Dagur - 06.01.1944, Blaðsíða 4

4
DAGUR
Rltstjóm: Ingimar EydaL
Jóhann Frímann,
Haukur Snorrason.
Afgreiðslu og innheimtu annast:
Sigurður Jóhannesson.
Skrifstofa við Kaupvangstorg. — Sími 96.
Blaðið kemur út á hverjum fimmtudegi.
Árgangurinn kostar kr. 15.00.
Prentverk Odds Björnssonar.
Ný þáttaskil
I»EGAR ,,Dagur“ hóf göngu sína hér í bænum
tyrir röskum aldarfjórðungi síðan, var hann
liarla smávaxinn og fátæklega til fara, svo sem
við var að búast um nýtt smábæjarblað á af-
skekktu landshorni. Enn er hann að vfsu ekkert
stórblað orðinn, en duglega hefir þó tognað úr
honum á þessu tímabili. Er nú svo komið, að
,,Dagur“ er orðinn lang-stærsta vikublað, sem
gefið er út hér á landi annars staðar en 1 Reykja-
vfk. Þó munar hitt enn meiru, að hann á nú orð-
ið lesendahóp á borð við mörg höfuðstaðarblöð-
in, og fer lesendum hans og stuðningsmönnum
um land allt ört fjölgandi með degi hverjum að
kalla.
Á öðrum stað hér í blaðinu er í dag gerð nokk-
ur grein fyrir þeirri verulegu stækkun, sem verð-
ur á blaðinu um þessi áramót, og fyrirætlunum
þeim, sem útgáfustjórnin hefir á prjónunum í
því sambandi. Eins og menn munu sjá á þeirri
greinargerð verður höfuðáhetv.la á það lögð, að
með stækkuninni verði blaðinu gert kleift að
sinna hinum sérstöku málefnum bæjar og lands-
fjórðungs — og dreifbýlisins í landinu yfirleitt —
fremur en áður, auk þess sem fréttaflutningur
verður aukinn eftir föngum — einkum þó tim
þau efni, sem menn eiga síður aðganga aðáannan
hátt, í útvarpi og öðrum fréttablöðum. Þá verð-
ur og öðru almennu lestrarefni, til fróðleiks og
skemmtunar, ætlað meira rúm í blaðinu en áð-
ur, svo og aðsendu efni, sem naumast.hefir verið
unnt að sinna að nokkru ráði fram að þessu sök-
um stöðugra þrengsla í blaðinu. Gerir ritstjórnin
sér vonir um, að fjölbreytni í efnisvali geti hér
eftir orðið mun meiri en áður og blaðið því læsi-
legra og skemmtilegra að sama skapi.
Flokkastreitunni í landinu mun eftirleiðis
ekki verða sinnt hér í blaðinu þeim mun meira
en áður sem rúm þess vex við þessa nýju stækk-
un. — Þjóðmálabaráttan er að vfsu nauðsynleg
og óhjákvæmileg, og mikil þörf í lýðræðislandi,
að þar sé ekki svikizt um á verðinum .En það er
bæði, að blöð úti á landi standa illa að vígi að
fylgjast gjörla með því, sem gerist á ,,æðstu stöð-
um“, þar sem flest þau ráð eru ráðin, er úrslitum
valdi í þeim efnum, og eins hitt, að „víðar er guð
én í Görðum“ og fleiri nauðsynlegum og almenn-
um verkefnum að sinna en þeim eirium, sem
helzt er reynt að útklá á grundvelli skefjalausrar
flokkastreitu, enda mun öllum fyrir beztu, að
fulls hófs og sanngirni sé jafnan gætt 1 þeim leik.
— „Dagur mun enn hviklaust halda fram þeirri
stefnu, sem hann hefir jafnan fylgt, að leita ráða
og úrlausna í hverjum vanda — og þá einnig í
þjóðmálaátökunum — á vegum vaxandi sam-
vinnu og bróðemis, hófs.sanngirniogfrjálslyndis.
Það mun margra mál, að þjóðarnauðsyn beri til,
að dreifbýlið sé eflt til holls jafnvægis gegn reg-
invaldi höfuðstaðarins. „Dagur“ vill eiga sinn
þátt f þeirri viðleitni. Dreifbýlið verðuraðþekkja
sinn vitjunartíma og efla síneiginmálgögntil við-
náms og varnar. Þeirri varnarbaráttu er þó ekki
stefnt gegn Reykvíkingum, því að þeim er og fyr-
ir beztu, að þjóðin öll nái eðlilegum og sam-
rsrmdum þronka. - GLEÐILEGT NÝTT ARI
DAGUR
Fimmtudaginn 5. janúar 1944
Risaflugvélar til flutninga
Ilandarikjaherínn notar flugvélar til ílutninga í a: stærri stíl. Myndin sýnir tvær
slíkar flugvélar á leið til fjarlægra ákvörðunarstaða. Ýmsir þeir, er ræða um ný-
skipunina eftir stríðið, telja að loftflutningar muni verða hin mikilvægaata nýjtmg
hins nýja tfma.
MOÐIR, KONA, MEYJA
Nýja árið er gengið í garð. Við höfum kvatt
gamla árið, 19-13, og það cr runnið ,,í aldanna
skaut“ og kemur aldrei til baka.
Enginn veit, hvað hið nýja ár kann að færa
okkur, en við horfum frám á veginn örugg og
með þá von í brjósti, að þetta nýbyrjaða ár verði
gott ár og gæfuríkt okkur öílum.
Gott væri á þessum tímamótum að minnast
orða predikarans: „Gef mér hvorki fátækt né
auðæfi, en veit mér minn deildan verð“. Með
þeim óskum, að hver einstaklingur megi hljóta
sinn „deildan verð" á þessu nýbyrjaða ári, býðut
kvennadálkurinn öllum tilvonandi lesendum sín-
um gleðilegt nýtt ár.
. ik >k 6
1 fyrsta sinn birtist nú kvennadálkur í Degi. —
IJessi dálkur, sem framvegis mun heita: „Móðir,
kona, meyja", á að verða bæði fræðslu- og
skemmtidálkur kvennanna. — Dagur væntir þess,
að allir kvenlesendur sínir fagni þessum dálki og
virði þessa viðleitni blaðsins til fjölbreytni.
í „Móðir, kona, meyja" munu birtast: gagnleg
húsráð, uppeldispistlar og ýmiss annarr fróðleik-
ur nauðsynlegur hverri konu. Þar að auki mun
reynt að birta ýmiss skemmtikorn annað veifið.
Að svo mæltu óskar kvennadálkurinn öllum
lesendum sínum, enn^á ný, góðs og gleðilegs árs.
Eru strætisvagnar ekki orðnir
tímabært farartæki hér á
Akureyri?
n KUREYRI er býsna víðóttumikill
bær að tiltölu við íbúafjölda. Því
hefir löngum verið viðbrugðið, að
drjúgur spölur sé hér milli búrs og
baðstofu, þar sem er vegalengdin
neðst neðan af Oddeyrartanga og
lengst inn í Fjöruna. En vaxtarlag
bæjarins hefir löngum þótt minna
helzt á fremur krangalegan ungling á
gelgjuskeiði, sem lagt hefir allt í
lengdina, en er mjór enn og aukvis-
inn eins og sauðvingull eða fjallhæra.
En ó seinni órum hefir bærinn mjög
færzt í aukana, einnig á þverveginn,
og seilist nú hátt upp um brekkur og
gil, auk þess sem hann leggur nú
smám saman undir sig Oddeyrina alla
og annað undirlendi, sem hér er til að
dreifa, en það er, svo sem kunnugt
er, mjög af skomum skammti vestan
megin Pollsins. En þegar upp er kom-
ið á brekkubrúnimar, er hér mikið
víðemi byggilegs og fagurs sléttlend-
is sunnan Glerárholta og allt til f jalls.
Má ætla, að þar verði vöxtur íbúðar-
hverfanna örastur í framtíðinni, þótt
verzlunar- og atvinnustöðvar bæjar-
ins verði eftir sem áður helztar niðri
á sléttlendinu við hafnarbakkann og
sjávarsíðuna — í Bótinni, á Oddeyr-
artanga og Gleráreyrum.
TJÆJARSTÆÐIÐ hér er þannig
fagurt og fjölbreytilegt, en á hinn
bóginn harla erfitt yfirferðar. Sums
staðar tengja brött steinþrep og jafn-
vel brýr saman bæjarhluta, ef farin
skal skemmsta leið, og er þó þeim
samgöngubótum hvergi nærri svo
haganlega fyrir komið sem æskilegt
væri — enn sem komið er a. m. k. —
Mikill fjöldi bæjarbúa þarf því dag-
lega — og jafnvel oft á dag — að
fara langan veg til vinnu sinnar 'og
annarra erinda um bæinn. Og óhætt
er að bæta því við, að sú vegferð sé
hvorki sérlega auðveld né algerlega
hættulaus fyrir marga þeirra, ekki
sízt þegar svo viðrar sem nú að und-
anfömu, og flughált gerizt á öllum
götum og þó einkum þeim, sem bratt-
astar em og ógreiðfærastar að öðm
leyti. Hljóta margir slæmar byltur
eða skrokkskjóður af þeim sökum,
svo að stundum heldur við beinbroti
eða bana. Og skóslitið og tímatöfin,
er af hinum miklu og erfiðu vega-
lengdum flýtur, er öldungis vafalaust.
r*R NÚ EKKI — að öllu þessu at-
“ huguðu — mál tll þess komið, að
•Inhvar framtafemamur ng m*m1I«|«
stórhuga bifreiðaeigandi taki sig til
og geri tilraun til að halda uppi reglu-
bundnum ferðum um bæinn með
þægilegum og sæmilega útbúnum
strætisvögnum? Akureyrskir bifreiða-
stjórar og bílaeigendur hafa fyrr gerzt
brautryðjendur um samgöngur milli
héraða og landsf jórðunga. Er svo ekki
tími til þess kominn, að þeir taki að
hugsa dálítið sérstaklega um sinn eig-
in bæ — svona að öðrum þræði?
Slíkar ferðir, sem famar væru á
hentugum tímum og eftir hentugum
götum frá miðbænum (Kaupvangs-
torgi eða Ráðhússtorgi) út um bæinn
— niður á Tanga, inn í Fjöru, upp á
Brekku og út að Glerá — og inn í
miðbæinn aftur, yrðu vafalaust skjótt
mjög vinsælar og fjölnotaðar, a. m. k.
ó sumum tímum dags, eins og t d.
kvölds og morgna og um matmáls- og
kaffitíma. 2—3 vagnar gætu komið
að miklu gagni fyrst í stað, og reynsl-
an myndi skjótt skera úr því, hvort
slíkt fyrirtæki væri hæfilega arð-
vænlegt og ástæða til, að það færði
smám saman út kvíamar. En mjög
virðist a. m. k. leikmönnum í þessum
efnum sennilegt, að svo myndi fara,
þegar athuguð er reynsla sú, sem
fengin er um slíkan rekstur annars
staðar, svo sem í Reykjavík og Hafn-
arfirði.
Hvaða sálm syngja þeir nú?
'J'ILKYNNT er í Moskvu að hinn
gamli „Intemational“-söngur sé
ekki lengur þjóðsöngur Rússa, heldur
hafi verið ort nýtt ljóð við lagið
og skuli það þjóðsöngur Sovét-Rúss-
lands framvegis. Hvaða sálmur verð-
ur nú sunginn á rússnesku heimatrú-
boðssamkomunum hér?
„Stígandi"
2. hefti, I. ár.
Nýja timaritið norðlenzka flytur
að þessu sinni þessar greinar: Gróið
land eftir Steindór Steindórsson frá
Hlöðum; Um málvöndun eftir Hall-
dór Halldórsson; Ferðasögubrot eftir
Siétús Jónsson, og er sú grein prýdd
nokkrum ágætum litmyndum eftir
ljósmyndum Edvards Siguréeirsson-
ar; Bréf frá Sigurdi skólameistara
Guðmundssyni til Bjöms meistara
Sigfússonar. Kvæði em þama eftir
Heiðrek Guðmundsson, Friðgeir H.
Beré, Jóhann Frímarm og Þráin.
Loks eru í heftinu nokkrar þýddar
greinar og sögur og ennfremur rit-
dómar eftir ýmsa höfunda. Heftið er
hlð læsilegasta og fer Stigandi vel og
gæfulega af stað. Fitstjóri hans er
Br»/i Si/ífrjAMton.
* $
Móðumafnið.
Með öllum þjóðum er móðurnafnið I heiðri
haft. Með flestum þeirra eru til orðtæki, setú
hljóða á þessa leið: „Ein móðir á hægara með að
ala önn fyrir sjö börnum, en sjö böm að sjá fyrir
einni móður“.
„Trygg móðurást blómgast og vex ný og fersk
á hverjum degi“, segja Þjóðverjar.
Italir segja: „Móðir, móðir! Hver, sem á móð-
ir, kallar á hana, en hver, sem ekki á hana, sakn-
ar hennar".fe
Tékkar segja: „Móðurhöndin er mjúk, þótt
hún slái“.
* * #
Húsráð.
Hvltir hringir undan heitum ílátum á gljá-
fægðum húsgögnum nást af með blöndu af
spritti og bómolíu. Bletturinn er nuddaður með
ullarlepp. Á sama hátt má líka ná vaxblettum af
húsgögnum.
* * *
Egg í umgjörð.
4 hveitibrauðssneiðar (stórar).
4 egg.
Í4 bolli smjör eða smjörlíki.
Salt og pipar.
Reykt svinaflesk.
Úr miðri brauðsneiðinni er skorið kringlótt
stykki undan litlu glasi. Smjörið sett á pönnu óg
brauðsneiðarnar bakaðar ljósbrúnar öðrum meg-
in. Sneiðunum snúið og eggin brotin og látin
varlega í miðju hverrar sneiðar. Brúnað við hæg-
an hita, unz eggjahvítan er hlaupin saman.
Pipar og salti stráð yfir.
Framreitt með brúnuðu fleski.
■s * *
Smælki.
Fyrir peninga má kaupa mat — en ekki matar-
lyst; meðul — en ekki heilsu; mjúk rúm — en
ekki svefn; lærdóm — en ekki djúpsæan fróðleik;
skraut — en ekki fegurð; völd — en ekki þroska;
skemmtun — en ekki gleði; félaga — en ekki vini.
(Ámi Garbórg).'
* * *
■■. ■■ *m—Sá fer Hfsins leið, er varðveitir
aga, en sá villist, er hafnar um-
vöndun. —
Orf*kvíð>T Salófisom