Dagur - 03.05.1945, Page 2

B AGUR
Fimmtudaginn 3. rrtaí 1945
Framsóknarflokkurinn þjóðvígi þegar
núverandi dýrtíðarbandalag rofnar
Tvennir hljómleikar
Um allt land spyrja menn og
spá um framtíðina í sambandi
við nýsköpunaráform ríkis-
stjórnarinnar, eins og þau voru
framsett í „plötu“ forsætisráð-
herra við upphaf sltjórnarferils
hans á síðasta hausti.
Margir trtiðu þá á „plötuslátt-
inn“ í byrjun, en nú virðislt þeim
fara óðum fækkandi.
Það er í raun og veru hreinn
óþarfi að deila um það, að hve
rniklu leyti nýsköpun stjórnar-
innar muni takast eða takast
ekki. Reynslan hlýtur að skera
úr þessu fyrr en seinna, og eftir
hennar dómi ættum við að gelta
beðið, og honum verður ekki á-
frýjað.
En ýmsum þegar fram komn-
um staðreyndum hljóta þó at-
hugulir menn að taka eftir og
draga sínar ályktanir þar af.
Það er It. d. eftirtektarvert,
hvað ríkisstjórnin og blöð henn-
ar eru sárviðkvæm fyrir allri
gagnrýni á verkum hennar eða
verkleysi. Væri stjórnin jafn-
sannfærð um, að hún væri á
réttri leið og hún lætur, en and-
stæðingarnir því á alrangri leið,
þá ætti stjórnin að gdta látið sér
í léttu rúmi liggja alla gagnrýn-
ina, því að óskeikulleiki hennar
og villa andstæðinganna hlýtur
þá von bráðar að koma í'ljós og
verða öllum opinber. Hinn
megni ótti og mikla heift, er sí-
fellt kemur fram gagnvart öllum
aðfinnslum, einkum frá hendi
Framsóknarflokksins, sýnist fjöl-'
mörgum benda til þess,að stjórn-
in sjálf, og málgögn liennar
einnig, sé veik í trúnni á eigin
verðléika og ágæti stefnu sinnar
t. d. í fjármálum og dýrtíðarmál-
unum.
Og allra sízt ættu málgögn
stjórnarinnar að vera smeik um
hana, ef þau mæla það af heil-
indum og sannfæringu, sem þau
halda fram af miklu offorsi, að
fylgið sé hröðum skrefum að
hrynja af Framsóknarflokknum
um allt land og hverfa inn í
stjórnarflokkana; það séu aðeins
„ fáeinir sjónlausir bændaaum-
ingjar, sem enn fylgja Framsókn-
arflokknum!
Það, sem menn nú þegar festa
einkum sjónir á, er þetta:
Fjármál ríkisins eru í mesta
öngþveiti og tekjuhalli fyrirsjá-
anlegur, þrátt fyrir gífurlegar
skattaálögur.
Þvínær öllum framfaramálum
til eflingar atvinjiuvegum þjóð-
arinnar, sem Framsóknarmenn
beittu sér fyrir, vísað frá eða
felld. Má þar til nefna: áburðar-
verksmiðjumálið, jarðræktar-
málið, raforkumálafrumvarp
milliþinganefndarinnar, strand-
ferðaskipsmálið og eflingu fiski-
málasjóðs itil stuðnings hvefs
konar nýjungum í sjávarútvegi.
Að þinglokum neyddist fjár-
málaráðherra til að játa, að fjár-
rhálum landsins væri nú stefnt í
fullkomið öngþveiti og viður-
kenndi jafnframt, að hann vissi
ekki hvernig úr skyldi bæta. Enn ]
játaði liann, að nýsköpunarfyrir-
ætlanir stjórnarinnar kæmust
ekki í framkvæmd, nema ger-
breytt væri um stefnu.
Þar með var játað frá stjórnar-.
innar hálfu, að Framsóknarm.
hafi rétt fyrir sér í gagnrýni sinni
á ráðleysisfálmi stjórnarinnar og
stefnuleysi allan þann tíma, er
núverandi stjórn hefir verið.við
völd, og sem byrjaði með hroka-
fullum yfirlýsingum um nýsköp-
un atvinnuveganna og hvers
konar framfarir.
Þannig er þá ástandið, eins og
sakir standa. Um það verður
ekki deilt, því að stjórnin sjálf
hefir viðurkennt það. Það er
engin furða, þó að hún sé hrædd
við gagnrýni, ekki sízt þar sem
Framsóknarmenn eru margsinn-
is búnir að benda henni á þann
háska, sem hún sé að leiða þjóð-
ina út í. —
Hvað gerist næst, þegar A!
þingi kemur saman,^veit enginn,
og allra sízt stjómin sjálf, sem þó
þykist muni stýra málum þjóðar-
innar áfram. Þrátt fyrir að feng-
i?Jt hefir sæmilegt verð fyrir veru-
legan liluta af þessa árs útflutn-
ingsframleiðslu okkar, þá rekast
fjármálin og dýrtíðarmálin í enn
verri hnút í haust en nokkru
sinni fyrr. Hefir þá stjórnin um
tvo kosti að velja: annað hvort
að snúast að stefnu Framsóknar-
flokksins, eða hún treystir sér til
að láta enn um sinn grafast und-
an fjármála- og atvinnulífskerfi
landsins, eins og forsprakkar
kommúnisita vilja.
Fjárhagsvandræði ríkisins, er
við blasa, ef núverandi fjármála-
stéfnu ríkisstjórnarinnar er hald-
ið áfram, leiða óhjákvæmilega
af sér stöðvun framfara og at-
vinnuleysi, áður en varir. Þetta
er Framsóknarflokknum ljóst. —
Andstæðingarnir nefna það.
svartsýni að þora að horfast í
augu við þenna sannleika. Hiitt
kalla þeir bjartsýni að loka aug-
unum fyrir voðanum, sem fram-
undan er. Framsóknarmönnum
er á hinn bóginn einnig ljóst, að
á næstu árum þurfa að verða
stórstígar framfarir, bæði til
lands og sjávar.
Aðalkjarni framfara- og við-
reisnarstefnu Framsóknarflokks-
ins er stöðvun dýrtíðarinnar og
síðan lækkun hennar með sann-
gjarnri hluttöku allra, þannig að
framleiðslukostnaður í landinu
sé í samræmi við verðlag við-
skiptaþjóða okkar. Þetta er und-
irstaða þess, að alihenningi komi
að gagni það fé, sem menn hafa
eignast undanfarin ár.
í öðru lagi þarf ríkið að veita
rífleg framlög til verkilegra fram-
kvæmda, til þess að forðaslt at-
vinnuleysi fyrstu árin eftir stríð-
ið, meðan verið er að koma upp-
byggingu atvinnuveganna í
framkvæmd. Þetta er ekki hægt,
ef núverandi fjármála- og dýrtíð-
arstefnu er fylgit.
Við eflingu atvinnuveganna sé
megináherzla lögð á hagnýtingu
nútímatækni og vísindalegrar
þekkingar í Jjjónustu þeiina.
Framsóknarflokkurinn lítur
svo á, að haganlegt sé að koma
öllu þessu í framkvæmd eftir
áætlun, á,Jrann háltt að ríkið setji
sér fyrir sín ákveðnu verkefni á
ákveðnu árabili, en önnur séu
ætluð einstaklingum eða samtök-
um einstaklinga, sveitar- og bæj-
arfélögum, með stuðningi ríkis-
ins, þar sem þörf er á. Kemur hér
fyrst til greina ræktun lands, raf-
orkuframkvæmdir, efling fiski-
málasjóðs og hlultverk hans, skip-
un flugmála o. fl.
Engu Jiessu verður komið í
framkvæmd, meðan svo er á
málum haldið, að ríkissjóði er
látið blæða út, Jrrátt fyrir þyngd-
ar skattaálögur, aðalútflutnings-
starfsemi landsins er haldið uppi
með itugmiljóna greiðslum úr
ríkissjóði, framleiðslukostnaður
fer síhækkandi, og engar líkur
eru til, að landsmenn geti fram-
leitt nokkrar vörur með sam-
keppnisfæru verði, þegar eðlileg
mill'ilandaviðskipti hefjaslt á ný.
Um þessa stefnu þurfa allir
umbótamenn í landinu að sam-
einasit, hvort sem þeir eiga heirna
í sveit eða við sjó, og hvaða
flokki sem þeir hafa áður til-
heyrt.
•
Fleiri og fleiri landsmönnum
er nú að verða ljóst úrræðaleysi
Sjálfstæðisflokksins og alger svik
háns við fyrri sitefnu sína. Alveg
er einnig ólnigsandi annað, en
að margir þeirra, sem kommún-
istar hafa haft til fylgis við „um-
bótastefnu" sína, hafi komið
auga á hina takmarkalausu und-
irgefni þeirra við erlendan mál-
stað, þar sem beinlínis er sitefnt
að auknum, erlendum áhrifum
í landinu, að ógleymdu samfylk-
ingarbrölti kommúnista við Ólaf
Thors samfara stórfelldari bitl-
ingaaustri til þeirra, en áður
hefir þekksit.
Það líður nú óðum að þeim
tíma, að ríkisstjórnin komizt
ekki undan því að sýna hreinni
lit í stórmálunum, en hún hing-
að til hefir gert. F.f ekki verður
fallizt - á stefnu Framsóknar-
flokksins, hlýltur stjórnin annað
hvort að halda áfram dýrtíðar-
greiðslum, sem hún sjálf þykist
nú fordæma, eða láta vísitöluna
stórhækka. Hvort tveggja hlýtur
að leiða af sér söfnun ríkisskulda
og öngþveilti í fjármálum. Hinu
verður ekki trúað fyr en tekið er
á, að stjórnin þori að 6era fram
lagafrumvarp um einhliða fé-
flettingu bændastéttarinnar. En
þó er Jreim, er afla verðmæta úr
skauiti náttúrunnar til lands og
sjávar, hollast að vera vel á verði
næstu mánuði og taka eftir
hVerju fram vindur.
Fyr eða síðar kemur að því, að
núverandi dýrtíðarbandalag
rofnar, annað hvort sjálfrátt
eða ósjálfrátit. Þá er nauðsynlegt
að hafa öruggt þjóðvígi að flýja
til fyrir alla umbótamenn í land-
inu. Það þjóðvígi er Framsóknar-
flokkurinn. Þá hefst nýtt sóknar-
tímabil í sögu flokksins.
Auglýsið í „Degi"
VVVWW»A*V¥W¥VW¥VVV¥ÍWV¥m1
Guðmundur Jónsson, hinn
þjóðkunni baryton-söngvari, hélt
fyrstu hljómleika sína hér í bæn-
um sl. fimmtudagskvöld. Tón-
lisitarfélag Akureyrar stóð fyrir
hljómleikunum og voru þeir ein-
vörðungu fyrir styrktarfélaga og
gesti. Samkomuhús bæjarins var
þéttskipað áheyrendum.
Á söngskránni voru 8 íslenzk
lög og 6 erlend. Söngvaranum
var forkunnarvel fagnað og varð
hann að syngja fjögur aukalög.
Það kom fljótt í ljós, að Guð-
mundur Jónsson er alveg óvenju-
lega glæsilegur söngvari. Röddin
er mikil, tónsviðið breitt og jafn-
vægi í blæbrigðum með ágætum.
Framkoman á söngsviðinu er
eðlileg og látlaus og laus við til-
gerð. Þetta eru allt miklir kostir.
Þar við bætist, að söngvarinn
virðislt búa yfir hæfileikum til
þess að skila hverju því viðfangs-
efni, sem hæfir rödd hans,.á
smekkvísan og listrænan hátt.
Þar með er ekki sagt, að svo hafi
verið að öllu leyti á þessum
hljómleikum. Um sum viðfangs-
efnanna er það að segja, að
áheyrandinn hefði óskað, að
hann túlkaði þau betur, einmitit
vegna þess, að hæfileikarnir voru
fyrir hendi. Svo var t. d. um lög-
in ,,í rökkurró", eftir Björgvin
Guðmundsson og „Dráumaland-
ig“, eftir Sigfús Einarsson.
Söngvarinn sýndi það svo vel, í
laginu „Mamma“, eftir Sig.
Þórðarson, að hann býr yfir
skapgerð og skilningi til þess að
Itúlka angurværð og blíðu. Hin
lögin voru þó langsamlega fleiri,
er hann söng svo, að það vakti
óskiptajirifningu, e. t. v. sérstak-
lega Jrau, er útheimtu drama-
tiskan kraft. „Sverrir konungur“
og „Bikarinn“ voru afbragðsvel
flutt. Ennfremur þau lögin, er
e. t. v. má nefna ,,semi-klassisk“,
svo sem „Ol’ man river", hið
ágæta lag, er Jerome Kern samdi
fyrir bassasöngvarann heims-
fræga, Paul Robeson, og Song of
songs“ eftir Moya.
Yfirleitt má segja, að hljóm-
leikarnir hafi sýnlt á ótvíræðan
hátt, að Guðmundur sé efnileg-
asti söngvari, er hér liefir komið
á svið um langan aldur. Það
væri til of mikils ætlast, að gera
ráð fyrir að hann hefði náð
þeirri fullkomnun, sem honum
er möguleg, efltir svo stuttan
námsferil. F.n efniviðurinn er
ótvíræður og ætti því ekki að
þurfa að telja það neina óhófs
bjartsýni, að ætla, að Guðmund-
ur eigi eftir að verða afbragðs
söngvari og ná miklum frama.
Fritz Weisshappel aðstoðaði
söngvarann með píanóundirleik.
Frá lisitirænu sjónarmiði verður
ekki metið, að hans skerfur hafi
verið minni en Guðmundar og
hefði mátt prenta nafn hans með
jafn stóru letri á söngskrána þess
vegna. Undirleikurinn var með
afbrigðum smekkvís, öruggur og
látlaus.
Hafi listamennirnir þökk fyrir
kvöldið og Tónlistarfélag Akur-
eyrar fyrir framltakið.
Karlakór Akureyrar hafði
kirkjuhljómleika í Akureyrar-
kirkju sl. laugardagskvöld. Söng-
stjóri var Áskéll Jónsson, en und-
irleik á píanó og orgel önnuðust
frú Þyri Eydal og Jóhann Ó.
Haraldsson. Á söngskrá voru 10
viðfangsel’ni eftir innlend og er-
lend tónskáld. Merkast þeirra
má óhikað telja lagaflokk Áskels
Snorrasonar tónskálds við liá-
itíðaljóð samvinnumanna er Sig-
urður Jónsson á Arnarvatni orti
í tilefni af 100 ára afmæli sam-
vinnuhreyfingarinnar. Lögin eru
þessi: Áfram streymir, Nei, slík-
an söng. Fagra hugsjón og Þau
felast í fjarskans móðu-. Það var
galli, að ljóðið var ekki prentað
á söngskrána svo áheyrandinn
gæti fylgst með. Ennfremur
hefði verið æskilegt, að flokkur-
inn hefi verið endurtekinn, og
hefðu áheyrendur vafalaust ósk-
að þess. En hin misskilda guð-
rækni, sem hefir bannfært lófa-
tak í kirkjunni, varnaði. Lögin
eru stílhrein og tilkomumikil og
voru ágætlega fluöt af kór og
undirleikurum. Kórinn er prýði-
lega þjálfaður, raddirnar vel
samstilltar og innan uni auð-
heyrilega afbragðs söngmenn.
Af öðrum lögum, er athygli
vöktu, má nefna Hin dimma
grimma, eftir Schubert, Man-
söngva eftir Brahe og Frieborg
og Kvæði um rós efltir Reichardt.
1 því lagi hafði Sverrir Magnús-
son sóló og skilaði henni ágæt-
lega. Má óhikað telja, að hann
hafi tekið miklum framförum.
Söngstjórinn, Áskell Jónsson,
stýrði söngnum með nákvæmni
og festu. Hljómleikarnir voru
kórnum til sóma og áheyrendum.
til ánægju. Mundi það hafa
komið betur í ljós, ef þeir hefðu
láttið gleði sína í ljós á venjuleg-
an og alsaklausan hátt, með
dynjandi lófataki. Sá siður er nú
innleiddur, er tónleikar eru í
kirkjunni, að áheyrendur sitja
þegjandi og • hreyfingarlausir
undir söngnum, hversu hrifnir,
sem Jaeir kunna að vera. Þetta
orkar illa á söngmenn, jafnt sem
áheyrendur. Mér er sagt, að söfn-
uðurinn hafi sjálfkrafa innleiltt
þennan sið, og muni sóknar-
presturinn á engan hátt hafa
neitt á móti því, að menn láti
gleði sína í ljósi á venjulegan
hátt. Enda verður ekki séð, að
nein ásitæða sé til að þetta gangi
svo. Hressilegt lófatak og heil-
næm sönggleði er víðs fjarri því,
að óvirða hinn helga stað. Nef-
snýtur og hóstahviður, svo að
undir tekur í hvelfingunni,
sneiða þar nær. Væri óskandi, að
menn byrgðu ekki gleði sína á
þessum stað, frekar en öðrum, ’
svo lengi sem hún er innan sið-
mennilegra takmarka og guði
þóknanleg.
Áuditor.
XcLupum
Sultuglös
Ölog Gosdrykkir h.f.
Sími 337