boðsgestirnir, sem gestir
Norræna félagsins í Stokkhólmi, á
Grand Hotel, og Stokkhólmsdeild
Norræna félagsins greiddi kostn-
aðinn við »vikuna« að mestu.
Móttökumar í Stokkhólmi voru
hinar prýðilegustu í alla staði, og
myndarlegar með afbrigðum. Auk
þeirra opinberra veizla, sem áður
eru taldar, voru margar minni
veizlur og boð.
»íslenzka vikan« í Stokkhólmi
verður vafalaust öllum er tóku
þátt í henni ógleymanlegur og
hugþekkur atburður. »Slíka daga,
sem þessa, er við nú höfum lifað í
Stokkhólmi, þekktum við áður að-
eins í æfintýrum og þjóðsögum,
en nú höfum við verið með í veru-
leikanum«, sagði forsætisráðherr-
ann í þakkarræðu sinni síðasta
kvöldið í Stokkhólmi og geri ég
ráð fyrir, að við íslendingarnir, er