Dagur - 22.02.1945, Blaðsíða 4

4
ÐAGUR
- Fimmtudaginn 22. febrúar 1945
DAGUR
Ritstjóri: Haukur Snorrason.
Afgreiðalu og innheimtu annast:
Marinó H. Pétursson.
Skríístofa við Kaupvangstorg. — Sími 96.
Blaðið kemur út á hverjum fimmtudegi.
Árgangurinn kostar kr. 15.00.
Prentverk Odds Bjömssonar.
Þáttur kommúnista í „nýsköpuninni“
Tvö mál, gagnmerk í eðli sínu og þýðingar-
mikil fyrir framtíð Akureyrar liala nýlega verið
til urnræðu í blöðum og á Alþingi.
Frumvarp um áburðarverksmiðju ríkisins va:
flutt af fyrrv. landbú.naðarráðherra og stutt at
Framsóknarflokknum á þingi. Rækilegur undir-
búningur málsins leiddi í ljós, að verksmiðjan
yrði bezt sett hér á Oddeyri. Eðlileg afgreiðsla
þess hefði orðið til þess, að stórköstlegar atvinnu-
framkvæmdir befðu liafizt hér þegar á næsta
sumri. Auk þess sem bygging og. starfræksla verk-
smiðjunnar hefðu skapað mikla og arðbæra at-
vinnu hefðu nýjir möguleikar til framkværnda
hér opnast með stórfelldri aukningu Laxárvirkj-
unarinnar. Ekkert mál, sem fram hefir kornið um
inargra ára skeið, hafði aðra eins möguleika fyrir
Akureyri og áburðarverksmiðjan. Þar héldust í
hendur hagsmunir bændanna, sem skipta áttu
við verksmiðjuna og óskuðu ódýrrar framleiðslu
og framtíð Akureyrar, sem þarfnast aukinna at-
vinnumöguleika og hefir legu og aðstöðu til þess
að búa betur að þessu fyrirtæki, en aðrir staðir á
landinu.
★
Siglingamálin voru til umræðu á Aljringi fyrir
skemmstu í sambandi við skattfrelsi Eimskipafé-
lagsins. Framsóknarmenn vildu ekki samþykkja
skattaívilnanirnar til þessa stórgróðafélags nerna
ríkið hefði íhlutun um stjórn þess og starfrækslu.
Með þeim aðgerðum mætti vænta stefnubreyt-
ingar í siglingamálunum. Krafan um innflutn-
ingshöfn á Norðurlándi fengi þá byr undir báða
vængi. Þær tilraunir, sem samvinnufélögin hafa
gert í þá átt á undanförnum árum, hafa sannað
verkamönnum, að slíkt siglingafyrirkomulag er
stórkostleg átvinnubót auk þess sem það léttir
af neytendum skattinum illræmda, • sem um-
hleðslurnar og einveldi Reykjavíkur í innflutn-
ingsmálum hafa lagt á landsmenn utan höfuð-
staðarins.
★
Hér voru á ferðinni tvö gagnmerk mál, þar
sem framkvæmdir áttu samleið með þörf Akur-
eyrar fyrir nýsköpun í atvinnulegum efnum.
Hvernig snerist þingið við þeim? Það er kunnara
er frá þurfi að segja, að áburðarverksmiðiumál-
inu var stungið undir stól fyrir atbeina Reykja-
víkurvaldsins. Siglingamálin fengu sömti útreið-
ina. Stjórnarflokkarnir allir stóðu að því. Fram-
sóknarmenn einir fylgdu málunum einhuga.
★
Kommúnistar hafa ekki frýjað sér „skyggn-
leiks, áræðis né nokkurrar karlmennsku", þegar
rætt hefir verið um atvinnumál í blöðum þeirra.
En það er stundum sitt livað, orð og athafnir, og
eiga þar þá fleiri hlut að máli en Björn í Mörk.
í þessum stórmálum hefir kommúnistana skort
a. m. k. áræðið og karlmennskuna .Frammistaða
þeirra hefir verið aumust, því að þeir hafa mest
gemsað um áhuga sinn í atvinnumálum. Þeir
stóðu að baki Reykjavíkurvaldinu, sem beitti sér
fyrir niðurskurði þessara mála á þingi. Aumast-
ur er þó hlutur kommúnistamálgagnsins hér.
Meðan flokksbræður þess voru önnum kafnir við
að vega að þessum málum, að baki íhaldsins,
hreyfði j?að ekki legg né lið. Fór að dæmi Mbl. á
dögum heildsalalmeykslisins: Mundi ekki eftir
að þessi mál voru til. Birti aldrei orð um þau.
A sama tíma tekur hað sér fyrir hendur að
sannfæra verkamenn hér í bænum um það, að
kommúnistar einir hafi áhuga fyrir atvinnuleg-
um framkvæmdum og skortir þá ekki „skyggn-
leik“ til að falsa ummaeli Dags um útgerðarinál-
nú fyrir skennnstu, til þess að fá heppilegar nið-
urstöður. FiTlagan, sem hér var borin fram, um
samvinnu borgaranna og bæjarfélagsins um út-
gerðarjnál fyrir forgöngu bæjarsrjórnannnar er
Á sl. sumri tóku Bandaríkjamerm hö ndum3 þýzkaveðurathuéanaleiðangra
við Grænland. Leiðangrum þessum var ætlað að senda daglega veður-
skeyti til katbáta- og fluévélaflota Þjóðverja. Myndin sýnir þýzka togar-
ann Coberg eftir að Þjóðverjar höfðu sprengt innviði hans í loft upp og
skilið hann eftir á ísnum við norðurströnd Grænlands. Bandaríkjamenn
tóku yfir 60 fanga oé mikið herfané i þessum leiðanéri oé tvo aðra toéara.
Þýskur togari tekinn við Grænland
Málspjöll í barnatímunum.
jgARNATÍMAR" Ríkisútvarþsins
" okkar munu yfirleitt vera frem-
ur vinsæll dagskrárliður, sem fjöldi
manna hlustar á, þegar tækifæri
gefst — bæði börn og fullorðnir. Má
því vissulega segja, að þeir séu orðni:
einn þátturinn í uppeldi æskulýðsins
og ekki sá áhrifaminnsti. Það skiptir
þvi engan veginn litlu máli, hvernig
um þann garð er gengið. Ýmislegt
gott er líka um það að segja, sem
betur fer, en því miður fer þar þó of
margt aflaga. Mér er vel ljóst, að
ósanngjarnt væri að krefjast þess, að
allt, sem þar er um hönd haft, sé jafn-
skemmtilegt, fróðlegt og mannbæt-
andi. Þeir, sem annast þessa „tíma"',
munu oft verða að berjast örðugri
baráttu og engin furða, þótt þeir bíði
þar stundum ósigra. Eg get t. d. ekki
neitað þvi, að mér finnst hæpið að
gera harmónikuna að aðalhljóðfæri
þessara uppeldisstunda og það i svo
eina raunhæfa tillagan um lausn
Jieirrá mála, sem birzt hefir í
bæjarblöðunum. Kommrinista-
málgagnið sleppir alveg að geta
um hana, en hártogar og falsar
önnur ummæli úr greininni á
lubbalegasta hátt. Sá málflum-
ingur hæfir málstaðnum og
verður ekki ræddur frekar hér.
★
En verkaménn ættu að lnig-
leiða það, hvert vinarbragð
kommúnistar hafa gert jreim
með því að ganga gegn áburðar-
verksmiðjumálinu og nýrri
stefnu í siglingamálum. Ef þeir
gerðu það mundu þeir geta tekið
undir með húsfreyjunni í Mörk,
næst 'þegar kommúnistablaðíð
hér blæs sig út af gerviáhuga í
atvinnumálum: Tröll hafi þitt
hól og skrum. Þessi mál sýna
ljóslega, að valt er fyrir verka-
menn að treysta á harðræði
kommúnista, joví að jaeir eru í
einu og öllu undirgefnir og
hlýðnir við Reykjavíkurvaldið
og tílbúnir að vega að hags-
munamálum bæjarins, ef flokks-
forystunni í Reykjavík þykir
nokkru skipta að fórna þeim fyr-
ir þýða samvinnu við Ólaf Thors
og forréttindaklíku höfuðstaðar-
ins.
ríkum mæli, að naumast getur heitið,
að börnin fái að heyra aðra hljóm-
list í „barnatímunum“ en draggarg-
ansgaul, og það ekki ávallt af full-
komnustu tegund. Slíkt er harla lítið
menntandi fyrir óþroskaðar og áhrifa-
næmar sálir. En forráðamenn út-
varpsins munu vilja láta Virða það
sér til réttlætingar, eða a. m. k. til
vorkunnar, að þessi tegund „hljóm-
listar" mun vera sérlega vinsæl hjá
fólki með frumstæðan og vanþrosk-
aðan tónlistarsmekk. Er þetta að vísu
harla vafasöm afsökun, svo að ekki sé
meira sagt, en látum það gott heita.
Hitt er stórum verra, að stjórnendur
barnatímanna virðast sofa á verðin-
um, þar sem sízt skyldi. Vægasta
krafa, sem hægt er að gera til þeirra,
er þó sú, að þeir kappkosti öllu öðru
fremur, að allt talað orð, sem þarna
er birt, sé vandlega undirbúið, samið
og flutt á góðu og réttu máli. Er lítt
þolandi, að starfsmenn útvarpsins
sjálfs séu öðrum fremur til hneykslis
og ásteytingar í þessu efni. En því
miður er ekki örgrant um, að svo sé.
Sl. sunnudagskvöld þrástagaðist t. d.
annar þulur útvarpsins í barnatíman-
um á málblómum eins og þessum:
sem að, ef að, þegar að, mié hlakkar
til o. s. frv. o. s. frv. Mönnum verður
að spyrja: Er það meiningin, að
kenna börnunum óvandað og rangt
mál í barnatímunum, svo að þau geti
fremur en ella tekið undir með
harmónikunni í stíl við „slagarana“
og „jazz“-gaulið?
Tví-helgur konudagur!
p*N FLEIRUM verður ýmislegt á í
messunnni en þeim góðu mönn-
umí útvarpinu, og er varlegast að taka
vægilega á öllu slíku. Mié hlakkar t.
d. ekki til þess, ef að satt skal segja,
að skýra frá einni slíkri yfirsjón, sem
að henti stjörnuspámann vorn, þegar
að hann var að reikna út konudaginn
í síðasta blaði. Hann komst nefnilega
að þeirri alröngu niðurstöðu — eftir
gömlu og úreltu fingrarími fljótfærn-
innar — að þann merkisdag bæri upp
á laugardag í stað sunnudags. Ðiðjum.
vér hér með afsökunar á þessum
leiðu mistökum, en vonum hins vegar,
að þau hafi ekki komið verulega að
sök, þar sem veður var fremur milt á
laugardagsmorguninn, og frúnum því
bagalaust, þótt þær fengju sér auka-
morgungöngu í hinum fyrirskipaða
búningi. Og eftir á að hyggja: Hví
skyldi konudagurinn ekki vera haldinn
tví-heilagur eins og aðrar stórhátíðir?
Og gæti þá tímatal vort staðizt, ef isú
bragarbót væri í lög leidd!
(Framhald i 8. síðu).
ÞEGAR FÝKUK í BÖRNIN
Fyrir skemmstu ræddurn við lítið eitt, hvaða
aðjerðir myndti heppilegastar við barnið, þegar
fyki í það. '
Hér eru nokkur ráð til viðbótar, og gef eg
dr. Bartlett orðið:
★
VERTU ÞÖGUL.
Gildi jressarar aðferðar varð eg svo ájneifan-
lega var við dag nokkurn, er eg var að skoða
dreng á stofu minni.
Hann byrjaði fljótlega að hrína og berjast um.
Móðir hans, hjúkrunarkonan og eg þögðum öll
og létum sem ekkert væri. Við sögðum ekki orð
við barnið, heldur ekki hvert við annað og gerð-
um ekkert til jress að stöðva þessi ólæti.
Hann hætti að hrína til þess að athuga, lrvort
nokkurt okkar tæki eftir honum.
Þegar hann sá, að ekkert okkar veitti honum
hina minnstu athygli, hættu óhljóðin jafn snögg-
lega og þau höfðti byrjað. Þar á eftir horfði hann
á mig gera rannsóknir rnínar alveg rólega og með
töluverðum áhuga.
Þegar barn verður svo tryllt, að það reynir að
rífa, klóra og jafnvel bíta, er vandinn rneiri.
Undir slíkum kringumstæðum er einnig bezt
að segja ekkert, en halda barninu svo fast, að
það geti ekki meitt þig. Annað hvort skaltu halda
því í kjöltu jrinni eða krjúpa á gólfinu með
handleggina utan um barnið. Ef þú ert nægilega
sterk til Jress að gera þetta og gætir þess að reið-
ast ekki sjálf, þá mun barnið smám saman sefast.
Ef þú ert ekki nógu sterk til þess að halda
barninu þannig, þá skaltu fara út úr herberginu
og skilja Joað eitt eftir. Ef barnig eltir þig, skaltu
setja það inn í sama herbergi aftur, án þess að
segja orð. Láttu það vera eitt og afskiptalaust,
þangað til það hefir náð sér.
★
HVERNIG Á AÐ LÆKNA REIÐIKÖST.
Bezta aðferðin til þess að lækna reiðiköst, er
að korna í veg fyrir, að þau komi fyrir.
Stundum verður móðirin vör við, að reiðikast
er í aðsigi og getur jrá beint huga barnsins inn á
aðrar brautir með jní að segja: „Eigum við að
leika okkur?“ Eða byrja strax á eftirlætisleik þess.
Oft gagnar þetta ekki og móðirin stendur aug-
liti til auglitis við hrínandi barn, sparkandi og
klórandi og stundum má hún horfa á það henda
sér í gólfið og hamast þar. Hvað á þá að gera?
Ráð mitt er, að gera alls ekkert.
Öll reiðiköst munu taka enda. Þeim mun lok-
ið, þegar barnið finnur, að það fær ekki það
fram, sem jrað ætlaði sér með ólátunum.
Það er gagnslaust að ætla sér að reyna að
stöðva barnið með því að hrópa til þess og segja,
að þetta eða hitt muni verða tekið frá Jrví, eða
að þi'i munir hátta það ofan í rúm.
Slíkar ógnanir eru gagnslausar og geta oft orð-
ið til Jress að framlengja kastið.
Þegar reiðikastið er liðið hjá máttu ekki
skamma barn Jritt eða refsa því.
Reyndu að gera það glatt og ánægt og leika
við það.
Refsing mun aðeins hafa ill áhrif á jrað og
skaða þroska þess.
Bezt er að minnast alls ekki á hinn leiðinlega
atburð.
(Lauslega þýtt).
„Puellla“.
★
ELDHÚSIÐ.
Heimabakað rúgkex.
200 gr. smjörlíki. — 100 gr. hveiti. — 250 gr.
rúgmjöl. — 1% dl. mjólk. — 1 tesk. hjartarsalt. —
1. tesk. sykur. — Efnið er hnoðað saman, deigið
því næst flatt þunnt út, gatað með gaffli, sett á
vel smurða plötu og bakað ljósbrúnt.