Dagur - 17.08.1944, Blaðsíða 3

3
Fimmtudaginn 17. ágúst 1944
............... ■■■J' '■»■ ...
D A G U R
I
Landbúnaðurinn 1943
r
Ur skýrslu Landsbankans
(Niðurlag).
Kjötverðinu var haldið niðri
allt árið með fjárframlagi úr l ík-l
issjóði. Fjóra fyrstu mánuði árs-
ins var framlag ríkissjóðs kr. 1.00
á kg. kjöts af dilkum, vetur-
gömlu og sauðurn, en síðan kr.
1.00 til 15. september. Með
dilka- og geldfjárkjötinu, sem þá
kom á markaðinn, greiddi ríkis-
sjóður kr. 1.95 á kg. Frá 1. maí
lil 15. september greiddi ríkis-
sjóður 60 aura með hverju kg. af
nautakjöti. Útgjöld ríkissjóðs til
verðlækkunar á kjöti. seldu inn-
anlands á árinu námu 6.565 þús.
kr. — Af kjötframleiðslu ársins
1912 voru tæp 1.613 tonn flutt
út til Bretlands og var meðal-
verð fob. kr. 5.43 á kg. Setuliðið
keypti 372.5 tonn af 1942-fram-
leiðslunni, en tæp 4.100 tonn
lóru á innanlandsmarkað. Verð-
uppbót úr ríkissjóði á útflutt
kjöt ársins 1942 nam 2.314 þús.
kr. Með kjötframleiðslu ársins
1941 var engin uppbót greidd úr
ríkissjóði, þar sem hún var öll
seld innanlands, þar með talin
1.800 tonn, sem setuliðið keypti.
Samkvæmt bráðabirgðaskýrslum
voru á síðasta ári flutt út 1.961
(8) tonn af freðkjöti, að verð-
mæti 10.630 þús. kr., og 391(0)
tunna af saltkjöti, að verðmæti
170 þús. kr. Allt útflutta kjötið
fór til Bretlands. Af freðkjötinu
voru rúm 360 tonn, að verðmæti
1.946 þús. kr., af framleiðslu árs-
ins 1943, og voru þau flutt út í
desember upp í væntanlega sölu
á kjöti til Bretlands. í árslok
voru birgðir 4.428 (4.358) tonn
af freðkjöti og 484 (418) tonn af
saltkjöti.
1 ársbyrjun 1943 var ullar-
framleiðsla áranna 1941 og 1942
enn óseld. í júní 1943 tókust
samningar við Innkaupastofnun
Bandaríkjanna um sölu á þess-
ari framleiðslu. Voru það 1.104
tonn og meðalverðið l’ob. Var kr.
8.22 á kg. Var ullin flutt til
Bandaríkjanna. Verðuppbót tu*
ríkissjóði með ull ársins 1941
hefir numið 1,068 þús. kr., en
4.780 þús. kr, með ull ársins
1942. í þessuni upphæðum er
innifalin verðuppbót með ull,
sem gengið hefir- til innlendra
iðnaðarfyrirtækja. Samkvæmt
bráðabirgðaskýrslum voru á ár-
inu flutt út 1.108 (57) tonn af ull
og. var verðmæti hennar 9.095
(337) þús. kr. í árslok 1943 var
ull þess árs óseld. — Eins og frá
var skýrt í ársskýrslu 1942 voru
útfluttar gærur ársins 1942 seld-
ar Innkaupastofnun Bandaríkj-
ánna. Uppbót úr ríkissjóði nam
9.106 þús. kr., og er Jrar með tal-
in uppbót með gærum, er inn-
lend iðnfyrirtæki tóku til
vinnslu. Uppbót úr ríkissjóði
með gæruframleiðslu ársins 1941
nam 2.096 þús. kr. Samkvæmt
bráðabirgðaskýrslum voru á ár
inu fluttar út 532 (436) þús. salt
aðar gærur, að verðmæti 5.198
(5.160) þús. kr. og fóru þær allar
til Bandaríkjanna. Gærur ársins
1943 voru óseldar í árslok. —
Gamaframleiðslu ársins 1942
Jteypti Bandarlkjastjórn handa
Bretum. Með garnaframleiðslu
ársins 1941 greiddi ríkissjóður
uppbót, 400 þús. kr., en engin
uppbót er greidd með görnum
af framleiðslu áranna 1942 og
1943. A árinu voru flutt út 24.2
(22.7) tonn af hreinsuðum görn-
um og var verðmæti þeirra 561
(539) Jrús. kr.
Innvegin mjólk hjá mjólkur-
búunum 7 (7) nam um 21.5 (20)
milj. lítrum ,og komu, eins og
árið áður, úm 3/4 af því mjólk-
urmagni á verðlagssvæði Reykja-
víkur og Hafnarfjarðar. Verð á
mjólk í lausu máli á |)\ í verðlags-
svæði var kr. 1.75 lítrinn fyrstu’
4 mánuði ársins, en 1. maí lækk-
aði Jrað niður í kr. 1.40, með fjár-
framlági úr ríkissjóði. Jafnframt
lækkaði verð á öðrum mjólkur-
afurðum til samræmis við kekk-
un mjólkurverðs, néma verð á
smjöri, sem lækkaði í verði Irá
ársbyrjun að tilhlutun ríkis-
stjórnarinnar .Hinn 15. septem-
ber luekkaði mjólkurverðið í kr.
1.45 og hélzt svo óbreytt til árs-
loka. Meðalverð yfir árið til
bænda á félagssvæði mjólkur-
stöðvarinnar í Reykjavík, utan
bæjarlandsins, var 132.26 (92.66)
aurar fyrir lítrann, og er þá með
talin verðuppbót úr ríkissjóði.
Framlag ríkissjóðs til verðlækk-
unar á mjólk, srnjöri og öðrum
mjólkurafurðum nam 5.181 þús.
kr. Frá 1. maí til 15. september
greiddi ríkissjóður með sölu-
mjólk framleiðenda um allt
land, þannig að útsöluverð
mjólkur væri hvergi liærra en
kr. 1.40 lítrinn. Frá 15. septem-
ber skyldu bændur, samkvæmt
áliti Landbúnaðarvísitölunefnd-
ar, fá kr. 1.23 fyrir lítrann. Frá
})eim degi greiddi ríkissjóður
aðeins niður verð á þeirri mjólk,
sem lögð var inn í mjólkurbú.
Hinurn 6 mjólkurbúum, sem um
var að ræða, var greitt })að, sem
þau Jmrftu að fá til þess að Jrau
•ætu, með kr. 1.40 mjólkurverði
og samsvarandi verði á öðrum
mjólkurafurðum, greitt fram-
leiðendum kr. 1.23 fyrir lítrann.
Með mjólk seldri á verðlags-
svæði Reykjavíkur og Hafnar-
fjarðar þurfti ríkissjóður þannig
að greiða 16 aura á lítrann, en 21
eyri til mjólkurbúsins á Akur-
eyri og 25 aura til mjólkurbúsins
á Sauðárkróki. Mjólkurbúin 7
(7) seldu á árinu 12.706 (10.754)
þús. lítra af mjólk. — Heildsölu
verð á smjöri hélzt óbreytt alli
árið, kr. 11.70 kílóið. Sá hluti
smjörframleiðslúnnar,- sem kom
a sölumarkað, er áætlaður 284.5
(269.3) tonn, 8 (4) smjörsamlög
39.52 (16.6 tonn. 3 (2) rjómabú
12.94 (8.0) tonn og heimatilbúið
smjör 91.93 (120.0) tonn. Á ár-
inú flutti ríkisstjórnin inn 147
tonn af smjöri, en þrátt fyrir það
og aukna framleiðslu vantaði
mikið tipp á, að smjörþörfinni
væri fullnægt.
Heildsöluverð á eggjum var
kr; 13.00 kílóið 4 fyrstu mánuði
ársins, kr. 11.40 mánuðina maí
til september og kr. 14.60 3 síð-
ustu mánuðina. Tilfinnanlegur
skortur var á eggjum rnest.an
Frá heimsókn forsetans hingað

Ljósm. Edv. Sigurgeirsson
Forseti íslands í Lystigarðinum á Akureyri. í baksýn er
minnistafla garðisns. Á hana er letrað: Konur gerðu garðinn..
Ljósm. Edv. Sigurgeirsson.
Forsetinn ávarpar mannfjöldann í Lystigarðinum.
hluta ársins. Allt árið voru ;
gildi hámarksákvæði á eggjum
í heildsölu og smásölu.
°
Loðdýraræktin gekk saman á
árinu sem leið og vai' ástæðan
annars vegar erfiðleikar á fóður-
öflun við hæfilegu verði, hins
vegar fólksekla. Innanlandssala
var meiri en nokktu sinni fyrr
og útflutningurinn sömuleiðis.
Verðmæti útfluttra refa- og
minkask.inna nam 1.296 (835)
þús. kr. Mestur var útflutning-
urinn til Irlands, 816 þús. kr., en
þangað var ekkert selt af loð-
skinnum árið áður. Utflutning-
ur til Bretlands nam 246 (544)
þús. kr. og til Bandaríkjanna 235
(291) þús. kr*.
Jarðabótastyrkur, útborgaður
1943 fyrir jarðabætur unnar á
árinu 1942, var greiddur með
100% dýrtíðaruppbót og nam
J}á alls 559 (300) þús. kr. Styrks-
ins nutu 2.834 jarðabótamenn í
219 búnaðarfélögum. Styrkur-úr
Nýbýlasjóði til jarðabóta nam
112 (95) J)ús. kr. Lán úr opinber-
um sjóðum til bygginga í sveit-
um námu 346 (257) þús. kr., en
óafturkræfir styrkir 256 (200)
þús. kr.
20-30 þúsund manns
víðsvegar á landinu
lesa Dag að staðaldri.
Auglýsendurl
Athugið að Dagur er
bezta auglýslngablað
dralfbýlislns.
FRÁ SVÍÞJÓÐ.
Á árinu 1942 urðu Svíar að
búa við sívaxandi erfiðleika á
sviði framleiðslu og viðskipta-
rnála, þar sem æ erfiðlegar gekk
að útvega hráefni til iðnaðar er-
lendis frá, en svo er að sjá. sem
áð þeim hafi tekist að komast
greiðlega yfir Jressa hjalla alla
og virtist ástandið mun betra að
þessu leyti árið 1943. Segja má,
að litlar sveiflur hafi orðið á
verðlagi í landinu, og má telja
Joað út af lyrir sig eftirtektarveri
afrek, þegar tekið er tillit til
astandsins í þessum efnum ann-
ars staðaf í Evrópu og áðstöðu
Svíþjóðar, sem er umkringd al
stríðsaðilum á alla vegu og þarl
að miklú leyti að byggja á inn-
flutningi frá öxulríkjunum. En
svo vel tókst vegna þess, að Svíar
hafa haldið uppi öflugu verð-
lagseftirliti og upskeran 1942 og
1943 varð góð. Vegna þessara að
gerða hélzt verðlag nær því
óbreytt árið 1943, vísitala var í
153 í janúar en 154 í desember,
miðað við 100 ár 1935.
Útflutningur Svía minnkaði á
árinu 1943 en innflutningur
jókst. Útflutningur varð 1,151
millj. kr., sem er 170 millj. kr.
mifina en árið 1942, innflutn-
ingur varð 1,818 millj. kr„ sem
er 40 millj. kr. rneira en árið
1942.
Jt
FRÁ K. F.
Vöxtur K. ~F„ Sambands
sænskra samvinnufélaga hefir
haldið áfram ölí stríðsárin. Sala
sambandsins og fyrirtækja þess
jékst um föskar 29 millj. sænskra
króna á árinu 1943 frá því sem
var 4 942. K. F." hefir á þessum ár-
um unnið að J)ví, að færa starfs-
svið sitt út til æ fleiri iðngreina,
og á árinu 1943 hóf það fram-
leiðslu í Jressum greinum: Land-
búnaðarvélar, tilbúinn áburður,
niðursuða og kalkframleiðsla. —
Tala starfsmanna K. F. var 7.167
við árslok 1943, að.auki unnu
1100 manns í húðum sambands-
ins og 1665 á skrifstofum þess,
eða samtals 9932 starfsmenn og
ei' það um 400 fleira en var árið
1942.
Sænsku kaupfélögin hafa jafn-
an skilið, að fræðsla um sam-
vinnustefnuna og starf félaganna
er nauðsyn fyrir hreyfinguna ef
hún á að vaxa og dalna í land-
inu. Samvinnuskólinn sænski,
Vár Gard, færir út kvíarnar ár
frá ári. Rösklega 57000 manrjs
sóttu ýms námskeið, sem haldin
vorú á vegum samvinnufélag-
anna á árinu 1943 og er það 7000
•lleira en árið áður. Blaðakostur
félaganna er og í vexti. Heimil-
isblaðið, „VI“, var gefið út í
625000 eintökum á árinu miðað
við 618000 árið”áður og af Jress-
um eintakafjölda keyptu kaup-
félögin aðeins 19,8%, en ein-
stakir samvinnumenn beint
81,2%. Hvergi hefir samvinnu-
blað náð annarri eins útbreiðslu
og eins miklum vinsældum.
Mánaðarritið Kooperatören er
(Framh. á 8. siðu).