Dagur - 31.08.1933, Blaðsíða 1

D AOUR
kp.mur út á hverjum fimtu-
degi. Kostar kr. 6.00 árg.
Gjaiddagi fyrir 1. júli.
Gjaldkeri: Árni Jóhanns-
son í Kaupfél. Eyfirðinga
Afgreiðslan
er hjá Jóni Þ. Þór,
Uppsögn, bundin viÖ ára-
mót, sé komin til ai-
greiðslumaims fyrir 1. dea.
Norðurgötu 3. Talsími 112.

XVI. ár
•j

Akureyri 31. ágúst 1933.
35. tbl.
ialdsnn íalla frá kröf-
unni um hausiosninnar.
í stjórnarskrárfrumvarpi síðasta
þings var ekkert tekið fram um
það, bvenær það ððlaðist gildi. Með
þvi var fengið þegjandi samkomu-
lag flokkanna um það, að lögin
kæmu ekki til framkvæmda fyr en
12 vikur væru liðnar frá því að
þau væru auglýst f stjórnartíðind-
unum.
Petta hlaut Iðgfræðingum íhaids-
ins á Alþingi að vera Ijóst og þá
að líkindum öllum flokknum um
leið.
En þegar til kom og kosningar
voru um garð gengnar, báru f-
haldsmenn fram tvðfalda kröfu: í
fyrsta lagi að sóað væri fé lands-
ins til aukaþinghalds f sumar og i
annan stað að kosningar yrðu iátn-
ar fara fram á haustnóttum, þegar
allra veðra er von og hætta á að
kjðrsókn farist að miklu leyti fyrir
f sveitunum.
Pessi frekja íbaldsmanna rnælíist
hvarvetna illa fyrir og ekki sízt
fyrir þá sðk, að i henni fólust svík
við það samkomulag, er varð á sið-
asta þingi milli flokkanna um lausn
stjórnarskrármálsins. Prátt fyrir það
sátu ihaldsmenn fastir við sinn
keip, þar til álitsgjðrð flokksbróður
þeirra, Einars Arnórssonar, birtist,
þá fóru þeir að láta undan sfgai
Alþýðuflokksrnenn voru sammála
íhaldsmönnum um aukaþingskrðf-
una, en treystu sér hinsvegar ekki
til að mæla með haustkosningum.
Petta tvennt, álitsgjörð E. A. og
tregða jafnaðarmanna við krðfuna
um haustkosningar, sýnist hafa
dregið nokkuð kjark úr forráða-
mönnum íhaldsflokksins.
Loks fór svo að fhaldsmenn átt-
uðu sig á þvf að það var óverj-
andi að halda lengur fram krðf-
unni um haust- eða vetrarkosn-
ingar, en lengi voru þeir að átta
sig á þessum augljósu sannindum.
Ferill og rökfærsla forystumanna
íhaldsflokksins i þessum kröfumál-
um er þeim iítt til sóma. Pegar
þeim var bent á hættuna af vetrar-
kosningunum, þá svðruðu þeir þvi
að >Sjálfstæðisflokknum« væru slik-
ar kosningar jafn hættulegsr og
Framsókn, því «sjá!fstæðið« ætti
líka mðrg atkvæði í dreifbýlinu,
sem kynnu að fara forgörðum
vegna ófærðar og illviðra. Sam-
kvæmt þessari rökfærslu voru
fremslu menn íhaldsflokksins reiðu-
búnir að fórna atkvæðum sfnum f
sveitunum, af því þeir viía að fórn
Framsóknarflokksins yrði þó enn
meiri og því óbeinn hagur fyrir f-
haldið að sem flest sveitafólk sæti
he'ma á kjðrdegi. Pað er því ekki
eingðngu að Ólafur Thors og fylgi-
fiskar hans vilji ráðast á réttindi
Framsóknarmanna í sveitum, heldur
eru þeir þess albúnir að gera ráð-
stafanir til að rýra áhrifsinna eigin
kjósenda í sveitunum. Slíkum hugs-
unarhætti höfuðpaura íhaldsflokks-
ins eiga sveitakjósendur, hvaða
fiokk sem þeir fylla nú, ekki að
gleyma.
Pað er út af þessum hugsunar-
hætti ihaldsmanna f garð sveita-
fólksins, sem Tryggvi Pórhallsson
segir meðal annars í blaði sinu:
>Niðurlagning núverandi kjör-
dæma hefði haft f för með sér
stórkostlega rýrnun á afstöðu sveita-
fólksins og annara i dreifbýiinu til
þess að hafa áhrif á skipun Al-
þingis.
Vetrarkosningar mundu hafa
binar sðmu afleiðingar. Ekki ein-
gðngu að þvi léyti, að Framsókn-
arfiokkurinn mundi fá færri full-
trúa á þing en annars, ef kosið
væri að vetri til, heldur einnig af
þvf að áhrif þeirra sveitamanna, sem
enn kjósa með Sjálfstæðisflokknum
yrðu miklu veikari innan þess
flokks, ef kjðrsókn þessara manna
hindraðist verulega af vetrarkosn-
ingum.
Peir eru vitanlega ekki "steyptir
allir f saroa móti þeir menn, sem
telja sig Sjálfstæðismenn. Okkur er
ekki sama, hvort >Heimdaliur« og
Jón Porláksson ráða þar Iðgum og
lofum, eða hvort þar fá að njóta
sín að einhverju áhrif frá þeim,
sem enn kjósa Sjálfstæðismenn f
sveitunum, sem eru okkur Fram-
sóknarmönnum miklu skyldari í
skoðunum — sem vafalaust marg-
ir eiga eftir að verða samherjar
okkar, þó að síðar verði.
Við berjumst móti vetrarkosningum,
Framsóknarmenn, vegna okbar kjósenda og
vegna alls sveitafólks, til gess að tryggja
sem ríkust áhrif sveitafólksins ó skipun
fllpingis, í hverjum ílokki sem peiia tólk
ielur sig.«
Undir þetta munu allir Framsókn-
armenn taka einum rómi.
En hart er til þess að vita, að
Framsóknarmenn skuli þurfa að
taka upp vðrn gegn árásum ihalds-
manna á réttindi sinna eigin kjós-
enda i sveitunum.
Framsóknarmönnum hefir nú tek-
ist að verja réttindi sveitanna. Vetr-
arkosningunum er afstýrt.
Pá er aukaþingskrafan út af fyrlr
sig. Eins og áður er sagt héldu
báðir andstððuflokkarnir fast við
hana. Niðurstaða þessa máls hefir
orðið sú, að 21. þ. m. tilkynnti
forsætisráðherra miðstjórn »Sjálf-
stæðisflokksins* eftirfarandi:
>Hér með tilkynnist þingmönnum
Sjálfstæðisflokksins, að ríkisstjórnin
hefir orðið sammála um að leggja
til við konung, að kvatt verðí til
aukaþings 1. nóvember næstkom-
andi til samþykktar á frumvarpi því
til breytingar á stjórnskipunarlögun-
uro, sem samþykkt var á siðasta
Alþingi, nýrra kosningaiaga og ann-
ara breytinga, sem leiða af stjórn-
lagabreytingunni, að þvi tilskyldu,
að samkomulag náist um, að laga-
ákvæði verði sett um, að heimilt
sé að kveðja til reglulegs þings
(fjárlagaþings) síðar en 15. febrúar
á næsta ári að afstöðnum kosning-
um, sem sýnt er að geta ekkifarið
fram fyr en i júnímánuði<<
Pannig hljóðar Iokasvar ríkis-
stjórnarinnar við aukaþingskröfunni
og er þar með fengin endalykt
þessa deilumáls. íhaldsmenn falla
frá kröfunni um haustkosningar,
aukaþing kemur saman 1. nóvem-
ber í ár, kosningar fara fram í
júnímánuði á næsta ári og fjárlaga-
þing kemur saman þar á eftir.
Vitaskuld er þetta aukaþinghald
hreinasti óþarfi og hefir enga aðra
þýðingu en þá að eyða fé til einskis.
Pað eru keipar ihaldsmanna, sem
nú hefir verið látið eftir, sem eru
valdandi þeirrar fjáreyðslu. Fellur
hún illa saman við sparnaðarhjal
þessara manna. Pess er og að
minnast, að frá hendí ihaldsmanna
snerust siðustu kosningar eingðngu
um fjármálin. í því hefði auðsýni-
lega ekkert vit verið, ef þeir hefðu
ekki til þess ætlast, að hið nýkosna
þing fjallaði um fjárlög. Nú hafa
ihaldsmenn, sem kunnugt er, gum-
að mjög af kosningasigri sínum.
En þá snýst svo undarlega við, að
fhaldsmenn segjast leggja höfuðá-
herzlu á, að hið nýkosna þing megi
alls ekki nálægt neinum fjárlögum
koma! Pað má ekkert annað að-
hafast en samþykkja stjórnarskrána
og það, sem stendur i sambandi
við hana. Og þó snerust kosning-
arnar f raun og veru alls ekki um
það mál eins og áður er sagt. All
ur þessi krabbagangur íhaldsins er
með öllu óskiljanlegur og verður
ekki annað af honum ráðið en það,
að þeir, sem forusiuna hafa á hendi
í íhaldsflokknum, viti ekki sitt
rjúkandi ráð.
——o--------
Bjergunarsýning.
Miðvikudagskvöid 23. ágúst fór
fram sýning á björgun úr sjávar-
háska með fluglinutækjum og björg-
unarstól, við Torfunefsbryggjuna.
Sýningunni stjórnaði Jón Berg-
sveinsson erindreki Slysavarnafélags
íslands. Skaut hann úr þar til gerðri
byssu mjórri máimiínu út að skipi
sem lá við ytri hluta bryggjunnar.
Par vúru nokkrir skátar um borð
og tóku þeir á móti línunni og
drógu hana til sín, En við línu
þessa var bundinn digur kaðall úr
Iandi og drógu þeir nú ennfremur
kaðalinn til sin og bundu við stöng
framarlega á skipinu. Pessu næst
var björgunarstóll eða réttara sagt
bjðrgunarhringur hengdur í bönd-
um í trissu sem látin var renna
eftir kaðlinum og drógu skátarnir
nú stólinn til sin. Pá settist einn
skátanna f stólinn og var dreginn
eftir kaðlinum til lands af öðrum
skátum f landi. Skátinn i björgun-
arstólnum var klæddur vatnsheld-
um fötum svo að hann vöknaði
ekki þó hann á leiðinni væri stund-
um hálfur niðri i sjó. Fólk var af-
armargt samankomið tii að horfa á
þessa einkennitegu sýningu og þótti
bæði fróðlegt og gagnlegt að kynna
sér þessa merkilegu björgunarað-
ferð. Steingrímur héraðslæknir Matt-
hfasson talaði til fólksins á undan
sýningunni og var inntak ræðu
hans eins og hér fer á eftir:
>Sýningin hér i kvðld gefur glögga
hugmynd um hvernig stundum má
takast að bjarga lífi fjölda mannna
sem annars væru dauðanum seldir.
Jón Bergsveinsson byrjar með
þvi að skjóta úr byssu. Venjuiega
eru byssur aðallega ætlaðar til að
drepa með og reyndar f stærstum
stil notast þær til að drepa menn.
En byssan, sem Jón hefir hérmeð-
ferðis, er ekki ætluð til manndrápa
heldur til að frelsa lif manna. Hann
er á leið með þetta verkfæri og
önnur bjðrgunartæki, sem þið fáið
að sjá, norður að Ásmundarstöðum
á Melrakkasléttu. Par ætlar hann
fyrir hönd Slysavarnafélagsins að
setja á stofn björgunarstöð eða
fluglinustöð svo að unnt verði í
viðlögum að bjarga þar skipsbrots-
mönnum. Par strönduðu t. d. 2
togarar i vetur sem leið og hafa
mörg skip strandað áður á þeim
svæðum. Petta verður 17. björgun-
arstöðin, sem Slysavarnarfélag ís-
lands iætur reisa nú á 6. aldursári
sfnu og munu margar fleiri sfíkar
á effir koma, eftir þvi sem Slysa-