Dagur - 27.07.1944, Blaðsíða 5

Finímtudagur 27. júlí 1944
DAGUR
5
GUÐMUNDUR EIRÍKSSON:
Landbiinaður og samgöngumál í Lýtings-
staðahreppi
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð og vináttu við and-
lát og jarðarför eiginkonu minnar og móður minnar
SVÖFU ÁGÚSTSDÓTTUR.
Stefán Benjamínsson. Þorsteinn Stefánsson.
Eitt af aðalskilyrðum fyrir
sæmilegri afkomu landbúnaoar-
ins, — eins og nú standa sakir, —
eru bílfærir vegir um sveitirnar.
Þeim bændum fer stöðugt
fjölgandi, sem eru knúðir til að
snúa sér meira að mjólkurfram-
leiðslu en sauðfjárafurða, vegna
hinna skæðu fjárpesta, sem stöð-
ugt færast í aukana og leggja
undir sig hverja sveitina af ann-
arri.
Þannig er nú komið, að hin
svokallaða Þingeyska mæðiveiki
er komin í Lýtingsstaðahrepp.
Er hún nú þegar komin á fjöl'-
marga bæi víðs vegar um sveit-
ina og heggur allstór skörð í f jár-
stofn bænda, eru því slæmar
horfur um afkomu þeirra, sem
ekki hafa aðstöðu til að fram-
leiða mjólk til sölu vegna veg-
leysis.
Þannig er því háttað urn meiri
hluta bænda í Lýtingsstaða-
hreppi. Tekur það þó sérstak-
lega til þeirra,. sem búa í fremri
hluta hreppsins. Þeirra einasam-
gönguleið til markaðsstaðar er
Goðdalavegur. Hann er, eins og
mörgum er kunnugt, þannig úr
garði gerður, að hann er ekki
bílfær nema nokkrar vikur að
sumrinu, þó með því móti, að
ekki sé votviðrasöm tíð.
Þess er og að gæta, að Svartá
er óbrúuð og ekki hægt að brúa
hana þar sem vegurinn liggur
yfir hana nú, og hvenær sem áin
breytir farvegi sínum þar, er
ómöuglegt að komast með bíl
yfir hana. Þá væru allir þeir,
sem búa í framparti hreppsins
um leið útilokaðir frá því, að
geta notið bílferðar til markaðs-
staðar; einnig að sumrinu.
Góð ráð munu þó reynast dýr,
þar sem fjárpestin herjar annars
vegar, en hins vegar tilfinnan-
legur fjárskortur til þess að
koma samgöngunum í viðun-
andi horf.
Það er kunnugt, að sýsluvega-
sjóðir geta ekki lagt fram fé svo
neinu nemi til viðhalds og ný-
byggingar sýsluveganna og það
fé, sem lagt er til sýsluvega í
hinum einstöku hreppum, kem-
ur að allverulegu leyti frá hrepp-
unum sjálfum. Þannig hefir Lýt-
ingsstaðahrepþinr lagt fram til
sýsluvega svo þúsundum króna
skiptir árlega (á sl. ári níu þús.
kr.j, sem að nær öllu leyti hefir
farið í klattviðgerðir á Goðdala-
vegi, sem þó er ven julega orðinn
ófær að haustkauptíð lokinni.
Þannig gengur það koll af kolli.
Lýtingar leggja árlega mikið fé
í þennan veg, sem aldrei getur
þó orðið framtíðarvegur fyrir
sveitina.
Fyrir allmörgum árum var
farið að ræða um það, að brúa
Svartá hjá Starrastöðum og 1
leggja nýjan veg fram Tungu-
sveit, — sem liggur austan megin
árinnar. — Kornst það svo langt,
að mælt var fyrir vegi — frá
væntanlegu brúarstæði hjá
Starrastöðum — fram Tungu-
sveit. Stóð svo um hríð, að ekki
var meira aðhafzt sakir fjár-
skorts og ýmsra örðugleika.
Síðan var málið tekið upp að
nýju og næsti áfanginn var sá,
að þáverandi þingmenn kjör-
dæmisins beittu sér fyrir því, að
byggð yrði brú á Svartá fvrir rík-
isfé og náði það samþykki. En
Lýtingum var ljóst, að örðugasti
áfanginn var eftir enn — þó*að
brúarmálið væri kornið í örugga
höfn — en það'var, að byggia bíl-
færan veg fram Tungusveit, sem
þurfti að vera a. m. k. 12—1.5 krn.
langur til þess, að flestir bændur
í framparti hreppsins hefðu hans
veruleg not. Þeim var það ljóst,
að þeir yrðu að leggja fram mik-
ið fé sjálfir til þess að rnálið
hefði framgang. Voru því á sl.
vetri hafin frjáls samskot í
hreppnum til styrktar vegagerð-
inni og söfnuðust á skömmum
tíma um tíu þúsund krónur. Um
svipað leyti var fengið leyfi lijá
stjórnarráðinu til að stofna til
happdrættis til styrktar vega-
gerðinni. Voru síðan prentaðir á
Akureyri 15000 miðar og.er nú
búið að senda meiri hluta þeirra
víðs vegar um landið. Gert er
ráð fyrir, að dráttur fari fram 1.
nóv. næstk. Vinningar eru 10, 3
hross og 7 peningavinningar. Er
þess fyllilega vænzt, að allir góð-
ir íslendingar rétti nú Lýtingum
bróðurhönd og styrki þetta
nauðsynlega fyrirtæki þeirra
með því að kaupa happdrættis-
miða Goðdalavegar, miðinn
kostar aðeins fimm krónur.
A liinu fyrirhugaða vegarstæði
— a .m. k. á tólf km. kafla — eru
að kalla óslitnar mýrar og þess
vegna mjög hentugt land fyrir
skurðgröfu. Því var það, að
sýslunefndarmanni hreppsins var
falið að flytja málið á síðasta
sýslufundi í því formi, að sýslu-
nefndin beitti sér fyrir því, að fá
leigða skurðgröfu til vegagerðar-
innar. Málið fékk mjög góðar
undirtektir og samgöngumála-
nefnd gekk þannig frá því, að
oddvita sýslunefndar var falið að
sjá um framkvæmdir. Er nú svo
málum komið, að skurðgrafa er
væntanleg til Sauðárkróks um
mánaðamótin júlí—ágúst, til
vegagerðar og landþurrkunar í
Lýtingsstaðahreppi.
Hér var nýlega stofnað félag,
sem nefnist Landþurrkunarfélag
Lýtingsstaðahrepps og er svo ráð
fyrir gert, að skurðgrafan vinni
á vegum þess jafnhliða vega-
gerðinni og það land, sem þann-
ig fæst þurrkað, síðan tekið til
ræktunar.
Vert er að geta þess, að nú fyr-
ir nokkrum dögum komu þeir
óhann Hjörleifsson — fulltrúi
vegamálastjóra — og Ólafur
Jónsson ráðunautur í iæktunar-
málum — til þess að mæla fyrir
veginum að nýju og ákváðu þeir
einnig helztu framræsluskurði.
Sömuleiðis ákvað fulltrúi vega-
málastjóra endanlega brúarstæði
á Svartá hjá Starrastöðum. F.r því
búið að undirbúa Jretta mál eins
og föng eru á, og líkur til,. ef
iánið er með, að hægt verði að
hefja vinnu með skurðgröfunni
í ágúst eða september.
Þannig er.Jrá í stórum dráttum
saga baráttunnar, sem bæridur v
Lýtingsstaðahreppi hafa háð á
undanförnum árum við erfiðar
samgöngur og sannar hún fylli-
lega, að landbúnaður á hér erfitt
uppdráttar enn sem komið er,
en bændurnir hugsa sér að sigr-
ast á erfiðleikunum.
Því ber ekki að neita, að Lýt-
ingar. haja nú ráðizt í fyrirtæki,
sem mun reynast mjög fjárfrekt,
og kæmi það fyrir, að það
strandi vegna f járskorts eða ann-
arra óhappa, er hætt við að bú-
skapur, a. m. k. í sumum hlutum
hreppsins, sé dauðadæmdur sem
nútímabúskapur.
Breið, 15. júlí 1944.
^VÆR ÞÝDDAR skemmtisög-
ur hafa borizt blaðinu til um-
sagnar frá Bókfellsútgáfunni h.f.
í Reykjavík: LeyndardómarSnæ-
fellsjökuls eftir hinn heims-
kunna franska reyfarahöfund
Jules Verne og Njósnarinn eftir
ameríska skáldsagnahöfundinn
J. F. Cooper, sem annars er
kunnastur og vinsælastur fyrir
indíánasögur sínar. Þessi saga er
þó af öðru tagi. Gerist hún á
tímum Frelsisstríðs Ameríku-
manna og Þrælastríðsins og er
vel og skemmtilega sögð og harla
,,spennandi.“—Þótt Jules Verne,
höfundur hinnar fyrnefndu
sögu, væri fyrst og fremst ,,reyf-
arahöfundur", var hann’ einnig
vísindamaður og náttúrufræð-
ingur að öðrum þræði og sums
staðar í sögum sínum langt á
undan samtíð sinni og lmg-
myndaheimi hennar, eins og t.
d. í „Sæfaranum", Jrar sem hann
lýsti neðansjávarskipi, gerð þess
og lífinu Jrar um borð, löngu
áður en kafbátar komu raun-
verulega til skjalanna, og reynd-
ist hann furðanlega sannspár og
nærfærinn í þeirn lýsingum sín-
um og einnig í bók sinni: Um-
hverfis jörðina á áttatíu dögum,
sem margir ísl. lesendur munu
kannast við. — Bók sú, eftir
hann, sem nú hefir verið Joýdd
og útgefin á íslenzku, er búin
hinum sömu kostum „spennandi
reyfara“ og hinar sögufnar, sem
áður hgfa verið þýddar, og hið
eldfjöruga og óvenjulega ímynd-
unarafl höfundarins nýtur sín
þar vel í fjarstæðum og ótrúleg-
um lýsingum, sem blandaðar
FRÁ BÓKAMARKAÐINUM
eru hæfilegum skammti af nátt-
úru- og jarðsögufróðleik skálds-
ins og fræðilegum hugmyndum
samtíðar þess. En að einu leyti
er þessi bók nærstæðari íslenzk-
um leseridum en hinar: Sagan
gerist að nokkru leyti hér á
landi, og þin æfintýralega för
sögupersónanna um iður jarð-
arinnar hefst með því, að þær
stíga niður í gíg Snæfellsjökuls
og komast þaðan eftir rnikla
hrakninga og hættur í undir-
heimum — meðal fornaldar dýra
og ferlegra kvikinda — alla leið
til Ítalíu og berast loks upp um
gíg Strombolieyjar — í heiftugu
eldgosi! — Báðar eru sögurnar
léttur og fjörugur skemmtilest-
ur, en hvorki fagurfræðilegur
né sérlega menntandi, enda mun
ekki til þess ætlazt.
•
gÓKAÚTGÁIAN NORÐRI
h. f. hefir nýlega sent á bóka-
makaðinn skáldsöguna Beverly
Gray eftir Clarie Blank. Er þetta
fyrsta bindi sagnaflokks um sam-
nefnda söguhetju, og lýsir á fjör-
legan hátt lífi ungrar stúlku á
kvennaskóla í Bandaríkjunum
og æfintýrum Joeim, sem hún og
stallsystur hennar rata í, meðan
á skólavistinn stendur fýrsta vet-
urinn og í jólaleyfinu. Sagati er
góður og hollur skemmtilestur
fyrir ungar stúlkur og aðra ung-
linga og svo vel sögð, að full-
orðnir geta haft af henni gaman
og dægrastyttingu. Guðjón Guð-
jónsson hefir þýtt bókina á létta
og lipra íslenzku. — Síðara bindi
Beverly Gray rnunu væntanleg á
markaðinn innan skamms frá
sama forlagi, en hvert Jreirra er
sjálfstætt verk út af fyrir sig, er
því hægt að njóta hvers bindis
sent sjálfstæðrar heildar.
•
þÁ HEFIR „NORÐRI“ og
sent á markaðinn nýja bók
eftir séra Björn Magnússon á
Borg: „Þér eruð Ijós heimsins“
— siðræn viðhorf í ljósi fjallræð-
unnar. Þessarar merku bókar
verður væntanlega nánar getið
hér í blaðinu innan skamms.
•
GANGLERI, tímarit íslands-
deildar Guðspekifélagsins, 1.
hefti, 18. árg. í Jressu hefti
Ganglera birtist m. a. erindi það,
er ritstjóri tímaritsins, Grétar
Fells, flutti hér 5. sept. í fyrra og
nefndi: Austanvindar og vestan.
Vakti Jrað athygli áheyrenda og
nokkurt umtal í bænum. Auk
Jiess skrifar ritstjórinn greinar í
Jretta befti, er nefnast: Af sjónar-
hóli, Vígsla dauðans, Bókstafstrú
og borginmennska, Nakti sendi-
herrann og Skyggna konan.
Kristján Sig. Kristjánsson ritar
minningarorð um frú Þuríði
Kolbeinsdóttur Fells og grein, er
nefnist: í kaffistofunni. Jón
Árnason prentari ritar um gagn-
semi dulfræða og Tao the King,
og Þorlákur Ófeigsson grein, er
nefnist: Fegurð. Kvæði eru í
heftinu eftir Grétar Fells, Elsu
Benediktsdóttur og Kristmund
Þorleifsson. — Útsölumaður
Ganglera hér í bænum er Sigur-
geir Jónsson söngkennari.
•
JÖRD, 2. hefti V. árgangs,
hefir borizt blaðinu til um
getningar. Ritið hefst á tveim
greinum eftir ritstjórann, Björn
O. Björnsson, er hann nefnir
Þjóðaratkvæðagreiðslan og
Tækifærin doka enn við. Auk
þess skrifar ritstjórinn nokkrar
smærri greinir og bókafréttir. —
Dr. Guðmundur Finnbogason á
Jrarna grein, er hann nefnir:
Færi, og Kristján Jónsson frá
Garðsstöðum ritar um ísfirzka
blaðamennsku (niðurl.). Smá
saga er þarna eftir Kristmann
Guðmundsson: Gest bar að
garði, ræða við opnun sýningar
eftir Matthías Þórðarson, skák-
dálkur, leikhúsmál og fl. í heft
inu eru ennfremur tvö „innrás
ar“-landabréf.
NÝJAR KVÖLDVÖKUR,
4.-6. hefti 37. árgangs, eru
nýkomnar út. Heftið hefst á
hinni snjöllu ræðu ,er ritstjór-
inn, Þorst. M. Jónsson, flutti á
lýðveldishátíðinni hér á Akur-
eyri, 17. júní í vor. Kvæði eru
þarna eftir Ármann Dalmanns-
son og Kristínu M. Bjömsson,
Steindór Steindórsson frá Hlöð-
um ritar um nýjar bækur, en að
öðru leyti flytur ritið að vanda
þýddar sögur, lengriógskemmri,
eftir ýmsa höfunda,
LEIÐRÉTTING
frá formanni Verkamannafélags
Akureyiarkaupstaðar.
í síðasta tbl. Alþýðumannsins
er grein, þar sem því er haldið
fram, að í 10. grein kaupsamn-
ings Verkamannafél. Akureyrar-
kaupstaðar við Akureyrarbæ sé
ákvæði, sem tryggi utanbæjar-
mönnum meiri rétt til vinnu en
þeim bæjarverkamönnum, sem
ekki eru í stéttarfélagi innan Al-
þýðusambandsins. Er 10. grein
samningsins birt,. en felld niður
úr henni tvö orð, og breytir það
merkingu greinarinnar nokkuð.
í Alþýðum. stendur að: „Með-
limir Verkamannafélags Akur-
eyrarkaupstaðar og annarra
þeirra stéttarfélaga, sem eru í
Alþýðusambandi ísl.“, skuli sitja
fyrir verkamannavinnu, en í
samningi félagsins við bæinn og
aðra atvinnurekendur er Jretta
orðað þannig, að meðlim ir Verka-
mannafél. Ak. og annarra þeirra
stéttarfélaga í bænum, sem eru í
Alþýðusamb. ísl., skuli sitja fvrir
vinnunni.
Þessi fávíslega blekking er til-
raun í þá átt, að láta líta svo út,
að utanbæjannönnum sé tryggð-
ur réttur til vinnu fram yfir bæj-
armenn, er byggð á Jrví að fella
niður Jiessi áðurnefndu tvö orð
,,í bænum“, úr samningi félags-
ins.
Marteinn Sigurðsson.
Leiðrétting. í upphafi greinarinnar
„Brenndu bækurnar lifa enn“ í síð-
asta blaði misprentaðist ártalið 1938
fyrir 1933, eins og góðfúsir lesendur
munu auðveldlega hafa séð,