Dagur - 19.04.1944, Blaðsíða 4

4
DAQUR
Miðvikudagur 19. apríl 1944
DAGUR
Rltstjóm: InqimoT EydoL
J6hann Frimonn.
Homkur Snorraaon.
Afgrei6slu cxj innhoimtu annast
Siqurðnr Jóhannesson.
Skriíetofa vi8 Kaupvangstorg. — Sími 96.
Blo6i8 kemur út á hverjum fimmtudegi.
Árgangurinn kostar kr. 15.00.
Prentverk Odds Blðmasonar.
Á fjósbitanum
STEINGRÍMUR AÐALSTEINSSON alþm.
fer enn á stúfana í síðasta „Verkamanni“ til þess
að verja og réttlæta fyrirhugaðar styrkveitingar af
almannafé til skipakaupa í Svíþjóð. „Dagur“ leið-
ir algerlega hjá sér hinn heimskulega og smá-
munalega skæting alþingismannsins í garð rit-
stjóra „Dags“ í tilefni af orðaskiptum þeim, sem
orðið hafa milli blaðanna út af þessu máli, og
brigzl hans um, að „Dagur" hafi skrifað um þetta
efni af reiði og æsingu. Því má hver trúa sem trúa
vill, en hitt er öldungis víst, að lesendur „Dags“,
sem fylgzt hafa með því, sem skrifað hefir verið
hér í blaðið um þetta efni, leggja engan trúnað
á svo tilhæfulausan þvætting. Og alþingismaður-
inn læzt nú drjúgum heimskari en sakir standa
til, er hann þykist misskilja afstöðu „Dags“ til
skipakaupa erlendis og fyrirhugaðra styrkveit-
inga til þeirra.
STEINGRÍMUR lætur nú, sem honum hafi
komið það algerlega á óvart, að „Dagur“ sé hon-
um sammála um það, að íslenzki fiskveiðiflotinn
þurfi skjótrar endumýjunar og aukningar við.
Feitletrar hann þessar upplýsingar ákaflega í
grein sinni, eins og þar sé um einhver ný og stór-
furðuleg tíðindi að ræða! Menn skyldu halda, að
Steingr. hafi talið sjálfum sér trú um það, er
hann var að tína upplýsingar um þetta efni saman
úr sjómannablaðinu „Víkingi", til þess að nota
þær við fyrri ritsmíð sína, að hann væri þar að
gera einhverja alveg nýja og furðulega uppfinn-
ingu, sem verið hafi öllum öðrum dauðlegum
mönnum algerlega lokuð bók! í þessu sambandi
er rétt að benda „uppfinningamanninum" á það,
að fyrstu ummælin, sem „Dagur" lét falla, er
skipakaupin frá Svíþjóð bar á góma — i janúar í
vetur, löngu áður en nokkurt annað blað fékkst
um þetta, eða iðnaðarmenn sjálfir mótmœltu fyr-
irhuguðum styrkveitingum — voru á þessa leið:
„Þetta (að skipastóllinn verði endurnýjaður) eru
auðvitað fagnaðarfiðindi út af fyrir sig. Okkur
er auðvitað lifsnauðsyn að endurnýja og auka
skipakost okkar sem allra fyrst — ekki sízt vegna
fiskveiðanna. En á hinn bóginn gæti það þó verið
okkur fullt áhyggjuefni, að ástandinu i verðlags-
og atvinnumálum okkar skuli þannig komið, að
öldungis sjálfsagt og óhjákvamilegt sé talið að
leita út úr landinu um smiði þessara litlu tré-
skipa."
„Dagur“ hefir því engan veginn tekið trú Stgr.
Aðalsteinssonar í þessu máli, né heldur gerzt tví-
saga um vilja sinn og stefnu, eins og alþm. vill
nú vera láta. Öll skrif blaðsins urn þetta efni hafa
síðan gengið mjög í sömu átt, auk þess sem því
hefir verið mótmælt, að nokkra nauðsyn beri til
að styrkja af almannafé erlendar skipasmíða-
stöðvar til óeðlilegrar samkeppni við íslenzka
skipasmiði, á sama tíma og það er upplýst eftir
góðum heimildum, að flutningskostnaður, vá-
trygging, striðstrygging og tollar á efni i 15
smál. vélbát nemi nú rúmlega 45 þús. kr-, eða
röskum 3 þús. kr. á hverja smálest. En allt eru
þetta gjöld, sem sænsku skipasmiðastöðvarnar
sleppa alveg við gagnvart sinni framleiðslu. Væri
nú ekki vit í að létta einhverri þessara stórkost-
legu byrða af íslenzkum skipasmiðum, áður en
farið er að gera þennan aðstöðumun enn meiri
með því að styrkja keppinauta þeirra til fram-
leiðslunnar, en láta hins vegar innlendu skipa-
Jafnvel gróðrinum er eytt
f nútinia styrjöld er engu þyrmt. Jafnvel gróður jarðar er svlðinn. Myndin sýnir.
hvernig stórskotahríö Bandamanna á Nýju-Guineu lék kókospáltnalund nokkum
nálægt Buna.
Við lýðveldisstofnunina.
jgFTIRFARANDI KAFLAR eru
teknir úr tillögum þeim og grein-
argerð, er Steingrlmur Davíðsson,
skólastjóri á Blönduósi, lagði fyrir
fund Framsóknarmanna í Austur-
Húnavatnssýslu 18. marz sl. Náðu
tillögurnar ekki afgreiðslu á fundin-
um sökum þess, að honum var lokið
fyrr en búizt hafði verið við. Tillögur
Stgr. D. voru að nokkru miðaðar við
þáverandi horfur í sjálfstæðismálinu,
er breytzt hafa síðan, en að öðru leyti
eru þær enn í fullu gildi. Er þar m. a.
lagt til, að þingflokkur og miðstjórn
Framsóknarflokksins beiti sér fyrir
því, að íslendingar minnist frelsis-
töku sinnar 17. júní næstk. á eftir-
minnilegan og varanlegan hátt og svo,
að þjóðinni verði hvort tveggja í senn
til sæmdar og nokkurs öryggis sjálf-
stæðu menningarlífi hennar. Er þar
bent á þessi þrjú atriði.
a. Ríkisskuldir landsins verði greidd-
ar að fullu á þessu ári, og til þess
verði lagður á sérstakur skattur,
svo sem samkv. tillögu Jónasar
Jónssonar alþingismanns.
b. Samin verði lög á næsta Alþingi
um stofnun búnaðarháskóla, er
taki til starfa svo fljótt sem kost-
ur verður. Valinn skal hentugur,
fagur staður fyrir skólann með
nægu landrými. Verði skólinn bú-
inn beztu tækjum til vísindaiðk-
ana í þágu landbúnaðarins, og í
öllu svo gerður sem bezt er um
slíkar stofnanir í nágrannalöndun-
um.
d. Stofnaður verði skógræktarsjóður
með 5 milljóna króna höfuðstóli.
Vöxtum sjóðsins skal varið til að
„klæða landið“.
Þegar veizluhöldunum er lokið.
j GREINARGERÐ St. D. fyrir til-
* lögum hans segir svo m. a.:
„Það hefir allmikið verið umrætt
a. m. k. á Alþingi, að lýðveldisstofn-
unarinnar verði minnzt með vegleg-
um hátíðahöldum á Þingvöllum og
smiðina algerlega sigla sinn sjó,
án nokkurs tillits til atvinnu
þeirra og lífsafkomu nú og í
framtíðinni?
Steingrími Aðalsteinssyni er
sannarlega ekki of gott að verja
þann málstað með háði í garð
íslenzkra skipasmiða, en stóryrð-
um, ritfölsunum og persónuleg-
um brigzlum í garð annarra, er
á móti forsetanum mæla, í stað
skynsamjegra raka. En óvíst er,
að hann fitni nokkuð á þeim
fjóshita, þegar til lengdar lætur.
víðar, fánar dregnir við hún, helzt á
hverju heimili landsins. Allt er þetta
fallegt og enda sjálfsagt, þó að vonum
veki hátíðahöld þessi minni hrifningu
végna hörmungarástands í nágranna-
löndunum og um heim allan en ella
myndi. Svo mun og fleira valda. En
þegar fánastengumar standa aftur
auðar, og veizlugleðin er þorrin —
hvað minnir þá á hina miklu stund?
Vér getum á engan hátt minnzt og
fagnað frelsistöku þjóðarinnar betur
en með því að gera í kyrrþey einhver
þau þjóðfélagsleg átök, sem geta orð-
ið öldum og óbornum til varanlegrar
hagsbótar og blessunar. Nú erum vér
einmitt svo heppnir, að fjárhagur vor
er svo góður, þessa stundina, að vér
getum lyft fjárhagslegum grettistök-
um. Og það er og þjóðamauðsyn, að
það sé gert, meðan stundargróðinn er
enn ekki runninn út í sandinn.
Ríkisskuldirnar greiddar.
jþJÓÐIN GETUR og verður að
greiða upp ríkisskuldir sínar nú á
meðan tækifæri er til. Þetta má gera
á tvennan hátt t. d. að hálfu með stór-
gróðaskatti og hálfu með almennri
fjárfóm þjóðarinnar, og væri sú lausn
æskilegust.
Landbúnaðarháskólinn.
TÍMUM hins foma, íslenzka lýð-
veldís var hér einvörðungu bænda-
þjóð. Því ætti það vel við, að þegar
við endurreisum lýðveldið, þá gefi
þjóðin þeim atvinnúveginum, sem
fætt hefir og klætt flestar kynslóðir
þessa lands, veglega stofnun sem og
er þjóðarnauðsyn, að komið verði á
fót sem fyrst.
Þjóðin öll gefur þá sjálfri sér bún-
aðarháskólann og treystir þannig
samband sitt við gróandi jörð. '
Landið klætt.
jyjENNINGIN VEX í landi nýrra
" skóga“, segir eitt stórhuga skáld
vort í einu hinu fegursta kvæði, er ort
var um síðustu aldamót. Allt frá þeim
tíma hefir mikið verið rætt og ritað
um að „klæða landið". Ungmennafé-
lögin settu það og ofarlega á stefnu-
skrá sína. En fremur hefir lítið áunn-
izt öll þessi ár. Á síðari ámm hefir
áhugi fyrir skógrækt glæðzt að mikl-
um mun. Hafa nú sum hémð landsins
þegar gert myndarleg átök á byrjun-
arstigi. En tekjur skógræktar ríkisins
em enn allt of litlar og sérstaklega
óvissar. Því áreiðanlega munu fjár-
veitingar ríkisins til þeirra hluta
látnar mæta afgangi, þegar að krepp-
ir á næstu ámm. Það er því áriðandi
að nú, meðan „gullið" er í handraðan-
um, sé skógræktinni tryggðar nokkrar
(Framhald á síðu.
Heimsókn að Laugalandi — viðtal við forstöðu-
konuna, ungfrú Svanhvíti Friðriksdóttur.
Mörg hundruð karla og kvenna úr bæ og
byggð heimsóttu Laugalandsskólann síðastliðinn
sunnudag. Var það handavinna húsmæðraefn-
ana, sem marga fýsti að sjá, en hún var til sýnis,
fyrir almenning, þennan dag.
Eg brá mér fram eftir og hitti liina nýju for-
stöðukonu skólans, ungfrú Svanhvíti Friðriks-
dóttur að málum.
„Jæja, hvernig hefir nú vetrarstarfið gengið?“
spyr eg ungfrú Svanhvíti.
„Starfið hefir gengið ágætlega og er eg mjög
ánægð með veturinn. Heilbrigði námsmeyja lief-
ir verið ágæt og má yfirleitt segja, að alit hafi
gengið prýðilga?" —
„Það er skemmtilegt að heyra þetta, en segðu
mér, hve margar hafa námsmeyjar verið í vetur
— og er skólinn fullur næsta vetur?“
„í skólanum er 28 námsmeyjum ætluð vist, en
þær hafa þó verið 34 í vetur og eru 2 þeirra við
framhaldsnám. Verst þykir mér, hve mörgurn
þarf að vísa frá, sökum rúmleysis. Nú hafa borizt
yfir 200 umsóknir fyrir næsta vetur og á vornám-
skeiðin eru þrefalt fleiri umsóknir en hægt er
að sinna.“
„Hverjar hafa kennt við skólann í vetur?“ —
„Ungfrú Lena Hallgrímsdóttir hefir kennt
sauma, ungfrú Þuríður Kristjánsdóttir vefnað og
sjálf hefi eg kennt matreiðslu og matarefnafræði.
Aðrar lesgreinar hefir sr. Benjamín Kristjánsson
kennt, en söngkennslu annaðist Kristbjörg Krist-
jánsdóttir frá Jódísarstöðum.
íþróttir við skólann eru engar, en námsmeyjar
eru úti 1 klst. á dag og hafa auk þess notað sund-
laugina vel í frístundum sínum, t. d. hefir ein
þeirra synt, hér um bil, hvern dag í allan vetur“.
„Hvað er starfsdagurinn langur hjá ykkur?"
„Námsmeyjar eru vaktar kl. 7 f. h. og morgun-
verður snæddur kl. 7.30. Kennsla hefst kl. 8, og
eru 2 fyrstu timarnir bóklegt nám. Síðan klofnar
hópurinn og þær er stunda handavinnuna vinna
til kl. 4.30 e. h., en eldhúsnemar vinna, til skipt-
is, til kl. 8 e. h.
Námsmeyjar hafa yfirleitt unnið mjög vel og
dyggilega og eg vona að sýningin beri þess vott,
að einhverju leyti.“
Nú tók ungfrú Svanhvít mig með sér niður og
gekk með mér um stofumar, þar sem sýningar-
munum hafði verið komið fyrir. Fyrst komum
við inn í stóra stofu, þar sem kjólar og annar
fatnaður, er námsmeyjar hafa saumað, hangir til
sýnis, og er mikil fjölbreytni bæði á litum og
sniði. Á einu borðinu er ungbarnafatnaður, en
það er skyldusaumur, er hver námsmær verður
að leysa af hendi.
Við göngum áfram inn í nasstu stofu. Hér er
útsaumurinn breiddur á borð og bekki og hang-
ir auk þess mikið með fram veggjunum. Hér
kennir ýmissa grasa, en allt er með sama mark-
inu brennt, smekk og vandvirkni. Einna
skemmtilegast í þessari stofu þykja mér dúkar,
sem saumaðir eru með gamla, hvíta útsaumnum,
en þó töluvert „moderniseraðir" að því er mér
finnst. ’Enn göngum við áfram og komum þá inn
í enn eina stofu, en þar er vefnaðurinn, en hann
er nú ekki síztur af þessu öllu. Fjöldi púða,
veggteppa, borðrefla, dúka, gólfábreiðna getur að
líta og er skemmtilegt til þess að vita, að flest
þessara mjög smekklegu muna, er unnið úr ull-
inni okkar íslenzku. Sérstaka athygli mína vöktu
gólfábreiðurnar, sem eru þykkar og mjúkar und-
ir fæti, auk þess mjög fagrar sumar hverjar.
Við verðum að yfirgefa þessa stofu, en énnþá
er ein eftir. Þar er ýmiss varningur, svo sem nátt-
kjólar, manchettskyrtur, blússur, pils, svuntur o.
fl. þ. h. — Yfirleitt má segja um sýninguna, að
hún sé skólanum til hins mesta sóma.
Eg kveð nú forstöðukonuna, ungfrú Svanhvíti
Friðriksdóttur um leið og eg óska henni til ham-
ingju með starfið og þakka kærlega móttökurnar.
„Puella".
Gleðilegt sumar! — Þökk fyrir veturinn!