Dagur - 22.07.1937, Síða 2

150
DAGUR
36. tbl.
> • • • • <
Fólk i f jöírusii.
Skuldir þjóðarinnar við útlönd eru um 100
miljónir króna. Þessar skuldir hafa að mestu
leyti safnast á 15 árum — 1918—1932. — Á
sama tíma hefir þjóðin keypt drykkjarföng, tóbak
og kaffi fyrir 41,5 miljónir króna.
i.
Fyrir löngu hafa menn komið
auga á það, hve margskonar ógæfa
og ófarnaður siglir í kjölfar neyzlu
ýmiss nautnavarnings, svo sem
víns, tóbaks, opiums o. fl. Eru hin
illu áhrif slíkra nautna kunnari en
svo, að þörf sé á að lýsa því fyrir
lesendum. Hér verður lítilsháttar
athugað, hvernig ástandið í þess-
um efnum er hér á landi, og hver
áhrif víndrykkja, kaffidrykkja og
tóbaksnautn hefir beint á fjárhag
þjóðarinnar, eftir því sem hag-
skýrslur íslands herma.
II.
Það er kunnara en frá þuri'i að
segja, að íslenzka þjóðin hefir
safnað gífurlegum skuldum við út-
lönd á síðustu áratugum. Munu
þessar skuldir nema um 100 millj.
króna, og hafa þær að mestu leyti
safnazt á árunum 1918—1932, að
þeim báðum meðtöldum. Er þetta
hið mesta áhyggjuefni öllum hugs-
andi mönnum, enda er sjálfstæði
þjóðarinnar stór hætta búin af
þessari skuldasöfnun. Skuldirnar
við útlönd stafa af því, að meira
hefir verið flutt inn í landið á
þessum árum, en hægt var að
greiða með útflutningsvörunum.
Eða með öðrum orðum, þjóðin hef-
ir lifað langt um efni fram. Um
það verður ekki deilt, þótt hins-
vegar megi rekja margar óviðráð-
anlegar orsakir til þess, að fjár-
hagur þjóðarinnar sem heildar
hefir verið og er þröngur. En því
verður heldur ekki í móti mælt
með neinum rökum, að mikið af
óþörfúm og skaðlegum vörum hef-
ir verið keypt og flutt inn í landið
undanfarin ár, sem hefir gert
þjóðina snauðari að fé og fjöri,
heilbrigði og hamingju, en ef
þeirra hefði aldrei verið neytt.
III.
Hagskýrslur íslands sýna það og
sanna, að á þeim 15 árum, sem
meginhluti skuldanna við útlönd
hefir safnazt á, hefir þjóðin keypt
frá útlöndum tóbak fyrir næstum
19 milljónir króna, kaffi og kaffi-
bæti fyrir um 16.5 miíljónir og
drykkjarföng, mest áfeng, fyrir
um 6 milljónir króna. Þessir 3 lið-
ir nema til samans um 41.5 millj.
króna. Eru tölurnar þó vafalaust í
raun og veru of lágar, því það er
vitað mál, að árlega hefir meiru
og minnu verið smyglað inn í
landið af áfengi og tóbaki, en það
kemur vitanlega aldrei á skýrslur.
Það er því óhætt að segja, að á ár-
unum 1918—1932 hafi þjóðin tekið
til láns í útlöndum milli 40 og 50
milljónir króna til að kaupa fyrir
kaffi, drykkjarföng og tóbak.
Þetta er ömurleg staðreynd. Sjálf-
stæði og framtíð þjóðarinnar er
veðsett til þess að einstaklingarnir
geti drukkið, reykt, tuggið og tek-
ið í nefið. Og hvað fær svo þjóðin
í aðra hönd? Hún fær í stuttu máli
sagt ekki nokkur verðmæti, held-
ur minni heilbrigði, minni farsæld
og minni menningu.
IV.
Ennþá sjást engin merki þess, að
um stefnuhvörf sé að ræða í þess-
um efnum með íslenzku þjóðinni.
Árið 1936 keyptu landsmenn í
búðum hér á landi áfengi og tóbak
fyrir um 7 milljónir króna, eða
upphæð, sem nemur allt að heim-
ingi allra áætlaðra tekna ríkissjóðs
það ár. Þjóðina skortir fé til að
greiða skuldir sínar og til að
byggja upp atvinnufyrirtæki
handa fólkinu, sem gengur at-
vinnulaust hópum saman. Og það
vantar fé til ýmissra menningar-
stofnana, sem þjóðinni ríður á að
vel sé búið að. En til að kaupa
kaffi, brennivín og tóbak eru nóg-
ir peningar. Þessi hugsunarháttur
og þetta framferði verður að
breytast og það sem fyrst. Stefnu-
hvörfin þurfa að koma áður en
við sjáum á eftir sjálfstæði lands-
ins fyrir ætternisstapa. Og þá
kemur til athugunar, hvaða leiðir
séu helzt færar til úrbóta á þessu
ófremdarástandi.
V.
Það er ekki langt síðan að þjóð-
aratkvæðagreiðsla var látin fram
fara um bannlögin. Meiri hluti
þeirra, sem atkvæði greiddu, voru
bannlögunum andvígir og voru
þau því úr gildi felld. Ástandið í
áfengismálum var líka langt frá
því að vera gott meðan bannlögin
svokölluðu voru í gildi. Heima-
bruggið flóði yfir landið og mikils
mun hafa verið neytt af þeirri ó-
lyfjan. En það hefði verið hægðar-
leikur að taka fyrir kverkar
heimabruggsins, ef margir em-
bættismenn þjóðarinnar hefðu
ekki svikið skyldur sínar við hana,
brotið iögin sjálfir og hylmað yfir
með lögbrjótunum í stað þess að
taka málin föstum tökum frá upp-
hafi. En þótt aðflutningsbann væri
nú sett á áfengi, þá er mjög líklegt
að allt sækti í sama horf og áður
um sölu heimabruggsins. Embætt-
ismennirnir eru margir þeir sömu
og fyrir 4—5 árum, og engin á-
stæða til að ætla, að þeim og öðr-
um, sem þá brutu lögin, hafi farið
mikið fram síðan. Skynsamlegasta
og öruggasta leiðin er því aukin
bindindisstarfsemi með auknum
fjárframlögum frá því opinbera.
Þá er sjálfsagt að veita íbúum
einstakra lögsagnarumdæma heim-
ild til að ákveða um það, hvort
þar skuli vera útsölustaður áfeng-
is. Og loks verða bindindismenn
að fylgja fast fram þeim kröfum,
að þeir sitji, að öðru jöfnu, fyrir
öllum opinberum stöðum. Þjóðinni
ríður á því nú meir en nokkru
sinni fyrr, að hafa reglusama trún-
aðarmenn, menn, sem gefa öðrum
betra fordæmi um neyzlu víns og
tóbaks, en nú tíðkast, menn, sem
ekki svíkjast um skyldur sínar við
þjóðfélagið þegar mest ríður á,
eins og margir embættismannanna
gerðu um árið í áfengismálinu. Ef
stjórnarvöld landsins sýndu á-
kveðinn vilja til umbóta í þessum
efnum, með því að kjósa heldur
bindindismenn til opinberra starfa,
að öðru jöfnu, þá myndi bindindis-
hreyfingunni í landinu verða að
því hinn mesti styrkur. Það er al-
veg víst, að því aðeins verða hinar
miklu skuldir við útlönd greiddar,
að þjóðin gæti meira hófs og
sparnaðar í háttum sínum, en hún
hefir gert að undanförnu. Og það
á að byrja á að spara skaðlegar og
ónauðsynlegar vörur, eins og á-
fengi, tóbak og kaffi. Þjóðinni
verður að skiljast það, að frelsi
hennar og sjálfstæði er í veði, ef
enn á að taka yfir 40 milljónir kr.
til láns í útlöndum á næstu 15 ár-
um til að kaupa fyrir drykkjar-
föng, kaffi og tóbak, eins og gert
var árin 1918—1932. Það er lífs-
nauðsyn fyrir landsmenn að
greiða skuldirnar við útlönd sem
fyrst, jafnframt því að efla at-
vinnuvegina. Og þótt mörgum
þyki kaffið, tóbakið og vínið gott
og þótt menn greini mjög á um
skaðsemi þessara tegunda, einkum
kaffisins, þá ættu menn þó að geta
orðið sammála um að neita sér um
þessa hluti meðan skuldirnar eru
að greiðast og fjárhagur ríkisins
er að komast í betra horf. Tak-
mark bindindismanna er að út-
rýma áfenginu algerlega með lög-
gjöf. Tóbak og kaffi eiga að fylgja
með, að minnsta kosti meðan ver-
ið er að greiða skuldirnar við út-
lönd. En löggjöf um þessi efni er
tilgangslaus fyrr en meiri hluti
þjóðarinnar skilur slíkar ráðstaf-
anir og óskar eftir þeim, og fengn-
ir eru skylduræknari embættis-
menn til að framfylgja þeim, en
til voru á dögum vínbannsins. Að
þessu ber að stefna markvisst með
aukinni bindindisstarfsemi og með
því að taka bindindissinnaða menn
fram yfir aðra, að öðru jöfnu, í
cpinberar stöður. Æska landsins
má ekki þola það til lengdar, að
brugðið sé fjötrum um íramtíð
hennar og sjálfstæði þjóðarinnar
sé veðsett til að landsmenn geti á-
stundað skaðlegar nautnir. Hún
hlýtur að hefja harða baráttu gegn
því, að hugsjónum Fjölnismanna
og Jóns Sigurðssonar um vel
mennta og sjálfstæða þjóð verði
drekkt í kaffi og brennivíni eða
kæfðar í tóbakssvælu. í dag er ís-
lenzka þjóðin fólk í fjötrum. Hún
er í fjötrum gífurlegra skulda við
útlönd, sem safnazt hafa að miklu
leyti fyrir ofeyðslu einstakling-
anna. Og hún er í fjötrum þeirra
n^utna, sem hún hefir vanið sig á
og veðsett framtíð sína fyrir að fá
fullnægt. Þessa fjötra verður ís-
lenzk æska að slíta, áður en þeir
verða að óslítandi Gleipnisfjötrum
um sjálfstæði landsins.
Þjóðina vantar gull til að greiða
skuldir sínar og til ýmissra ann-
arra þarfa. Þetta gull verður hún
að sækja í greipar Ægis og erja
það úr frjómold landsins eins og
jafnan áður. En jafnframt verður
hún að spara allt, sem sparað
verður, meðan verið er að greiða
skuldirnar. Þjóðin verður að gera
allt, sem í hennar valdi stendur til
að varðveita frelsi sitt. Þetta verð-
ur því aðeins gert, að hún haldi
vörð um hugsjónir sinna beztu
sona, lifi hófsömu og heilbrigðu
lífi og grafi til „gullsins í eigin
hjarta“.
E. G. Br.
Framsóknarfélag
var stofnað á Svalbarðsströnd að
afloknum framboðsfundi þar í
júnímánuði. í félaginu eru bæði
bændur og verkamenn. Stjórn fé-
lagsins skipa: ^Árni Bjarnarson,
Mógili (formaður) og meðsjórn-
endur Benedlkt Baldvinsson, Efri-
Dálksstöðum og Jóhannes Árna-
son, Þórisstöðum.
Guðsþjónustiir í Griiiidar[)iiu;apresta-
kalli: Hólum, sunnudaginn 25. júlí kl. 12
á hád. Saurbæ, sama dag kl. 3 e. h.
Mööruvöllum, sunnudaginn S. ág. kl. 12
á hád. Grund, sama dag kl. 3 e. h.
stærðum
geymslu í
at ýmsum
ágætar til
sultu.
Kaupfélag E
Járn- og glervörudeild
f