Dagur - 11.05.1944, Blaðsíða 4

DAQUR
4______________
DAGUR
Riistjóm: Ingimar EydnL
lóhann Frimcmn.
Haaknr Snorroson.
AígreiSslu og innheimtu annast:
Sigfús Sigvarðsson.
Skrifstofa vi8 Kaupvangatorg. — Sími 96.
Blaðið kemur út á hverjum fimmtudegi.
Argangurinn kostar kr. 15.00.
Prentverk Odds BSömssonar.
Bjarkarlaufin þrjú
\
LANDSNEFND LÝÐVELDISKOSNING-
ANNA hefir ákveðið gerð á merki, er afhent
skal hverjum þeim, er greiðir atkvæði um lýð-
veldisstofnun á> íslandi og gildistöku nýrrar
stjórnarskrár á þessu vori. Er til þess mælzt, að
viðtakandi beri merkið, unz tími sá, sem ætlað-
ur er til atkvæðagreiðslunnar, er liðinn. Merki
þetta er smækkuð mynd af þremur bjarkar-
laufum, og er ákveðið, að Skógræktarfélag ís-
lands taki sér þetta merki, að atkvæðagreiðsl-
unni lokinni. Vakir það fyrir nefndinni, að í
sambandi við atkvæðagreiðsluna verði stofnað-
ur sérstakur sjóður, er orðið geti skógrækt og
annarri landgræðslu sú lyftistöng, að slik starf-
semi megi setja svip sinn á hið nýja lýðveldis-
tímabil íslenzku þjóðarinnar. Ennfremur mun
vera í ráði, að Skógræktarfélag íslands hafi eft-
irleiðis sérstakan fjársöfnunardag á ári hverju
til eflingar starfsemi sinnar og hinum nýja land-
græðslusjóði.
þESSI HUGMYND nefndarinnar er bæði fög-
ur og tímabær. Er þess að vænta, að henni
verði alls staðar vel tekið, og þjóðin öll fylki sér
einhuga undir þetta nýja merki þjóðfrelsis og
landbóta. Landið sjálft er lang þýðingarmesta
og dýrmætasta eign hverrar þjóðar, og auk þess
eigum við íslendingar okkar landi sérstaka og
stórkostlega skuld að gjalda. Hvert mannsbam
kannast við þá sögu, að ísland var skógi vaxið
milli fjalls og fjöru, þegar landnámsmennirnir
settust hér fyrst að. Fyrirhyggjuleysi og rán-
yrkja mannsins á vafalaust mesta sök á því, að
það er nú skóglaust orðið að kalla og örfoka
víða. Gróðrarmagn landsins mun nú að líkind-
um aðeins fjórðungur þess, er var á landnáms-
öld. Það sæmir því vel framsækinni þjóð, er
heimt hefir fullt frelsi sitt aftur eftir aldalanga
baráttu, að hef ja nýja sókn gegn eyðileggingar-
öflunum, sem herja nú á land hennar — gera
stórfellt og drengilegt átak til þess að græða sár
þau, sem gróðrarríki landsins hefir verið slegið
á liðnum niðurlægingartímum.
gLÆÐUM LANDIÐ! mætti gjaman vera
einkunnarorð hins nýja lýðveldistímabils í
sögu íslenzku þjóðarinnar. Á þetta eiga bjarkar-
laufin þrjú jafnan að minna okkur. Þau eru því
nýtt hermerki — ný Sigurfluga, sem okkur
sæmir vel að fylkja okkur undir, ekki aðeins
kosningadagana, sem nú fara í hönd, heldur
einnig um alla framtíð.
Fimmtudagur 11. maí 1944
INNRÁS SÉÐ ÚR LOFTI.
Myndin sýnir ameríska innrásarbáta geysast álram á leið til strandar á
Marshall-eyjum. Bátarnir hylja sig reykskýi til þess að villa skyttum
óvinanna sýn.
Fregnir frá Norðurlöndum.
T NÝKOMNU hefti af tímariti
Amerísk Skandinavisku stofnunar-
innar í New York eru að vanda fjöl-
breyttar greinar og fréttir um Norð-
urlöndin. Hér fara á eftir nokkrir
fréttamolar, þýddir úr þessu hefti
tímaritsins.
Frelsishetjan Kaj Munk.
pREGNIN um morð Kaj Munks
flaug eins og eldur í sinu um alla
Danmörku þegar eftir að kunnugt var
um morðið, enda þótt Þjóðverjar til-
kynntu það ekki strax. Þegar blöðin
kunngerðu morðið, var það þegar
kunnugt öllum almenningi. Þjóðverj-
ar höfðu strangt eftirlit með birtingu
fregnarinnar og skipuðu svo fyrir, að
ekki skyldi meira um hana ritað en
um aftöku dansks nazista, er föður-
landsvinir höfðu þá framkvæmt fyrir
skömmu.
í Kaupmannahöfn var fregnin
kunngerð þannig, að í miðri leiksýn-
ingu á Konunglega leikhúsinu gekk
skáldið Kjeld Abel fram á sviðið,
fram fyrir leikendurna, og ávarpaði
þá-þannig: „Fyrirgefið þessa truflun
á sýningunni. En hún er gerð til þess
að tilkynna yður, að þjóðskáld vort
lézt í dag. Tjaldið verður ekki fellt,
en eg bið alla að rísa úr sætum og
heiðra minningu hans.“
Allir Danir þóttust fullvissir að
Þjýðverjar hefðu staðið fyrir glæpn-
um, og þessi vissa styrktist enn við
það, að Þjóðverjar lögðu hvers kyns
hindranir í veg þeirra, sem danska
lögreglan sendi á vettvang til þess að
rannsaka morðmálið. Hinn vel þekkti
danski leynilögreglumaður Himmel-
strup, gerði ítarlega skýrslu um mál-
ið, en Þjóðverjar bönnuðu birtingu
hennar.
„Eg er kominn til þess að varpa
eldi. . . .“
KAJ MUNK var grafinn frá Ved-
ersökirkju 8. janúar. Þótt Þjóð-
verjar hefðu bannað almennar sam-
komur og ytri virðingarmerki, blöktu
fánar í hálfa stöng víðs vegar um
Danmörku. Meir en þrjú þúsund
manns söfnuðust saman í Vedersö,
þar sem vinur Kaj Munks, séra Moe-
Nygaard, flutti ræðu og lagði út af
þessum orðum í Lúkasarguðspjalli:
Eg er kominn til þess að varpa eldi
á jörðina, og hversu vildi eg að hann
væri þegar kveiktur.
Frá Svíþjóð.
CJÆNSKA ÞINGIÐ samþykkti
snemma á þessu ári 100 milljón
króna fjárveitingu til viðreisnarstarfs
í Evrópu eftir stríðið og skal fénu
einkum varið meðal norrænu bræðra-
þjóðanna. Sænski fjármálaráðherr-
ann, Wigfors, lét svo um mælt í sam-
bandi við þessa fjérveitingu, að það
væri einlæg ósk sænsku þjóðarinnar,
að taka þátt í endurreisninni í þess-
um löndum, þár sem Svíþjóð hefði
sloppið að mestu leyti við hörmungar
stríðsins. Sérstök stofnun verður sett
á stofn til þess að hafa umsjón með
þessu hjálparstarfi.
Sænsku blöðin fögnuðu mjög þess-
ari ráðstöfun þings og stjórnar.
Stockholms Tidningen sagði: Eng-
inn óskar að ganga á snið við þessa
sjálfsögðu skyldu. Og enda þótt ekki
komi til mála, að draga úr hernaðar-
viðbúnaði vorum, dylst engum, að
víðtækar áætlanir nú um endurreisn
og endurskipulagningu eftir stríðið
eru réttmætar.
Dagens Nyheter benti á, að 100
millj. kr. fjárveitingin væri aðeins
hinn fyrsti skerfur og mætti ekki
leggja þann mælikvarða á hina vænt-
anlegu hjálparstarfsemi Svía. Miklu
fremur væri þessi upphæð tákn þess,
að Svíar óskuðu að reynast góðir ná-
grannar á raunastund.
BÍöð í löndum Bandamanna hafa
flutt greinar um þessar ráðagerðir
sænsku stjórnarinnar. Manchester
Guardian skrifaði meðal annars: Sví
þjóð hefir, fyrst hinna hlutlausu
landa, hafizt handa imi hjálparstarf-
semi í stórum stíl til handa hinum
stríðsþjáðu nágrannaþjóðum sínum.
Þessari ráðstöfun er fagnað hvar-
vetna í löndum Bandamanna. Það er
augljóst, að Svíar ætla að taka megin
þátt í endurreisn bræðraþjóðanna á
Norðurlöndum.
Yorkshire Post skrifar: Svíar hafa
ekki aðeins Iátið í ljósi vilja sinn um
hjálp, heldur einnig tekið skref til
framkvæmda. Að nokkru leyti má
líta á þetta sem þakkarfórn vegna
þess að Svíar hafa sloppið við skelf-
ingar ófriðarins. En þó hefir það
dýpri meiningu, því að það er nú öll-
um ljóst, að sænska þjóðin og sænska
stjórnin skilja, að endurreisn Evrópu
verður ekki framkvæmd nema að það
risavaxna starf verði unnið í samein
ingu af öllum þjóðum, af einlægum
hug og örlátu geði.
VIL SELJA
8 TONNA BÁT
vélarlausan.
SIGURGEIR JÓNSSON,
Skipasmíðastöð K. E. A,
SÝNING í BARNASKÓLANUM.
A sunnudag og mánudag sl. var barnaskólinn
opinn bæjarbúum og öðrum gestum. Þessa daga
var í skólanum sýning á munum þeim, er börn-
in höfðu unnið í handavinnu í vetur og teikn-
ingum, er þau höfðu gert. Einnig voru til sýnis
vinnubækur þeirra úr ýmsum námsgreinum og
skrift.
Sýninguna sóttu mörg hundruð bæjarbúa, og
þá sérstaklega aðstandendur barnanna.
Eg tel sýningu þessa gott dæmi þess, hve
mikið má láta öll meðalgefin börn vinna af ým-
iss konar munum, og ekki einungis, hve mikið,
heldur og hve vel, undir góðri umsjón og
kennslu. Þarna var mikill urmull útsaums-
muna, heklaðra, prjónaðra, útskorinna og fl. þ.
h. Að vísu hafa margar hendur unnið að þessu,
þar eð handavinnukennslan er, nú orðið, í 5
efstu bekkjum skólans, en þó ber þess að gæta,
að handavinnan er algert aukafag, og henni ætl-
aðar aðeins 2 stundir (40 mín.) vikulega.
Það má að minnsta kosti segja það um handa-
vinnukennslu í barnaskólanum, að hún sé góð
undirstaða. En því miður er það svo, að þessi
undirstaða verður oft aldrei annað en undir-
staða, því að fæstir aðrir skólar byggja hér
nokkuð ofan á. Það má kannske segja að handa-
vinnunám sé utan verkahrings menntaskólanna,
sem hafa það hlutverk að búa fólk undir há-
skólanám, en mér er óskiljanlegt að handavinna,
einhvers konar, skuli ekki vera kennd við gagn-
fræðaskólana. Hér á Akureyri ætti a. m. k. að
vera hægt að koma því við í hinu nýja og geysi-
stóra skólahúsi. Yfirleitt er það svo, að ungling-
ar hafa mjög gáman af hvers konar handiðju,
og það munu flestir ásáttir um, að handiðjan
stuðli, fremur mörgu öðru, að þroska einstakl-
ingsins.
★
í teikningunni kenndi mikillar fjölbreyttni
og var auðséð að börnin hafa haft mikið frelsi
til þess að velja sér viðfangsefni. Eg er viss um
að þetta er mjög mikils vert, einkum meðal eldri
barna, og auk þess hlýtur það að vera skemmti-
legt fyrir kennarann að kynnast þannig áhuga-
efnum og smekk hvers einstaks nemanda.
Skriftarsýnishom það er þarna lá frammi,
bar þess ljósan vott að sú námsgrein er í háveg-
um höfð og vinnubækurnar margar hverjar
voru ljómandi smekklega gerðar.
★
Sýningardagana var selt kaffi í skólaeldhús-
inu, en um það sáu stúlkur úr efsta bekk skól-
ans, undir umsjón kennara síns. Ágóði af þess-
ari kaffisölu rann óskiptur í „Barnahjálpina“,
en eins og bæjarbúum er kunnugt er barnaskói-
inn hér brautryðjandi í fjársöfnuninni til barna
ófriðarlandanna, og hafa nemendur skólans
sýnt ótrúlega mikinn dugnað og áhuga í því
starfi í vetur.
Eg vil, að lokum, segja það um sýninguna, að
hún hafi verið skólasómi og um leið bæjarsómi.
„Puella“.
★
Samkvæmt nýjum fréttum frá Ameríku er
blár litur mjög mikið í tízku, sérstaklega fjólu-
blár. Er sagt að vortízkan vestra sé meira og
minna fjólublá og séu ýms litbrigði fjólubláa
litsins notuð.
★
Heilræði.
Drekktu minna, en andaðu að þeir meiru af
hreinu lofti.
Borðaðu minna, tyggðu betur.
Klæddu þig minna, en baðaðu þig oftar.
Eyddu minna sjálfur, gefðu heldur öðrum
meira.
Ergðu þig minna, en starfaðu meira.
Það er ekki minnkun að
beygja sig viljugur, en það er
minnkun að láta aðra beygja sig
nauðugan.